تزکیه: تفاوت میان نسخه‌ها

تزکیه در اسلام، هدف نهایی اموری مانند فرستادن پیامبران، و همچنین هدف اصلی انجام وظایف عبادی دانسته شده است. در این راه موانعی نیز ذکر شده است. شخصی که به دنبال تزکیه نفس است باید از این موانع دوری و یا به سلامت از این موانع عبور نماید. تزکیه در سایر ادیان نیز مورد توصیه و تأکید قرار گرفته است.

==تعریف==

تزکیه به معنای دوری کردن از عیب و نقص، پاک و اصلاح کردن نفس از آلودگی‌ها<ref>فراهیدی، العین، ۱۴۰۹ق، ص۳۴۸؛ فیض‌ کاشانی، تفسیرالصافی، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۳۵۲؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۹، ص۳۷۷.</ref> و جایگزین نمودن صفات پسندیده، جهت رسیدن به سعادت است.<ref>نراقی، جامع‌ السعادات، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۴۰۰؛ نراقی، معراج‌ السعاده، ۱۳۸۵ش، ص۷۵-۷۸؛ نجم‌ رازی، مرصاد‌ العباد من‌ المبدا الی‌ المعاد، ۱۳۵۲ق، ص۱۷۳-۱۷۴؛ شمس‌الدین آملی، نفائس‌ الفنون، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۱۲.</ref> برخی آن را به معنای رشد دادن نفس و پاک دانستن آن و شهادت به این پاکی دانسته‌اند.<ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، ۱۳۹۹ق، ج۳، ص۱۷؛ معلوف، المنجد فی‌اللغه، ۱۹۹۶م، ص۶۱۶؛ ابن منظور، لسان‌العرب، ۱۴۰۸ق، ج۶،ص۶۴.</ref> همچنین مفسران «تزکیه» را به افزایش [[تقوا]] در انسان معنا کرده‌اند.<ref>صدرالدین شیرازی، تفسیر القرآن الکریم(صدرا)، ۱۳۷۰ش، ج۷، ص۳۹۱.</ref>

برخی از عالمان [[عرفان نظري|عرفان]] از جمله [[غزالی]]، رسیدن به کمال سعادت و پیمودن [[سیر و سلوک]] را بر تزکیه استوار می‌دانند. آنان تزکیه را مقدمه شناخت نفس و شناخت نفس را مقدمه شناخت حق دانسته و معتقدند: «تا نفس انسان تزکیه نشود، معرفت خدا بدست نمی‌آید.»<ref>غزالی، الاربعین، دارالکتب العلمیه، ص۱۰۷؛ غزالی، میزان‌العمل، ۱۴۰۳ق، ص۱۷؛ میبدی، کشف‌ الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۴۶۳-۴۶۴؛ نجم‌رازی، مرصاد‌ العباد، ۱۳۵۲ق، ص۱۷۳-۱۷۴.</ref>

==عوامل تزکیه==

در روایات، راه رسیدن به تزکیه، اطاعت از دستورات خداوند و پیمودن راه حق بیان شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۷، ص۸۸؛ برقی، المحاسن، ۱۴۱۶ق، ص۱۹۷.</ref> عوامل دیگری برای تزکیه بیان شده که به برخی از آن اشاره می‌شود:

==منابع==

*ابن بابویه، محمدبن علی، خصال صدوق، ترجمه مدرس گیلانی، بی‌جا، انتشارات جاویدان، بی‌تا

*ابن بابویه، محمدبن‌ علی، عیون اخبار الرضا، تهران، نشر صدوق، ۱۳۷۲ش.

*نعمه اللّه ولی، رساله‌های حضرت سیدنورالدین شاه نعمت اللّه ولی، چاپ جواد نوربخش، تهران ۱۳۵۵ش.

*واعظ کاشفی، حسین‌بن‌ علی سبزواری، مواهب علیه یا تفسیر حسینی، چاپ محمدرضا جلالی نائینی، تهران ۱۳۱۷ش.