عمرو بن عبدود: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←کشته‌شدن در جنگ خندق
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==کشته‌شدن در جنگ خندق== | ==کشته‌شدن در جنگ خندق== | ||
درباره تولد و زندگی عمرو بن عبدود، اطلاعاتی در منابع تاریخی و روایی وجود ندارد، جز اینکه او از تیره بنی عامر بن لؤی از [[قریش]] بوده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن‌هشام، سیرة النبی، ۱۳۸۳ق، ج۳، ص۷۳۲؛ ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۷۸؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۱۸۱.</ref> وی چنانکه در منابع شیعه و سنی آمده، در [[جنگ احزاب]] (خندق) در | درباره تولد و زندگی عمرو بن عبدود، اطلاعاتی در منابع تاریخی و روایی وجود ندارد، جز اینکه او از تیره بنی عامر بن لؤی از [[قریش]] بوده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن‌هشام، سیرة النبی، ۱۳۸۳ق، ج۳، ص۷۳۲؛ ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۷۸؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۱۸۱.</ref> وی چنانکه در منابع شیعه و سنی آمده، در [[غزوه خندق|جنگ احزاب]] (خندق) در [[سال ۵ هجری قمری|سال پنجم هجری قمری]]، همراه با [[عکرمة بن ابی‌جهل]]، [[هبیرة بن ابی‌وهب]]، [[نوفل بن عبدالله|نوفل بن عبدالله بن مغیرة]] و [[ضرار بن خطاب]]، به سختی از خندقی که مسلمانان کنده بودند گذشت.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۵۷۳-۵۷۴؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۰۰.</ref> عمر بن عبدود که سومین جنگجوی قریش،<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۳۴، ح۴۳۲۹.</ref> و مساوی با هزار جنگجو دانسته می‌شد،<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۵ق، ج۲، ص۳۲۴.</ref> مبارز می‌طلبید و مسلمانان را تحقیر کرد و گفت: صدایم گرفت از بس فریاد مبارزطلبی در میانتان سر دادم.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۰۰.</ref> {{یادداشت| نیرومندی و مبارزطلبی همراه با جسارت عمرو بن عبدود در حدی که بود هیچ یک از مسلمانان داوطلب هماوردی با او نبود در تاریخ آمده که هنگام مبارزطلبی عمرو سکوت بر جبهه مسمانان حاکم شده بود. (علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۴.) شمشیر عمرو بن عبدود نیز به شعله‌ای از آتش تشبیه شده که کنایه از برّاق بودن و بُرّندگی فوق‌العاده آن است. (حاکم نیشابوری، المستدرک، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۳۴.)}} بنابر نقل منابع، [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‌طالب]]، پس از هر بار مبارزطلبیِ عمرو بن عبدود، برای جنگیدن با وی بلند می‌شد،؛ اما به خواست پیامبر، می‌نشست؛ تا آنکه پیامبر به امام علی(ع) اجازه مبارزه داد و [[عمامه]] خود را بر سر او بست و شمشیرش را به وی داد تا با عَمرو بجنگد.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۰۰.</ref> | ||
===ضربه امام علی(ع)=== | ===ضربه امام علی(ع)=== | ||
[[امام علی(ع)]]، ابتدا عمرو بن عبدوُد را دعوت کرد تا به [[توحید|یگانگی خدا]] و [[رسالت|رسالت محمد(ص)]] شهادت دهد و پس از آنکه او نپذیرفت، از او خواست که از همان راهی که آمده بازگردد و وقتی قبول نکرد، به او گفت از اسب فرود آید و مبارزه کند و او پذیرفت و حتی براساس نقل ابن‌ابی‌الحدید اسب خویش را پی کرد<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۹، ص۶۴.</ref> و یا این که زخمی به صورت اسبش زد و اسب گریخت.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۰۰و۱۰۱.