قیامت: تفاوت میان نسخه‌ها

{{اعتقادات شیعه}}

برای محاسبه اعمال انسان، علاوه بر اعمالی که به صورت [[تجسم اعمال|مُجَسَّم]] و عینی در پیش چشم او قرار دارد، [[نامه عمل|نامه اعمال]] انسان که تمام اعمال انسان در آن ضبط شده به او داده می‌شود. کسی که نامه اعمالش به دست چپش داده شود، اهل [[دوزخ]] است و آنکه نامه اعمالش به دست راستش داده می‌شود، یعنی نیکوکار بوده و اهل [[بهشت]] و رستگاری است. [[شاهدان قیامت|گواهانی]] نیز که شاهد اعمال انسان بوده‌اند برای شهادت‌دادن وجود دارند.

در [[قرآن]]، حدود ۷۰ نام و وصف درباره قيامت آمده است که معروف‌ترین آنها عبارت‌اند از:

«يوم الساعة، يوم القيامة، اليوم الاخر، يوم الحساب، يوم الدين، يوم الجمع، [[یوم الفصل]]، يوم الخروج، يوم الموعود، يوم الخلود، يوم الحسرة، [[یوم التغابن]]، يوم البعث.<ref>مكارم شيرازى، معاد در قرآن، ج۵، ص۳- ۵ و ص۱۲۲- ۱۲۳.</ref>

==مقدمات و نشانه‌های قیامت==

اتفاقاتی قبل از روز قیامت روی می‌دهد که به آنها [[اشراط الساعة]] نیز گفته می‌شود. [[قرآن کریم]] به برخی از این نشانه‌‌ها اشاره کرده است:

{{ستون-شروع|2}}

{{پایان}}

{{مرگ تا قیامت}}

==زمان قیامت==

فقط [[خداوند]] از زمان فرارسیدن روز قیامت اطلاع دارد؛ به همین دلیل، فرارسیدن قیامت، ناگهانی است، به گونه‌ای که بسیاری در غفلت به سر می‌برند.

==مکان قیامت==

بر اساس [[آیه|آیات]] [[قرآن]]، در روز قيامت، همه مردگان، به طور ناگهانى و به يك‏باره، با قدرت پروردگار دوباره زنده می‌شوند، از قبرها بيرون آمده، در صحراى محشر جمع می‌شوند و به حساب آنان رسيدگى مى‏‌شود. مكان حضور و حساب‏رسى آنان در فضایی است که واقعیت آن چندان برای ما روشن نیست. اما بر اساس آیات قرآن کریم، این نکته مشخص است که آسمان و زمین در آن زمان تغییر می‌کند.  فضایی دیگر(که بنابر برخی نظرات، غیر مادی است) ایجاد می‌شود که قیامت در آن تشکیل می‌شود و مخلوقات در محضر الهی حاضر می‌شوند. قرآن کریم به این تبدیل زمین و آسمان بدین صورت اشاره کرده است:

==مقدار قیامت==

==رخدادهای قیامت==

===زنده شدن انسان‌ها===

[[قرآن]] مجيد در آيات زيادى، چگونگى زنده‌شدن انسان در روز قيامت را بيان كرده است. در [[آیه]] ۶۸ [[سوره]] زمر بیان می‌کند که با یک بار دمیده شدن در [[صور اسرافیل]]، تمام بندگان می‌میرند مگر کسانی که [[خدا]] بخواهد. آنگاه، بار دیگر در صور دمیده می‌شود و ناگهان همگی برخواسته و در انتظار محاسبه می‌مانند.

=== حسابرسی===

{{ستون-شروع|2}}

** نعمت ‏های مادی و معنوی خداوند<ref>قمی، ج۲، ص۴۴۰.</ref>

** در مورد عُمر

** در مورد مال

* '''وضعیت مستضعفان''': منظور از مستضعفان، افرادی هستند که از نظر فکری یا بدنی یا اقتصادی آن چنان ضعیف‏‌اند که قادر به شناسایی حق از باطل نشوند و یا این‏که با تشخیص عقیده صحیح، بر اثر ناتوانی جسمی یا ضعف مالی و یا محدودیت‏ هایی که محیط بر آنها تحمیل کرده، قادر به انجام دادن وظایف خود به طور کامل نباشند و نتوانند مهاجرت کنند. به عنوان مثال، کسی که در سرزمینی قرار دارد که اکثریت آنان کافرند و قدرت به دست آنان است و عالم دینی هم وجود ندارد که معارف دین را به آنها برساند و یا محیط کفر و ترس اجازه نمی‌‏دهد به آن معارف عمل کنند و از سوی دیگر قدرت بیرون آمدن از آن‏جا و رفتن به محیط اسلام را هم ندارند و یا این‏که اصلًا به ذهنش خطور نکرده که دینِ حقّی وجود دارد. چنین کسانی، مشمول عفو و بخشش خداوند قرار می‌گیرند و به دوزخ نمی‌روند.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۵، ص۵۰-۵۱</ref>

*'''وضعیت دیوانگان:''' دیوانگان نیز تا زمانی که در این دنیا عقل ندارند و توان تشخیص حق را ندارند، تکلیف ندارند و در آخرت مورد بازخواست قرار نخواهند گرفت، زیرا یکی از شرایط تکلیف، عقل است. امام صادق(ع) در روایتی بیان می‌کند:

