پرش به محتوا

شیطان: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۹۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۹ ژوئن ۲۰۲۳
جز
خط ۲۰: خط ۲۰:
===روش‌های فریب و نفوذ شیطان===
===روش‌های فریب و نفوذ شیطان===
در قرآن کریم، شیوه‌های شیطان برای گمراه کردن انسان‌ها بیان شده است؛ از جمله: ایجاد دشمنی،<ref>إِنَّما یریدُ الشَّیطَانُ أَن یوقِعَ بَینَکم العَدَ وةَ والبَغضَاءَ فِی الخَمرِ والمَیسرِ و یصدَّکُم عَن ذکرِاللهِ و عَن الصَّلوَةِ فَهل أَنتم مُنتهونَ (سوره مائده، آیه ۹۱).</ref> بازداشتن از یاد خدا به‌ویژه [[نماز]]،<ref>إِنَّما یریدُ الشَّیطَانُ أَن... یصدَّکُم عَن ذکرِ اللهِ و عَن الصَّلَوةِ (سوره مائده، آیه ۹۱)؛ استَحوذَ عَلیهِمُ الشَّیطَانُ فأَنسَهُم ذِکرَاللهِ أُولَلِکَ حِزبُ الشَّیطَانِ أَلا إِنَّ حِزبَ الشَّیطَانِ همُ الخَسِرونَ (سوره مجادله، آیه ۱۹)؛ مَا أَنسَنِیهُ إلاَّ الشَّیطَانُ (سوره کهف، آیه ۶۳)؛ سوره یوسف، آیه ۴۲.</ref> و ترساندن از فقر و سایر ناملایمات دنیوی.<ref>الشَّیطَنُ یعدِکُم الفَقَر (سوره بقره، آیه ۲۶۸).</ref> آراستن [[گناه]] و زیبانمایی افکار و اعمال باطل،<ref>قَالَ ربِّ بِما أَغویتَنِی لاَُزَیننَّ لَهم فِی الأَرضِ (سوره حجر، آیه ۳۹).</ref> آراستن نعمت‌های دنیایی و محبوب نمایاندنِ زنان، فرزندان و اموال،<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۴. </ref> برانگیختن آرزوهای دور و دراز،<ref>ولاَُضِلَّنَّهم ولاَُمنِّینَّهم (سوره نساء، آیه ۱۱۹)؛ فخر الرازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۱۱ق، ج۱۱، ص۳۸-۳۹؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۸۱.</ref> گسترش فساد و [[اشاعه فحشاء|ترویج فحشا]] و منکر،<ref>و مَن یتَّبِع خُطُوتِ الشَّیطَانِ فإِنّهُ یأمرُ بِالفَحشاءِ والمُنکَرِ (سوره نور، آیه ۲۱).</ref> از دیگر روش‌های شیطان برای گمراه کردن انسان‌هاست که در قرآن کریم آمده است.