</ref> بنابر نقل [[جابر بن عبدالله انصاری]] که همراه [[امام علی(ع)]] بوده است، جنگ بین علی بن ابی‌طالب و عمرو بن عبدود بالا گرفت، تا آنکه صدای [[تکبیر]] علی(ع) بلند شد و [[مسلمان|مسلمانان]] دریافتند عمرو بن عبدود کشته شده است.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۰۲.</ref> بر اساس منابع تاریخی، علاوه بر عمرو بن عبدود، پسرش حسل نیز به دست امام علی(ع) کشته شد.<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، ۱۴۲۶ق، ج۱۱، ص۱۶۰.</ref> در برخی گزارش‌ها آمده که امام علی(ع) پس از کشتن عمرو بن عبدود سر او را برابر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] گذاشت در این هنگام [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] برخاستند و صورت علی (ع) را بوسیدند و پیامبر(ص) که خوشحالی در سیمایش آشکار بود فرمود: این پیروزی (واقعی) است یا فرمود: این نخستین پیروزی است و شوکت و هیبت [[شرک|مشرکان]] از میان رفت و از امروز به بعد آنان دیگر با ما نمی‌جنگند و این ما هستیم که با آنان می‌جنگیم.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۹، ص۶۲.</ref> | [[امام علی(ع)]]، ابتدا عمرو بن عبدوُد را دعوت کرد تا به [[توحید|یگانگی خدا]] و [[رسالت|رسالت محمد(ص)]] شهادت دهد و پس از آنکه او نپذیرفت، از او خواست که از همان راهی که آمده بازگردد و وقتی قبول نکرد، به او گفت از اسب فرود آید و مبارزه کند و او پذیرفت و حتی براساس نقل ابن‌ابی‌الحدید اسب خویش را پی کرد<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۹، ص۶۴.</ref> و یا این که زخمی به صورت اسبش زد و اسب گریخت.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۰۰و۱۰۱.</ref> بنابر نقل [[جابر بن عبدالله انصاری]] که همراه [[امام علی(ع)]] بوده است، جنگ بین علی بن ابی‌طالب و عمرو بن عبدود بالا گرفت، تا آنکه صدای [[تکبیر]] علی(ع) بلند شد و [[مسلمان|مسلمانان]] دریافتند عمرو بن عبدود کشته شده است.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۰۲.</ref> بر اساس منابع تاریخی، علاوه بر عمرو بن عبدود، پسرش حسل نیز به دست امام علی(ع) کشته شد.<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، ۱۴۲۶ق، ج۱۱، ص۱۶۰.</ref> در برخی گزارش‌ها آمده که امام علی(ع) پس از کشتن عمرو بن عبدود سر او را برابر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] گذاشت در این هنگام [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] برخاستند و صورت علی (ع) را بوسیدند و پیامبر(ص) که خوشحالی در سیمایش آشکار بود فرمود: این پیروزی (واقعی) است یا فرمود: این نخستین پیروزی است و شوکت و هیبت [[شرک|مشرکان]] از میان رفت و از امروز به بعد آنان دیگر با ما نمی‌جنگند و این ما هستیم که با آنان می‌جنگیم.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۹، ص۶۲.</ref> | ||
بنابر آنچه در کتاب [[مناقب آل ابی طالب (کتاب)|مناقب آل ابی‌طالب]]، نوشته [[ابن شهر آشوب مازندرانی|ابن‌شهرآشوب]] (درگذشته [[سال ۵۸۸ هجری قمری|۵۸۸ق]]) به نقل از امام علی(ع) آمده، عمرو بن عبدود در خلال مبارزه با امام علی(ع)، بر چهره او آب دهان انداخت، و علی بن ابی‌طالب برای پرهیز از آنکه کشتن عمرو بن عبدود، از روی خشم و | بنابر آنچه در کتاب [[مناقب آل ابی طالب (کتاب)|مناقب آل ابی‌طالب]]، نوشته [[ابن شهر آشوب مازندرانی|ابن‌شهرآشوب]] (درگذشته [[سال ۵۸۸ هجری قمری|۵۸۸ق]]) به نقل از امام علی(ع) آمده، عمرو بن عبدود در خلال مبارزه با امام علی(ع)، بر چهره او آب دهان انداخت، و علی بن ابی‌طالب برای پرهیز از آنکه کشتن عمرو بن عبدود، از روی خشم و تَشفّی خاطر باشد، چند لحظه او را رها می‌کند و پس از فرونشاندن خشم خود، عمرو را در راه [[خدا]] به قتل رساند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۳۸۱.</ref> در شعر [[مولوی]] (درگذشته [[سال ۶۷۲ هجری قمری|۶۷۲ق]]) که با این بیت شروع می‌شود: «از علی آموز اخلاص عمل/ شیر حق را دان منزه از دغل»، روایت مذکور بیان شده است.<ref>همایی، مولوی‌نامه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۲-۵۴.</ref>{{شعر۲ | ||
