کاربر ناشناس
آیه قبله: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح کلی ازجمله اصلاح ادبی، پانویس و منابع
imported>Hasaninasab جز (اصلاح عنوان لینک) |
imported>Hasaninasab جز (اصلاح کلی ازجمله اصلاح ادبی، پانویس و منابع) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[Image:قبله.jpg|thumb|300px|قبله اول در کنار کعبه، قبله فعلی ]] | [[Image:قبله.jpg|thumb|300px|قبله اول در کنار کعبه، قبله فعلی ]] | ||
'''آیه قبله'''، آیه ۱۴۴ سوره بقره است که به تغییر قبله مسلمانان از [[بیت المقدس]] به [[مسجد الحرام]]، فرمان می‌دهد. پس از [[هجرت]] مسلمانان به مدینه، ساکنان یهودی این شهر از توجه مسلمانان به بیت المقدس | '''آیه قبله'''، آیه ۱۴۴ سوره [[سوره بقره|بقره]] است که به [[تغییر قبله]] مسلمانان از [[بیت المقدس]] به [[مسجد الحرام]]، فرمان می‌دهد. پس از [[هجرت]] مسلمانان به مدینه، ساکنان [[یهودی]] این شهر از توجه [[مسلمانان]] به بیت المقدس به عنوان دلیلی بر اصالت نداشتن آیین اسلام یاد می‌کردند. این مطلب موجب شده بود تا [[پیامبر(ص)]] آرزو کند کعبه قبله مسلمانان باشد. | ||
از آیات ۱۴۲، ۱۴۳ و ۱۵۰ [[سوره بقره]] نیز به عنوان آیه تغییر قبله یاد کرده‌اند. برخی از مفسران نیز آیات ۱۴۲ تا ۱۴۴ بقره را آیات تغییر قبله دانسته‌اند. مفسران زمان نزول آیه قبله را بین شش تا نوزده ماه پس از [[هجرت به مدینه|هجرت]] یاد کرده‌اند. مکان نزول آیه قبله، بر پایه نقل‌های گوناگون تاریخی یکی از این سه مکان است: [[مسجد ذو قبلتین]]، مسجد قبیله «بنی سالم بن عوف» و [[مسجدالنبی]]. | |||
==متن و ترجمه آیه== | ==متن و ترجمه آیه== | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۵: | ||
|نگريستنت را به اطراف آسمان مى‌بينيم. تو را به سوى قبله‌اى كه مى‌پسندى مى‌گردانيم. پس روى به جانب مسجدالحرام كن. و هر جا كه باشيد روى بدان جانب كنيد. اهل كتاب مى‌دانند كه اين دگرگونى به حق و از جانب پروردگار آنان بوده است. و خدا از آنچه مى‌كنيد غافل نيست.}}{{پاک کن}} | |نگريستنت را به اطراف آسمان مى‌بينيم. تو را به سوى قبله‌اى كه مى‌پسندى مى‌گردانيم. پس روى به جانب مسجدالحرام كن. و هر جا كه باشيد روى بدان جانب كنيد. اهل كتاب مى‌دانند كه اين دگرگونى به حق و از جانب پروردگار آنان بوده است. و خدا از آنچه مى‌كنيد غافل نيست.}}{{پاک کن}} | ||
این آیه که حکم تغییر قبله را در خود دارد، به آیه قبله<ref>بحار الانوار، ج۸۱، ص۳۳؛ المیزان، ج۱، ص۳۲۵.</ref> مشهور است. از آیات ۱۴۲،<ref>التبیان، ج۲، ص۳-۴؛ مجمع البیان، ج۱، ص۴۱۴.</ref> ۱۴۳ <ref>التفسیر الکبیر، ج۴، ص۱۰۷.</ref> و ۱۵۰ <ref>المیزان، ج۱، ص۳۲۹.</ref> [[سوره بقره]] نیز به عنوان آیه تغییر قبله یاد کرده‌اند. بعضی از مفسران آیات ۱۴۲-۱۴۴ بقره را آیات تغییر قبله دانسته‌اند.<ref> | این آیه که حکم تغییر [[قبله]] را در خود دارد، به آیه قبله<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۱، ص۳۳؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۲۵.</ref> مشهور است. از آیات ۱۴۲،<ref>التبیان، ج۲، ص۳-۴؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۴۱۴.</ref> ۱۴۳<ref>التفسیر الکبیر، ج۴، ص۱۰۷.</ref> و ۱۵۰<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۲۹.</ref> [[سوره بقره]] نیز به عنوان آیه تغییر قبله یاد کرده‌اند. بعضی از مفسران آیات ۱۴۲-۱۴۴ بقره را آیات تغییر قبله دانسته‌اند.<ref>الوسیط، ج۱، ص۲۹۴.</ref> | ||
