ورع: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ورع''' به معنای پرهیزکاری و پارسایی، حالتی در وجود انسان است که به نگه‌داری کامل نفس و ترس از لغزش منجر می‌شود. ورع مقامی بالاتر از مقام [[تقوا]] است که در آن انسان از شبهات و حتی کارهای حلالی که ممکن است به [[گناه]] منجر شود، اجتناب می‌کند.<br />

علمای [[شیعه]] برای ورع مراتبی از جمله ورع [[توبه|توبه کنندگان]]، ورع صالحین، ورع متقین و ورع سالکان قرار داده‌اند.

در [[روایات]] برای ورع آثاری مانند تثبیت [[ایمان]]، حفظ انسان از [[حرام|محرمات]]، کمک به [[اهل بیت (ع)]] با ورع و رسیدن به برترین مقام [[یقین]] ذکر شده است.

== مفهوم شناسی ==

ورع را به نگه‌داشتن خود از [[محرمات]]، دوری از [[گناه]]،<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه ورع.</ref> پرهیزکاری و پارسایی،<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ورع.</ref> و اجتناب از شبهات از ترس ارتکاب محرمات<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۸۱ش، ذیل واژه ورع.</ref> معنا کرده‌اند. در [[روایات]] ورع را پرهیز از انجام محرمات و اجتناب از شبهات دانسته‌اند؛<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۱۰۸؛ تمیمی آمدی، غرر الحکم و درر الکلم‏، ۱۴۱۰ق، ص۱۲۵.</ref> بنابراین ورع را می‌توان به نگه‌داری کامل و حفظ نفس و هراسان بودن از لغزش‌ها، یا سخت گیری بر نفس برای بزرگ‌داشت حق، تعریف کرد.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۱۳۷۸ش، ص۲۰۶.</ref>  

ورع و [[تقوا]] در کتب لغت هم‌معنا و مترادف قرار داده شده‌اند؛<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ذیل واژه وقا؛ راغب اصفهانی، المفردات، ۱۴۱۲ق، ذیل واژه وقایه.</ref> ولی با توجه به تعریف ورع در [[روایات]] و مراتب و درجاتی که برای آن ذکر شده،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۷، ص۱۰۰.</ref> تقوا را مرتبه اول ورع که اجتناب از [[محرمات]] و انجام [[واجبات]] است، دانسته‌اند. در تفسیر بیان المعانی ورع مقامی بالاتر از مقام تقوا معرفی شده که برای رسیدن به آن مقام نه تنها باید از گناهان اجتناب کرد؛ بلکه باید از شبهات و کارهای حلالی که ممکن است به ایجاد زمینه [[گناه]] کمک کند، دوری نمود.<ref> ملاحویش آل غازى، بیان المعانی، ۱۳۸۲ق، ج۳، ص۵۵.</ref>

[[امام خمینی]] نیز مراتبی برای ورع قائل است. وی اجتناب از [[کبائر]] را ورع عامه، اجتناب از شبهات برای ترس از وقوع در [[محرمات]] را ورع خاصه، اجتناب از مباحات به دلیل احتراز از وزر آن را ورع [[زهد|اهل زهد]]، ترک نظر به دنیا برای وصول به مقامات را ورع اهل سلوک، ترک مقامات برای وصول به باب الله و شهود جمال الله را ورع مجذوبین و اجتناب از توجه به غایت را ورع اولیاء می‌داند.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۱۳۷۸ش، ص۴۷۴.</ref>

در [[روایات]] آثار متعددی را برای ورع ذکر کرده‌اند. حفظ [[دین]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶.</ref> تثبیت [[ایمان]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۲۰.</ref> همراهی و کمک به [[اهل بیت (ع)]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۸.</ref> حفظ انسان از محرمات و گناهان،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۸۵.</ref> دستیابی به والاترین نوع [[عبادت]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۷.</ref> حصول به برترین درجه [[یقین]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۲.</ref> از جمله آثاری است که برای ورع بیان شده است.

* ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر‌، ۱۴۱۴ق.

* تمیمی آمدی،عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم‏، مصحح سید مهدى رجائى، ‏قم، دار الکتاب اسلامی، ۱۴۱۰ق.

* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن‌، مصحح صفوان عدنان داودى‌، لبنان - سوریه، دار العلم- الدار الشامیة‌، ۱۴۱۲ق.

* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.

* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.

* مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول‏، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۴ق.

* طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تهران، کتابفروشى مرتضوى‌، ۱۴۱۶ق.

* ملاحویش آل غازى، عبدالقادر، بیان المعانی، دمشق، مطبعة الترقى، ۱۳۸۲ق.