پیامبران: تفاوت میان نسخه‌ها

در قرآن کریم بر برتری بعضی از پیامبران بر پیامبران دیگر تاکید شده است. برخی از پیامبران علاوه بر مقام [[نبوت]]، مقام [[نبوت|رسالت]] و برخی مقام [[امامت]] نیز داشته‌اند. بر اساس [[حدیث|روایات]] [[اولو العزم|پیامبران اولوالعزم]] ([[نوح (پیامبر)|نوح(ع)]]، [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]]، [[موسی(ع)]]، عیسی(ع) و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|محمد(ص)]]) بر پیامبرانِ دیگر برتری دارند و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] از همه آنان برتر است. همچنین از میان پیامبران، [[شیث (پیامبر)|شیث(ع)]]، [[ادریس (پیامبر)|ادریس(ع)]]، موسی(ع)، [[داوود (پیامبر)|داوود(ع)]]، عیسی(ع) و محمد(ص) را دارای کتاب آسمانی و پیامبران اولوالعزم را صاحب [[شریعت]] دانسته‌اند.

عالمان شیعه در آثار خود به تاریخ پیامبران پرداخته و کتاب‌های مستقلی این باره نوشته‌اند. [[النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین (کتاب)|النّورُ المُبین فی قِصَص الاَنْبیاءِ وَ المُرْسَلین]]ِ [[سید نعمت‌الله جزایری|سید نعمت الله جزایری]]،  [[قصص الانبیاء (راوندی)|قصص الانبیا]]<nowiki/>ی [[قطب‌الدین راوندی|راوندی]]، [[تنزیه الانبیاء (کتاب)|تنزیه الانبیاء]] اثر [[سید مرتضی]] و [[حیات القلوب (کتاب)|حیات القلوب]]ِ [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] از این موارد است.

دریافت [[وحی]]، [[علم غیب]]،<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۲، ص۴۵۹.</ref> و [[عصمت]]<ref>مفید، عدم سهو النبی، ۱۴۱۳ق، ص۲۹و۳۰؛ سید مرتضی، تنزیه الأنبیاء، ۱۳۸۷ش، ص۳۴.</ref> از ویژگی‌های پیامبران است. بیشتر [[کلام اسلامی|متکلمان اسلامی]] بر این باورند که پیامبران در همه امور و مراحل زندگی از [[گناه]] و خطا معصوم‌اند؛<ref>مفید، عدم سهو النبی، ۱۴۱۳ق، ص۲۹و۳۰؛ سید مرتضی، تنزیه الأنبیاء، ۱۳۸۷ش، ص۳۴.</ref> از این‌رو مواردی را که در [[قرآن]] از [[استغفار]] پیامبران و بخشایش [[خدا|خداوند]] سخن به میان آمده،<ref>برای نمونه نگاه کنید به: سوره قصص، آیه ۱۶؛ سوره انبیاء، آیه۸۷؛ سوره طه، آیه۱۲۱.</ref> مانند کشتن مرد مصری توسط [[حضرت موسی(ع)]]،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۴۲، ۴۳.</ref> رها کردن [[نبوت|رسالت]] توسط [[یونس (پیامبر)|حضرت یونس(ع)]]<ref> طباطبایی، المیزان،۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۱۵. </ref> و خوردن [[شجره ممنوعه|میوه ممنوعه]] توسط [[آدم (پیامبر)|حضرت آدم(ع)]]<ref>طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۳۷۲، ج۷، ص۵۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۳.</ref> به [[ترک اولی]] تفسیر کرده‌اند. در مقابل برخی [[کلام اسلامی|متکلمان]]، عصمت پیامبران را فقط در امور مربوط به نبوت لازم می‌دانند و در امور جاری زندگی قائل به [[سهو النبی]] هستند.<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۶۰.</ref>  

درباره تعداد پیامبران [[حدیث|روایات]] مختلفی وجود دارد. [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] بنا به روایتی مشهور، تعداد آنان را ۱۲۴ هزار تن نقل می‌کند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۴.</ref> طبق این روایت، ۳۱۳ نفر از پیامبران، رسول‌اند، ۶۰۰ تن از انبیای بنی‌اسرائیل و چهار تن ([[هود (پیامبر)|هود(ع)]]، [[صالح (پیامبر)|صالح(ع)]]، [[شعیب (پیامبر)|شعیب(ع)]] و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|محمد(ص)]]) عرب‌اند.<ref>برای مطالعه روایت نگاه کنید به:‌ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۲۴؛ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۳۳۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۳۲، ج۷۴، ص۷۱.</ref> در روایات دیگر تعداد پیامبران ۸ هزار،<ref>طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۹۷؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۳۱.</ref>  ۳۲۰ هزار، <ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۶۰.</ref> و ۱۴۴ هزار تن<ref>مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۲۶۳؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۶، ص۳۵۲.</ref> ذکر شده است. [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] احتمال می‌دهد عدد ۸ هزار، مربوط به پیامبران بزرگ باشد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ۳۱.</ref> اولین پیامبر [[آدم (پیامبر)|حضرت آدم(ع)]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۳۲.</ref> و آخرین پیامبر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] بوده است.<ref> سوره احزاب، آیه۴۰.</ref>  

