Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
اعجاز علمی قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab جز (+ رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ب (هاتکت)) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اعجاز علمی قرآن''' نظریه‌ای که با تطبیق مطالب قرآن بر یافته‌های علوم تجربی، در پی اثبات معجزه‌بودن قرآن است. بنا بر نظریه اعجاز علمی قرآن، این کتاب از حقایقی در زمینه علوم، به ویژه علوم تجربی سخن گفته است که در عصر نزول قرآن کشف نشده بود؛ از آنجا که بیان چنین حقایق علمی در آن زمان، از توان انسان بیرون بوده است، باید قرآن را معجزه پیامبر اسلام و کتابی از سوی خداوند دانست. | '''اعجاز علمی قرآن''' نظریه‌ای که با تطبیق مطالب قرآن بر یافته‌های علوم تجربی، در پی اثبات معجزه‌بودن قرآن است. بنا بر نظریه اعجاز علمی قرآن، این کتاب از حقایقی در زمینه علوم، به ویژه علوم تجربی سخن گفته است که در عصر نزول قرآن کشف نشده بود؛ از آنجا که بیان چنین حقایق علمی در آن زمان، از توان انسان بیرون بوده است، باید قرآن را معجزه پیامبر اسلام و کتابی از سوی خداوند دانست. | ||
مسئله اعجاز علمی قرآن در قرن اخیر، بسیار مورد توجه قرآن پژوهان قرار | مسئله اعجاز علمی قرآن در قرن اخیر، بسیار مورد توجه قرآن پژوهان قرار گرفته است. محمد بن احمد اسکندرانی، رشید رضا و طنطاوی نخستین پژوهشگران در این زمینه هستند. پیشگامان این مسئله در ایران نیز محمدتقی شریعتی، سیدمحمود طالقانی و مهدی بازرگان، بوده‌اند. | ||
اشاره به مسائلی چون حرکت وضعی و انتقالی زمین، پیدایش حیات از آب، نیروی جاذبه زمین و زوج‌بودن گیاهان و جانوران را نمونه‌های اعجاز علمی قرآن دانسته‌اند. | اشاره به مسائلی چون حرکت وضعی و انتقالی زمین، پیدایش حیات از آب، نیروی جاذبه زمین و زوج‌بودن گیاهان و جانوران را نمونه‌های اعجاز علمی قرآن دانسته‌اند. | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
==نمونه‌های اعجاز علمی قرآن== | ==نمونه‌های اعجاز علمی قرآن== | ||
مفسران مطالب علمی فراوانی را به قرآن نسبت داده و اعجاز علمی آن به شمار آورده‌اند. حرکت وضعی و انتقالی زمین، پیدایش حیات از آب، نیروی جاذبه زمین، زوج‌بودن گیاهان و جانوران، گردش کرات در مدارهای معین از جمله آنها است.<ref>معارف، «جایگاه اعجاز علمی قرآن در تفسیر نوین»، ص۸۷.</ref> میان مفسران در این زمینه اختلاف نظر هست.<ref> | مفسران مطالب علمی فراوانی را به قرآن نسبت داده و اعجاز علمی آن به شمار آورده‌اند. حرکت وضعی و انتقالی زمین، پیدایش حیات از آب، نیروی جاذبه زمین، زوج‌بودن گیاهان و جانوران، گردش کرات در مدارهای معین از جمله آنها است.<ref>معارف، «جایگاه اعجاز علمی قرآن در تفسیر نوین»، ص۸۷.</ref> میان مفسران در این زمینه اختلاف نظر هست.<ref>رجوع کنید به: رضایی اصفهانی، پژوهشی دراعجاز علمی قرآن، ۱۳۸۸، ج۱، ص۱۵۶-۲۶۳.</ref> | ||
برخی از آیات که گفته‌اند: دربردارنده اعجاز علمی است، به شرح زیر است: | برخی از آیات که گفته‌اند: دربردارنده اعجاز علمی است، به شرح زیر است: | ||
*'''وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ | *'''وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کلَّ شَیءٍ حَی''': «هر چیز زنده‌ای را از آب پدید آوردیم»(انبیاء، آیه ۳۰) | ||
