کاربر ناشناس
طوفان نوح: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>M.bahrami (←داستان طوفان نوح: اصلاح داستان نوح) |
imported>M.bahrami بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
==گستره طوفان== | |||
برخی از مفسرین معتقدند با وجود اینکه قرآن در خصوص منطقه‌ای بودن یا جهانی بودن طوفان نص صریحی ندارد اما از ظاهر بسيارى از آيات قرآن چنين بر مىآيد كه طوفان نوح (ع) جنبه منطقهاى نداشته است، بلكه حادثهاى بوده است براى سراسر روى زمين اتفاق افتاده است <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص ۱۰۳؛ بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۷۸؛ النجار، قصص الانبیاء، ۱۴۰۶ق، ص ۳۶.</ref> زيرا كلمه ارض (زمين) به طور مطلق در آیاتی که به طوفان نوح اشاره شده است ذكر شده است. <ref>رک: آیه ۴۴ سوره هود؛ آیه ۲۶ سوره نوح</ref> همچنین آنها معتقدند که سیاق آیات مبنی بر این مطلب كه نوح از حيوانات روى زمين نمونههايى با خود برداشت نيز مؤيد جهانى بودن طوفان است. <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص ۱۰۳</ref> علامه طباطبایی نیز در تفسیر المیزان معتقد است که وقتی دعوت نوح جهانی بوده است پس طوفان نوح نیز جهانی بوده و برای عموم بشر نازل شده است. وی برای اثبات این قول به آیات ۴۳ سوره هود، ۲۶ سوره نوح و ۷۷ سوره صافات استناد می‌کند. <ref>طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج ۱۰، ص ۲۹۳</ref> او و برخی دیگر همچنین با رد قول صاحب المنار که معتقد به منطقه‌ای بودن طوفان نوح است عنوان می‌کند که تحقیقات ژئولوژى نیز جهانی بودن طوفان نوح را اثبات می‌کند. <ref>طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج ۱۰، ص ۲۹۶. النجار، قصص الانبیاء، ۱۴۰۶ق، ص ۳۶.</ref> | |||
مکارم شیرازی گزارش می‌دهد که علاوه بر ظهور برخی از آیات، از بسيارى از کتاب‌های تاریخی، جهانى بودن طوفان نوح استفاده مىشود، به همين جهت تمام نژادهاى كنونى را به يكى از سه فرزند نوح (حام، و سام و يافث) كه بعد از نوح باقى ماندند باز مىگردانند. وی همچنین عنوان می‌کند که در تاريخ طبيعى نيز دورانى بنام دوران باران‌هاى سيلابى ديده مىشود كه اگر آن را الزاما مربوط به قبل از تولد جانداران ندانيم قابل تطبيق بر طوفان نوح می‌باشد. <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص ۱۰۳</ref> او بعد از بیان همه دلایل مبنی بر جهانی بودن طوفان نوح عنوان می‌کندکه همه آن دلایل می‌تواند بر منطقه‌ای بودن نوح نیز تطبیق یابد چرا که خداود در قرآن کریم کلمه «ارض» را بر منطقه‌ای وسیع و نه همه جهان اطلاق کرده است و حمل حیوانان نیز به این دلیل بوده است که نسل حیوانات آن منطقه از بین نرود. <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص ۱۰۴</ref> | |||
