Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۹۳
ویرایش
استجابت دعا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mgolpayegani جز (←مستجاب الدعوة) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{نیایش}} | {{نیایش}} | ||
'''استجابت دعا''' به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن درخواست بندگان از طرف خداوند است. | '''استجابت دعا''' به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن درخواست بندگان از طرف خداوند است. وعده‌ای است که [[خداوند]] به بندگان خود وعده استجابت دعا را در چند [[آیه]] از [[قرآن]] داده است. آیات و [[روایات]] استجابت را مشروط به رعایت برخی امور مانند یکی بودن نیت قلبی و زبان در [[دعا]]، چشم‌پوشی و قطع امید از غیر خداوند، شناخت خدادانسته‌اند. <br /> | ||
منابع دینی برخی رفتارها مانند گناه و ترک [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]] را نیز از موانع استجابت دعا معرفی کرده‌اند.<br /> | منابع دینی برخی رفتارها مانند گناه و ترک [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]] را نیز از موانع استجابت دعا معرفی کرده‌اند.<br /> | ||
استجابت دعا بنابر حکمت‌هایی مانند عدم مصلحت بندگان در برخی مواقع با تأخیر مواجه می‌شود. در روایات دعای والدین در حق فرزندان، دعای مظلوم علیه ظالم، دعای امام و پیشوای عادل در حق مردم خود و دعای [[مؤمن]] در حق برادر مؤمن خود از جمله دعاهایی دانسته شده که رد نخواهد شد. | استجابت دعا بنابر حکمت‌هایی مانند عدم مصلحت بندگان در برخی مواقع با تأخیر مواجه می‌شود. در روایات دعای والدین در حق فرزندان، دعای مظلوم علیه ظالم، دعای امام و پیشوای عادل در حق مردم خود و دعای [[مؤمن]] در حق برادر مؤمن خود از جمله دعاهایی دانسته شده که رد نخواهد شد. | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==اسباب و شرایط== | ==اسباب و شرایط== | ||
[[پرونده:آیه استجابت.jpg|بندانگشتی| آیه | [[پرونده:آیه استجابت.jpg|بندانگشتی| آیه «وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ» که با ترکیب دو خط ثلث و نسخ خطاطی شده است.]] | ||
استجابت دعا در آیات و [[روایات]] مشروط به رعایت برخی از شروط و آماده کردن اسباب آن شده است. همسو بودن قلب و زبان در [[دعا]]، انقطاع از غیر خدا، دعا همراه با شناخت خدا، خضوع و خشوع، دعا همراه با [[عمل صالح]]، دعا در جمع [[مؤمنین]]، دعا همراه با [[استغفار]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۸۶.</ref> و دعا همراه با [[توسل]] به [[اهل بیت (ع)]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۲۱.</ref> از جمله شرایط و اسباب استجابت دعا معرفی شده است. | استجابت دعا در آیات و [[روایات]] مشروط به رعایت برخی از شروط و آماده کردن اسباب آن شده است. همسو بودن قلب و زبان در [[دعا]]، انقطاع از غیر خدا، دعا همراه با شناخت خدا، خضوع و خشوع، دعا همراه با [[عمل صالح]]، دعا در جمع [[مؤمنین]]، دعا همراه با [[استغفار]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۸۶.</ref> و دعا همراه با [[توسل]] به [[اهل بیت(ع)]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۲۱.</ref> از جمله شرایط و اسباب استجابت دعا معرفی شده است. | ||
* '''همسویی زبان و قلب در دعا:''' در آیه ۱۸۶ [[سوره بقره]] خداوند استجابت دعا بندگان را امری قطعی دانسته است به این شرط که با دعای حقیقی خدا را بخوانند. [[علامه طباطبایی]] ذیل این آیه، دعای حقیقی را به خواندن خدا همزمان با قلب و زبان تفسیر می‌کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۳.</ref> [[امام علی(ع)]] نیز از دعاکردن زمانی که دل غافل باشد نهی کرده و می‌فرماید خداوند دعایی که با غفلت دل همراه باشد را مستجاب نمی‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۷۳.</ref> | * '''همسویی زبان و قلب در دعا:''' در آیه ۱۸۶ [[سوره بقره]] خداوند استجابت دعا بندگان را امری قطعی دانسته است به این شرط که با دعای حقیقی خدا را بخوانند. [[علامه طباطبایی]] ذیل این آیه، دعای حقیقی را به خواندن خدا همزمان با قلب و زبان تفسیر می‌کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۳.</ref> [[امام علی(ع)]] نیز از دعاکردن زمانی که دل غافل باشد نهی کرده و می‌فرماید خداوند دعایی که با غفلت دل همراه باشد را مستجاب نمی‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۷۳.</ref> | ||
