مجهول المالک: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح لینک سبز
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جز (←مصادیق) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح لینک سبز) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
مجهول المالک، مالی است که مالک آن یا مکان مالکش معلوم نیست و راهی برای رساندن مال به صاحبش یا وارث او وجود ندارد.<ref>سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة - الوقف، ۱۴۳۰ق، ص۴۳۴.</ref> | مجهول المالک، مالی است که مالک آن یا مکان مالکش معلوم نیست و راهی برای رساندن مال به صاحبش یا وارث او وجود ندارد.<ref>سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة - الوقف، ۱۴۳۰ق، ص۴۳۴.</ref> | ||
به فتوای فقیهان شیعه اموال مجهول المالک را پس از تحقیق و ناامیدشدن از پیدا کردن مالک آن باید [[صدقه]] داد. البته برخی از فقیهان مانند [[صاحب جواهر]]<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶ش، ج۳۸، ص۳۳۶.</ref> و [[امام خمینی]]<ref> امام خمینی، رساله توضیح المسائل، ص۴۶۶.</ref> معتقدند که باید از حاکم شرع هم اجازه گرفت. در مقابل فقیهانی همچون [[سید ابوالقاسم خویی]] در صدقه دادن مجهول‌المالک، اجازه حاکم شرع را لازم نمی‌دانند.<ref>خویی، موسوعة الامام الخویی، مؤسسة الامام الخوئی الاسلامیة، ج۳۵، ص۷۸۸،</ref> [[بشیر حسین نجفی]] از مراجع تقلید نیز معتقد است که بنا بر [[احتیاط مستحب]] از حاکم شرع هم اجازه گرفته شود.<ref> نجفی، بحوث فقهیة معاصرة، ۱۴۲۷ق، ص۱۰۴.</ref> همچنین در قانون مدنی ایران آمده است که اموال مجهول المالک با اذن حاکم یا کسی که از حاکم اجازه دارد، به مصارف [[فقیر|فقرا]] می‌رسد.<ref> قانون مدنی ایران، ماده ۲۸.</ref> | به فتوای فقیهان شیعه اموال مجهول المالک را پس از تحقیق و ناامیدشدن از پیدا کردن مالک آن باید [[صدقه]] داد. البته برخی از فقیهان مانند [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶ش، ج۳۸، ص۳۳۶.</ref> و [[امام خمینی]]<ref> امام خمینی، رساله توضیح المسائل، ص۴۶۶.</ref> معتقدند که باید از حاکم شرع هم اجازه گرفت. در مقابل فقیهانی همچون [[سید ابوالقاسم خویی]] در صدقه دادن مجهول‌المالک، اجازه حاکم شرع را لازم نمی‌دانند.<ref>خویی، موسوعة الامام الخویی، مؤسسة الامام الخوئی الاسلامیة، ج۳۵، ص۷۸۸،</ref> [[بشیر حسین نجفی]] از مراجع تقلید نیز معتقد است که بنا بر [[احتیاط مستحب]] از حاکم شرع هم اجازه گرفته شود.<ref> نجفی، بحوث فقهیة معاصرة، ۱۴۲۷ق، ص۱۰۴.</ref> همچنین در قانون مدنی ایران آمده است که اموال مجهول المالک با اذن حاکم یا کسی که از حاکم اجازه دارد، به مصارف [[فقیر|فقرا]] می‌رسد.<ref> قانون مدنی ایران، ماده ۲۸.</ref> | ||
همچنین گفته شده که از روایات به دست می‌آید که اختیار اموال مجهول المالک با حاکم شرع است و هر گونه که او مصلحت بداند تصرف می‌کند.<ref> سنایی و دیگران، «مدیریت اموال مجهول‌المالک با توجه به شرایط جامعه امروزی»، ص۴۶۰.</ref> | همچنین گفته شده که از روایات به دست می‌آید که اختیار اموال مجهول المالک با حاکم شرع است و هر گونه که او مصلحت بداند تصرف می‌کند.<ref> سنایی و دیگران، «مدیریت اموال مجهول‌المالک با توجه به شرایط جامعه امروزی»، ص۴۶۰.</ref> | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
