Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۹۹
ویرایش
روضة الشهداء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←برخی نظرات انتقادی) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''رَوْضَةُ الشُّهَداء'''، کتابی به زبان فارسی درباره [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] و مصائب [[واقعه کربلا]]، اثر [[ملاحسین واعظ کاشفی]] (متوفای ۹۱۰ق). سبب نامگذاری مجالس [[عزاداری امام حسین]] در [[ایران]] به [[روضه]]، خوانده شدن این کتاب در این مجالس بوده است. روضة الشهداء سبب شد تا [[مقتل|مقتل‌هایی]] از این دست در عصر [[صفویه]] و [[قاجاریه]] به نگارش درآید. [[شهید مطهری]] در کتاب [[حماسه حسینی]] و برخی دیگر از محققان، به مطالب کتاب روضه الشهداء انتقاداتی وارد کرده‌اند. | '''رَوْضَةُ الشُّهَداء'''، کتابی به زبان فارسی درباره [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] و مصائب [[واقعه کربلا]]، اثر [[ملاحسین واعظ کاشفی]] (متوفای ۹۱۰ق). سبب نامگذاری مجالس [[عزاداری امام حسین]] در [[ایران]] به [[روضه]]، خوانده شدن این کتاب در این مجالس بوده است. روضة الشهداء سبب شد تا [[مقتل|مقتل‌هایی]] از این دست در عصر [[صفویه]] و [[قاجاریه]] به نگارش درآید. [[شهید مطهری]] در کتاب [[حماسه حسینی]] و برخی دیگر از محققان، به مطالب کتاب روضه الشهداء انتقاداتی وارد کرده‌اند. | ||
== اهمیت روضة الشهداء == | |||
روضة الشهدا کتابی فارسی، تألیف [[ملا حسین واعظ کاشفی|مولی واعظ حسین بن علی کاشفی بیهقی]] (متوفای ۹۱۰ق) است که موضوع آن نقل مصیبت‌ها و ابتلاهای اهل بیت(ع) است. این کتاب در ۱۰ باب و یک خاتمه ترتیب داده شده است. خاتمه این کتاب، نسل [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] و شرح‌حال جمعی از [[سادات]] آمده است که آن را در ۱۷ ورق به عنوان «أنساب سبطی النبی (ص)» تنظیم نموده است. | |||
[[آقابزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]] می‌گوید که برخی احتمال داده‌اند این کتاب، نخستین [[مقتل]] فارسی بوده که در میان فارسی‌زبانان انتشار یافته؛ به حدی که به خواننده آن «[[روضهخوان]]» می‌گفتند و این نام تا این زمان شیوع و گسترش یافته است و به هر خواننده مصائب نیز «روضهخوان» می‌گفتند. اما به عقیده خودش، مقتل فارسی متقدمتر از آن کتاب نیز بوده که خود روضة الشهداء از آن نقل مطلب نموده و آن کتاب مقتل فارسی تألیف ابو المفاخر رازی بوده که در کتاب روضة الشهداء، شعر او را آورده است.<ref>تهرانی، الذریعه، ج۱۱، ص۲۹۴.</ref> | |||
به گفته [[محسن‌حسام مظاهری|مظاهری]] پژوهش‌گر آیین‌های شیعی، روضة الشهداء بدون اغراق مهم‌ترین کتاب تاریخ عاشورا از حیث تأثیرگذاری و شهرت است.<ref>مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۱، ص۶۲.</ref> [[پیتر جی چلکوفسکی|چلکوفسکی]] ایران‌شناس آمریکایی، روضة الشهدا را سرآمد ادبیات شیعی<ref>چلکوفسکی، «روضة الشهدا و هنرهای نمایشی در ایران» به نقل از مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۱۴۱۸.</ref> دانسته که منبع تغذیه شاعران، نویسندگان و داستان‌سرایان متعددی شده است و هیچ کتاب دیگری تا این حد تأثیر غیرمستقیم بر توده‌های ایران نگذاشته است. او حتی با نقل سخنی از [[سید روح‌الله موسوی خمینی|آیت‌الله خمینی]] [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب سال ۱۹۷۹م]] در ایران را ناشی از تأثیرات این کتاب می‌داند.<ref>چلکوفسکی، «روضة الشهدا و هنرهای نمایشی در ایران» به نقل از مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۱۴۱۷-۱۴۱۸.</ref> | |||
