مستدرک سفینة البحار (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

| اندازه تصویر = 180px

'''مستدرک سفینة البحار''' کتابی به زبان عربی در ده جلد تألیف [[شیخ علی نمازی شاهرودی]] (متوفای [[سال ۱۳۶۴ هجری شمسی|۱۳۶۴]]ش). او این کتاب را در تکمیل [[سفینة البحار]] محدث قمی نگاشت و با اشراف بر [[بحارالانوار]]، مطالبی را آورده که [[شیخ عباس قمی]] از آن غفلت کرده است. این مجموعه، حاوی تمامی مطالب کتاب [[بحارالانوار]] اعم از [[آیه|آیات]]، [[تفسیر]] و [[تأویل]]، معارف اسلامی مربوط به [[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین]]، حقیقت اشیاء و احوال و احکام و آثار آن‌ها در نزد خداوند، فروع فقهیه، قصص و حکایات، خطبه‌ها، [[دعا|دعاها]] و زیارات است.

علی نمازی شاهرودی ([[سال ۱۲۹۴ هجری شمسی|۱۲۹۴]]-[[سال ۱۳۶۴ هجری شمسی|۱۳۶۴]]ش)، از عالمان و مؤلفان [[شیعه]] در [[مشهد]]. وی در شاهرود زاده شد و تحصیلات عالیه در علوم مختلف را در [[نجف]] و [[مشهد]] گذراند. نمازی شاهرودی تألیفاتی دارد که مشهورترین آن مستدرک سفینة البحار است. او در [[حرم رضوی]] مدفون است.

مُسْتَدرَک‌نویسی، اصطلاحی است رایج، میان نویسندگان در حوزه علوم اسلامی، به معنای تالیف کتاب با هدف تکمیلِ کتابی دیگر و جبران‌ کاستی مطالبی که در آن کتاب باید موجود باشد ولی نیست. مستدرک‌نویسی از [[قرن چهارم قمری]] میان مسلمانان آغاز و در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی از جمله [[فقه]]، [[رجال]] و [[علوم حدیث|حدیث]] نگاشته شد.

نمازی شاهرودی در مقدمه کتاب، سفینةالبحار را کتاب نفیس و شریفی می‌داند که به مثل آن نیامده، اما از آنجا که وسعت مطالب کتاب بحار بسیار بوده، مطالب زیادی از قلم محدث قمی افتاده است. از این رو برای تکمیل و تنظیم کتاب به نوشتن مستدرک آن روی آورده است.<ref>نمازی، مستدرک سفینة البحار، ج۱، ص۲۶.</ref>

مؤلف در مستدرک سفینه، به روش محدث قمی عمل کرده و اضافات و تکمیل آن را بر اساس حروف الفبا پیش برده و واژه‌های بیشتری از سفینه بررسی نموده اما آدرس‌های آن را مانند [[بحار]] و [[سفینه البحار|سفینه]] به صورت رمزی نیاورده است. وی برای آدرس‌دهی بحارالانوار از چاپ قدیم (کمپانی) و جاپ جدید ۱۱۰ جلدی (اسلامیه) استفاده کرده است.  

هدف کلی نمازی در در مدت ۳۴ سال تلاش مداوم مستدرک‌نویسی، بیان تمامی نظرات محدث نبوده، بلکه تکمیل کار او را در دستور کار خویش قرار داد.<ref>محدث ربانی، ج۲، ص۸۲۸و۸۲۹.</ref>

#بیان سند بعضی از [[حدیث مرسل|مراسیل]] در کتب فقهی.

#بیاناتی از نظر لغت و شرح قسمتی یا کل روایت حدیثی و یا فقهی.

#جمع‌آوری و دسته‌بندی مطالب موضوعی در بخش‌های: اعتقادی، معارفی، ولائی، تاریخی، اخلاقی، زندگانی معصومین، عبادات، طبیعیات و خواص اشیاء، به عنوان مثال در باب [[خطبه|خطبه‌ها]] علاوه بر دسته‌بندی خطبه‌های [[معصومین]] به ترتیب خطبه هر معصوم، در باب امیرالمؤمنین نیز خطبه‌ها درباره [[توحید]]، مقام [[نبوت]] و رسالت، مقام عترت، فضائل خودشان، وصف [[قرآن]] و فضائل آن، وصف خلقت عالم، خطبه‌هایی که جمله «''سلونی قبل ان تفقدونی''» دارد، جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[صفین]] و [[جنگ نهروان|نهروان]]، ملاحم، متفرقات با ذکر آدرس از بحار و غیره دسته‌بندی شده است.<ref>محمد نمازی، زندگی‌‎نامه آیت‌الله نمازی شاهرودی</ref>

نمازی شاهرودی در مستدرک، تنها به منابع بحار اکتفا نکرده و بلکه به منابع معاصر خصوصا در فضایل و منافقب [[اهل بیت]] استفاده کرده است منابعی مانند [[الغدیر]]، التاج الجامع للاصول العامة، [[احقاق الحق]]، [[تفسیر البرهان]]، [[صحیح بخاری]]، [[فضائل الخمسة]]، [[مدینة المعاجز]].<ref>محمد نمازی، زندگی‌‎نامه آیت‌الله نمازی شاهرودی</ref>

{{ستون-شروع|3}}

*[[کامل الزیارات]].<ref>محمد نمازی، زندگی‌‎نامه آیت‌الله نمازی شاهرودی</ref>

این کتاب در ۱۰ جزء است که ۵ جزء آن در حیات مؤلف با هزینه خودش در [[مشهد]] چاپ گردید و باقیمانده آن پس از وفاتش توسط فرزند او در سال ۱۴۰۹ق در بنیاد بعثت در [[تهران]] به چاپ رسید.<ref>محدث ربانی، ج۲، ص۸۲۸.</ref>

{{پانویس2}}