* '''[[لقطه|لُقَطه]]''' (مال پیداشده): در صورتی که قیمت مال پیداشده بیشتر از یک درهم (۱۲.۶ نخود نقره) باشد وظیفه پیداکننده اعلان و اطلاع‌رسانی به مدت یکسال است اگر پس از این مدت، صاحب آن پیدا نشد باید یکی از کارها را انجام داد: تملک (برداشتن برای خود)، صدقه دادن از طرف مالک، نگهداری امانی<ref>محقق داماد یزدی، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۶۲؛ قانون مدنی، ماده ۱۶۲ اصلاحی و ۱۶۳ اصلاحی.</ref> و سپردن به [[حاکم شرع]].<ref>حائری، «لقطه و مجهول المالک(۳)»،۱۳۸۸ش، ص۴۲.</ref> گفته شده سپردن آن به حاکم شرع از باب مجهول المالک بودن است.<ref>حائری، «لقطه و مجهول المالک(۳)»،۱۳۸۸ش، ص۵۲.</ref> | * '''[[لقطه|لُقَطه]]''' (مال پیداشده): در صورتی که قیمت مال پیداشده بیشتر از یک درهم (۱۲.۶ نخود نقره) باشد وظیفه پیداکننده اعلان و اطلاع‌رسانی به مدت یکسال است اگر پس از این مدت، صاحب آن پیدا نشد باید یکی از کارها را انجام داد: تملک (برداشتن برای خود)، صدقه دادن از طرف مالک، نگهداری امانی<ref>محقق داماد یزدی، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۶۲؛ قانون مدنی، ماده ۱۶۲ اصلاحی و ۱۶۳ اصلاحی.</ref> و سپردن به [[حاکم شرع]].<ref>حائری، «لقطه و مجهول المالک(۳)»،۱۳۸۸ش، ص۴۲.</ref> گفته شده سپردن آن به حاکم شرع از باب مجهول المالک بودن است.<ref>حائری، «لقطه و مجهول المالک(۳)»،۱۳۸۸ش، ص۵۲.</ref> | ||
* '''مال ربوی، غصبی، دزدی و قمار''': اموالی که از راه [[ربا]]، [[غصب]]، [[سرقت]] یا [[قمار]] به دست آمده‌اند، در صورت ناشناخته بودن مالک و ناامیدی از یافتن او، در حکم مجهول المالک‌اند.<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ج۱۰، ص۲۰۹و۲۱۰؛ سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة: فقه الربا، ۱۴۳۰ق، ص۱۳۳.</ref> | * '''مال ربوی، غصبی، دزدی و قمار''': اموالی که از راه [[ربا]]، [[غصب]]، [[سرقت]] یا [[قمار]] به دست آمده‌اند، در صورت ناشناخته بودن مالک و ناامیدی از یافتن او، در حکم مجهول المالک‌اند.<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ج۱۰، ص۲۰۹و۲۱۰؛ سیفی مازندرانی، دلیل تحریر الوسیلة: فقه الربا، ۱۴۳۰ق، ص۱۳۳.</ref> | ||
* '''آثار باستانی و عتیقه''': طبق نظر برخی [[فقه|فقها]]، آثار باستانی که در زمین یا ملک بدون مالک یا در ملکی که برای [[احیای موات]] خریداری شده یافت شود اگر بداند مال مسلمانی است اما او را نشناسد در حکم مجهول المالک است.<ref>هاشمی شاهرودی، «آثار باستانی»، ج۱، ص۱۰۶.</ref> | * '''آثار باستانی و عتیقه''': طبق نظر برخی [[فقه|فقها]]، آثار باستانی که در زمین یا ملک بدون مالک یا در ملکی که برای [[احیاء موات|احیای موات]] خریداری شده یافت شود اگر بداند مال مسلمانی است اما او را نشناسد در حکم مجهول المالک است.<ref>هاشمی شاهرودی، «آثار باستانی»، ج۱، ص۱۰۶.</ref> | ||
* '''بدهی به طلبکار غایب''': کسی که زمان پرداخت بدهی‌اش رسیده اما به طلبکار دسترسی ندارد، باید بدهی را به [[حاکم شرع]] پرداخت کند و اگر حاکم شرع نبود بنا بر نظر مشهور، بدهی حکم مجهول المالک را دارد و باید آن را از طرف صاحبش [[صدقه]] بدهد.<ref>هاشمی شاهرودی، «دَین»، ج۳، ص۶۸۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۵، ص۴۴.</ref> | * '''بدهی به طلبکار غایب''': کسی که زمان پرداخت بدهی‌اش رسیده اما به طلبکار دسترسی ندارد، باید بدهی را به [[حاکم شرع]] پرداخت کند و اگر حاکم شرع نبود بنا بر نظر مشهور، بدهی حکم مجهول المالک را دارد و باید آن را از طرف صاحبش [[صدقه]] بدهد.<ref>هاشمی شاهرودی، «دَین»، ج۳، ص۶۸۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۵، ص۴۴.</ref> | ||
* '''اموال بلاوارث''': اموال اشخاص بدون [[ارث|وارث]] در حکم اموال مجهول المالک محسوب می‌شود.<ref>محقق داماد یزدی، وصیت: تحلیل فقهی و حقوقی، ۱۴۲۰ق، ص۱۲۳.</ref> | * '''اموال بلاوارث''': اموال اشخاص بدون [[ارث|وارث]] در حکم اموال مجهول المالک محسوب می‌شود.<ref>محقق داماد یزدی، وصیت: تحلیل فقهی و حقوقی، ۱۴۲۰ق، ص۱۲۳.</ref> | ||