[[قرآن]] از برخی پیامبران نام برده است.<ref>سوره نساء، آیه۱۶۴.</ref> [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]]، [[نوح (پیامبر)|نوح(ع)]]، [[ادریس (پیامبر)|ادریس(ع)]]، [[هود (پیامبر)|هود(ع)]]، [[صالح (پیامبر)|صالح(ع)]]، [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]]، [[لوط (پیامبر)|لوط(ع)]]، [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل(ع)]]، [[الیسع (پیامبر)|الیسع(ع)]]، [[ذوالکفل|ذوالكفل(ع)]]، [[الیاس (پیامبر)|الیاس(ع)]]، [[یونس (پیامبر)|یونس(ع)]]، [[اسحاق (پیامبر)|اسحاق(ع)]]، [[یعقوب (پیامبر)|یعقوب(ع)]]، [[یوسف (پیامبر)|یوسف(ع)]]، [[شعیب (پیامبر)|شعیب(ع)]]، [[موسی|موسی(ع)]]، [[هارون (پیامبر)|هارون(ع)]]، [[داوود (پیامبر)|داوود(ع)]]، [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان(ع)]]، [[ایوب (پیامبر)|ایوب(ع)]]، [[زکریا (پیامبر)|زكریا(ع)]]، [[یحیی (پیامبر)|یحیی(ع)]]، [[عیسی|عیسی(ع)]] و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|محمد(ص)]] پیامبرانی هستند که نام آنان در قرآن آمده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۱.</ref> برخی از [[تفسیر قرآن|مفسران]] معتقدند نام [[اسماعیل بن حزقیل]]{{یادداشت| اسماعیل بن حزقیل از پیامبران بنی‌اسرائیل است. علامه طباطبایی معتقد است که منظور قرآن از اسماعیل در آیه «واذكُر فِى الكِتبِ اِسمعيلَ اِنَّهُ كانَ صادِقَ الوَعدِ و كانَ رَسولاً نَبيـّا» (سوره مریم، آیه۵۴)، اسماعیل بن حزقیل است (طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۶۳).}} نیز در قرآن آمده است.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۶۳.</ref>

عده‌ای معتقدند قرآن از اوصاف برخی پیامبران، مانند [[عزیر (پیامبر)|عزیر(ع)]]، [[ارمیا|ارمیا(ع)]] و شموئیل(ع) یاد کرده، اما نامشان را ذکر نکرده است.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۱۳.</ref> در قرآن سوره‌ای به نام [[سوره انبیاء|انبیاء]] و تعدادی از [[سوره‌|سوره‌ها]] به نام یونس، هود، یوسف، ابراهیم، محمد و نوح نامگذاری شده‌اند.

بر اساس آیه «بعضی از انبیا را بر بعضی برتری بخشیدیم»،<ref>سوره اسراء، آیه۵۵.</ref> مقام و جایگاه پیامبران یکسان نیست و برخی از آنان بر دیگران برتری دارند. در احادیث مقام [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبراکرم(ص)]] از انبیای دیگر برتر دانسته شده است.<ref> صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۵۴.</ref> از نظر [[یهود|یهودیان]] انبیای [[بنی‌اسرائیل]] از دیگر انبیا برتر بوده و در میان آنان نیز، [[حضرت موسی(ع)]] از دیگران برتر است.<ref> طاهری آکردی، یهودیت، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۳.</ref>

به گفته [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، منظور از عزم در آیه ۳۵ احقاف، شریعت و  مراد از [[اولو العزم|اولوالعزم]]، پیامبران صاحب شریعت است. از نظر وی پنج پیامبر دارای شریعت ([[نوح (پیامبر)|نوح(ع)]]، [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]]، موسی(ع)، [[عیسی(ع)]] و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|محمد(ص)]]) اولوالعزم هستند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۱.</ref> برخی دیگر بر این باورند که اولوالعزم منحصر در پیامبران صاحب شریعت نیست.<ref>[http://mesbahyazdi.ir/node/6244#P403 مصباح یزدی، راه و راهنماشناسی، ۱۳۹۳ش، ص۴۰۴.]</ref> بر پایه [[حدیث|روایتی]]، [[اولو العزم|پیامبران اولوالعزم]] از پیامبران دیگر برترند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۵.</ref>

