مستدرک سفینة البحار (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مُسْتَدرَک سَفینَةُ الْبِحار''' کتابی به زبان عربی در ده جلد تألیف [[شیخ علی نمازی شاهرودی]] (متوفای [[سال ۱۳۶۴ هجری شمسی|۱۳۶۴]]ش). او این کتاب را در تکمیل [[سفینة البحار]] نوشته محدث قمی نگاشت و با اشراف بر [[بحارالانوار]]، مطالبی را آورده که [[شیخ عباس قمی]] آنها را نیاورده است. این مجموعه، حاوی تمامی فهرست مطالب کتاب [[بحارالانوار]] اعم از [[آیه|آیات]]، [[تفسیر]] و [[تأویل]]، معارف اسلامی مربوط به [[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین]]، حقیقت اشیاء و احوال و احکام و آثار آن‌ها در نزد خداوند، فروع فقهیه، قصص و حکایات، خطبه‌ها، [[دعا|دعاها]] و زیارات است.

مُسْتَدرَک‌نویسی، اصطلاحی است رایج، میان نویسندگان در حوزه علوم اسلامی، به معنای تألیف کتاب با هدف تکمیلِ کتابی دیگر و جبران کاستی مطالبی که در آن کتاب باید موجود باشد ولی نیست. مستدرک‌نویسی از [[قرن چهارم قمری]] میان مسلمانان آغاز و در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی از جمله [[فقه]]، [[رجال]] و [[علوم حدیث|حدیث]] نگاشته شد.

نمازی شاهرودی در مقدمه کتاب، [[سفینةالبحار]] را کتاب نفیس و شریفی می‌داند که به مثل آن نیامده، اما از آنجا که وسعت مطالب کتاب بحار بسیار بوده، مطالب زیادی از قلم محدث قمی افتاده است. از این رو برای تکمیل و تنظیم کتاب به نوشتن مستدرک آن روی آورده است.<ref>نمازی، مستدرک سفینة البحار، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۲۶.</ref>

مؤلف در مستدرک سفینه، به روش محدث قمی عمل کرده و اضافات و تکمیل آن را بر اساس حروف الفبا پیش برده و واژه‌های بیشتری از سفینه بررسی نموده اما آدرس‌های آن را مانند [[بحار]] و [[سفینه البحار|سفینه]] به صورت رمزی نیاورده است. وی برای آدرس‌دهی بحارالانوار، از چاپ قدیم (کمپانی) و چاپ جدید ۱۱۰ جلدی ([[دار الکتب اسلامیه|اسلامیه]]) استفاده کرده است.  هدف کلی نمازی شاهرودی در مدت ۳۴ سال تلاش مداوم مستدرک‌نویسی، تکمیل کار او بوده است.<ref>محدث ربانی، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۸۲۸و۸۲۹.</ref>

#جمع‌آوری و دسته‌بندی مطالب موضوعی در بخش‌های: اعتقادی، معارفی، ولائی، تاریخی، اخلاقی، زندگانی معصومین، عبادات، طبیعیات و خواص اشیاء، به عنوان مثال در باب [[خطبه|خطبه‌ها]] علاوه بر دسته‌بندی خطبه‌های [[معصومین]] به ترتیب خطبه هر معصوم، در باب امیرالمؤمنین نیز خطبه‌ها درباره [[توحید]]، مقام [[نبوت]] و رسالت، مقام عترت، فضائل خودشان، وصف [[قرآن]] و فضائل آن، وصف خلقت عالم، خطبه‌هایی که جمله «''[[سلونی قبل ان تفقدونی |سلونی قبل ان تفقدونی]]''» دارد، جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[صفین]] و [[جنگ نهروان|نهروان]]، ملاحم، متفرقات با ذکر آدرس از بحار و غیره دسته‌بندی شده است.<ref>نمازی، زندگی‌‌نامه آیت‌الله نمازی شاهرودی، ۱۳۹۱ش، ص۲۸-۲۹.</ref>

نمازی شاهرودی در مستدرک، تنها به منابع بحار اکتفا نکرده و بلکه از منابع معاصر به ویژه در فضایل [[اهل بیت]] استفاده کرده است منابعی مانند [[الغدیر]]، التاج الجامع للاصول العامة، [[احقاق الحق]]، [[تفسیر البرهان]]، [[صحیح بخاری]]، [[فضائل الخمسة]]، [[مدینة المعاجز]].