روضة الشهداء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

روضة الشهداء (کتاب) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۳۶

۲۷۷ بایت حذف‌شده ، ‏۲۲ سپتامبر ۲۰۲۲

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Mkhaghanif

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۴٬۲۹۹

ویرایش

@@ خط ۵۲: / خط ۵۲: @@
 کتاب کاشفی نگرشی صوفیانه به ماجرای عاشورا دارد و بیشتر در پی آموزه‌های معنوی آن است<ref>جعفریان، «ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء»، ص۲۷۱.</ref> و نگاه سیاسی به این واقعه ندارد<ref>جعفریان، «ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء»، ص۲۶۹.</ref> با این حال با برجسته کردن عنصر شهادت و تکرار آن زبان فارسی را از این مفهوم اشباع کرد.<ref>جعفریان، «ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء»، ص۲۶۹.</ref> مفهوم محوری کتاب روضة الشهدا را بلا و ابتلا دانسته‌اند.<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع)، ۱۳۸۰ش، ص۸۹-۹۰.</ref>
+[[محمد اسفندیاری]] عاشوراپژوه نوشته است که روضة الشهداء پیش از آنکه کتابی تاریخی باشد، داستان‌پردازی تاریخی است و چون داستان‌‌پردازی است، تخیلی هم هست و چون نویسنده آن ادیب و انشاءنویس است، داستان‌آفرینی هم در آن مشاهده می‌شود.<ref>اسفندیاری، کتابشناسی تاریخی امام حسین(ع)، ۱۳۸۰ش، ص۹۲.</ref> چنان که به گفته می‌توان آن را یک اثر ادبی و رمان تاریخی دانست.<ref> جعفریان، تاملی در نهضت عاشورا، ۱۳۸۱ش، ص۳۵۴.</ref>
 === انگیزه نگارش‏ ===
 مؤلف به درخواست یکی از بزرگان [[هرات]] و به دلیل آنکه متنی جامع برای ذکر مصائب امام حسین(ع) و [[واقعه کربلا]] وجود نداشته، چنین ضرورت دیده که در این باره قلم زند و سعی کرده حتی اشعار عربی را ترجمه کند.<ref>جعفریان، «ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء»، ص۲۶۲.</ref> و به دنبال آن بوده است که این کتاب در مجالس مرثیه‌خوانی خوانده شود.<ref>جعفریان، ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء، ص۲۶۲.</ref>
@@ خط ۷۵: / خط ۷۷: @@
 اگرچه کاشفی به منابع روضه الشهدا تصریح نکرده، اما با تحلیل کتاب می‌توان دریافت کتاب‌هایی که او از آنها نقل کرده، عبارتند از [[کتاب الفتوح|الفتوح]] [[ابن اعثم کوفی]]، [[روضة الاحباب]]، [[شواهد النبوة]]، [[عیون اخبار الرضا]]، [[کنز الغرائب]]، [[مصابیح القلوب]]، مقتل الشهداء و [[نور الائمة]]. او از بسیاری منابع شناخته نشده، مجهول و غیرمعتبر دیگر هم استفاده کرده است. کاشفی درباره این منابع هم مقید به نقل دقیق نبوده است. گرایش به داستان‌سرایی و قصه‌گویی وی، بیش از وفاداری به لزوم نقل صحیح بوده است.<ref>جعفریان، ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء، ص۲۶۳-۲۶۶.</ref>
-== منتقدان ==
+== نگاه‌های انتقادی به روضة الشهدا ==
 روضة الشهدا به‌رغم شهرت فراوان، در دوره‌‏های بعد به علت نااستواری منابعش مورد انتقاد محققان از جمله [[میرزا حسین نوری|محدث نوری]]، [[عبدالله بن عیسی افندی|افندی]] صاحب [[ریاض العلماء و حیاض الفضلاء (کتاب)|ریاض العلما]]، مرتضی مطهری و دیگران قرار گرفت.<ref>جعفریان، ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء، ص۲۵۴.</ref> عاشوراپژوهانی چون [[محمد صحتی سردرودی|صحتی سردرودی]] کتاب را جزو منابع [[تحریف‌های عاشورا|تحریف‌ساز]]<ref>صحتی سردرودی، تحریف‌شناسی تاریخ امام حسین(ع)، ص۱۷۳.</ref> یا تحریف‌گستر<ref>برای نمونه:رنجبر، سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا، ص۸۹؛ فاطمی‌موحد، منابع تحریف‌پراکن در حادثه عاشورا، ص۲۴۰.</ref> واقعه عاشورا دانستند. مطهری حتی برخی داستان‌های نقل شده در این کتاب را حاصل جعل نویسنده دانسته<<ref>مطهری، مجموعه آثار (حماسه حسینی)، ج۱۷، ص۹۴.</ref> و کتابش را با عنوان کتاب دروغ توصیف کرده است.<ref>مطهری، مجموعه آثار (حماسه حسینی)، ج۱۷، ص۹۵.</ref> او مشخصا داستان عروسی قاسم و زعفر جنی را به نقل از محدث نوری ساخته و پرداخته کاشفی معرفی می‌کند.<ref>مطهری، مجموعه آثار (حماسه حسینی)، ج۱۷، ص۹۴.</ref> ولی پژوهش‌گر دیگری با نشان داده است که هر دو داستان پیش از دوران کاشفی در برخی کتاب‌ها وجود داشته است و اگر هم این داستان‌ها ساختگی باشند ساخته کاشفی نیستند.<ref>موحدی، «روضة الشهدای کاشفی و قضاوت‌های برخی معاصران، ص۲۰۳-۲۰۵.</ref>
