الجمل (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''ألجَمَل وَ النُّصرة لِسیّد العترَة فی حَربِ البَصرَة''' تألیف عالم برجسته [[شیعه]] محمد بن محمد نعمان عکبری بغدادی معروف به [[شیخ مفید]] (متوفای 413 ق) است. این کتاب یکی از متون کهن کلامی - تاریخی شیعه می باشد که مؤلف در آن به واقعه [[جنگ جمل]]، فتنه ها، ابهامات و آرا و عقاید مسلمانان نسبت به آن پرداخته است. این کتاب به زبان های فرانسوی و فارسی ترجمه شده است.

شیخ مفید این کتاب را به درخواست فردی نگاشته که از او خواسته کتابی پیرامون جنگ جمل و آرا و عقاید مسلمانان درباره آن واقعه بنویسد. وی در مقدمه کتاب می گوید:

::خداوندت مؤيد دارد، از من خواسته ‏اى كه براى تو اختلاف نظر و آراء اهل قبله را در مورد فتنه [[بصره]] (جنگ جمل)، خونريزى و كشتار ميان امير المؤمنين [[علی بن ابی طالب]] (ع) و [[طلحه]] و [[زبیر بن عوام|زبیر]] و [[عایشه]]، و اعتقاد هر گروه را در اين باره بيان كنم و شرح دهم و سبب اين فتنه را بازگو كنم و اخبار آن و آنچه را كه ميان ايشان اتفاق افتاده است فراهم آورم.

::همه كتابهايى كه در اين باره تصنيف شده است متضمن اخبارى است كه درک آن براى عموم مردم دشوار و شبهه ‏انگيز است و هيچ ‏يک از مصنفان چگونگى جنگ را با ترتيب و نظام نياورده ‏اند و اخبار را چنان در هم آميخته‏ اند كه نمى‏ توان به طور دقيق و آشكار از نيت و مقصودشان آگاه شد، و من در اين تأليف براى تو- كه خدايت موفق دارد- آنچه گفته شده است فراهم آورده‏ ام و برهانى را ثابت كرده‏ ام كه هر كس آن را بنگرد مى‏ تواند اعتقاد درستى در مورد آنان و رفتارشان پيدا كند و متوجه شود كه [[کفر]] و [[ایمان]] و عصيان و طاعت و گمراهى و هدايت چگونه بوده است و اميدوارم تو هم موفق شوى كه از آن عبرت گيرى و از حالت تقليد گمراه‏ كننده بيرون آيى و به حق برسى و آنچه كه موجب اشتباه و سرگردانى است از تو زايل شود و اكنون با [[توکل]] به خداى عز و جل و يارى جستن از پيشگاه او و آرزوى توفيق و راهنمايى براى تو، پرسشى را كه كرده‏ اى پاسخ مى‏ دهم.<ref>نبرد جمل، ص 23.</ref>

شيخ مفيد كتاب جمل را در دو بخش تنظيم كرده است:{{سخ}}

'''بحش اول''': او تمامی آراء و عقايد اسلامی را در نخستين بخش كتاب آورده و با دليل‌ های محكم و استوار و براهين قوی نظرات و شبهات فرقه‌ها و مذاهب گوناگون را پاسخ گفته و نظريه حقيقت‌ گرای شيعه را مبنی بر اين كه [[اميرالمؤمنين]] و پيروان او بر حق بودند و گروه مقابل بر باطل و اهل [[خلافت]] هستند اثبات نموده است.

'''بخش دوم''': تاريخ [[جنگ جمل]] و گزارش آن است. مؤلف در اين بخش چكيده و عصاره ماجرا را از لحظه انعقاد نطفه و شروع آن تا پايان كار بر اساس منابع و مآخذ دست اول و معتبر، بدون تعصب و طرفداری بی مورد به طور دقيق نقل كرده است. و در خاتمه كتاب، اسباب بغض [[عایشه]]، [[طلحه]] و [[زبیر بن عوام|زبیر]] نسبت به اميرالمؤمنين را به طور گسترده شرح و توضيح داده است.<ref>سیدعلی میرشریفی، شیخ مفید و کتاب جمل.</ref>

== ویژگی های کتاب ==

 

مترجم کتاب نیز پاسخگویی به شبهات و ابهامات، چهره درخشان [[شیخ مفید]]، تفصیل و گستردگی کتاب، محفوظ ماندن از دستبرد، انصاف مؤلف در بررسی اخبار و نشان دادن مظلومیت [[علی]] (ع) را ویژگی های کتاب و دلیل ترجمه آن ذکر کرده است.<ref>نبرد جمل، ص 16.</ref>

* کتاب خطب علی، تاریخ الخلفاء الکبیر، مقتل عثمان، الجمل [[علی بن محمد مدائنی]]

== نسخه های کتاب ==

* نسخه [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی]]، [[تهران]] كه به سال 1338ق در [[نجف اشرف]] نوشته شده است.

* نسخه [[کتابخانه آستان قدس رضوی]] كه در سال 1352 ق در نجف اشرف نگاشته شده است.

* نسخه چاپى نجف که برای اولین بار در سال 1382 ق، در المطبعة الحيدرية به چاپ رسيده است.

== ترجمه ها ==

كتاب جمل به دو زبان ترجمه شده است:

* فرانسوی، اندكي پس از انتشار چاپ نجف فردی آن را به فرانسوی ترجمه كرده و در كشور [[فرانسه]] منتشر نموده‌اند.

* فارسی، در سال 1366ش متن چاپ شده در نجف را دكتر [[محمود مهدوی دامغانی]] با عنوان «نبرد جمل» به فارسی ترجمه كرده و به سال 1367ش به همت نشر نی منتشر شد.

این کتاب در یک جلد به زبان عربی، به تحقیق سیدعلی میر شریفی، در سال 1373 ش، به وسیله انتشارات [[دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]] چاپ و منتشر شده است. از دیگر چاپها می توان به کنگره شیخ مفید اشاره کرد.

 

* [[شیخ مفید |مفید]]، محمد بن نعمان، الجمل، قم، مكتبة الداوري.

* مفید، محمد بن نعمان، نبرد جمل، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، نی، 1383 ش.

* کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانه ای علوم اسلامی نور.