خمس: تفاوت میان نسخه‌ها

«ذی القُربی» در لغت به همه خویشاوندان شخص گفته می‌شود ولی با توجه به روایات، منظور از [[ذوی القربی|ذی القربی]] در این آیه امامان [[اهل بیت]] هستند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، جلد ۹ بحث خمس.</ref>

:'''سهم سادات:''' بحث دیگر این است که در آیه شریفه، آیا مراد از «یتامی»، «مساکین» و «ابن السبیل» مطلق این افراد هستند؛ یعنی هر کسی که عنوان یتیم، یا مسکین و یا ابن السبیل بر او صدق کند؟ و یا این که مراد، خصوص یتیمان و مساکین و در راه ماندگان از نزدیکان پیامبر ‌و آل رسول است؟ علمای امامیه قائل‌اند: مراد، یتیمان، مستمندان، و در راه ماندگان از [[بنی هاشم|بنی‌هاشم‌اند]].<ref>فاضل لنکرانی، خمس، ۱۳۹۲ش، ص۹۲.</ref> از این رو، این بخش را «[[سهم سادات]]» می‌نامند. با توجه به تقسیم مصرف خمس به دو بخش عمده «[[سهم امام]]» و «سهم سادات»، گاهی از خمس با عبارت «سَهْمَین» یاد می‌شود.

به نظر برخی [[فقه|فقیهان]]، خمس و [[انفال]] ملک اشخاص نیست، بلکه به حکومت حق و منصب [[امامت]] تعلق دارد که طی دوران مختلف بر [[پیامبر]] و [[امامان شیعه]] منطبق بوده است. و البته اداره زندگی شخصی و خانوادگی پیامبر از مهم‌ترین مصالح مسلمین و از جمله مصارف خمس است. در [[روایات]] نیز شواهدی مبنی بر این که خمس ملک عنوان است نه اشخاص وجود دارد.<ref>منتظری، کتاب الخمس و الانفال، [بی‌تا]، ص۱۱ـ۱۳.</ref> همچنین عناوین سه‌گانه [[یتیم|یتیمان]]، [[مسکین|مساکین]] و [[ابن سبیل]] که در [[آیه خمس]] آمده است، مصادیقی از مصارف خمس هستند و به معنای این نیست که خمس ملک و متعلق به آن‌هاست؛ چرا که رسیدگی به امور آن‌ها از وظایف حکومت است. یکی از دلایل این موضوع، وجود «لام» ملکیت و اختصاص برای عناوین سه‌گانه اول آیه خمس است که برای عناوین سه‌گانه دوم تکرار نشده است.<ref>منتظری، کتاب الخمس و الانفال، [بی‌تا]، ص۲۵۰ و ۲۵۱.</ref> و اساساً خمس یک حق مالی یکپارچه و غیرقابل تقسیم است که در رتبه نخست  (اولاً و بالذات) به خداوند تعلق دارد و سپس به پیامبر و امامان معصوم از جهت حکومت و امامت.<ref>منتظری، کتاب الخمس و الانفال، [بی‌تا]، ص۲۶۱ـ۲۶۳ (با اشاره به کتاب «ذخائر الامامة فی الخمس»).</ref>