در قرآن کریم، شیوه‌های شیطان برای گمراه کردن انسان‌ها بیان شده است؛ از جمله: ایجاد دشمنی،<ref>إِنَّما یریدُ الشَّیطَانُ أَن یوقِعَ بَینَکم العَدَ وةَ والبَغضَاءَ فِی الخَمرِ والمَیسرِ و یصدَّکُم عَن ذکرِاللهِ و عَن الصَّلوَةِ فَهل أَنتم مُنتهونَ (سوره مائده، آیه ۹۱).</ref> بازداشتن از یاد خدا به‌ویژه [[نماز]]،<ref>إِنَّما یریدُ الشَّیطَانُ أَن... یصدَّکُم عَن ذکرِ اللهِ و عَن الصَّلَوةِ (سوره مائده، آیه ۹۱)؛ استَحوذَ عَلیهِمُ الشَّیطَانُ فأَنسَهُم ذِکرَاللهِ أُولَلِکَ حِزبُ الشَّیطَانِ أَلا إِنَّ حِزبَ الشَّیطَانِ همُ الخَسِرونَ (سوره مجادله، آیه ۱۹)؛ مَا أَنسَنِیهُ إلاَّ الشَّیطَانُ (سوره کهف، آیه ۶۳)؛ سوره یوسف، آیه ۴۲.</ref> و ترساندن از فقر و سایر ناملایمات دنیوی.<ref>الشَّیطَنُ یعدِکُم الفَقَر (سوره بقره، آیه ۲۶۸).</ref> آراستن [[گناه]] و زیبانمایی افکار و اعمال باطل،<ref>قَالَ ربِّ بِما أَغویتَنِی لاَُزَیننَّ لَهم فِی الأَرضِ (سوره حجر، آیه ۳۹).</ref> آراستن نعمت‌های دنیایی و محبوب نمایاندنِ زنان، فرزندان و اموال،<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۴. </ref> برانگیختن آرزوهای دور و دراز،<ref>ولاَُضِلَّنَّهم ولاَُمنِّینَّهم (سوره نساء، آیه ۱۱۹)؛ فخر الرازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۱۱ق، ج۱۱، ص۳۸-۳۹؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۸۱.</ref> گسترش فساد و [[اشاعه فحشاء|ترویج فحشا]] و منکر،<ref>و مَن یتَّبِع خُطُوتِ الشَّیطَانِ فإِنّهُ یأمرُ بِالفَحشاءِ والمُنکَرِ (سوره نور، آیه ۲۱).</ref> از دیگر روش‌های شیطان برای گمراه کردن انسان‌هاست که در قرآن کریم آمده است.
در [[آیه|آیاتی]] از قرآن کریم، تأثیر شیطان، محدود و ضعیف توصیف شده است؛<ref>إِنَّ کَیدَ الشَّیطَنِ کانَ ضَعیفاً (سوره نساء، آیه ۷۶).</ref> آن‌ها نمی‌توانند بر [[عالم غیب|عوالم غیب]] و امور پنهانی آگاهی یابند و در کسب اخبار آسمانی ناتوانند.<ref>و حَفظنها مِن کلِّ شیطن رجیم إِلاَّ مَنِ استَرقَ السَّمعَ فَأَتبَعَهُ شِهابٌ مُبِینٌ (سوره حجر، آیه ۱۷ و ۱۸)؛ سوره صافات، آیه ۶-۱۰؛ سوره ملک، آیه ۵.</ref> اگر کسی در مسیر بندگی خدا باشد شیاطین هیچ سلطه‌ای بر او ندارند؛ و تنها تسلط آن‌ها بر کسانی است که از شیاطین پیروی کنند.<ref>إِنَّ عِبادِی لَیسَ لَکَ عَلیهِم سُلطَنٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعکَ مِن الغَاوینَ (سوره حجر، آیه ۴۲)؛‌إِنَّ عِبادی لَیسَ لَکَ عَلیهِم سُلطَنٌ و کَفَی بِربِّکَ وَکِیلا (سوره اسراء، آیه ۶۵)؛ سوره نحل، آیه ۹۹.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] و [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، بر این باورند که شیطان می‌تواند به هر شکل و صورتی جز صورت [[پیامبران|انبیا]] و [[وصی|اوصیا]] درآید.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۶۲؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۵ش، ج۷، ص۲۰۲.</ref>
===روش‌های مقابله با شیطان===
===روش‌های مقابله با شیطان===
بر اساس احادیثی که [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بِحار الاَنوار]]، از [[چهارده معصوم|معصومان]] نقل کرده است، ذکر [[خدا]] و گفتن [[بسم الله الرحمن الرحیم|بسم الله]] در ابتدای کارهایی مثل غذاخوردن،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۳، ح۲۵ و۲۶.</ref> سفر و خروج از خانه،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۱-۲۰۲، ح۲۱.</ref> [[وضو]]،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۳، ح۲۷.</ref> [[نماز]]،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۲، ح۲۴.</ref> و [[آمیزش|نزدیکی با همسر]]<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۱، ح۱۹؛ ص۲۰۲، ح۲۳؛ ص۲۰۷، ح۴۲.</ref> مایه دوری شیطان است.
