مسجد سید (اصفهان): تفاوت میان نسخه‌ها

از اصل [[وقف|وقف‌نامه]]، نسخه‌ای در دسترس نیست؛ اما سه رونوشت از اصل نسخه وقف‌نامه که به سه خط مختلف و در اندازه‌های گوناگون نگارش شده، موجود است و تصاویر آن در آرشیو اداره اوقاف اصفهان نگهداری می‌شود که از نظر متن کاملاً با یکدیگر مطابقت دارد. گفته شده تنها یک نسخه اصل، نزد سیدمهدی شفتی از نوادگان سید و [[امام جماعت راتب]] مسجد سید بوده که دارای جلدی چرمی شامل هجده برگ و در ۳۵ صفحه ۱۰ سطری بوده و به خط نسخ حسین طباطبایی در [[صفر]] ۱۲۹۰ق تنظیم شده و در ابتدا و انتها با اشعاری در مدح سید حجت‌الاسلام، بانی مسجد زینت یافته است.<ref>قائم‌فرد، مسجد سید اصفهان و وقفنامه آن، ۱۳۷۵ش.</ref>

برای مطالعه بیشتر متن وقف‌نامه مسجد بخوانید:<ref group="یادداشت">متن وقفنامه مسجد سید اصفهان<br />

صورت وقفنامه مسجد جدیدی که بنا فرمودند سرکار فیض آثار مرجع الاکابر و ألأنام، کفیل الفقراء والایتام، مروّج شریعت سیدالانبیاء، علیه و علی آله السلام، حجت الاسلام سمی جدّه امام الخامس سیدالسند حاجی سید محمدباقر الرشتی، اعلی اللّه مقامه فی دارالجنان، در محله بیدآباد دارالسلطنه اصفهان.<br />

الحمدللّه رب العالمین والصلوة والسلام علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین اما بعد، نظر به اینکه بعض مواضع مسجد جدید حضرت حجت الاسلام، اعلی اللّه مقامه فی دارالسلام، وقفیت و مسجدیت آن غیرمعلوم بود، بلکه معلوم العدم بود بعض آن، لهذا جناب مستطاب مقتدی الأنام ملاذالاسلام آقای آقا سیداسداللّه، مدّظله العالی، و جناب مستطاب مولی الاعظم الاعظم الافخم سمی الحجة آقامیر محمدمهدی، سلمه اللّه تعالی، به تاریخ یوم سه شنبه هشتم شرعی شهر رمضان المبارک سنه ۱۲۶۲ در مدرس مسجد حاضر شدند و در خدمت ایشان بودند جناب عمدة الفضلائی حاجی ملاّشفیع ترک خویی و جناب عمدة الفقهائی آخوند ملامحمد رفیع رشتی و جناب فضائل مآب آقا شیخ صدرای تنکابانی و جناب قدوةالسادات حاجی میرمحمدصادق کلیشادی و جناب آقا سید زین العابدین شفتی و آخوند ملاحسن، ولد مرحوم آخوند ملامؤمن، قرار وقفیت اجزاء و مواضع مسجد به نحو آتی ذکره اصالةً و وکالةً از قبل سایر اخوان (۲۱) مقرر و وقف فرمودند.<br />

امّا آنچه جناب حجت الاسلام، اعلی اللّه مقامه، اخبار فرمودند به عنوان مسجد بودن گنبد و ایوان و دوچلستون طرفین گنبد و ایوان است و دو مهتابی بزرگ در صحن مسجد است به عبارة اخری دو سکوی بزرگ در دو طرف حوض است و تمامی شبستان بزرگ است بدون سطح بام آن که از توابع حجرات است و ایوان تحت گلدسته است.<br />

امّا آنچه صیغه وقف آن را جاری فرمودند به تاریخ مسطور صفّه مقابل مقبره را به انضمام صفّه قرینه آن را که نجّارخانه بود وقف فرمودند بر عامه مصلّین به این معنی که مسجد کردند آنها را و همچنین شبستان کوچک را وقف فرمودند به عنوان مسجد بودن بر عامّه مسلمین و همچنین وقف فرمودند جمیع حجرات فوقانیه مبنیه در مسجد را مع سطح چهار مهتابی که سوای مدرس بزرگ موازی چهل و پنج باب حجره است بر عامّه طلبه علوم دینیه.<br />

اولاً سقاخانه جدید را وقف فرمودند بر عامه مسلمین که از آن شرب نمایند و ثانیا دکاکین جنب گاورو را و فوق گاورو و فوق مزبله را الی خانه حاجی جواد عصار را مع سکوها به انضمام سقاخانه قدیم و اُرسی جنب آن و فضای محاذی آن و سکوهای درب مسجد و اُرسیها الی دکان قصابی و فضای محاذی جرّاحی آنها و امکنه که انتفاع از آن ممکن باشد در آن فضا تمام را به استثنای شارع مسجد از فضای درب مسجد وقف فرمودند از جانب خود و جمیع ورثه جناب جنتمآب حجتالاسلام، اعلیاللّه مقامه، بر مسجد و مصارف آن از خادم و مؤذن و فرش و چراغ و غیره و ایضا وقف فرمودند سکوهای دالان درب بزرگ را و مواضع از دالان را که انتفاع از آن توان بردن به نحوی که مضرّ به مارّه نباشد به استثناء چهار فخری که کفشکن بر ایوان زیر گلدسته و صفّه نجارخانه و صفه مقابل مقبره است بر مصارف مسجد و ایضا معبر دالان را وقف فرمودند به عامه مسلمین از عابرین که از شرب و بردن آب به حیاض و کرها و سقاخانه منتفع شوند و ایضا وقف فرمودند منبع کوچک را بر عامه مسلمین.

