کاربر ناشناس
عمان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mgolpayegani جز (←موقعیت جغرافیایی) |
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
}} | }} | ||
'''عُمّان''' کشوری است در جنوب غربی [[آسیا]]، واقع در شرق | '''عُمّان''' کشوری است در جنوب غربی [[آسیا]]، واقع در شرق جزیرة العرب و در شرقِ کشور [[عربستان سعودی]]. این کشور به دلیل قرار گرفتن در جنوب تنگه هرمز دارای اهمیت استراتژیک است. [[اسلام]] دین رسمی این کشور است و [[شیعیان]] سومين گروه مذهبی این کشور را تشکیل می‌دهند و در سیاست و اقتصاد از نفوذ بالایی برخوردارند. | ||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
سلطان نشین عمان از غرب با | سلطان نشین عمان از غرب با [[عربستان سعودی]]، از شمال غرب با [[امارات متحده عربی]] و از جنوب غرب با [[یمن]] همسایه است و از شمال به دریای عمان و کشور [[ایران]] و از شرق و جنوب شرق به اقیانوس هند، محدود می‌شود. این کشور از یک سرزمین بزرگ به‌هم پیوسته و دو قطعه جدا افتاده تشکیل شده است: قطعهٔ کوچکی در جنوب تنگه هرمز قرار دارد که «مسندم» نام دارد. قطعه دیگر «مدحاء» نام دارد که توسط [[امارات متحده عربی]] احاطه شده است. چند جزیره کوچک در دهانه تنگه هرمز و چند جزیره در دریای عرب نیز تابع این کشور هستند. | ||
{{موقعیت جغرافیایی | {{موقعیت جغرافیایی | ||
| مرکز = {{پرچم‌ها|عمان}} لبنان | | مرکز = {{پرچم‌ها|عمان}} لبنان | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==موقعیت ژئوپلتیک== | ==موقعیت ژئوپلتیک== | ||
این کشور به دلیل قرار گرفتن در گذرگاه راهبردی هرمز، دارای ارزش استراتژیک است و به دلیل قرار گرفتن در منطقه خلیج فارس، از منابع انرژی این حوزه از جمله نفت | این کشور به دلیل قرار گرفتن در گذرگاه راهبردی هرمز، دارای ارزش استراتژیک است و به دلیل قرار گرفتن در منطقه خلیج فارس، از منابع انرژی این حوزه از جمله نفت بهره‌مند است. از سوی دیگر، این کشور در مسیر آبراه‌های حمل و نقل انرژی و کالاهای تبدیلی آسیا-اروپا قرار دارد و دارای نقش ارتباطی است و از این نظر، مورد توجه اهداف استراتژی قدرت‌های بزرگ از جمله [[ایالات متحده آمریکا]]ست. علاوه بر شبه جزیره «مسندم» و کرانه‌های جنوبی تنگه هرمز، موقعیت ویژه این کشور در غرب اقیانوس هند نیز بر اهمیت استراتژیک آن می‌افزاید. وجود جزایری مانند «مصیره»، «کوریا» و «موریا»، که از لحاظ نظامی در حکم سرپل‌هایی برای عملیات آبی - خاکی هستند، موقعیت حساس این کشور را چند برابر می‌کند.<ref>عزت الله عزتي، جغرافياي سياسي جهان اسلام، ص ۱۰۱</ref> | ||
==نژاد و زبان== | ==نژاد و زبان== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
بافت اجتماعی این کشور، به دو بخش مجزا تقسیم می شود، به گونه‌ای که می‌توان گفت کشور عمان، از دو زیر فرهنگ کلی تشکیل یافته است که ویژگی‌های فرهنگی متفاوتی دارند: | بافت اجتماعی این کشور، به دو بخش مجزا تقسیم می شود، به گونه‌ای که می‌توان گفت کشور عمان، از دو زیر فرهنگ کلی تشکیل یافته است که ویژگی‌های فرهنگی متفاوتی دارند: | ||