پس از این تغییر، زبان یهود و برخی مسلمانان سطحی‌نگر به اعتراض باز شد و خداوند در پاسخ آنان آیه زیر را نازل کرد: | پس از این تغییر، زبان یهود و برخی مسلمانان سطحی‌نگر به اعتراض باز شد و خداوند در پاسخ آنان آیه زیر را نازل کرد: | ||
<blockquote>{{متن قرآن|{{قلم رنگ۱|سیاه| | <blockquote>{{متن قرآن|{{قلم رنگ۱|سیاه| سَیقُولُ السُّفَهَاء مِنَ النَّاسِ مَا وَلاَّهُمْ عَن قِبْلَتِهِمُ الَّتِی کانُواْ عَلَیهَا قُل لِّلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ یهْدِی مَن یشَاء إِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ}}|ترجمه=به زودی بیخردان مردم می‌گویند چه چیز ایشان را از قبله‌ای که بر آن بودند برگرداند؟! بگو: خاور و باختر از آن خداست؛ او هر که را می‌خواهد به راه راست هدایت می‌کند.|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=۱۴۴}}</blockquote>{{مدرک}} | ||
==شأن نزول== | ==شأن نزول== | ||
بنابر منابع تفسیری، سبب نزول آیه قبله، تغییر قبله مسلمانان از [[بیت المقدس]] به [[کعبه]] بوده است. پس از [[هجرت]] مسلمانان به [[مدینه]]، ساکنان یهودی این شهر از توجه مسلمانان به بیت المقدس | بنابر منابع تفسیری، سبب نزول آیه قبله، تغییر قبله مسلمانان از [[بیت المقدس]] به [[کعبه]] بوده است. پس از [[هجرت]] مسلمانان به [[مدینه]]، ساکنان یهودی این شهر از توجه مسلمانان به بیت المقدس به عنوان دلیلی بر اصالت نداشتن آیین [[اسلام]] یاد می‌کردند. آنان اظهار می‌داشتند که اگر [[پیامبر اسلام]] [[شریعت|شریعتی]] مستقل آورده، چرا به سوی قبله ما [[نماز]] می‌گزارد.<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۹؛ رازی، روض الجنان، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۲۰۸؛ ابن کثیر، تفسیر ابن کثیر، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۸.</ref> از روایات برمی‌آید که این عامل و عواملی دیگر، موجب شده بود تا پیامبر(ص) آرزو کند کعبه قبله مسلمانان باشد؛ اما او برای رعایت ادب در پیشگاه الهی هیچگاه خواسته‌اش را به زبان نیاورد.<ref> رازی، روض الجنان، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۲۰۸؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۴۲۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۹۰.</ref> آیۀ «قَد نَرَی تَقَلُّبَ وَجهِکَ فِی السَّمَاء...» به انتظار پیامبر(ص) برای تغییر قبله اشاره دارد.<ref>. نک: طبری، جامع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۸؛ واحدی، اسباب النزول، ۱۳۸۸ق، ص۲۷؛ تفسیر قمی، ج۱، ص۶۳؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۹، ص۱۹۸؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۵.</ref> | ||
[[تفسیر|مفسران]] در سببِ نگاه کردن [[پیامبر(ص)]] به آسمان دو نظر دارند: | [[تفسیر|مفسران]] در سببِ نگاه کردن [[پیامبر(ص)]] به آسمان دو نظر دارند: | ||
