داغستان: تفاوت میان نسخه‌ها

عمده‌ترین مکاتب صوفی در قفقاز، مکاتب [[قادریه]] و [[نقش‌بندیه]] بوده‌اند. کونتاحاجی و باتال حاجی از فرقه‌های قادری صوفی هستند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ص۱۶۴</ref> آوارها، دارگین‌ها، کومیک‌ها، لاک‌ها و طبرسران‌ها از طریقت نقش‌بندی پیروی می‌کنند. چچن‌ها و آندی‌ها بیشتر پیرو طریقت قادری هستند. طریقت شازلی هم پیروانی در داغستان دارد. این طریقت بیشتر میان آوارها و برخی کومیک‌ها و دارگین‌ها گسترش یافته‌است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۵.</ref> همچنین در اواخر دهه ۱۹۸۰میلادی، جمعیت [[سلفیه|سلفی‌ها]] در کنار جمعیت‌های صوفیان افزایش یافت<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> که برخی این مسئله را مانع اساسی بر سر راه همبستگی مسلمانان داغستان دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: سخی حلیمی، رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۷؛ معینی‌فر و خیری، [https://jcep.ut.ac.ir/article_22263_69c27b3edf22bc32dc8d557e82f17f85.pdf «نقش و تأثیر وهابیت در بحران چچن»]، ص۱۵۷.</ref>

علمای نقشبندیه در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی به مبارزه با روس‌ها پرداختند که جنبش اسلامی داغستان نامیده می‌شود. منصور اُشورمه ای، از پایه گذاران نهضت اسلامی در این دوره است.<ref>سخی حلیمی، رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۱.</ref> او که در [[بخارا]] تحصیل می‌کرد به طریقه صوفیانه نقشبندیه گروید و با استفاده از آموزه‌های آن، مردم داغستان را در برابر حمله روس‌ها متحد کرده و در قفقاز نبرد سختی کرد و [[روسیه|روس‌ها]] شکست‌هایی را متحمل شدند.<ref>سخی حلیمی، رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۱.</ref>

دیگر رهبران جنبش اسلامی داغستان، غازی ملاّ محمد(درگذشت: ۱۸۳۲م)، حمزه بیگ(درگذشت: ۱۸۳۴م) و شیخ شامِل(درگذشت: ۱۸۵۹م) بودند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/294862/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D9%87%D8%B6%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%BA%D8%B3%D8%AA%D8%A7 «رهبران نهضت اسلامی داغستان»]، ص۸.</ref> تأکید رهبران بر همبستگی بین [[مسلمان|مسلمانان]] و نیز [[جهاد]] و رویارویی با چیرگی [[کفر|کفار]]، سبب همبستگی و وحدت اقوام گوناگون داغستان در برابر روس‌ها شد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/294862/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D9%87%D8%B6%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%BA%D8%B3%D8%AA%D8%A7 «رهبران نهضت اسلامی داغستان»]، ص۸.</ref> ارتش روسیه تلاش زیادی را برای سرکوبی نهضت مسلمانان داغستان انجام داد؛ ولی نتوانست قیام‌های مردمی را پایان دهد و بیش از صد سال این نهضت ادامه یافت.<ref>سخی حلیمی، رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۱-۱۲۲.</ref> در سال ۱۹۲۱م با پذیرش رهبر شوروی، داغستان به عنوان منطقه خودمختار به رسمیت شناخته شد. برخی رهبران کنونی جنبش اسلامی عبارتند از: حسب‌اللّه حسب‌اللّه اف، عبدالرحمن سعیدوف، و ب. کبدوف که گفته شده در موضع‌گیری‌های سیاسی باهم تفاوت‌های زیادی دارند.<ref>سخی حلیمی، رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۱۳۰.</ref>

==مراکز فرهنگی==