# ساکنان ظفار (که ایالت جنوبی عربستان محسوب می‌شود): در سرزمین ظفار، طوایف گوناگونی از نسل «ودایی‌ها» دیده می‌شوند. اکثر ظفاری‌های اصیل در منطقه کوهستانی سکنی دارند. این گروه، از نظر مذهب با دیگر مردمانی که دارای عقاید [[شیعه]]، [[سنی]] و [[اباضی]] هستند، تقریباً تفاوت دارند. اسلام در این منطقه تقریباً ضعیف مانده است. مردم ظفار علاوه بر حفظ سنن فرهنگی قبل از اسلام، به زبانی سخن می‌گویند که در سراسر ناحیه جنوبی «جزیره العرب» قبل از رسوخ زبان عربی، رایج بوده است. این زبان، یکی از گویش‌های زبان عربی دوران قبل از حمیری‌ها بوده و به عربی شباهت ندارد. به طور کلی، از لحاظ فرهنگی بسیار شبیه [[یمن|یمنی‌ها]] هستند و نسبت به منطقه خود، حس ناسیونالیستی قوی‌ای دارند. | # ساکنان ظفار (که ایالت جنوبی عربستان محسوب می‌شود): در سرزمین ظفار، طوایف گوناگونی از نسل «ودایی‌ها» دیده می‌شوند. اکثر ظفاری‌های اصیل در منطقه کوهستانی سکنی دارند. این گروه، از نظر مذهب با دیگر مردمانی که دارای عقاید [[شیعه]]، [[سنی]] و [[اباضی]] هستند، تقریباً تفاوت دارند. اسلام در این منطقه تقریباً ضعیف مانده است. مردم ظفار علاوه بر حفظ سنن فرهنگی قبل از اسلام، به زبانی سخن می‌گویند که در سراسر ناحیه جنوبی «جزیره العرب» قبل از رسوخ زبان عربی، رایج بوده است. این زبان، یکی از گویش‌های زبان عربی دوران قبل از حمیری‌ها بوده و به عربی شباهت ندارد. به طور کلی، از لحاظ فرهنگی بسیار شبیه [[یمن|یمنی‌ها]] هستند و نسبت به منطقه خود، حس ناسیونالیستی قوی‌ای دارند. | ||
#ساکنان عمان و مسقط: اکثراً اقوام مختلف شامل بلوچ، هندی، پاکستانی و آفریقایی (زنگبار) هستند. به لحاظ مذهبی، اغلب آنها اباضی بوده و همانند دروزی‌های [[لبنان]]، جامعه‌ای بسیار بسته دارند و با اقوام دیگر تبادل فرهنگی ضعیفی دارند.<ref>[http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,3315A69473.html پورتال اهل بیت]</ref> | #ساکنان عمان و مسقط: اکثراً اقوام مختلف شامل بلوچ، هندی، پاکستانی و آفریقایی (زنگبار) هستند. به لحاظ مذهبی، اغلب آنها [[اباضی]] بوده و همانند [[دروزیان|دروزی‌های]] [[لبنان]]، جامعه‌ای بسیار بسته دارند و با اقوام دیگر تبادل فرهنگی ضعیفی دارند.<ref>[http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,3315A69473.html پورتال اهل بیت]</ref> | ||
==ادیان و مذاهب== | ==ادیان و مذاهب== | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
ستم [[امویان]] و [[عباسیان]] بر [[شیعیان]] سبب شد بسیاری از آنها از سرزمین‌های شمالی از جمله [[قطیف]]، [[احساء]] و [[بحرین]]، به مناطقی دوردست‌تر مهاجرت کنند که از جمله این مناطق، عمان بود که از مرکز [[خلافت]] فاصله داشت و در اختیار [[خوارج]] اباضیه بود. | ستم [[امویان]] و [[عباسیان]] بر [[شیعیان]] سبب شد بسیاری از آنها از سرزمین‌های شمالی از جمله [[قطیف]]، [[احساء]] و [[بحرین]]، به مناطقی دوردست‌تر مهاجرت کنند که از جمله این مناطق، عمان بود که از مرکز [[خلافت]] فاصله داشت و در اختیار [[خوارج]] اباضیه بود. | ||