|از علی آموز اخلاص عمل| شیر حق را دان مطهر از دغل | |از علی آموز اخلاص عمل| شیر حق را دان مطهر از دغل | ||
|در غزا بر پهلوانی دست یافت| زود شمشیری بر آورد و شتافت | |در غزا بر پهلوانی دست یافت| زود شمشیری بر آورد و شتافت | ||
|او خدو انداخت در روی علی| افتخار هر نبی و هر ولی | |او خدو انداخت در روی علی| افتخار هر نبی و هر ولی | ||
|آن خدو زد بر رخی که روی ماه|سجده آرد پیش او در سجده‌گاه | |آن '''خدو''' زد بر رخی که روی ماه|[[سجده]] آرد پیش او در سجده‌گاه | ||
|در زمان انداخت شمشیر آن علی| کرد او اندر غزااَش کاهلی | |در زمان انداخت شمشیر آن علی| کرد او اندر غزااَش کاهلی | ||
|گشت حیران آن مبارز زین عمل| وز نمودن عفو و رحمت بی‌محل | |گشت حیران آن مبارز زین عمل| وز نمودن عفو و رحمت بی‌محل | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
|آن چه دیدی؟ که چنین خشمت نشست|تا چنان برقی نمود و باز جست | |آن چه دیدی؟ که چنین خشمت نشست|تا چنان برقی نمود و باز جست | ||
| گفت من تیغ از پی حق می‌زنم|بندهٔ حقم نه مأمور تنم | | گفت من تیغ از پی حق می‌زنم|بندهٔ حقم نه مأمور تنم | ||
|شیر | |شیر حقم، نیستم شیر هوا|فعل من بر [[اسلام|دین]] من باشد گوا <ref>مولوی، [https://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar1/sh164 مثنوی معنوی، دفتر اول]، سایت گنجور</ref>}} | ||
در منابع روایی، از [[پیامبر(ص)]] نقل شده است که ضربه علی(ع) بر عمرو بن عبدود در [[جنگ خندق]]، بافضیلت تر از عبادت [[جن]] و اِنس است.<ref>علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۲۳۴.</ref>در برخی روایات در منابع اهل‌سنت از پیامبر (ص) است که پس از ضربتی که امام علی(ع) به عمرو زد به او فرمود: ای علی مژده باد بر تو که ضربت امروز تو بر اعمال امت من برتری و رجحان دارد.<ref>قندوزی، ينابيع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۸۴.</ref> و در دیگر روایت حاکم نیشابوری، در [[المستدرک علی الصحیحین (کتاب) |المستدرك علي الصحيحين]]، از پیامبر (ص) نقل کرده است که ضربت علی(ع) با فضیلت تر از اعمال امت من تا روز قیامت است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرك، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۳۴.</ref> | در منابع روایی، از [[پیامبر(ص)]] نقل شده است که ضربه علی(ع) بر عمرو بن عبدود در [[جنگ خندق]]، بافضیلت تر از عبادت [[جن]] و اِنس است.<ref>علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۲۳۴.</ref>در برخی روایات در منابع اهل‌سنت از پیامبر (ص) است که پس از ضربتی که امام علی(ع) به عمرو زد به او فرمود: ای علی مژده باد بر تو که ضربت امروز تو بر اعمال امت من برتری و رجحان دارد.<ref>قندوزی، ينابيع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۸۴.</ref> و در دیگر روایت حاکم نیشابوری، در [[المستدرک علی الصحیحین (کتاب) |المستدرك علي الصحيحين]]، از پیامبر (ص) نقل کرده است که ضربت علی(ع) با فضیلت تر از اعمال امت من تا روز قیامت است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرك، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۳۴.</ref> | ||