بیومی نیز معتقد است این اندیشه که طوفان جهانی بوده است صحیح نیست و برای آن در جلد ۴ کتاب بررسی تاریخی قصص قرآن احتجاج‌هایی آورده است و به آن احتجاج‌ّها اضافه کرده است که بررسی الواح کهن از جمله سومری، بابلی و یهودی در خصوص طوفان نیز اشاره به عدم جهانی بودن طوفان نوح(ع) دارد.<ref>رک: بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۷۸-۹۱.</ref> البته در مقابل این اقوال قول دیگری نیز وجود دارد؛ محمد رشید رضا معتقد است که طوفان نوح، طوفانی فراگیر بوده است و حتی اگر شامل قوم نوح بوده باشد معنایش این است که در آن زمان مردمان دیگری در زمین نمی‌زیستند. <ref>بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۷۸-۹۱.</ref> | |||
==منابع کهن== | ==منابع کهن== | ||
داستان طوفان نوح(ع) از جمله داستان‌هایی است که به گزارش جیمز فریزر در میان ملل و اقوام مختلف جهان از جمله خاور نزدیک، هند، برمه، چین، مالدیو، استرالیا، جزایر اقیانوس آرام و در جوامع سرخ پوست رواج داشته است که البته روایات آنها با همدیگر بسیار اختلاف دارد. <sup>[۱]</sup>در قصه سومری که کهن‌ترین منبع قصه طوفان دانسته شده است گزارش شده که در این نسخه سخن از هشدار خداوند است و پس از آن مساله طوفان مطرح شده است که «هفت شبانه روز تند باد قرین باران سیل آسیا بر زمین فرو بارید، خروش آب، زمین را به تاراج برد و آسمان گام بر آب خروشان نهاد». <ref>بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۲۷.</ref> اما در قصه بابلی طوفان که معروف به قصه جلجامیش یا گیل گمش است سخن از نابود کردن بشر و همه موجودات زنده توسط خدایان به وسیله طوفان میان آمده است. <ref>رهبر، «بررسی تطبیقی روایت وحیانی قرآن و روایت اسطوره ای سومری - بابلی از طوفان نوح»، ۱۳۸۹، ص ۲۶۸.</ref> در قصه یهودی طوفان نوح نیز گزارش شده است که وقتی شر آدمیان در زمین زیاد شد اندوهگین شد و تصمیم گرفت آنچه در زمین است را بردارد اما نوح را از آن مستثنی کرد چرا که او مرد کامل و نیکوکاری بود. <ref>بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۴۵.</ref> | داستان طوفان نوح(ع) از جمله داستان‌هایی است که به گزارش جیمز فریزر در میان ملل و اقوام مختلف جهان از جمله خاور نزدیک، هند، برمه، چین، مالدیو، استرالیا، جزایر اقیانوس آرام و در جوامع سرخ پوست رواج داشته است که البته روایات آنها با همدیگر بسیار اختلاف دارد. <sup>[۱]</sup>در قصه سومری که کهن‌ترین منبع قصه طوفان دانسته شده است گزارش شده که در این نسخه سخن از هشدار خداوند است و پس از آن مساله طوفان مطرح شده است که «هفت شبانه روز تند باد قرین باران سیل آسیا بر زمین فرو بارید، خروش آب، زمین را به تاراج برد و آسمان گام بر آب خروشان نهاد». <ref>بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۲۷.</ref> اما در قصه بابلی طوفان که معروف به قصه جلجامیش یا گیل گمش است سخن از نابود کردن بشر و همه موجودات زنده توسط خدایان به وسیله طوفان میان آمده است. <ref>رهبر، «بررسی تطبیقی روایت وحیانی قرآن و روایت اسطوره ای سومری - بابلی از طوفان نوح»، ۱۳۸۹، ص ۲۶۸.</ref> در قصه یهودی طوفان نوح نیز گزارش شده است که وقتی شر آدمیان در زمین زیاد شد اندوهگین شد و تصمیم گرفت آنچه در زمین است را بردارد اما نوح را از آن مستثنی کرد چرا که او مرد کامل و نیکوکاری بود. <ref>بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۴۵.</ref> | ||
