مسجد امام حسن عسکری (قم): تفاوت میان نسخه‌ها

مسجد امام در  [[۲۲ آذر]] ۱۳۵۵ش در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۳۱۲ به ثبت رسیده است.<ref>[http://www.isna.ir/news/91120100559 ایسنا؛ مسجدی که به دست وکیل امام حسن عسکری در قم بنا شد. کد خبر ۹۱۱۲۰۱۰۱۰۰۵۵۹، انتشار: ۱ اسفند ۱۳۹۱، دسترسی: ۱۵ آبان ۱۳۹۵.]</ref>

بنای مسجد بارها از جمله در دوره [[صفویه]] مرمت و نوسازی شده است. قدیمی‌ترین بخش آن، ایوان جنوبی‌ آن است که در سال ۱۱۲۹ق بنا شده است. در زمان [[فتحعلی شاه قاجار]]، حاج حسین کدخدا آن را تعمیر کرد. در دوره [[ناصرالدین شاه]] در سال ۱۲۸۶ق، حاجی ابراهیم تاجر  در قسمت غربی آن زیرزمین و شبستانی بنا نهاد<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۳۰.</ref>  در سال ۱۲۹۵ق حاج علی‌نقی تاجر کاشی بخش‌هایی از جمله شبستان‌های شرقی و سردر آن را نوسازی کرد.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۱؛ فقیهی، تاریخ جامع قم، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۸-۱۳۹.</ref> همچنین میرزا ابوالفضل زاهدی متوفای ۱۳۵۷ش سرداب آن را تعمیر کرده است.<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۴۲۹. </ref> میرزا محمد فیض شبستان غربی و شیخ محمد کبیر نیز شبستان شرقی آن را تعمیر کرده‌اند. این دو شبستان به نام آن دو مشهور شده است.<ref>[http://www.isna.ir/news/91120100559 ایسنا؛ مسجدی که به دست وکیل امام حسن عسکری در قم بنا شد. کد خبر ۹۱۱۲۰۱۰۱۰۰۵۵۹، انتشار: ۱ اسفند ۱۳۹۱، دسترسی: ۱۵ آبان ۱۳۹۵.]</ref> پس از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] این مسجد به حمایت دفتر [[آیت الله صافی گلپایگانی]] بازسازی شد.<ref>آقابابایی و قریشی، آثار تاریخی و فرهنگی قم، ۱۳۸۳ش،  ۱۶۸</ref> در این بازسازی طرح گسترش آن توسط [[سید محمدرضا گلپایگانی|آیت الله محمدرضا گلپایگانی]] مطرح شد. او با خرید املاک اطراف مسجد زمینه توسعه بنای آن را فراهم کرد و توسط آیت الله صافی گلپایگانی انجام  و در [[۱۰ اردیبهشت]] ۱۳۹۴ش افتتاح شد.<ref>[http://shabestan.ir/detail/News/455090 خبرگزاری شبستان؛ ساختمان جدید مسجد امام حسن عسکری (ع) افتتاح شد، انتشار: ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۴ش، دسترسی: ۱۸ آبان ۱۳۹۵ش.]</ref>

مدتی در مسجد امام حسن عسکری، نماز جمعه توسط آیت الله [[محمدتقی خوانساری]] و [[آیت الله اراکی]] برگزار می‌شد.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950601000379 خبرگزاری فارس؛ مسجد امام حسن عسکری قم و اقامه نماز حسنین(ع)، انتشار، ۰۱ شهریور ۱۳۹۵، دسترسی۱۷ آبان ۱۳۹۵] </ref> [[آیت الله اراکی]] بیش از بیست سال (۱۳۷۷ـ ۱۳۹۹ق) در این مسجد اقامه [[نماز جمعه]] می‌کرد.{{مدرک}}

مسجد امام حسن عسکری از مراکز اعتکاف در قم است که ستاد اعتکاف قم در آن تشکیل شده است.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950601000379 خبرگزاری فارس؛ مسجد امام حسن عسکری قم و اقامه نماز حسنین(ع)، انتشار، ۰۱ شهریور ۱۳۹۵، دسترسی۱۷ آبان ۱۳۹۵] </ref> گفته‌ شده که اعتکاف برای نخستین‌بار در ایران در این مسجد<ref>[http://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/05/18/455895 خبرگزاری تسنیم؛ مسجد امام حسن عسکری (ع) قم شاهکار معماری اسلامی، انتشار: ۱۸ مرداد ۱۳۹۳ش، دسترسی: ۱۷ آبان ۱۳۹۵ش]</ref> توسط [[آیت الله حائری]] برگزار شده است.<ref>[http://www.shia-news.com/fa/news/21444 اعتکاف در مسجد امام حسن عسکری قم، کد خبر: ۲۱۴۴۴، انتشار: ۲۱ خرداد ۱۳۹۰ش، دسترسی: ۱۷ آبان ۱۳۹۵ش.]</ref> آیت الله گلپایگانی در این مسجد معتکف می‌شده است.{{مدرک}}