# پیش‌تر به پیامبر(ص) وعده تغییر قبله داده شده بود و بدین رو به آسمان نگاه | # پیش‌تر به پیامبر(ص) وعده تغییر قبله داده شده بود و بدین رو به آسمان نگاه می‌کرد و در انتظار نزول [[جبرئیل]] و آوردن حکم تغییر قبله بود؛ | ||
# پیامبر(ص) آرزوی تغییر قبله را بر زبان نیاورد و به آسمان می‌نگریست و منتظر بود؛ زیرا برای پیامبران جایز نیست بی‌اذن الهی چیزی را از خداوند بخواهند.<ref> مجمع البیان، ج۱، ص۴۲۲؛ التفسیر الکبیر، ج۴، ص۱۲۲- ۱۲۳.</ref> | # پیامبر(ص) آرزوی تغییر قبله را بر زبان نیاورد و به آسمان می‌نگریست و منتظر بود؛ زیرا برای پیامبران جایز نیست بی‌اذن الهی چیزی را از خداوند بخواهند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۴۲۲؛ التفسیر الکبیر، ج۴، ص۱۲۲- ۱۲۳.</ref> | ||
==زمان نزول== | ==زمان نزول== | ||
مفسران درباره زمان نزول آیه قبله و تغییر آن اتفاق نظر ندارند و زمان آن را بین شش <ref> جامع البیان، ج۲، ص۲۸؛ مجمع البیان، ج۱، ص۴۱۴.</ref> تا نوزده <ref> وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۷۸؛ المیزان، ج۱، ص۳۳۳.</ref> ماه پس از [[هجرت به مدینه|هجرت]] یاد کرده‌اند. گروهی از مفسران با توجه به تاریخ تغییر [[قبله]] که در ماه [[رجب المرجب|رجب]] [[سال دوم هجری قمری|سال دوم هجرت]] بوده، صحیح‌ترین زمان را ۱۷ ماه پس از هجرت می‌دانند.<ref> المیزان، ج۱، ص۳۳۱.</ref> نیز در این که آیه تغییر قبله بین [[نماز]] [[نماز صبح|صبح]]، [[نماز ظهر|ظهر]] یا [[نماز عصر|عصر]] نازل شده، اختلاف نظر است.<ref> | مفسران درباره زمان نزول آیه قبله و تغییر آن اتفاق نظر ندارند و زمان آن را بین شش<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۸؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۴۱۴.</ref> تا نوزده<ref>السمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۱، ص۲۷۸؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۳۳.</ref> ماه پس از [[هجرت به مدینه|هجرت]] یاد کرده‌اند. گروهی از مفسران با توجه به تاریخ تغییر [[قبله]] که در ماه [[رجب المرجب|رجب]] [[سال دوم هجری قمری|سال دوم هجرت]] بوده، صحیح‌ترین زمان را ۱۷ ماه پس از هجرت می‌دانند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۳۱.</ref> نیز در این که آیه تغییر قبله بین [[نماز]] [[نماز صبح|صبح]]، [[نماز ظهر|ظهر]] یا [[نماز عصر|عصر]] نازل شده، اختلاف نظر است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۸۶-۱۸۷؛ البغوی، تفسیر بغوی، دار المعرفه، ج۱، ص۱۲۵.</ref> | ||
==مکان نزول== | ==مکان نزول== | ||
مکان نزول و جاری‌شدن حکم تغییر قبله بر پایه نقل‌های گوناگون تاریخی یکی از این سه مکان است: | مکان نزول و جاری‌شدن حکم تغییر قبله بر پایه نقل‌های گوناگون تاریخی یکی از این سه مکان است: | ||
* مسجد محله بنی سَلِمة<ref> | * مسجد محله بنی سَلِمة<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۸۶؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۲؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۰۲.</ref> در شمال غربی مدینه<ref> قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ۱۳۸۶ش، ص۲۶۸.</ref> که به [[مسجد ذو قبلتین]]<ref>ابن النجار، الدرة الثمینه، دار الارقم، ص۱۱۵؛ ابن سید الناس، عیون الاثر، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۰۸.</ref> مشهور است؛ | ||