==اختلافات روایت قرآن با روایات کهن از طوفان نوح(ع)== | ===اختلافات روایت قرآن با روایات کهن از طوفان نوح(ع)=== | ||
بر اساس گزارشی که بیومی از مقایسه روایت قرآنی و روایات الواح کهن ارائه کرده است مهمترین تفاوت‌های آن روایات با روایت قرآنی به شرح ذیل است: | بر اساس گزارشی که بیومی از مقایسه روایت قرآنی و روایات الواح کهن ارائه کرده است مهمترین تفاوت‌های آن روایات با روایت قرآنی به شرح ذیل است: | ||
| خط ۵۴: | خط ۶۲: | ||
بر اساس آنچه در روایت توراتی نقل شده است طوفان در روز هفتم ماه دوم سال ۶۰۰ از عمر نوح(ع) آغاز شد و ۴۰ روز در زمین استمرار یافت. آب ۱۵ متر بالا آمد و حدود ۱۵۰ روز طول کشید تا آب فرو بنشیند. <ref>بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۴۵-۴۶.</ref> در روایات اسلامی نیز زمان‌های مختلفی در خصوص زمان وقوع طوفان و مدت آن وارد شده است برخی معتقدند که طوفان در سن ۱۹۰۰ سالگی<ref>قطب راوندی، قصص الانبیاء (ع)، ۱۴۳۰ق،ج۱، ص۲۵۷-۲۵۹؛ جزایری، النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین، (قصص قرآن)، ۱۳۸۱، ص ۱۱۱.</ref>، برخی دیگر ۶۰۰ سالگی <ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص ۱۱۷؛ كاتب واقدی، الطبقات الكبری، ۱۳۷۴ش ،ج۱،ص ۲۵.</ref>، گروهی دیگر ۱۲۰۰ سالگی<ref>مستوفی قزوینی، تاریخ گزیده،۱۳۶۴ ش، ص ۲۴.</ref>حضرت نوح(ع) رخ داده است.<ref>رک: [[نوح (پیامبر)]]</ref> همچنین در تاریخ مختصر الدول نقل شده است که طوفان در دو هزار و دويست و بيست و شش سال و بيست و سه روز بعد از خلقت آدم رخ داده است.<ref>ترجمه تاریخ مختصر الدول، ص 10.</ref> برخی زمان آغاز طوفان نوح را دهم رجب<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص ۱۳۲-۱۳۳.</ref> و برخی دیگر دوم رجب<ref>كاتب واقدی، الطبقات الكبری، ۱۳۷۴ش ،ج۱،ص ۲۶.</ref> دانسته‌اند. بسیاری از مورخین نقل کرده اند که در طوفان نوح چهل روز پيوسته از آسمان و زمين آب باريد و جوشيد.<ref>تاريخيعقوبى/ترجمه،ج1،ص:13</ref> مدت زمان طول کشیدن طوفان را نیز برخی ۶ ماه<ref>كاتب واقدی، الطبقات الكبری، ۱۳۷۴ش ،ج۱،ص ۲۶؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص ۱۳۲</ref> ، برخی ۱۵۰ روز و برخی دیگر ۵ ماه، برخی ۱۳ ماه و برخی ۲۷ روز عنوان کرده‌اند.<ref> ابن کثیر، قصص الانبیاء، ۱۴۱۱ق، ص ۱۱۱-۱۱۲؛ ندایی، تاریخ انبیاء از آدم تا خاتم، ۱۳۸۹ش، ص ۴۴-۴۶</ref> علامه مجلسی در کتاب «تاریخ پیامبران» به حدیث معتبر نقل می‌کند که نوح با قومش هفت شبانه روز در کشتی ماند. <ref>مجلسی، تاریخ پیامبران، ۱۳۸۰، ج۱،ص ۲۷۳.</ref> در تاریخ یعقوبی نیز نقل شده است که آغاز آن هيفدهم أيار و آخر آن سيزدهم تشرين اول بود و 5 ماه طول کشید.<ref>تاريخيعقوبى/ترجمه،ج1،ص:13</ref> | بر اساس آنچه در روایت توراتی نقل شده است طوفان در روز هفتم ماه دوم سال ۶۰۰ از عمر نوح(ع) آغاز شد و ۴۰ روز در زمین استمرار یافت. آب ۱۵ متر بالا آمد و حدود ۱۵۰ روز طول کشید تا آب فرو بنشیند. <ref>بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۴۵-۴۶.