-[[محمد اسفندیاری]] عاشوراپژوه نوشته است که روضة الشهداء پیش از آنکه کتابی تاریخی باشد، داستان‌پردازی تاریخی است و چون داستان‌‌پردازی است، تخیلی هم هست و چون نویسنده آن ادیب و انشاءنویس است، داستان‌آفرینی هم در آن مشاهده می‌شود.<ref>اسفندیاری، کتابشناسی تاریخی امام حسین(ع)، ۱۳۸۰ش، ص۹۲.</ref>
+[[ابوالحسن شعرانی]] کتاب را دارای نقل‌های ضعیف می‌داند ولی آن را اشکالی جدی نمی‌داند، چون در ادای مقصود واعظ، قوی است؛ اگر چه برای مقصود مورخ کافی نیست. <ref>شعرانی، دمع السجوم، ص۱۷۱.</ref> [[عبدالله بن عیسی افندی|عبدالله افندی]] نیز اکثر روایات و بلکه همه آن‌ها را ماخوذ از کتب غیرمشهور و غیرقابل اعتماد ارزیابی کرده است.<ref>کاشفی، روضه الشهداء، ۱۳۸۲ش، ص۶، مقدمه مصحح.</ref> و به گفته [[سید محسن امین]] روایات او غیرمستند است و با واقعیات تاریخی تطبیق ندارد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ ق، ج۶، ص۱۲۲.</ref> [[محدث نوری]] برخی از گزارش‌های کتاب را بدون پشتوانه تاریخی دانسته است.<ref>نوری، لولو و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۸۷-۲۸۸.</ref> ولی [[سید محمد علی قاضی طباطبایی|قاضی طباطبایی]] مجموعه مطالب آن را بی‌ارزش و فاقد اعتبار ساقط توصیف می‌کند.<ref>قاضی طباطبائی، تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهداء، ۱۳۸۳ش، ص۶۶.</ref>
-===برخی نظرات انتقادی===
-*[[ابوالحسن شعرانی]]:از نقل ضعیف در روضة الشهداء عجب نباید داشت، چون در ادای مقصود واعظ، قوی است؛ اگر چه برای مقصود مورخ کافی نیست. به اعتقاد شعرانی  در [[نفس المهموم (کتاب)|دمع السجوم]] کاشفی مردی جامع و عالم و متبحر در [[هرات]] بوده واز منابع و کتب  مختلف تاریخی وادبی برخوردار بوده است.<ref>شعرانی،دمع السجوم،ص ۱۷۱</ref>
-*[[عبدالله بن عیسی افندی|عبدالله افندی]]: اکثر روایات این کتاب بلکه همه آن ماخوذ از کتب غیر مشهور و غیر قابل اعتماد است.<ref>کاشفی، روضه الشهداء، ۱۳۸۲ش، ص۶، مقدمه مصحح.</ref>
-*[[سید محسن امین]]:روایات این کتاب غیر مستند و با واقعیات تاریخی تطبیق ندارد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ ق، ج۶، ص۱۲۲.</ref>
-*[[محدث نوری]]: برخی از گزارش‌های این کتاب بدون پشتوانه تاریخی است.<ref>نوری، لولو و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۸۷-۲۸۸.</ref>
-*[[شهید مطهری]]: پر از دروغ است و تألیف آن مانع مراجعه به منابع اصلی و مطالعه تاریخ واقعی امام حسین(ع) شده است.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۴.</ref>
-*[[سید محمد علی قاضی طباطبایی]]: مطالب آن بی‌ارزش و از درجه اعتبار ساقط است.<ref>قاضی طباطبائی، تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهداء، ۱۳۸۳ش، ص۶۶.</ref>
-*[[رسول جعفریان]]: روضة الشهداء کتابی تاریخی نیست، بلکه اثری ادبی و رمان تاریخی است.<ref> جعفریان، تاملی در نهضت عاشورا، ص۳۵۴.</ref>
 == چاپ ==
@@ خط ۹۹: / خط ۹۲: @@
 * امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۲۱ق.
 * تهرانی، آقا بزرگ، الذریعة، بیروت، دارالاضواء.
+* جعفریان، رسول،‌ تأملی در نهضت عاشورا،‌ انتشارات انصاریان، قم، ۱۳۸۱ش.
 * جعفریان، رسول، [http://jap.isca.ac.ir/article%202147%207edc68b1f7acedea420e7ecacab0ffde.pdf ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء،] دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۳۳، مرداد و شهریور ۱۳۷۴ش.
 * جوادی، قاسم، بررسی کتاب روضة الشهداء اثر مرحوم ملا حسین کاشفی، مجموعه مقالات کنگره ملی حماسه حسینی، درالعرفان، ۱۳۸۹ش.