بر اساس احادیثی که [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] در [[بحار الانوار (کتاب)|بِحار الاَنوار]]، از [[چهارده معصوم|معصومان]] نقل کرده است، ذکر [[خدا]] و گفتن [[بسم الله الرحمن الرحیم|بسم الله]] در ابتدای کارهایی مثل غذاخوردن،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۳، ح۲۵ و۲۶.</ref> سفر و خروج از خانه،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۱-۲۰۲، ح۲۱.</ref> [[وضو]]،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۳، ح۲۷.</ref> [[نماز]]،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۲، ح۲۴.</ref> و [[آمیزش|نزدیکی با همسر]]<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، ص۲۰۱، ح۱۹؛ ص۲۰۲، ح۲۳؛ ص۲۰۷، ح۴۲.</ref> مایه دوری شیطان است.


==دلایل آفرینش و توانایی شیطان==
==دلایل آفرینش و توانایی شیطان==
[[تفسیر قرآن|مفسران]] مسلمان، درباره این‌که چرا شیطان خلق شد و چرا پس از رانده شدن از درگاه الهی، همچنان فرصت یافت تا بندگان را به گمراهی بکشاند، پاسخ‌هایی داده‌اند؛<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۵۴ - ۶۹.</ref>  
[[تفسیر قرآن|مفسران]] مسلمان، درباره این‌که چرا شیطان خلق شده و چرا قدرتی دارد که بندگان را به گمراهی بکشاند، پاسخ‌هایی داده‌اند؛<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۵۴ - ۶۹.</ref>  


بر اساس قرآن، اگر منظور از شیطان ابلیس باشد او پس از رانده شدن از درگاه الهی به دلیل نافرمانی از دستور [[سجده بر آدم]]، از خداوند خواست که تا روز [[قیامت]] به او مهلت دهد ولی خداوند تا روزی معین که پیش از روز قیامت است مهلتی به وی داد.<ref>قَالَ رَبِّ فَأَنظِرنِی إِلَی یومِ یبعثونَ قَالَ فَإِنّکَ مِن المُنظَرینَ الی یوم الوقت المعلوم (سوره حجر، آیه ۳۶ و ۳۷).</ref> بنابر این خداوند شیطان را پلید خلق نکرد، چنانکه شش هزار سال خدا را پرستش کرده، همنشین [[فرشته|فرشتگان]] و اهل [[عبادت]] بوده، اما به دلیل [[تکبر]] در برابر خداوند، راه طغیان را در پیش گرفته و از رحمت خداوند دور شده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۲، ص۲۸۵-۲۸۶.</ref> به باور [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]]، وجود ابلیس شرّ محض نیست، بلکه شرّ آمیخته به خیر است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۷.</ref>
بر اساس قرآن، اگر منظور از شیطان ابلیس باشد او پس از رانده شدن از درگاه الهی به دلیل نافرمانی از دستور [[سجده بر آدم]]، از خداوند خواست که تا روز [[قیامت]] به او مهلت دهد ولی خداوند تا روزی معین که پیش از روز قیامت است مهلتی به وی داد.<ref>قَالَ رَبِّ فَأَنظِرنِی إِلَی یومِ یبعثونَ قَالَ فَإِنّکَ مِن المُنظَرینَ الی یوم الوقت المعلوم (سوره حجر، آیه ۳۶ و ۳۷).</ref> بنابر این خداوند شیطان را پلید خلق نکرد، چنانکه شش هزار سال خدا را پرستش کرده، همنشین [[فرشته|فرشتگان]] و اهل [[عبادت]] بوده، اما به دلیل [[تکبر]] در برابر خداوند، راه طغیان را در پیش گرفته و از رحمت خداوند دور شده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه ۱۹۲، ص۲۸۵-۲۸۶.</ref> به باور [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]]، وجود ابلیس شرّ محض نیست، بلکه شرّ آمیخته به خیر است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۷.</ref>