و ایضا وقف فرمودند ممرّ فاضلآب را به انضمام فاضلآب و بقیه چهارصد زرع زمینی خربه به جهت کوتورز بر مسجد و ایضا وقف فرمودند دو اوطاق واقع در دالان کر و خلا متصّل به یکدیگر را به انضمام سکوهای دالان و اوطاق کوچک دم دالان که دلاکی است بر مسجد و ایضا وقف فرمودند قطعه خربه جنب شبستان کوچک را که درب آن سر حوض کر و خلاست بر مسجد و ایضا وقف فرمودند منبع بزرگ را بر مسجد و متعلقات مسجد و عامه مسلمین به جهت آب برداشتن و خوردن، رفع حاجات طلاب مسجد و به جهت وضوء ساختن و غسل نمودن عندالحاجة و بردن آب به حیاض مسجد و کرها.<br />

و ایضا وقف فرمودند ایوان بزرگ زیر گلدسته را و ایوان جنب نجّارخانه حال را و ایوان و صفّه مقابل مقبره بر عامّه مسلمین از مصلّین لِلصّلوة به جهت مسجد بودن و قطعه زمین که حال خاک در آن ریخته واقع در پهلوی صفه مقابل مقبره مستثنی از مسجد است و ایضا وقف فرمودند نجارخانه حال را بر مسجد لَیعمَل فیها ما یلزِمُ العَمَلَ فیه لِلمسجدِ وَ لِلمُسلمینَ اَن یصَلُّوا فیها ما لَم یزاحِم الاعمال اللازمة للمسجد (۲۴) و ایضا وقف فرمودند چهار فخری که در جنب ایوان گلدسته و صفّههای جنبین دو دالان است بر مسجد، لکن مادامی که حاجت به عبور نباشد انتفاع از آنها به جهت مسجد مقدم و اولی است بر عبور.<br />

محلّ خط مبارک سرکار مقتدی الانام ملاذ الاسلام مولینا حاجی سیداسداللّه دام ظلّه،<br />

الحمدللّه رب العالمین والصلوة والسلام علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین، به تاریخ شب دوشنبه هیجدهم شهر رمضان المبارک سنه ۱۲۷۱ جناب شریعت مآب مقتدی الانامی مولانا حاجی سیداسداللّه، سلمه اللّه تعالی، قربة الی اللّه تعالی، از جانب خود و جمیع ورثه جناب حجت الاسلام، اعلی اللّه مقامه، وقف مؤبّد و حبس مخلّد فرمودند مجموع حجرات و بیوتات قابل سکنای واقعات در اطراف اربعه مسجد را به انضمام شوارع و توابع آنها را از مهتابیها و طالار و مدرس بر عامه طلبه دینیه، حجراتی که فوقانی است و مدرس به عنوان مدرس بودن به جهت تدریس و حوض بزرگ واقع در وسط مسجد را وقف فرمودند بر عامه مسلمین از طلاب و مصلّین و عابرین و واردین و هکذا شلّه را وقف فرمودند بر مسجد به جهت آنکه مادام که محتاجالیه است به جهت متاع بزازها و غیرهم اسباب خود را در آن گذارده باشند و هکذا وقف فرمودند حجره معرف به چراغخانه را بر مسجد به جهت چراغخانه و صیغه وقف را جاری فرمودند. فی التاریخ و ایضا وقف فرمودند چاه گاو و اسباب آن را بر حیاض مسجد و منابع و کرها و سقاخانه‌ها.<br />

محلّ خط سرکار شریعتمدار نائب الامام حجت الاسلام فخرالمحققین و سیدالمجتهدین مولینا الاعظم حاجی سیداسداللّه دام ظلّه.<br />

الحمدللّه ربالعالمین والصلوة والسلام علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین. به تاریخ شب پنجشنبه بیست و دویم شهر رجب المرجب سنه ۱۲۷۳ جناب شریعت مآب، دامظله، وقف فرمودند از جانب خود و جمیع ورثه غفران مآب حجت الاسلام، اعلی اللّه مقامه، صحن فضای سنگبست مسجد را از اطراف دو مهتابی بزرگ و آنچه برابر ایوان گلدسته و جنبین آن است و صحن متصل به گنبد بزرگ و ایوان بزرگ و محاذی دو چلستون و اطراف حوض بزرگ و فخریها متصل به دو شبستان طرفین مسجد را بر مؤمنین و مؤمنات از مصلّین و وعّاظ و مستمعین و ذاکرین مصائب ائمه هدی، صلواتاللّه علیهم، و مستمعین مسائل دینیه و طلاب و عابرین بر مهتابیها و مساجد مذکوره اطراف مسجد و مصلین بر اموات و با حاجت مصلین بر این مواضع مذکوره، مصلین اولی و اقدم خواهند بود از غیرمصلین، لکن معابر شبستانها و حجرات فوقانی جهت عبور حین الحاجة در شبستانها و حجرات اقدم خواهد بود و اولی و ایضا وقف فرمودند دالان و معبر سمت کوچه قصابها را از ابنیه و عرصه بر عابرین در مسجد و حواشی و متعلقات آن را بر مسجد و ایضا وقف فرمودند راه سمت خانه مشایخ و حمام را از معبر و دالان و سر در و جلوخان آن را و توابع آن را بر عابرین مسجد و بر مسجد و جرت الصیغة.<br />

مقابله با نسخه اصل شد، مطابق و صحیح است بالتّمام فی شهر جمیدی الاولی سنه ۱۲۹۰، محل مهر محمد شفیع بن...<br />