دیه انسان: تفاوت میان نسخه‌ها

بنابر [[روایات اسلامی]] مقدار دیه کامل در زن و مرد و یا [[اسلام|مسلمان]] و غیر مسلمان تفاوت دارد. البته برخی از فقیهان با این تفاوت مقدار مخالف بوده و حکم به تساوی دیه در همه انسان‌ها می‌کنند.

از نظر شرع [[اسلام]] اگر انسانی هم‌نوع خود را بکشد یا یکی از اعضای او را قطع و یا ناقص نماید و یا وی را مجروح کند؛ باید به وی یا [[طبقات ارث|وارثانش]] مال مشخصی پرداخت کند که به آن مال دیه می‌گویند.<ref>هاشمی‌شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۴ش، ج۳، ص۶۷۱. </ref>در منابع اسلامی و متون [[فقه|فقهی]] اندازه دیه برای هر نوع آسیب بیان شده است و در مواردی که مقداری معین نشده است به آسیب‌دیده مالی به عنوان [[ارش]] داده می‌شود.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۴۴؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۳، ص۱۶۸؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۷۰.</ref>

در [[قرآن]] به مساله دیه در آیه ۹۲ [[سوره نساء]] اشاره شده است که به [[آیه دیه]] نیز مشهور است. «هیچ [[مؤمن|مؤمنی]] را نرسد که مؤمن دیگری را به [[قتل]] رساند مگر آنکه به اشتباه و خطا مرتکب آن شود، و در صورتی که به خطا هم مؤمنی را مقتول ساخت باید (به [[کفاره|کفّاره]] آن) بنده مؤمنی را آزاد کند و خون‌بهای آن را به صاحبش تسلیم نماید، مگر آنکه دیه را ورثه (به قاتل) ببخشند. و اگر مقتول مؤمن از قومی باشد که با شما دشمن و [[محارب|محارب‌اند]]، قاتل دیه ندهد، لیکن بر او است که بنده مؤمنی را آزاد کند و اگر مقتول از قومی است که بین شما با آنها پیمان برقرار بوده پس خون‌بها را به صاحب خون پرداخته و بنده مؤمنی (به کفاره آن) آزاد کند، و اگر (بنده‌ای) نیابد بایستی دو ماه متوالی [[روزه]] بگیرد. این [[توبه|توبه‌ای]] است که از طرف [[خدا]] پذیرفته است و خدا دانا و حکیم است.».{{یادداشت|وَ ما کانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ یقْتُلَ مُؤْمِناً إِلاَّ خَطَأً وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْرِیرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَ دِیةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلی أَهْلِهِ إِلاَّ أَنْ یصَّدَّقُوا فَإِنْ کانَ مِنْ قَوْمٍ عَدُوٍّ لَکُمْ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْرِیرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَ إِنْ کانَ مِنْ قَوْمٍ بَینَکُمْ وَ بَینَهُمْ مِیثاقٌ فَدِیةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلی أَهْلِهِ وَ تَحْرِیرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ فَمَنْ لَمْ یجِدْ فَصِیامُ شَهْرَینِ مُتَتابِعَینِ تَوْبَةً مِنَ اللَّهِ وَ کانَ اللَّهُ عَلِیماً حَکِیما.}}

بنابر نوع آسیبی که به انسان وارد می‌شود دیه را به دیه جان، دیه اعضا و دیه منافع تقسیم کرده‌اند.

*عمد: آسیبی که با قصد و اختیار وارد شود. بنابر دستورات اسلامی موجب حق [[قصاص]] (تلافی به وسیله وارد کردن همان آسیب) برای آسیب دیده می‌شود ولی وی می‌تواند از قصاص چشم‌پوشی کرده و دیه دریافت نماید.