*'''وضعیت بچه‌ها و خردسالان:''' کسانی که در کودکی و زمانی که هنوز توان تشخیص حق از باطل را نیافته‌اند و پدر و مادرشان مسلمان بوده‌اند، به والدین خود ملحق شده و به بهشت می‌روند:

==رستاخیز حیوانات==

از برخی آیات<ref>سوره انعام، آیه۳۸؛ سوره تکویر، آیه۵</ref> و روایات استفاده می‌شود که حیوانات نیز مانند انسان‌ها در روز قیامت برانگیخته می‌شود و به اندازه آگاهی و مسئولیتشان، حسابرسی می‌شوند. البته برخلاف انسان‌ها که بعد از حسابرسی به [[بهشت]] یا [[جهنم]] می‌روند، حیوانات پس از حسابرسی و اجرای عدالت در حق آنها، دوباره می‌میرند و خاک می‌شوند؛ یعنی اگر ستمی کرده باشند، در صحنه قیامت قصاص می‌شوند.

==نامه اعمال==

<blockquote>{{متن قرآن| وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَ‌ى الْمُجْرِ‌مِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَـٰذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ‌ صَغِيرَ‌ةً وَلَا كَبِيرَ‌ةً إِلَّا أَحْصَاهَا ۚ وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرً‌ا ۗ وَلَا يَظْلِمُ رَ‌بُّكَ أَحَدًا‏|ترجمه=و كارنامه [عمل شما در ميان‌] نهاده مى‌شود، آنگاه بزهكاران را از آنچه در آن است بيمناك مى‌بينى، و مى‌گويند: «اى واى بر ما، اين چه نامه‌اى است كه هيچ [كار] كوچك و بزرگى را فرو نگذاشته، جز اينكه همه را به حساب آورده است.» و آنچه را انجام داده‌اند حاضر يابند، و پروردگار تو به هيچ كس ستم روا نمى‌دارد.|سوره=[[سوره کهف|الکهف]]|آیه=[http://tanzil.net/#trans/fa.fooladvand/18:49 ۴۹]}}</blockquote>

==تجسم اعمال==

منظور از تجسم اعمال این است که آن چه انسان در این جهان انجام داده است، در جهان دیگر، به صورتی متناسب با آن جهان نمایان می‌شود. به عبارت دیگر: پاداش ‏ها وکیفرها، نعمت ‏ها و سختی‌ها، واقعیت اعمالی است که انسان در دنیا انجام داده است و در زندگانی اخروی، حقیقت آن نمایان شده است.

بر این اساس، عملی که انسان انجام می‌دهد دو صورت دارد. یک شکل دنیایی که ما آن را مشاهده می‌‏کنیم و یک صورت اخروی که هم اکنون نمایان نیست. در روز رستاخیز پس از تحولاتی که صورت می‌گیرد، واقعیت اخروی اعمال نمایان می‌شود شکل دنیای از بین می‌رود و باعث لذت و شادی صاحب عمل یا آزار و اندوه وی می‌گردد. بنابراین، بر اساس این دیدگاه، جزای اعمال هر انسانی عین اعمال او خواهد بود.

==گواهان==

در روز قیامت که انسان‌ها برای حسابرسی اعمال و پاداش و جزای متناسب جمع می‌شوند، به غیر از نامه اعمال، گواهانی وجود دارند که شاهد اعمال ما بوده و در صحرای محشر شهادت می‌دهند. بر اساس متون دینی، اعمال ما شاهدانی دارد که عبارتند از:

{{ستون-شروع|۲}}

{{پایان}}

<blockquote>{{متن قرآن|وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیرَی اللَّهُ عَمَلَکمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ إِلی‏ عالِمِ الْغَیبِ وَ الشَّهادَةِ فَینَبِّئُکمْ بِما کنْتُمْ تَعْمَلُونَ

==میزان اعمال==

[[امام صادق(ع)]] در توضیح و بیان میزان‌های قیامت فرموده است:

==احباط و تکفیر==

{{اصلی|احباط|تکفیر}}

بنابراین بر خلاف نظر معتزله، هیچ کار انسان از بین نمی‌رود و انسان در روز قیامت، تمام اعمال خود را به عینه می‌بیند، به خصوص بر اساس دیدگاه [[تجسم اعمال]]، آنچه به شخص نشان داده می‌شود خود اعمال اوست نه پرونده اعمالش.

{{اصلی|پل صراط}}

بر اساس متون و منابع اسلامی، صراط، نام پلی است بر دوزخ و در مسیر بهشت که همه انسان‌ها از روی آن عبور می‌کنند؛ افراد نیکوکار و درست کاران از آن به سرعت می‌گذرند و بدکاران از پل سقوط کرده و به [[جهنم]] سرازیر می‌شوند.

[[پیامبر اکرم(ص)]] در وصف این پل فرمود: {{حدیث|بر دوزخ پلی است، باریک‏تر از مو و تیزتر از شمشیر!<ref>محمدی ری شهری، میزان الحکمة، ج۵، ص۳۴۸</ref>}}

==جستارهای وابسته==

{{ستون-شروع|2}}

* تهرانی، محمد حسین، معاد شناسی، مشهد، نور ملکوت، ۱۴۲۳ق.

* طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم، دار الثقافه، ۱۴۱۴ق.

* محمدی ری شهری، میزان الحکمة، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۴ش.

* مکارم شیرازی، ناصر، معاد در قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش.

* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.

{{پایان}}