بنابه قول مشهور، نبی مفهومی عام‌تر از رسول است هر رسولی نبی است ولی همه انبیاء رسول نیستند.<ref>مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۴۵.</ref> بر پایه حدیثی، ۳۱۳ تن از پیامبران، [[رسول]] بوده‌اند.<ref> صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۲۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۳۲، ج۷۴، ص۷۱.</ref> برخی از تفاوت‌های نبی و رسول عبارتند از:

*رسول در خواب و بیداری [[وحی]] را دریافت می‌کند، اما نبی تنها در [[رؤیای صادقه|خواب]].<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۷۶-۱۷۷.</ref>

*وحی بر رسول را [[جبرئیل]] ابلاغ می‌کند، اما وحی بر نبی از طریق [[فرشته|فرشتگان]] دیگر یا [[الهام]] قلبی و یا [[رؤیای صادقه]] صورت می‌پذیرد.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۷۶-۱۷۷.</ref>

* رسول علاوه بر مقام [[نبوت]]، رسالت اتمام حجت را نیز بر عهده دارد.<ref>[http://mesbahyazdi.ir/node/6229 مصباح یزدی، راه و راهنماشناسی، ۱۳۹۳ش، ص۵۵.]</ref>

بر اساس [[آیه ابتلای ابراهیم]]، برخی پیامبران دارای مقام [[امامت]] نیز بوده‌اند.<ref>سوره بقره، آیه۱۲۴.</ref> در برخی [[حدیث|روایات]] مقام امامت برتر از مقام [[نبوت]] دانسته شده، چراکه این مقام در اواخر عمر [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]] و پس از نبوت به او داده شد.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۲۳.</ref> در [[سوره انبیاء]]، حضرت ابراهیم(ع)، [[اسحاق (پیامبر)|اسحاق(ع)]]، [[یعقوب (پیامبر)|یعقوب(ع)]] و [[لوط (پیامبر)|لوط(ع)]] امام معرفی شده‌اند.<ref>سوره انبیاء، آیات ۶۹ تا ۷۳.</ref> در حدیثی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، همه پیامبران [[اولوالعزم]] دارای مقام امامت دانسته شده‌اند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۷۵.</ref>

بنا به گفته [[شیخ مفید]]، [[امامیه|امامیه]] و [[اصحاب حدیث|اهل حدیث]] از [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] مقام پیامبران را برتر از [[فرشته|فرشتگان]] می‌دانند ولی بیشتر [[معتزله]] از اهل سنت قائل به برتری فرشتگان بر انبیاء هستند.<ref>مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۴۹-۵۰.</ref> در برخی [[حدیث|احادیث]] مقام پیامبراکرم(ص) و [[امامان شیعه|دوازده امام،]] از فرشتگان بالاتر دانسته شده است.<ref> صدوق، کمال الدین، ج۱، ص۲۵۴.</ref>

تعدادی از پیامبران [[کتاب آسمانی]] داشته‌اند؛ بنا بر [[قرآن|آیات قرآن]]، [[زبور]] کتاب [[داوود (پیامبر)|حضرت داوود(ع)]]<ref>سوره اسراء، آیه۵۵.</ref>، [[تورات]] کتاب [[حضرت موسی(ع)]]{{یادداشت|قرآن بر نزول تورات بر موسی نازل تصریح نکرده است؛ اما نزول تورات را از جانب خدا دانسته (سوره مائده، آیه۴۴) و نیز نزول الواح بر موسی را تأیید کرده است (سوره اعراف، آیه۱۵۴). برخی از مفسران گفته‌اند الواح همان تورات است (طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۵۰).}}، [[انجیل]] کتاب [[حضرت عیسی(ع)]]<ref>سوره حدید، آیه۲۷.</ref> و [[قرآن]] کتاب [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]]<ref>سوره شوری، آیه۷.</ref> بوده است. قرآن کتابی برای [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]] نام نبرده و از عبارت «[[صحف|صُحُف]]» برای او استفاده کرده است.<ref>سوره اعلی، آیه۱۹.</ref> همچنین برپایه حدیثی، خداوند ۵۰ صحیفه بر [[شیث (پیامبر)|شیث(ع)]]، ۳۰ صحیفه بر [[ادریس (پیامبر)|ادریس(ع)]] و ۲۰ صحیفه بر ابراهیم(ع) فرستاده است.<ref>صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۲۴.</ref>  

