Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۳۲۸
ویرایش
پنج‌تن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''پنج تن''' ، عنوانی برای [[حضرت محمّد]]، [[حضرت علی]] ، [[حضرت فاطمه]] ، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] علیهم السّلام که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد [[شیعه]] امامیّه شده است . اینان به [[آل عبا]] ، [[آل کسا]] و [[خمسه طیّبه]] نیز مشهورند. | '''پنج تن''' ، عنوانی برای [[محمد|حضرت محمّد]]، [[حضرت علی]] ، [[حضرت فاطمه]] ، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] علیهم السّلام که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد [[شیعه]] امامیّه شده است . اینان به [[آل عبا]] ، [[اصحاب کساء]] یا[[آل کسا]] و [[خمسه طیّبه]] نیز مشهورند. | ||
== فضائل پنج تن در قرآن == | == فضائل پنج تن در قرآن == | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
'''آیات 19 تا 22 سوره الرّحمن''' ، که در آنها از علی و فاطمه علیهماالسّلام به دو دریا تعبیر شده است که پیامبر به مثابه برزخی میان ایشان بوده و حسنین علیهماالسّلام چون لؤلؤ و مرجانی هستند که از ملاقات این دو دریا پدید می آیند <ref>شوشتری ، ج 3، ص 274ـ279، ج 9، ص 107ـ109</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 24، ص 97ـ99، ج 37، ص 64، 73، 96</ref>؛ <ref>سیوطی ؛ طبرسی ، ذیل آیه </ref>. | '''آیات 19 تا 22 سوره الرّحمن''' ، که در آنها از علی و فاطمه علیهماالسّلام به دو دریا تعبیر شده است که پیامبر به مثابه برزخی میان ایشان بوده و حسنین علیهماالسّلام چون لؤلؤ و مرجانی هستند که از ملاقات این دو دریا پدید می آیند <ref>شوشتری ، ج 3، ص 274ـ279، ج 9، ص 107ـ109</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 24، ص 97ـ99، ج 37، ص 64، 73، 96</ref>؛ <ref>سیوطی ؛ طبرسی ، ذیل آیه </ref>. | ||
'''آیه 30 سوره بقره''' ، «فتلقّی آدم من ربّه کلمات »، که مطابق بعضی روایات عامّه و خاصه در تفسیر این آیه ، [[توسل]] [[حضرت آدم]] علیه السّلام به انوار خمسة طیّبه و خواندن خداوند به اسماء ایشان («کلمات ») سبب آمرزش و قبولی توبه وی گردید <ref>شوشتری ، ج 3، ص 76ـ80، ج 5، ص 11، ج 9، ص 102ـ105</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 26، ص 323ـ 328، 333</ref>؛ <ref>حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 205</ref>؛ <ref>امینی ، ج 7، ص 300ـ301</ref>؛ <ref> طبرسی ؛ بحرانی ؛ ابوالفتوح رازی ، ذیل آیه </ref>. در بعضی از این روایات <ref>شوشتری ، ج 5، ص 4</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 15، ص 9، 14ـ15، ج 25، ص 6، ج 26، ص 327ـ 328، ج 37، ص 47، 62ـ63</ref>؛ <ref>امینی ، ج 2، ص 300ـ301</ref> به اشتقاق نامهای پنج تن (محمّد، علی ، فاطمه ، حسن و حسین ) از اسامی | '''آیه 30 سوره بقره''' ، «فتلقّی آدم من ربّه کلمات »، که مطابق بعضی روایات عامّه و خاصه در تفسیر این آیه ، [[توسل]] [[حضرت آدم]] علیه السّلام به انوار خمسة طیّبه و خواندن خداوند به اسماء ایشان («کلمات ») سبب آمرزش و قبولی توبه وی گردید <ref>شوشتری ، ج 3، ص 76ـ80، ج 5، ص 11، ج 9، ص 102ـ105</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 26، ص 323ـ 328، 333</ref>؛ <ref>حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 