برخی با استناد به یافته‌های جدید علوم تجربی مبنی بر پیدایش حیات از آب، این آیه را از اعجازهای علمی قرآن دانسته‌اند.<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۳-۳۵.</ref> | برخی با استناد به یافته‌های جدید علوم تجربی مبنی بر پیدایش حیات از آب، این آیه را از اعجازهای علمی قرآن دانسته‌اند.<ref>معرفت، التمهید، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۳-۳۵.</ref> | ||
*'''وَمِن | *'''وَمِن کلِّ الثَّمَرَ‌اتِ جَعَلَ فِیهَا زَوْجَینِ اثْنَینِ''': «و از هر گونه میوه‌ای در آن، جفت جفت قرار داد.» (رعد، آیه ۳) | ||
به نوشته تفسیر نمونه، زوج‌بودن برخی از گیاهان در گذشته شناخته شده بود، اما تنها در اواسط قرن هجدهم میلادی، دانشمندان علوم تجربی، کشف کردند که این قانونی کلی است و درباره همه گیاهان صدق | به نوشته تفسیر نمونه، زوج‌بودن برخی از گیاهان در گذشته شناخته شده بود، اما تنها در اواسط قرن هجدهم میلادی، دانشمندان علوم تجربی، کشف کردند که این قانونی کلی است و درباره همه گیاهان صدق می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۰، ص۱۱۹، ۱۲۰.</ref> | ||
* '''ثُمَّ اسْتَوَیٰ إِلَی السَّمَاءِ وَهِی دُخَانٌ''': «سپس آهنگ [آفرینش] آسمان کرد، و آن بخاری بود.(فصلت، آیه ۱۱) | * '''ثُمَّ اسْتَوَیٰ إِلَی السَّمَاءِ وَهِی دُخَانٌ''': «سپس آهنگ [آفرینش] آسمان کرد، و آن بخاری بود.(فصلت، آیه ۱۱) | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
برخی از مفسران گفته‌اند که این آیه نظریه مهبانگ(انفجار بزرگ) درباره پیداش جهان را بیان می‌کند؛ آنها بر این باورند که بخاری که آیه از آن سخن گفته است، همان توده بزرگ بخار است که به گفته دانشمندان بر اثر انفجار بزرگ به وجود آمده بود.<ref>رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۹۷-۱۰۰.</ref> | برخی از مفسران گفته‌اند که این آیه نظریه مهبانگ(انفجار بزرگ) درباره پیداش جهان را بیان می‌کند؛ آنها بر این باورند که بخاری که آیه از آن سخن گفته است، همان توده بزرگ بخار است که به گفته دانشمندان بر اثر انفجار بزرگ به وجود آمده بود.<ref>رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۹۷-۱۰۰.</ref> | ||
*'''وَمَن | *'''وَمَن یرِ‌دْ أَن یضِلَّهُ یجْعَلْ صَدْرَ‌هُ ضَیقًا حَرَ‌جًا کأَنَّمَا یصَّعَّدُ فِی السَّمَاءِ''': «و هر که را بخواهد گمراه کند، دلش را سخت تنگ می‌گرداند؛ چنانکه گویی به زحمت در آسمان بالا می‌رود.»(انعام، آیه ۱۲۵) | ||
گفته‌اند: امروزه ثابت شده است که انسان هر اندازه از سطح کره زمین بالاتر رود، تنفس برای او دشوارتر می‌شود تا جایی که دچار کمبود اکسیژن و و بیهوشی می‌شود و این از معجزات علمی قرآن است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۴۳۵، ۴۳۶.</ref> | گفته‌اند: امروزه ثابت شده است که انسان هر اندازه از سطح کره زمین بالاتر رود، تنفس برای او دشوارتر می‌شود تا جایی که دچار کمبود اکسیژن و و بیهوشی می‌شود و این از معجزات علمی قرآن است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۴۳۵، ۴۳۶.</ref> | ||
==نقدها== | ==نقدها== | ||
مخالفان تفسیر علمی قرآن، | مخالفان تفسیر علمی قرآن، می‌گویند: قرآن کتاب هدایت است و نباید از آن انتظار داشت که نظریه‌های علمی و قوانین فیزیک و شیمی را بیان کند. آنها بر این باورند که نظریه‌های علمی همواره در معرض تغییر و تحول و ابطال قرار دارند و در صورت ابطال نظریه‌ها، قرآن زیر سؤال می‌رود. | ||