[[تفسیر قرآن|مفسران]] با استناد به [[آیه]] «از دین آنچه را به نوح سفارش کرده بود، برای شما تشریع کرد و آنچه را به تو [[وحی]] کردیم؛ و آنچه ابراهیم و موسی و عیسی را به آن توصیه نمودیم.»<ref>سوره شوری، آیه۱۳.</ref>، [[نوح (پیامبر)|حضرت نوح(ع)]]، ابراهیم(ع)، موسی(ع)، عیسی(ع) و محمد(ص) را دارای [[شریعت]] دانسته‌اند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۱.</ref>در برخی [[حدیث|روایات]]، علت [[اولو العزم|اولوالعزم]] معرفی شدن این پیامبران نیز شریعت آنان دانسته شده است.<ref> صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۸۰.</ref>  

[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] گفته است که هریک از پیامبران اولوالعزم دارای کتاب و شریعت بوده‌اند<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۱.</ref> و کتاب پیامبرانِ غیر اولوالعزم مانند [[داوود (پیامبر)|داوود(ع)]]،<ref>سوره نساء، آیه۱۶۳.</ref> [[شیث (پیامبر)|شیث(ع)]] و [[ادریس (پیامبر)|ادریس(ع)]]،<ref>صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۲۴.</ref> منافاتی با اختصاص شریعت به  پیامبران اولوالعزم ندارد؛ زیرا کتاب‌ پیامبران غیر اولوالعزم مشتمل بر [[احکام شرعی|احکام]] و شریعت نبوده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۱.</ref>

[[معجزه]]، از راه‌های شناخت پیامبران از مدعیان دروغین [[نبوت]] است. معجزه کار خارق العاده‌ای است که از جانب [[خدا]] و به دست پیامبر انجام می‌شود، و با ادعای [[نبوت]] و [[تحدی]] همراه است.<ref> مفید، النکت الاعتقادیه، ۱۴۱۳ق، ص۳۵.</ref> [[قرآن]] برخی از معجزات پیامبران را ذکر کرده است؛ [[ناقه صالح]]،<ref>سوره اعراف، آیه۷۳.</ref> سرد شدن آتش بر ابراهیم،<ref>سوره انبیاء، آیه۶۹.</ref> زنده شدن [[چهار مرغ ابراهیم|چهار مرغ]] به دست ابراهیم،<ref> سوره بقره، آیه۲۶۰.</ref> معجزات نه‌گانه [[موسی(ع)]] مانند [[عصای موسی|تبدیل شدن عصا به اژدها]]،<ref>سوره شعراء، آیه۳۲.</ref> جاری شدن دوازده چشمه آب برای [[اسباط|اسباط بنی‌اسرائیل]]،<ref>سوره بقره آیه۶۰.</ref> شکافته‌شدن دریا و باز شدن راه نجات برای [[بنی‌اسرائیل]]،<ref>سوره شعراء، آیه۶۳.</ref> [[ید بیضا]]،<ref>سوره اعراف: آیه۱۰۸؛ سوره طه، آیه۲۲؛ سوره شعراء، آیه۳۳؛ سوره نمل، آیه۱۲؛ سوره قصص، آیه۳۲.</ref> معجزات [[عیسی(ع)]] مانند شفا دادن بیماران، زنده کردن مردگان، تبدیل گِل به پرنده<ref>سوره آل عمران، آیه۴۹؛ سوره مائده، آیه۱۱۰.</ref> و  [[معجزات پیامبر (ص)|معجزات پیامبر اکرم(ص)]] مانند [[اعجاز القرآن|قرآن کریم]]<ref>سوره طور، آیه ۳۴.</ref> و [[شق‌القمر|شق القمر]]<ref>سوره قمر، آیه۱.</ref> از معجزات مشهور پیامبران است که در قرآن به آنها اشاره شده است. ابن جوزی از منابعی سخن گفته که ۱۰۰۰ معجزه برای پیامبراکرم(ص) نقل کرده‌اند.<ref> ابن جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۱۵، ص۱۲۹.</ref>

متفاوت بودن معجزات را ناشی از تفاوت معلومات و نیاز مردم، در زمان‌های مختلف دانسته‌اند. حکمت الهی اقتصا می‌کند معجزه هر پیامبری متناسب با نیاز مخاطبانش باشد. برای نمونه در زمان حضرت موسی(ع) جادو و سحر رواج داشت، [[خدا|خداوند]] معجزه موسی را عصا قرار داد تا جادوگران از آوردن شبیه آن ناتوان بمانند و حجت بر دیگران تمام شود.<ref>طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۴۲.</ref>  