در سال ۳۵۵ق، معزالدوله [[آل بویه|بویهی]] سپاهی به سوی عمان فرستاد و این سرزمین را به تصرف خود درآورد. بعدها، | در سال ۳۵۵ق، [[معزالدوله]]، حاکم [[آل بویه|بویهی]] سپاهی به سوی عمان فرستاد و این سرزمین را به تصرف خود درآورد. بعدها، مجددا [[عضدالدوله دیلمی]]، حاکم آل بویه سپاهی به عمان فرستاد و خوارج را شکست داد و به حاکمیت آنان بر جبال عمان پایان داد. از سال ۳۹۰ تا ۴۴۸ق. دولت شیعی [[بنی مکرم]] بر عمان حکومت می‌کرد. این خاندان حاکمانی از جانب [[آل بویه]] بر عمان بودند که پس از تضعیف آل بویه همچنان به حکومت خود ادامه دادند. در این زمان بود که عمان به یک قطب تجاری در خلیج فارس تبدیل شد. | ||
یک نویسنده دریانورد عمامی شیعه به نام | یک نویسنده دریانورد عمامی شیعه به نام [[احمد بن ماجد|شهاب الدین احمد بن ماجد السعدی البحار العمانی]] از سال ۸۲۵ تا ۹۰۶ق در جلفار (رأس الخیمه کنونی) زندگی می‌کرده است. وی آثار فراوانی درباره دریانوردی دارد و اشعاری درباره فضایل [[امام علی]](ع) دارد. یکی از فقهای شیعه به نام [[ابن ابی عقیل عمانی]] نیز که در قرن چهارم می‌زیسته، از اهالی این منطقه بوده است. | ||
<ref>اطلس شیعه، ص۴۵۷؛ تطور تاریخی شیعه در عمان، عابدین رضایی، مجله زمانه، شماره ۱۰۵ و ۱۰۶، ص۱۰۹</ref> | <ref>اطلس شیعه، ص۴۵۷؛ تطور تاریخی شیعه در عمان، عابدین رضایی، مجله زمانه، شماره ۱۰۵ و ۱۰۶، ص۱۰۹</ref> | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
[[پرونده:مسجد جامع شیعیان عمان.jpg|راست|بندانگشتی|مسجد الرسول الاعظم(ص)؛ مسجد جامع شیعیان در منطقه استراتژیک «مطرح» در مرکز پایتخت عمان در مکانی مشرف بر اقیانوس هند]] | [[پرونده:مسجد جامع شیعیان عمان.jpg|راست|بندانگشتی|مسجد الرسول الاعظم(ص)؛ مسجد جامع شیعیان در منطقه استراتژیک «مطرح» در مرکز پایتخت عمان در مکانی مشرف بر اقیانوس هند]] | ||
===لواتیه (لواتیا)=== | ===لواتیه (لواتیا)=== | ||
لواتیه (لواتیا) یا [[خوجه|خوجه‌ها]] | لواتیه (لواتیا) یا [[خوجه|خوجه‌ها]]، هندی الاصل هستند و به «حیدرآبادی» نیز شهرت دارند. این گروه از ثروتمندترین طبقه‌های جامعه عمان به شمار می‌روند و بسیاری از پست‌های دولتی را نیز در اختیار دارند. گروهی بر این عقیده‌اند که این گروه حدود ۵۰ سال قبل از شبه جزیره [[هند]] برای تجارت به عمان وارد شده بودند اما در این کشور ماندگار شدند. حیدرآبادی‌ها به سبب آشنایی با زبان انگلیسی و نیز آگاهی از اصول جدید تجارت، به سرعت پیشرفت کردند و بخش مهمی از بازار مسقط و عمان را در دست گرفتند. هم چنین، افرادی از آنها کارهای دولتی را به عهده دارند. | ||