مسجد امام همچنین مکانی برای فعالیت‌های فرهنگی به شمار می‌رود. از سال ۱۳۶۶ش جلسات هفتگی [[هیئت رزمندگان اسلام]] در این  مکان برگزار می‌شود.<ref>[http://razmandegan-qom.com/news/83-general/605 پایگاه اطلاع‌رسانی وارثان؛ تاریخچه مسجد امام حسن عسکری، انتشار: ۲۹ دی ۱۳۹۴ش، دسترسی: ۱۷ آبان ۱۳۹۵ش.]</ref> همچنین مراسم [[تشییع جنازه|تشییع]] برخی از  شخصیت‌های دینی، علمی و سیاسی قم از این مکان آغاز می‌شود.<ref>[http://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/05/18/455895 خبرگزاری تسنیم؛ مسجد امام حسن عسکری (ع) قم شاهکار معماری اسلامی، انتشار: ۱۸ مرداد ۱۳۹۳ش، دسترسی: ۱۷ آبان ۱۳۹۵ش]</ref>

مسجد امام حسن عسکری در نزدیکی پل علیخانی واقع شده است. بنای آن مشتمل بر جلوخان، سردر ورودی، صحن، ایوان جنوبی، شبستان، زیرزمین و چهار شبستان در اضلاع مختلف صحن بود.<ref>آقابابایی و قریشی، آثار تاریخی و فرهنگی قم، ۱۳۸۳ش، ص۱۶۷</ref> در بازسازی آن توسط  دفتر آیت الله صافی دو شبستان دیگر به آن افزوده شد؛ یکی با مساحت ۲۹۰۰ متر مربع در طبقه همکف قرار دارد. این شبستان گنبدی با ۳۵ متر ارتفاع و گلدسته‌هایی با بلندای ۵۹ متر مربع دارد و تمامی قرآن بر دیوارهای آن کاشی‌کاری شده است. دیگری طبقه زیرین شبستان است که حدود ۲۷۰۰ متر مربع مساحت دارد. همچنین در این بازسازی ساختمانی در ۷ طبقه به آن افزوده شد که دو طبقه‌اش به کتابخانه و ۵ طبقه دیگر آن به بخش اداری و تأسیسات مسجد اختصاص دارد. طبقه تحتانی شبستان‌های جدید به کارهای فرهنگی مانند برگزاری نماشگاه کتاب و... اختصاص دارد.<ref>[http://www.yjc.ir/fa/news/5185550 جوان آنلاین، افتتاح بنای عظیم مسجد امام حسن عسکری در قم، کد خبر: ۵۱۸۵۵۵۰، انتشار ۰۷ اردیبهشت ۱۳۹۴، دسترسی ۱۳ آبان ۱۳۹۵ش.]</ref>

مسجد امام حسن عسکری ۴۱۷۰ متر مربع مساحت داشت. ۳۱۹۰ متر آن مسقف و مربوط به شبستان‌ها و ۱۵۲۰ متر مربع فضای باز بود. در بازسازی آن توسط آیت الله صافی گلپایگانی حدود ۲۵،۰۰۰ متر بنا به آن افزوده شد.<ref>[http://shabestan.ir/detail/News/455090 خبرگزاری شبستان؛ ساختمان جدید مسجد امام حسن عسکری (ع) افتتاح شد، انتشار: ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۴ش، دسترسی: ۱۸ آبان ۱۳۹۵ش.]</ref>

در هریک از شبستان‌های مسجد امام حسن عسکری در هر نوبت، نماز جماعت جداگانه‌ای برگزار می‌شود. در فصل گرما در صحن و پشت‌بام برخی از شبستان‌ها نیز نماز جماعت برقرار است. سید اسحاق رضوی (متوفی ۱۳۳۲ق)<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۳۲۱.</ref>، آخوند ملا محمدجواد قمی (متوفی ۱۳۱۲ق)<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۳۲۵.</ref>، سید عبدالله رضوی<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۲.</ref>، شیخ [[ابوالقاسم قمی]]، میرزا محمد فیض، [[سید صدرالدین صدر]]، [[مرتضی حائری یزدی]]، عباسعلی شاهرودی، سید ابوالقاسم روحانی<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950601000379 خبرگزاری فارس؛ مسجد امام حسن عسکری قم و اقامه نماز حسنین(ع)، انتشار، ۰۱ شهریور ۱۳۹۵، دسترسی۱۷ آبان ۱۳۹۵] </ref> و [[سید رضا صدر]]<ref>شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳ش، ج۴، ص۵۰۳-۵۰۴.</ref> از جمله کسانی بودند در شبستان‌های این مسجد امامت جماعت می‌کردند. همچنین مهدی فیض، سید محمدعلی روحانی، محمود زاهدی و سید حسین بدلا در شبستان‌های این مسجد امام جماعت بودند.<ref>کوچک‌زاده، تاریخچه قم و مساجد تاریخی آن، ص۱۵۲.</ref>

*شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، چاپ اسلامیه، تهران، ۱۳۵۳ش.