205</ref>؛ <ref>امینی ، ج 7، ص 300ـ301</ref>؛ <ref> طبرسی ؛ بحرانی ؛ ابوالفتوح رازی ، ذیل آیه </ref>. در بعضی از این روایات <ref>شوشتری ، ج 5، ص 4</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 15، ص 9، 14ـ15، ج 25، ص 6، ج 26، ص 327ـ 328، ج 37، ص 47، 62ـ63</ref>؛ <ref>امینی ، ج 2، ص 300ـ301</ref> به اشتقاق نامهای پنج تن (محمّد، علی ، فاطمه ، حسن و حسین ) از اسامی خداوند (محمود و حمید، علی و عالی و اعلی ، فاطر و فاطم ، محسن و ذوالاحسان و ذوالاسماء الحسنی ) با اختلاف تصریح شده است . | ||
نیز در تفسیر و تأویل این آیه و | نیز در تفسیر و تأویل این آیه و آیه '''«و اذ ابتلی ابراهیم ربّه بکلماتٍ فاتمهّن »''' <ref>بقره : 124</ref> علاوه بر تأویل «کلمات » به پنج تن و تأویل «فَأتَمَّهُنَّ» به '''نُه امام از نسل امام حسین علیهم السّلام''' ، مناقب و فضایل عدیده ای در شأن آل عبا نقل شده است <ref>برای نمونه رجوع کنید به بحرانی ؛ طبرسی ، ذیل آیة مذکور</ref>؛<ref> شوشتری ، ج 3، ص 79، ج 5، ص 262ـ265، ج 7، ص 180ـ 183، ج 18، ص 344ـ347</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 25، ص 2ـ3، 6، 16ـ 17، ج 26، ص 273، 311ـ312، 323ـ327، 343</ref>؛ <ref>حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 207؛ امینی ، ج 2، ص 300ـ301؛ قندوزی ، ج 1، ص 290</ref>. | ||
همچنین در آیة «اَسْتَکْبَرْتَ اَم کَنتَ مِن العالین » | همچنین در آیة «اَسْتَکْبَرْتَ اَم کَنتَ مِن العالین » <ref>ص :75</ref> «عالین » به خمسه طیّبه تأویل شده است <ref>بحرانی ، ذیل آیه </ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 25، ص 2، ج 26، ص 346ـ 347</ref>. | ||
آیات دیگری نیز مطابق بعضی روایات عامّه و خاصه به مقام پنج تن اشاره دارد که از آن جمله است : نسا: 69؛ ابراهیم : 24؛ نحل : 43؛ طه : 132؛ فرقان : 74؛ ذاریات : 27؛ طور: 21؛ حشر: 9 | آیات دیگری نیز مطابق بعضی روایات عامّه و خاصه به مقام پنج تن اشاره دارد که از آن جمله است : نسا: 69؛ ابراهیم : 24؛ نحل : 43؛ طه : 132؛ فرقان : 74؛ ذاریات : 27؛ طور: 21؛ حشر: 9 <ref> رجوع کنید به شوشتری ، ج 3، ص 482ـ483، 542، 560، ج 14، ص 375، 389ـ391، 542، 550، 591 ـ593، 637، 682</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 25، ص 16، 30، 220، 241، ج 37، ص 83</ref>. | ||
== فضائل پنج تن در احادیث == | == فضائل پنج تن در احادیث == | ||
گذشته از آیات قرآن ، در جوامع روایی عامّه و خاصّه ، ابوابی در اختصاصات و مناقب پنج تن آمده است | گذشته از آیات قرآن ، در جوامع روایی عامّه و خاصّه ، ابوابی در اختصاصات و مناقب پنج تن آمده است <ref> رجوع کنید به حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 264ـ311</ref>؛ <ref>شوشتری ، ج 5، ص 3ـ4، 11ـ22، 45ـ 46، ج 18، ص 384 به بعد</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 37، ص 35ـ107</ref>. | ||
در بعضی از روایات نیز [[جبرئیل]] ششمین نفر پس از پنج تن (جَبْریلُ سادِسُنا») خوانده شده است | در بعضی از روایات نیز [[جبرئیل]] ششمین نفر پس از پنج تن (جَبْریلُ سادِسُنا») خوانده شده است <ref>قندوزی ، ج 1، ص 323</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 42، ص 63، ج 43، ص 49</ref>. | ||