* مسجد قبیله «بنی سالم بن عوف» که پیامبر(ص) نخستین [[نماز جمعه]] را در آن گزارد؛<ref> تفسیر قمی، ج۱، ص۶۳؛ اعلام الوری، ج۱، ص۱۵۴.</ref> | * مسجد قبیله «بنی سالم بن عوف» که پیامبر(ص) نخستین [[نماز جمعه]] را در آن گزارد؛<ref> تفسیر قمی، ج۱، ص۶۳؛ اعلام الوری، ج۱، ص۱۵۴.</ref> | ||
* [[مسجدالنبی]].<ref> | * [[مسجدالنبی]].<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۸۶؛ السمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۱، ص۲۷۸.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ | {{منابع}} | ||
* قرآن کریم | * قرآن کریم | ||
* | * ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، الطبقات الکبری، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق | ||
* | * ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، الطبقات الکبری، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق | ||
* | * ابن سید الناس (م.۷۳۴ق.)، عیون الاثر، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۴ق | ||
* | * ابن کثیر (م.۷۷۴ق.)، تفسیر ابن کثیر (تفسیر القرآن العظیم)، به کوشش مرعشلی، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۹ق | ||
* | * ابن نجار، محمد (م.۶۴۳ق.)، الدرة الثمینه، به کوشش شکری، بیروت، دار الارقم | ||
* | * ابوالفتوح رازی (م.۵۵۴ق.)، روض الجنان، به کوشش یاحقی و ناصح، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۵ش | ||
* | * بغوی (م.۵۱۰ق.)، تفسیر بغوی (معالم التنزیل)، به کوشش خالد عبدالرحمن، بیروت، دار المعرفه | ||
* | * زمخشری (م.۵۳۸ق.)، الکشاف، قم، بلاغت، ۱۴۱۵ق | ||
* | * سمهودی (م.۹۱۱ق.)، وفاء الوفاء، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۲۰۰۶م. | ||
* | * طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق. | ||
* | * طبرسی(م.۵۴۸ق.)، إعلام الوری، قم، آل البیت، ۱۴۱۷ق | ||
* | * طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش. | ||
* | * طبری (م.۳۱۰ق.)، جامع البیان، به کوشش صدقی جمیل، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق | ||
* | * فخر الرازی (م.۶۰۶ق.)، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۵ق | ||
* | * فخر الرازی (م.۶۰۶ق.)، التفسیر الکبیر، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۱۳ق | ||
* | * قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش | ||
* | * قمی (م.۳۰۷ق.)، تفسیر القمی، به کوشش الجزائری، قم، دار الکتاب، ۱۴۰۴ق | ||
* | * مجلسی (م.۱۱۱۰ق.)، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق | ||
* واحدی (م.۴۶۸ق.)، اسباب النزول، قاهره، الحلبی و شرکاه، ۱۳۸۸ق | |||
* یعقوبی، احمد بن یعقوب (م.۲۹۲ق.)، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۵ق | |||
* التبیان | |||
* الوسیط | |||
* تفسیر قمی | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
*منبع اصلی مقاله: دانشنامه حج، مدخل [http://hajj.ir/ | *منبع اصلی مقاله: دانشنامه حج، مدخل [http://hajj.ir/۹۹/۲۹۵۵ آیه قبله] | ||