* '''انقطاع از غیر خدا:''' دل کندن از اسباب ظاهری و خیالی و خواندن خداوند از روی [[اخلاص]] از | * '''انقطاع از غیر خدا:''' دل کندن از اسباب ظاهری و خیالی و خواندن خداوند از روی [[اخلاص]] از شرایط استجابت دعا دانسته شده است؛ به این دلیل که خداوند در آیه ۱۸۶ سوره بقره طلب کردن بندگان را فقط به خود مستند کرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۳؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۶۲.</ref> | ||
* '''دعا همراه با شناخت خدا:''' شناخت نسبت به خداوند در هنگام دعا و اینکه از چه کسی طلب می‌شود، از شرایط استجابت دعا معرفی شده است. در روایتی آمده گروهی از [[امام صادق(ع)]] درباره عدم استجابت دعا سوال کردند و امام در پاسخ نداشتن شناخت و معرفت نسبت به شخصی که خوانده می‌شود را دلیل عدم اجابت دعا بیان کرد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۶۸.</ref> | * '''دعا همراه با شناخت خدا:''' شناخت نسبت به خداوند در هنگام دعا و اینکه از چه کسی طلب می‌شود، از شرایط استجابت دعا معرفی شده است. در روایتی آمده گروهی از [[امام صادق(ع)]] درباره عدم استجابت دعا سوال کردند و امام در پاسخ نداشتن شناخت و معرفت نسبت به شخصی که خوانده می‌شود را دلیل عدم اجابت دعا بیان کرد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۶۸.</ref> | ||
* '''خضوع و خشوع:''' آیه ۵۵ [[سوره اعراف]] خواندن خدا را با حالت حاضعانه و خاشعانه از مؤمنان طلب می‌کند. امام صادق(ع) نیز یکی از زمان‌های استجابت دعا را موقعی می‌داند که شخص با چشمانی اشکبار، بدنی لرزان و قلبی شکسته مقابل خداوند بایستد.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۷۳.</ref> | * '''خضوع و خشوع:''' آیه ۵۵ [[سوره اعراف]] خواندن خدا را با حالت حاضعانه و خاشعانه از مؤمنان طلب می‌کند. امام صادق(ع) نیز یکی از زمان‌های استجابت دعا را موقعی می‌داند که شخص با چشمانی اشکبار، بدنی لرزان و قلبی شکسته مقابل خداوند بایستد.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۷۳.</ref> | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
== موانع == | == موانع == | ||
علی‌رغم وعده استجابت دعا که خداوند در آیاتی از قرآن به بندگان خود داده است؛ اما گاهی اوقات با وجود خواندن خداوند، دعاهای انسان مستجاب نمی‌گردد. با مراجعه به آیات و روایات می‌توان موانعی را برای استجابت دعا یافت. [[گناه]]، لقمه حرام و شبهه‌ناک، خیانت، شک در ولایت [[اهل بیت(ع)]]، ترک [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۷۸.</ref>، [[ظلم]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۳۴ </ref> [[عقوق والدین|نافرمانی پدر و مادر]] و [[قطع رحم]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۴۸؛ حلوانی، نزهة الناظر، ۱۴۰۸ق، ص۳۷.</ref> [[نقض عهد]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۳۶۸.</ref> [[سخن چینی]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۲۶۸.</ref> و سبک شمردن نماز<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۳، ص۲۱.</ref> از جمله این موانع محسوب شده است. | علی‌رغم وعده استجابت دعا که خداوند در آیاتی از قرآن به بندگان خود داده است؛ اما گاهی اوقات با وجود خواندن خداوند، دعاهای انسان مستجاب نمی‌گردد. با مراجعه به آیات و روایات می‌توان موانعی را برای استجابت دعا یافت. [[گناه]]، لقمه حرام و شبهه‌ناک، خیانت، شک در ولایت [[اهل بیت(ع)]]، ترک [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۷۸.