خط ۳۰: خط ۳۲:
===وسیله امتحان انسان===
===وسیله امتحان انسان===
بر اساس [[قرآن]]، آفرینش ابلیس ‌برای امتحان بندگان است.<ref>و مَا کَانَ لهُ عَلیهم مِن سُلطَن إِلاَّ لِنعلمَ مَن یؤمنُ بِالأَخرةِ مِمّن هُوَ مِنها فِی شَکّ (سوره سبأ، آیه ۲۱).</ref> خداوند همچنین القائات شیطان را برای بیماردلان و سنگ‌دلان، مایه آزمایش قرار داده است.<ref>لِیجعَلَ مَا یلقِی الشَّیطَنُ فِتنةً لِلَّذینَ فِی قلوبِهم مَرضٌ والقَاسِیةِ قُلوبُهم (سوره حج، آیه ۵۳).</ref>
بر اساس [[قرآن]]، آفرینش ابلیس ‌برای امتحان بندگان است.<ref>و مَا کَانَ لهُ عَلیهم مِن سُلطَن إِلاَّ لِنعلمَ مَن یؤمنُ بِالأَخرةِ مِمّن هُوَ مِنها فِی شَکّ (سوره سبأ، آیه ۲۱).</ref> خداوند همچنین القائات شیطان را برای بیماردلان و سنگ‌دلان، مایه آزمایش قرار داده است.<ref>لِیجعَلَ مَا یلقِی الشَّیطَنُ فِتنةً لِلَّذینَ فِی قلوبِهم مَرضٌ والقَاسِیةِ قُلوبُهم (سوره حج، آیه ۵۳).</ref>
==توانایی‌ها و گستره فعالیت==
در [[آیه|آیاتی]] از قرآن کریم، تأثیر شیطان، یعنی ابلیس و یارانش، بسیار محدود و ضعیف دانسته شده است؛<ref>إِنَّ کَیدَ الشَّیطَنِ کانَ ضَعیفاً (سوره نساء، آیه ۷۶).</ref> [[ابلیس]]، شیاطین و [[جن|جنیان]] نمی‌توانند بر [[عالم غیب|عوالم غیب]] و امور پنهانی آگاهی یابند و در کسب اخبار آسمانی ناتوانند.<ref>و حَفظنها مِن کلِّ شیطن رجیم إِلاَّ مَنِ استَرقَ السَّمعَ فَأَتبَعَهُ شِهابٌ مُبِینٌ (سوره حجر، آیه ۱۷ و ۱۸)؛ سوره صافات، آیه ۶-۱۰؛ سوره ملک، آیه ۵.</ref>
بر اساس آیاتی از [[قرآن]]، ابلیس و یارانش هیچ سلطه‌ای بر بندگان خداوند ندارند؛ چرا که خدا در پاسخ به تهدیدهای ابلیس برای گمراه ساختن بندگان، از عدم تسلط او سخن گفت و تنها از تسلط شیطان بر کسانی خبر داد که از او پیروی کنند.<ref>إِنَّ عِبادِی لَیسَ لَکَ عَلیهِم سُلطَنٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعکَ مِن الغَاوینَ (سوره حجر، آیه ۴۲)؛‌إِنَّ عِبادی لَیسَ لَکَ عَلیهِم سُلطَنٌ و کَفَی بِربِّکَ وَکِیلا (سوره اسراء، آیه ۶۵)؛ سوره نحل، آیه ۹۹.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] و [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، بر این باورند که شیطان می‌تواند به هر شکلی و صورتی جز صورت [[پیامبران|انبیا]] و [[وصی|اوصیا]] درآید.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۶۲؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۵ش، ج۷، ص۲۰۲.</ref>


== جستارهای وابسته==
== جستارهای وابسته==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۱۵۸

ویرایش