نیز برای فضیلت پنج تن ، محبت به ایشان و تعابیری که دربارة مقام دنیوی و اخروی ایشان به کار رفته است رجوع کنید به مجلسی ، ج 37، ص 36ـ37، 47، 64ـ65، 75، 78، 84 ـ 85؛ حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 300، ج 2، ص 78، ج 3، ص 133، 139ـ 141؛ امینی ، ج 2، ص 300ـ 301؛ شوشتری ، ج 5، ص 20، 53، 90، ج 18، ص 348ـ355؛ تفسیر آیة مودّت در زمخشری ؛ قندوزی ، ج 2، ص 68، 297). | نیز برای فضیلت پنج تن ، محبت به ایشان و تعابیری که دربارة مقام دنیوی و اخروی ایشان به کار رفته است رجوع کنید به مجلسی ، ج 37، ص 36ـ37، 47، 64ـ65، 75، 78، 84 ـ 85؛ حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 300، ج 2، ص 78، ج 3، ص 133، 139ـ 141؛ امینی ، ج 2، ص 300ـ 301؛ شوشتری ، ج 5، ص 20، 53، 90، ج 18، ص 348ـ355؛ تفسیر آیة مودّت در زمخشری ؛ قندوزی ، ج 2، ص 68، 297). | ||
احترام و افتخار به پنج تن در کلمات و احتجاجات و خطبه های اهل بیت علیهم | احترام و افتخار به پنج تن در کلمات و احتجاجات و خطبه های [[اهل بیت]] علیهم السلام نیز به چشم می خورد. در بسیاری از مناشدات و معرفیهای افتخارگونه که از ائمه ایراد کرده اند تصریح به نامهای خمسه طیّبه به منزله شاخص در اصالت و حسب و نسب [[اهل بیت]] وجود دارد <ref> رجوع کنید به شوشتری ، ج 5، ص 28ـ29، 31ـ32، 39</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 33، ص 184، ج 37، ص 48، 66، ج 45، ص 138</ref>؛ <ref>امینی ، ج 1، ص 160، 209</ref>. | ||
برتری و فضیلت پنج تن در میان ائمة چهارده گانه به مدد قراین ثابت می شود. این قراین همان مناقب مشترک و اختصاصی | == برتری پنج تن بر سایر امامان== | ||
برتری و فضیلت پنج تن در میان ائمة چهارده گانه به مدد قراین ثابت می شود. این قراین همان مناقب مشترک و اختصاصی خمسه طیّبه است . نیز شهادت امام حسین علیه السّلام (61 ق ) که خاتم پنج تن بوده و در ادعیه و [[زیارات]] <ref> مجلسی ، ج 45، ص 250، ج 98، ص 179، 196، 235، 313، 318، 360</ref> به «خامس اهل العباء» و «خامس اصحاب الکساء» موسوم است به منزله وفات همه پنج تن و ازین رو اعظم مصایب تلقّی شده است <ref>مجلسی ، ج 44، ص 269ـ270، ج 45، ص 2، 88</ref>.این القاب برای علی علیه السّلام نیز احتراماً | |||
به کار رفته است <ref>رجوع کنید به مجلسی ، ج 65، ص 130، ج 97، ص 205، 302، 373</ref>، | |||
در میان پنج تن نیز ترتیب فضیلت و برتری به دلالت بعضی اخبار تا حدودی روشن است . آنچه مسلّم است [[محمد|پیامبر]] بر سایر پنج تن و [[علی|امیرالمؤمنین]] بر فاطمه و حسنین علیهماالسّلام برتری دارند <ref>مجلسی ، ج 26، ص 272، ج 37، ص 75، 87، ج 39، ص 90ـ92</ref> و در افضلیّت فاطمه بر حسنین یا بالعکس اختلاف است <ref>رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی ، ج 4، ص 359 </ref>؛ <ref>میرزای قمی ، ج 2، ص 785</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 43، ص 264، ج 45، ص 3</ref>. | |||
در میان پنج تن نیز ترتیب فضیلت و برتری به دلالت بعضی اخبار تا حدودی روشن است . آنچه مسلّم است پیامبر بر سایر پنج تن و امیرالمؤمنین بر فاطمه و حسنین علیهماالسّلام برتری دارند | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{ستون-شروع|4}} | |||
{{col-begin}} | |||
{{راست‌چین}} | |||
<references/> | <references/> | ||
{{col-end}} | |||
{{پایان}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
#قرآن | #قرآن | ||