</ref>، [[ظلم]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۳۴ </ref> [[عقوق والدین|نافرمانی پدر و مادر]] و [[قطع رحم]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۴۸؛ حلوانی، نزهة الناظر، ۱۴۰۸ق، ص۳۷.</ref> [[نقض عهد]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۳۶۸.</ref> [[سخن چینی]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۲۶۸.</ref> و سبک شمردن نماز<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۳، ص۲۱.</ref> از جمله این موانع محسوب شده است. | ||
* '''گناه:''' در روایتی از [[امام باقر (ع)]] گناه یکی از مهم‌ترین عوامل محرومیت انسان از استجابت دعا معرفی شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۱.</ref> [[امام سجاد (ع)]] نیز نیت بد، بد طینتی، [[نفاق]] در حق برادران دینی، عقب انداختن [[نماز|نمازهای واجب]] تا وقت بعد، ناسزا گفتن و ندادن [[صدقه]] را از جمله گناهانی می‌داند که مانع استجابت دعا می‌گردد.<ref>صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۲۷۱.</ref> [[امام علی (ع)]] هم در [[دعای کمیل]] از خداوند [[آمرزش گناهان|آمرزش گناهانی]] را می‌خواهد که باعث حبس دعا و عدم استجابت آن شده است.<ref>طوسی، مصباح المجتهد، ۱۴۱۱ق، ص۸۴۴.</ref> | * '''گناه:''' در روایتی از [[امام باقر(ع)]] گناه یکی از مهم‌ترین عوامل محرومیت انسان از استجابت دعا معرفی شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۱.</ref> [[امام سجاد(ع)]] نیز نیت بد، بد طینتی، [[نفاق]] در حق برادران دینی، عقب انداختن [[نماز|نمازهای واجب]] تا وقت بعد، ناسزا گفتن و ندادن [[صدقه]] را از جمله گناهانی می‌داند که مانع استجابت دعا می‌گردد.<ref>صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۲۷۱.</ref> [[امام علی(ع)]] هم در [[دعای کمیل]] از خداوند [[آمرزش گناهان|آمرزش گناهانی]] را می‌خواهد که باعث حبس دعا و عدم استجابت آن شده است.<ref>طوسی، مصباح المجتهد، ۱۴۱۱ق، ص۸۴۴.</ref> | ||
* '''لقمه حرام:''' در روایات یکی از موانع استجابت دعا [[کسب حرام]] و [[حرام‌خواری]] معرفی شده است؛ عاملی که تا چهل روز مانع استجابت دعای انسان می‌شود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۵۸، ۳۷۳.</ref> در [[حدیث قدسی|حدیثی قدسی]] خداوند اجابت دعای همه بندگان | * '''لقمه حرام:''' در روایات یکی از موانع استجابت دعا [[کسب حرام]] و [[حرام‌خواری]] معرفی شده است؛ عاملی که تا چهل روز مانع استجابت دعای انسان می‌شود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۵۸، ۳۷۳.</ref> در [[حدیث قدسی|حدیثی قدسی]] خداوند اجابت دعای همه بندگان به جزحرام‌خوار را وعده داده است.<ref>ابن فهد حلی، عدة الداعی، ۱۴۰۷ق، ص۱۳۹.</ref> | ||
* '''دعا فقط در دشواری‌ها:''' یکی از موانع استجابت دعا، دعا کردن فقط در شرایط سخت و دشواری‌ها است. بر طبق روایات شخصی که می‌خواهد دعای او در سختی‌ها مستجاب شود، نباید در آسایش و خوشی خدا و دعا کردن را فراموش کند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۴۰.</ref> | * '''دعا فقط در دشواری‌ها:''' یکی از موانع استجابت دعا، دعا کردن فقط در شرایط سخت و دشواری‌ها است. بر طبق روایات شخصی که می‌خواهد دعای او در سختی‌ها مستجاب شود، نباید در آسایش و خوشی خدا و دعا کردن را فراموش کند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۴۰.</ref> | ||