در مقابل موافقان استدلال کرده‌اند که تطبیق یافته‌های علمی با آیات قرآن، منافاتی با کتاب هدایت‌بودن آن ندارد؛ به‌عکس، نشان‌دادن حقایق علمی قرآن، حقانیت آن را اثبات کرده و به هدایتگری آن کمک می‌کند.<ref>برومند، «بررسی و نقد توجیه علمی اعجاز قرآن»، ص۷۷، ۷۸.</ref> | در مقابل موافقان استدلال کرده‌اند که تطبیق یافته‌های علمی با آیات قرآن، منافاتی با کتاب هدایت‌بودن آن ندارد؛ به‌عکس، نشان‌دادن حقایق علمی قرآن، حقانیت آن را اثبات کرده و به هدایتگری آن کمک می‌کند.<ref>برومند، «بررسی و نقد توجیه علمی اعجاز قرآن»، ص۷۷، ۷۸.</ref> | ||
میان موافقان تفسیر علمی قرآن هم اختلاف نظر هست: برخی بر این باورند که همه علوم در قرآن وجود دارد و تلاش کرده‌اند | میان موافقان تفسیر علمی قرآن هم اختلاف نظر هست: برخی بر این باورند که همه علوم در قرآن وجود دارد و تلاش کرده‌اند دانش‌هایی چون پزشکی، ریاضیات، هندسه، جبر و نجوم را از آن استخراج کنند؛<ref>رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ۱۳۸۸ش، ص۴۷-۴۹.</ref> طنطاوی، محمد عبدالنعیم الجمال، محمد بن احمد اسکندرانی و سیداحمدخان هندی از این دسته هستند.<ref>پورحسن، «نقد و بررسی روش تفسیر علمی قرآن»، ص۹۰.</ref> | ||
گروه دیگری از آنها معتقدند که دسته نخست، در زمینه تفسیر علمی، افراط کرده و بدون رعایت | گروه دیگری از آنها معتقدند که دسته نخست، در زمینه تفسیر علمی، افراط کرده و بدون رعایت روش‌های علمی تفسیر، نظریه‌های علوم تجربی را به قرآن تحمیل کرده‌اند. به باور اینان قرآن از همه علوم سخن نگفته است، اما در برخی از آیات قرآن حقایقی بیان شده است که دانشمدان علوم تجربی قرن‌ها بعد آنها را کشف کرده‌اند. این آیات نشان‌دهنده اعجاز علمی قرآن هستند.<ref>رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ۱۳۸۸ش، ص۴۷-۴۹.</ref> | ||
سید قطب، [[رشید رضا]]، محمدتقی شریعتی، [[سیدمحمود طالقانی]] و مهدی بازرگان از این گروهند.<ref>پورحسن، «نقد و بررسی روش تفسیر علمی قرآن»، ص۹۰، ۹۱.</ref> | سید قطب، [[رشید رضا]]، محمدتقی شریعتی، [[سیدمحمود طالقانی]] و مهدی بازرگان از این گروهند.<ref>پورحسن، «نقد و بررسی روش تفسیر علمی قرآن»، ص۹۰، ۹۱.</ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
==کتاب‌شناسی== | ==کتاب‌شناسی== | ||
کتاب‌ها و مقالات و نشریات علمی فراوانی در زمینه تفسیر علمی قرآن انتشار یافته است.<ref>رضایی اصفهانی، «چیستی و | کتاب‌ها و مقالات و نشریات علمی فراوانی در زمینه تفسیر علمی قرآن انتشار یافته است.<ref>رضایی اصفهانی، «چیستی و چالش‌های اعجاز علمی قرآن»، ص۱۳.</ref> سه کتاب کشف الاسرار النورانیه القرآنیه فیما یتعلق بالاجرام السماویة والارضیة والحیوانات والنباتات والجواهر المعدنیة از محمد بن احمد اسکندرانی و المنار نوشته رشید رضا و جواهر القرآن طنطاوی، نخستین تفسیرهای علمی از قرآن هستند.<ref>رضایی اصفهانی، «چیستی و چالش‌های اعجاز علمی قرآن»، ص۱۲.</ref> | ||
تفسیر نوین نوشته محمدتقی شریعتی نیز از کتاب‌های برجسته در این زمینه است که تلاش کرده است با دوری از افراط، نمونه‌هایی از اعجاز قرآن را نشان دهد.<ref>معارف، «جایگاه اعجاز علمی قرآن در تفسیر نوین»، ص۸۴.</ref> | تفسیر نوین نوشته محمدتقی شریعتی نیز از کتاب‌های برجسته در این زمینه است که تلاش کرده است با دوری از افراط، نمونه‌هایی از اعجاز قرآن را نشان دهد.<ref>معارف، «جایگاه اعجاز علمی قرآن در تفسیر نوین»، ص۸۴.</ref> | ||