بنا بر آنچه در مقدمه کتاب آمده، نثر قوی همراه با شعر و تاریخ و آیات و روایات، کثرت معلومات [[کلام|کلامی]]، تاریخی و [[فقه|فقهی]]، استفاده از منابع متنوع خصوصا منابع غیرشیعی، و جامع بودن، از نقاط مثبت این کتاب است. روضة الشهدا همچنین اولین مقتلی است که رایج و متداول شده است.<ref>کاشفی، روضةالشهداء، ۱۳۸۲ش، ص۱۴ و ۱۵.</ref> | |||
این کتاب با توجه به ادبیات شیوا و نثر زیبای خود به سرعت در زمان خود رواج یافت و حتی امروزه به طور غیرمستقیم مورد توجه محافل [[عزاداری محرم|عزاداری]] است. تاکنون بارها و به زبانهای مختلف ترجمه شده یا به شعر درآمده است.<ref>کاشفی، روضةالشهداء، ۱۳۸۲ش، ص۱۴ و ۱۵.</ref> | |||
در کتاب کاشفی اظهار شدید نسبت به تولای [[اهل‌بیت]] دیده می‌شود، اما از [[تبری]] دشمنان اهل‌بیت خبری نیست، لذا این کتاب تأثیر زیادی در روند تسنن دوازده‌امامی بیش‌تر مردمان خراسان شرقی و اندکی بعد گرایش به [[تشیع]] در تمامی ایران داشته است.<ref>گوهری، روضه‌الشهدا از روایات مجعول تا تأثیرگذاری٬ ۱۳۹۰ش، ص۱۱۶</ref> | |||
== درباره مؤلف == | == درباره مؤلف == | ||
{{اصلی|ملا حسین واعظ کاشفی}} | {{اصلی|ملا حسین واعظ کاشفی}} | ||
| خط ۳۷: | خط ۴۸: | ||
ملاحسین واعظ کاشفی، در سال ۹۱۰ق برابر با ۸۸۴ش درگذشته و آرامگاهش هم‌اکنون در هرات قرار دارد. پس از کاشفی، فرزندش '''فخرالدین علی'''، شیوه او را ادامه داد.<ref>ناصری داوودی، تشیع در خراسان عهد تیموری٬ ۱۳۷۸ش، ص۱۷۸ </ref> | ملاحسین واعظ کاشفی، در سال ۹۱۰ق برابر با ۸۸۴ش درگذشته و آرامگاهش هم‌اکنون در هرات قرار دارد. پس از کاشفی، فرزندش '''فخرالدین علی'''، شیوه او را ادامه داد.<ref>ناصری داوودی، تشیع در خراسان عهد تیموری٬ ۱۳۷۸ش، ص۱۷۸ </ref> | ||
== انگیزه نگارش == | == انگیزه نگارش == | ||
| خط ۶۴: | خط ۷۴: | ||
== منابع کتاب == | == منابع کتاب == | ||
اگرچه کاشفی به منابع روضه الشهدا تصریح نکرده، اما با تحلیل کتاب می‌توان دریافت کتاب‌هایی که او از آنها نقل کرده، عبارتند از [[کتاب الفتوح|الفتوح]] [[ابن اعثم کوفی]]، [[روضة الاحباب]]، [[شواهد النبوة]]، [[عیون اخبار الرضا]]، [[کنز الغرائب]]، [[مصابیح القلوب]]، مقتل الشهداء و [[نور الائمة]]. او از بسیاری منابع شناخته نشده، مجهول و غیرمعتبر دیگر هم استفاده کرده است. کاشفی درباره این منابع هم مقید به نقل دقیق نبوده است. گرایش به داستان‌سرایی و قصه‌گویی وی، بیش از وفاداری به لزوم نقل صحیح بوده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/30268 کتاب روضةالشهداء]، کتابخانه دیجیتال نور.</ref> | اگرچه کاشفی به منابع روضه الشهدا تصریح نکرده، اما با تحلیل کتاب می‌توان دریافت کتاب‌هایی که او از آنها نقل کرده، عبارتند از [[کتاب الفتوح|الفتوح]] [[ابن اعثم کوفی]]، [[روضة الاحباب]]، [[شواهد النبوة]]، [[عیون اخبار الرضا]]، [[کنز الغرائب]]، [[مصابیح القلوب]]، مقتل الشهداء و [[نور الائمة]]. او از بسیاری منابع شناخته نشده، مجهول و غیرمعتبر دیگر هم استفاده کرده است. کاشفی درباره این منابع هم مقید به نقل دقیق نبوده است. گرایش به داستان‌سرایی و قصه‌گویی وی، بیش از وفاداری به لزوم نقل صحیح بوده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/30268 کتاب روضةالشهداء]، کتابخانه دیجیتال نور.</ref> | ||
== نقدها == | == نقدها == | ||