</ref> در روایات اسلامی نیز زمان‌های مختلفی در خصوص زمان وقوع طوفان و مدت آن وارد شده است برخی معتقدند که طوفان در سن ۱۹۰۰ سالگی<ref>قطب راوندی، قصص الانبیاء (ع)، ۱۴۳۰ق،ج۱، ص۲۵۷-۲۵۹؛ جزایری، النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین، (قصص قرآن)، ۱۳۸۱، ص ۱۱۱.</ref>، برخی دیگر ۶۰۰ سالگی <ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص ۱۱۷؛ كاتب واقدی، الطبقات الكبری، ۱۳۷۴ش ،ج۱،ص ۲۵.</ref>، گروهی دیگر ۱۲۰۰ سالگی<ref>مستوفی قزوینی، تاریخ گزیده،۱۳۶۴ ش، ص ۲۴.</ref>حضرت نوح(ع) رخ داده است.<ref>رک: [[نوح (پیامبر)]]</ref> همچنین در تاریخ مختصر الدول نقل شده است که طوفان در دو هزار و دويست و بيست و شش سال و بيست و سه روز بعد از خلقت آدم رخ داده است.<ref>ترجمه تاریخ مختصر الدول، ص 10.</ref> برخی زمان آغاز طوفان نوح را دهم رجب<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص ۱۳۲-۱۳۳.</ref> و برخی دیگر دوم رجب<ref>كاتب واقدی، الطبقات الكبری، ۱۳۷۴ش ،ج۱،ص ۲۶.</ref> دانسته‌اند. بسیاری از مورخین نقل کرده اند که در طوفان نوح چهل روز پيوسته از آسمان و زمين آب باريد و جوشيد.<ref>تاريخيعقوبى/ترجمه،ج1،ص:13</ref> مدت زمان طول کشیدن طوفان را نیز برخی ۶ ماه<ref>كاتب واقدی، الطبقات الكبری، ۱۳۷۴ش ،ج۱،ص ۲۶؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص ۱۳۲</ref> ، برخی ۱۵۰ روز و برخی دیگر ۵ ماه، برخی ۱۳ ماه و برخی ۲۷ روز عنوان کرده‌اند.<ref> ابن کثیر، قصص الانبیاء، ۱۴۱۱ق، ص ۱۱۱-۱۱۲؛ ندایی، تاریخ انبیاء از آدم تا خاتم، ۱۳۸۹ش، ص ۴۴-۴۶</ref> علامه مجلسی در کتاب «تاریخ پیامبران» به حدیث معتبر نقل می‌کند که نوح با قومش هفت شبانه روز در کشتی ماند. <ref>مجلسی، تاریخ پیامبران، ۱۳۸۰، ج۱،ص ۲۷۳.</ref> در تاریخ یعقوبی نیز نقل شده است که آغاز آن هيفدهم أيار و آخر آن سيزدهم تشرين اول بود و 5 ماه طول کشید.<ref>تاريخيعقوبى/ترجمه،ج1،ص:13</ref> | ||
==گستره طوفان نوح== | ==گستره طوفان نوح== | ||
در خصوص کعبه در جریان طوفان نوح اقوال مختلفی وارد شده است برخی از مفسرین معتقدند که کعبه در طوفان نوح زیر آب فرو نرفت. برخی عنوان کرده‌اند که جبرئیل به دستور خداوند کعبه را به آسمان چهارم برد. اما بیومی همه این اقوال را جزء اسرائلیات می‌داند، چرا که معتقد است خانه کعبه توسط حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) و بعد از طوفان ساخته شده است. <ref>بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۷۴-۷۶.</ref>. | در خصوص کعبه در جریان طوفان نوح اقوال مختلفی وارد شده است برخی از مفسرین معتقدند که کعبه در طوفان نوح زیر آب فرو نرفت. برخی عنوان کرده‌اند که جبرئیل به دستور خداوند کعبه را به آسمان چهارم برد. اما بیومی همه این اقوال را جزء اسرائلیات می‌داند، چرا که معتقد است خانه کعبه توسط حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) و بعد از طوفان ساخته شده است. <ref>بیومی مهرام، بررسی تاریخی قصص القرآن، ۱۳۸۹، ج۴، ص ۷۴-۷۶.</ref>. | ||