[[محمدهادی معرفت]] هم در جلد ششم التمهید، به این موضوع پرداخته است.<ref>رضایی، «منبع شناسی اعجاز علمی قرآن»، ص۲۰۴.</ref> | [[محمدهادی معرفت]] هم در جلد ششم التمهید، به این موضوع پرداخته است.<ref>رضایی، «منبع شناسی اعجاز علمی قرآن»، ص۲۰۴.</ref> | ||
برخی دیگر از مهم‌ترین کتاب‌ها در این زمینه عبارت است از: | برخی دیگر از مهم‌ترین کتاب‌ها در این زمینه عبارت است از: | ||
*پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، محمدعلی | *پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، محمدعلی رضایی اصفهانی | ||
*الاعجاز التربوی للقرآن، مصطفی رجب | *الاعجاز التربوی للقرآن، مصطفی رجب | ||
*موسوعة الاعجاز العلمی فی القرآن | *موسوعة الاعجاز العلمی فی القرآن الکریم والسنة المطهره، یوسف الحاج احمد | ||
*الموسوعة | *الموسوعة العلمیة فی اعجاز القرآن الکریم والسنة النبویه، امجد فتحی و هانی بن مرعی القلینی | ||
*موسوعة | *موسوعة الذهبیه فی اعجاز القرآن الکریم والسنة النبویه، احمد مصطفی متولی | ||
*من الاعجاز العلمی فی القرآن | *من الاعجاز العلمی فی القرآن الکریم، دکتر حسن ابوالعینین.<ref>رضایی اصفهانی، «چیستی و چالش‌های اعجاز علمی قرآن»، ص۱۳.</ref> | ||
فصلنامه الاعجاز العلمی فی القرآن والسنة، از جمله نشریات علمی است که در بیش از سی شماره، از اعجاز علمی قرآن | فصلنامه الاعجاز العلمی فی القرآن والسنة، از جمله نشریات علمی است که در بیش از سی شماره، از اعجاز علمی قرآن در زمینه‌های پزشکی، نجوم، زمین‌شناسی، زیست‌شناسی، ریاضی، اقتصاد، تربیت و جامعه‌شناسی سخن گفته است.<ref>رضایی اصفهانی، «چیستی و چالش‌های اعجاز علمی قرآن»، ص۱۳.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
*پورحسن، قاسم، «نقد و بررسی روش تفسیر علمی قرآن»، پیام جاویدان، ش۶، ۱۳۸۴ش. | *پورحسن، قاسم، «نقد و بررسی روش تفسیر علمی قرآن»، پیام جاویدان، ش۶، ۱۳۸۴ش. | ||
*رضایی، حسن‌رضا، «منبع شناسی اعجاز علمی قرآن»، قرآن وعلم، ش۷، ۱۳۸۹ش. | *رضایی، حسن‌رضا، «منبع شناسی اعجاز علمی قرآن»، قرآن وعلم، ش۷، ۱۳۸۹ش. | ||
* | *رضایی اصفهانی، محمدعلی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، رشت، کتاب مبین، چاپ پنجم، ۱۳۸۸ش. | ||
*رضایی اصفهانی، محمدعلی، «چیستی و چالش‌های اعجاز علمی قرآن»، قرآن و علم، ش۷، ۱۳۸۹ش. | *رضایی اصفهانی، محمدعلی، «چیستی و چالش‌های اعجاز علمی قرآن»، قرآن و علم، ش۷، ۱۳۸۹ش. | ||
*طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق. | *طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق. | ||
*معارف، مجید، «جایگاه اعجاز علمی قرآن در تفسیر نوین»، صحیفه مبین، ش۳۷، ۱۳۸۵ش. | *معارف، مجید، «جایگاه اعجاز علمی قرآن در تفسیر نوین»، صحیفه مبین، ش۳۷، ۱۳۸۵ش. | ||
*معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | *معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | ||
* | *مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، چاپ اول،دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۴ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{قرآن}} | |||
[[رده:علوم قرآن]] | [[رده:علوم قرآن]] | ||
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]] | [[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]] | ||