* '''شک در ولایت اهل بیت (ع)''': طبق یک روایت کسی که در قلب او شک نسبت به ولایت اهل بیت (ع) وجود داشته باشد اگر تمام عمر هم در حال دعا باشد، دعای او مورد اجابت قرار نخواهد گرفت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۰۱.</ref> | * '''شک در ولایت اهل بیت(ع)''': طبق یک روایت کسی که در قلب او شک نسبت به ولایت اهل بیت(ع) وجود داشته باشد اگر تمام عمر هم در حال دعا باشد، دعای او مورد اجابت قرار نخواهد گرفت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۰۱.</ref> | ||
* '''خیانت و بی‌وفایی:''' امام علی (ع) در جواب شخصی که از عدم استجابت دعا سوال کرد، خیانت و بی‌وفایی دل‌های مردم در هشت جا را مانع اجابت دعا معرفی می‌کند. شناخت خدا و عدم اداء حق او، ایمان به [[پیامبر اسلام (ص)]] و عدم عمل به سیره او، [[قرآن|قرائت قرآن]] و عدم عمل به آن، ترس از [[جهنم]] در گفتار و حرکت به سمت آن در رفتار، رغبت به [[بهشت]] در گفتار و دوری از آن در عمل، خوردن نعمت‌های خدا و ناسپاسی او، دیدن عیوب مردم و ندیدن عیب‌های خود و دشمنی با [[شیطان]] در زبان و دوستی با او در عمل، خیانت‌های دل است که [[امیرالمؤمنین (ع)]] آنها را مانع استجابت دعا می‌داند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۷۶-۳۷۷.</ref> | * '''خیانت و بی‌وفایی:''' امام علی(ع) در جواب شخصی که از عدم استجابت دعا سوال کرد، خیانت و بی‌وفایی دل‌های مردم در هشت جا را مانع اجابت دعا معرفی می‌کند. شناخت خدا و عدم اداء حق او، ایمان به [[پیامبر اسلام(ص)]] و عدم عمل به سیره او، [[قرآن|قرائت قرآن]] و عدم عمل به آن، ترس از [[جهنم]] در گفتار و حرکت به سمت آن در رفتار، رغبت به [[بهشت]] در گفتار و دوری از آن در عمل، خوردن نعمت‌های خدا و ناسپاسی او، دیدن عیوب مردم و ندیدن عیب‌های خود و دشمنی با [[شیطان]] در زبان و دوستی با او در عمل، خیانت‌های دل است که [[امیرالمؤمنین(ع)]] آنها را مانع استجابت دعا می‌داند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۷۶-۳۷۷.</ref> | ||
== حکمت‌های تأخیر استجابت دعا == | == حکمت‌های تأخیر استجابت دعا == | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، مصحح | * ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، مصحح علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۴. | ||
* ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، | * ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر - دار صادر، ۱۴۱۴ق. | ||
* ابن فهد حلی، احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، مصحح احمد | * ابن فهد حلی، احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، مصحح احمد موحدی قمی، تهران، دار الکتب الإسلامی، ۱۴۰۷ق. | ||
* حر | * حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۹ق. | ||
* دهخدا، لغت‌نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش. | * دهخدا، لغت‌نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش. | ||
* صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، مصحح | * صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، مصحح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق. | ||
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق. | * طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعه، ۱۴۱۱ق. | * طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعه، ۱۴۱۱ق. | ||
* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، | * فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق. | ||
* قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، | * قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۸ش. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق. | ||
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، | * مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش. | ||
* نهج‌البلاغه، به تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق. | * نهج‌البلاغه، به تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{دعا}} | {{دعا}} | ||