اتفاقاتی که پیش از [[مبعث|بعثت]] پیامبران و با هدف، آماده ساختن مردم برای پذیرش ادعای بعدی آنان، رخ می‌داد،<ref>تهانوی، موسوعة کشاف اصطلاحات، مکتبه لبنان، ج۱، ص۱۴۱.</ref> در اصطلاح [[کلام اسلامی|متکلمان]] به [[ارهاص]] مشهور است. نجات حضرت موسی(ع) از نیل، سخن گفتن حضرت عیسی(ع) در گهواره،<ref>جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۰۰.</ref> خشک شدن [[دریاچه ساوه]]، لرزیدن [[طاق کسری]]، خاموش شدن [[آتشکده آذرفرنبغ|آتشکده فارس]] و دیگر حوادثی که در سال تولد [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبراسلام(ص)]] رخ داد<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۶۸؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۸.</ref> از ارهاصات پیامبران بوده است.

[[محدث|محدثان]]، [[تفسیر قرآن|مفسران]] و [[کلام اسلامی|متکلمان اسلامی]] در آثار خود مطالبی را درباره پیامبران نوشته‌اند. [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] چهار جلد از [[بحار الانوار (کتاب)|کتاب بحار الانوار]] را به [[حدیث|روایات]] مربوط به پیامبران<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱-۱۵.</ref> و نه جلد را به تاریخ [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبراکرم(ص)]] اختصاص داده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۵-۲۴.</ref> همچنین درباره پیامبران کتاب‌هایی به صورت مستقل نوشته شده است که بیشتر با عنوان قصص الانبیاء منتشر شده است در این آثار بیشتر به شرح حال پیامبران و گاهی نیز مباحث اعتقادی مربوط به آنان پرداخته شده است، برخی از این آثار عبارتند از:

* [[قصص الانبیاء (راوندی)|قصص الانبیا راوندی]]؛ این کتاب اثر [[قطب‌الدین راوندی|قطب الدین راوندی]] است. نویسنده در این کتاب شرح حال پیامبران را به ترتیب تقدم زمانی آورده است.

* [[تنزیه الانبیاء (کتاب)|تنزیه الانبیاء و الائمة]]: [[سید مرتضی]]([[سال ۳۵۵ هجری قمری|۳۵۵]][[سال 436 هجری قمری|ـ۴۳۶ق]].) آن را در اثبات [[عصمت]] پیامبران و به زبان عربی نوشته است. نویسنده در این کتاب پیامبران را از هرگونه خطا، [[گناه|گناه صغیره]] و [[گناه کبیره|کبیره]] مصون می‌داند.<ref>سید مرتضی، تنزیه الأنبیاء، ۱۳۸۷ش، ص۳۴.</ref>  

* [[وقایع السنین و الاعوام (کتاب)|وقایع السنین و الاعوام]]: این کتاب اثر [[سید عبدالحسین خاتون‌آبادی]](درگذشته [[سال ۱۱۰۵هجری قمری|۱۱۰۵ق]]) است. کتاب سه بخش دارد. بخش اول آن مربوط به تاریخ پیامبران است، نویسنده در این بخش اسامی، طول عمر و برخی از احوالات شماری از پیامبران را ذکر کرده و در دو بخش دیگر از  وقایع مربوط به دوران پیامبراکرم(ص) سخن گفته است. وقایع السنین به زبان فارسی نوشته شده است.

* [[لطائف قصص الأنبياء|لطائف قصص الأنبياء علیهم‌السلام]]: نوشته [[سهل بن عبدالله تستری]] (درگذشته [[سال ۲۳۸ هجری قمری|۲۳۸ق]]) است. این کتاب با استفاده از [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] به نکاتی از زندگی پیامبران پرداخته است.

* [[حیات القلوب (کتاب)|حیات القلوب]]: این کتاب اثر [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]](درگذشته [[سال ۱۱۱۰ هجری قمری|۱۱۱۰ق]]) و دربردارنده سرگذشت پیامبران و جانشینان آنان است. مجلسی در این کتاب به [[نبوت عامه]]، [[خلافت امام علی|خلافت امام علی(ع)]]، وجوب وجود [[امامت|امام]]، منصوب بودن و [[عصمت]] نیز پرداخته است.

همچنین کتاب‌های [[قصص الأنبياء المسمی عرائس المجالس]] اثر [[احمد بن محمد ثعلبی]]، قصص الانبیاء نوشته ابن کثیر و قصص الانبیاء اثر ابواسحاق نیشابوری از عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] به این موضوع اختصاص دارد.