وضع نسبتاً مرفه لواتیا که آنها را بخش متمایز جامعه ساخته است، به آنان امکان می‌دهد که سفر کنند و با خویشاوندان خود در هندوستان تماس داشته باشند، و نیز اماکن مقدسه شیعیان در [[عراق]] و [[ایران]] را زیارت کنند و پیوسته آگاهی بیشتری به مسایل جهان و اوضاع روز به دست آورند و از خود طبقه‌ای آگاه و کارآمد بسازند. کوچک بودن عمان و نزدیکی محل زندگی لواتیا در مطرح به دربار خانواده سلطنتی در مسقط قدیم، رابطه ویژه‌ای بین دو طرف ایجاد کرده است. در تحولات سیاسی-اجتماعی عمان، همچون جنگ‌های داخلی بین طرفداران سلطنت و طرفداران امامت و جنگ‌های خارجی، مانند جنگ بریمی بین عمان و عربستان سعودی در سال ۱۹۵۶ و نیز در مشکلات و مسایل اقتصادی کشور، همواره حمایت دو جانبه بین سلطان و لواتیا وجود داشته است.<ref>محمد عرب،آشنایی با مذهب اباضی، ص ۷۴-۷۵</ref> خوجه‌ها در سواحل مطرح، محله‌های شیعه‌نشین بنا کرده و مدرسه، [[حسینیه]] و [[مسجد]]های خاصی برای خود ساخته‌اند. | وضع نسبتاً مرفه لواتیا که آنها را بخش متمایز جامعه ساخته است، به آنان امکان می‌دهد که سفر کنند و با خویشاوندان خود در هندوستان تماس داشته باشند، و نیز اماکن مقدسه شیعیان در [[عراق]] و [[ایران]] را زیارت کنند و پیوسته آگاهی بیشتری به مسایل جهان و اوضاع روز به دست آورند و از خود طبقه‌ای آگاه و کارآمد بسازند. کوچک بودن عمان و نزدیکی محل زندگی لواتیا در مطرح به دربار خانواده سلطنتی در مسقط قدیم، رابطه ویژه‌ای بین دو طرف ایجاد کرده است. در تحولات سیاسی-اجتماعی عمان، همچون جنگ‌های داخلی بین طرفداران سلطنت و طرفداران امامت و جنگ‌های خارجی، مانند جنگ بریمی بین عمان و [[عربستان سعودی]] در سال ۱۹۵۶ و نیز در مشکلات و مسایل اقتصادی کشور، همواره حمایت دو جانبه بین سلطان و لواتیا وجود داشته است.<ref>محمد عرب،آشنایی با مذهب اباضی، ص ۷۴-۷۵</ref> خوجه‌ها در سواحل مطرح، محله‌های شیعه‌نشین بنا کرده و مدرسه، [[حسینیه]] و [[مسجد]]های خاصی برای خود ساخته‌اند. | ||
===بحارنه=== | ===بحارنه=== | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۲۱: | ||
افزون بر سه گروه پیش‌گفته، گروه‌های شیعی دیگری از مناطقی چون [[لبنان]]، [[سودان]]، [[عراق]]، [[عربستان]]، [[بحرین]]، [[پاکستان]] و... در جستجوی کار به این کشور روی آورده‌اند و برای خود تشکیلات خاص دارند. | افزون بر سه گروه پیش‌گفته، گروه‌های شیعی دیگری از مناطقی چون [[لبنان]]، [[سودان]]، [[عراق]]، [[عربستان]]، [[بحرین]]، [[پاکستان]] و... در جستجوی کار به این کشور روی آورده‌اند و برای خود تشکیلات خاص دارند. | ||
-------- | -------- | ||
با وجود آنکه شیعیان در عمان اقلیت هستند، اما در رأس هرم اقتصادی قرار دارند. بسیاری از آنها دارای طرح‌های صنعتی، تجاری و اقتصادی بزرگی هستند. برخی از آنها نیز در | با وجود آنکه شیعیان در عمان اقلیت هستند، اما در رأس هرم اقتصادی قرار دارند. بسیاری از آنها دارای طرح‌های صنعتی، تجاری و اقتصادی بزرگی هستند. برخی از آنها نیز در سرمایه‌گذاری در طرح‌های بزرگ ملی شرکت می‌کنند. انتخاب وزیر امور تجارت و صنعت از میان شیعیان یکی از دلایل نفوذ اقتصادی و صنعتی آنها است. افزون بر آن، شیعیان از گروه‌های فرهیخته جامعه عمان هستند که دوست دارند در تمام امور فرهنگی جامعه شرکت کنند و بسیاری از آنها برای تکمیل تحصیلات خود به کشورهای [[آمریکا]]، [[انگلستان]] و برخی از کشورهای اروپایی سفر کرده‌اند. | ||
==جمعیت شیعیان== | ==جمعیت شیعیان== | ||