کاربر ناشناس
صفویان: تفاوت میان نسخه‌ها
←صفویه و تشیع
imported>Kmhoseini |
imported>Kmhoseini |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
== صفویه و تشیع == | == صفویه و تشیع == | ||
===رسمی شدن مذهب شیعه=== | ===رسمی شدن مذهب شیعه=== | ||
صفویه در دوران حکومت خود شیعه را به عنوان مذهب رسمی ایران اعلام کردند | صفویه در دوران حکومت خود شیعه را به عنوان مذهب رسمی ایران اعلام کردند. با اینکه برخی از پژوهشگران از آمادگی اجتماعی ایرانیان برای قبول تشیع سخن رانده و به گسترش تشیع در سال‌های پیش از قدرت گیری صفویان در ایران سخن رانده‌اند،<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین،فرهنگ و سیاست، ج1، ص 21</ref> منابع تاریخ صفویان، در اقدامات سختگیرانه شاه اسماعیل صفوی برای رسمیت بخشیدن به آیین تشیع در ایران معترفند. شاه اسماعیل دستور داد خطیبان مساجد خطبه به نام امامان دوازدگانه بخوانند و خلفای سه‌گانه را لعن و نفرین کنند. وی همچنین گروهی به نام تبرائیان را تشکیل داد که در خیابان‌ها حرکت می‌کردند و با صدای بلند لعن خلفا می‌گفتند.<ref>قاضی احمد قمی، خلاصة التواريخ، ج1، ص: 73</ref> شاه اسماعیل همچنین دستور دارد اذان را به روش شیعیان بگویند و هر کس نماز را به مذهب امامیه برپا کند از دم تیغ بگذرانند.<ref>جنابدی، روضه الصفویه، ص154</ref> برخی از منابع از قتل تعداد زیادی از مخالفان تشیع که در برابر سیاست جدید مذهبی ایستادگی می‌کردند، سخن رانده‌اند. <ref>نک: شیخ نوری و پرغو، چگونگی رسمیت یافتن تشیع توسط صفویان، ص 4-5</ref> در مقابل برخی پژوهشگران علی رغم تهدیدهای شاه اسماعیل، تغییر آیین ایرانیان به تشیع را، حرکتی آرام و تدریجی بدون برخورد دانسته‌اند.<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، ج1، ص 34</ref> | ||
در کنار سختگیری بر اهل سنت و اجبار مردم به اظهار تشیع، شاه اسماعیل صفوی از روش‌های دیگری برای گسترش و تثیب تشیع بهره گرفت. از جمله این روش‌ها دعوت از بسیاری از علمای شیعه برای مهاجرت به ایران بود. پس از مدتی با ورود علمای شیعه، مدارس شیعه و مراکز علمی در ایران تشکیل شد. برگزاری آیین‌های شیعی از جمله عزاداری محرم و جشن‌های شیعی مانند جشن عید غدیر از دیگر اقدامات صفویان بود که در برانگیختن احساسات مذهبی و در در نتیجه گسترش و تثبیت مذهب تشیع موثر بود.<ref>فروغی، [http://www.ebookshia.com/books/view/187/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF+%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85+%D8%B3%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C+%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7+%D8%AF%D8%B1+%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C+%D8%B4%D8%AF%D9%86+%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8+%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87+%D8%AF%D8%B1+%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86+%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C%D9%87|کارکرد مراسم سوگواری عاشورا در رسمی شدن مذهب شیعه]، 67-68</ref> | |||
==ارتباط علمای شیعه و صفویان== | ==ارتباط علمای شیعه و صفویان== | ||
با اینکه در مرحله آغازین تشکیل حکومت صفویه، علمای شیعه نقشی در تشکیل حکومت نداشتند، در اواخر دوران سلطنت شاه اسماعیل صفوی، علما به ساختار حکومتی صفویان وارد شدند و عهده‌دار مناصبی مانند صدارت و قضاوت شدند. از دوران سلطنت شاه طهماسب صفوی، ورود فقها به دربار صفوی سرعت بالاتری یافت. همزمان از سوی محقق کرکی نظریه تازه‌ای مطرح شد که حضور علما در دربار را از نظر شرعی توجیه می‌کرد. بر اساس این نظریه، حکومت در زمان امام معصوم از اختیارات فقیه جامع الشرایط است اما این فقیه می‌تواند از روی مصلحت قدرت سیاسی مشروع خود را به سلطان واگذار کند. شاه طهماسب این نظریه را پذیرفت و خود را نایب فقیه جامع الشرایط خواند.<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین،فرهنگ و سیاست، ج۱، ص ۱۲۱</ref> | با اینکه در مرحله آغازین تشکیل حکومت صفویه، علمای شیعه نقشی در تشکیل حکومت نداشتند، در اواخر دوران سلطنت شاه اسماعیل صفوی، علما به ساختار حکومتی صفویان وارد شدند و عهده‌دار مناصبی مانند صدارت و قضاوت شدند. از دوران سلطنت شاه طهماسب صفوی، ورود فقها به دربار صفوی سرعت بالاتری یافت. همزمان از سوی محقق کرکی نظریه تازه‌ای مطرح شد که حضور علما در دربار را از نظر شرعی توجیه می‌کرد. بر اساس این نظریه، حکومت در زمان امام معصوم از اختیارات فقیه جامع الشرایط است اما این فقیه می‌تواند از روی مصلحت قدرت سیاسی مشروع خود را به سلطان واگذار کند. شاه طهماسب این نظریه را پذیرفت و خود را نایب فقیه جامع الشرایط خواند.<ref>جعفریان، صفویه در عرصه دین،فرهنگ و سیاست، ج۱، ص ۱۲۱</ref> | ||