پرش به محتوا

سید محمدباقر صدر: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۱۶۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۳۰ دسامبر ۲۰۲۱
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fayaz
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۷: خط ۳۷:
{{پایان}}
{{پایان}}


== ولادت و خانواده ==
== خانواده و زندگی ==
سید محمدباقر صدر در [[۱۰ اسفند]] [[سال ۱۳۱۳ هجری شمسی|۱۳۱۳ش]] <small>(برابر [[۲۵ ذی‌القعده]] [[سال ۱۳۵۳ هجری قمری|۱۳۵۳ق]])</small>، در شهر [[کاظمین]] به دنیا آمد.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۳.</ref> پدرش [[سید حیدر صدر عاملی]] و مادرش دختر [[شیخ عبدالحسین آل‌ یاسین]] است.<ref>اابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷.</ref>  
سید محمدباقر صدر در [[۱۰ اسفند]] [[سال ۱۳۱۳ هجری شمسی|۱۳۱۳ش]] <small>(برابر [[۲۵ ذی‌القعده]] [[سال ۱۳۵۳ هجری قمری|۱۳۵۳ق]])</small>، در شهر [[کاظمین]] به دنیا آمد.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۳.</ref> پدرش [[سید حیدر صدر عاملی]] و مادرش دختر [[شیخ عبدالحسین آل‌ یاسین]] است.<ref>اابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷.</ref>  
پدربزرگش [[سید اسماعیل صدر]] از [[مراجع تقلید]] شیعه در نیمه اول قرن چهارده قمری بود.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۵۸.</ref> تبار او از فرزندان [[امام کاظم(ع)]] و از عالمان دینی بوده‌اند که در [[ایران]]، [[لبنان]] و [[عراق]] زندگی می‌کردند.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷تا۱۱.</ref>  
پدربزرگش [[سید اسماعیل صدر]] از [[مراجع تقلید]] شیعه در نیمه اول قرن چهارده قمری بود.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۵۸.</ref> تبار او از فرزندان [[امام کاظم(ع)]] و از عالمان دینی بوده‌اند که در [[ایران]]، [[لبنان]] و [[عراق]] زندگی می‌کردند.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷تا۱۱.</ref>  
 
محمد باقر در سه سالگی پدرش را از دست داد<ref>ابوزید العاملی، محمد باقر الصدر، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷۹.</ref> و زیر نظر مادر و برادرش سیداسماعیل صدر، فقیه و مدرس قرار گرفت.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۰۵.</ref> اسماعیل [[سال ۱۳۸۸ هجری قمری|۱۳۸۸ق]] در ۴۸ سالگی درگذشت.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷۹و۸۰.</ref> [[بنت الهدی صدر]] خواهر او، شاعر و نویسنده بود.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۸۱.</ref>
برادر بزرگ و معلم باقر صدر، سید اسماعیل نیز از [[مجتهدان]] جوان [[نجف]] بود که سال [[سال ۱۳۸۸ هجری قمری|۱۳۸۸ق]] در ۴۸ سالگی درگذشت.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷۹و۸۰.</ref> [[بنت الهدی صدر]] شاعر و نویسنده، خواهر شهید صدر بود که همراه او اعدام شد.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۸۱.</ref>
محمد باقر در سه سالگی پدرش را از دست داد<ref>ابوزید العاملی، محمد باقر الصدر، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷۹.</ref> و زیر نظر مادر و برادرش سیداسماعیل صدر قرار گرفت.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۰۵.</ref>
{{تبارنامه خاندان صدر}}
{{تبارنامه خاندان صدر}}
[[پرونده:شهید صدر در پنج سالگی به همراه برادرش سید اسماعیل صدر.jpg|بندانگشتی|200px|شهید صدر در پنج سالگی به همراه برادرش سید اسماعیل]]
[[پرونده:شهید صدر در پنج سالگی به همراه برادرش سید اسماعیل صدر.jpg|بندانگشتی|200px|شهید صدر در پنج سالگی به همراه برادرش سید اسماعیل]]<br>
 
محمدباقر صدر در [[ ۲۲ جمادی‌الاول]] [[سال ۱۴۰۰ هجری قمری|۱۴۰۰ق]]/[[۱۹ فروردین]] [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|۱۳۵۹ش]])، همراه بنت‌الهدی صدر به‌دست نیروهای صدام حسین کشته شد.<ref>نعمانی، آیت الله العظمی شهید سیدمحمدباقر صدر، ۱۳۸۸ش، ص۵۶۰.</ref> چند روز پیش از آن، در [[۱۶ فروردین]]/۵ آوریل ۱۹۸۰م دولت عراق پس از ۹ماه محاصره خانگی، صدر را دستگیر کرد.<ref>نعمانی، آیت الله العظمی شهید سیدمحمدباقر صدر، ۱۳۸۸ش، ص۵۰۳.</ref> از او خواسته شد، این موارد را بپذیرد:
* از فتوای خود بر تحریم عضویت در [[حزب بعث]] برگردد و حکم به جواز آن دهد.
* از [[حزب الدعوه]] برائت جسته و فتوا به حرمت آن دهد.
* [[انقلاب اسلامی ایران]] را تأیید نکند.
ولی محمدباقر این‌ها را نپذیرفته بود.<ref>الأسدی، موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث،‌ ۲۰۰۱م، ص۱۱۹.</ref>
===محل دفن===
دولت [[عراق]] پیکر صدر را به صورت مخفیانه در [[قبرستان وادی السلام]] [[دفن]] کرد. پس از [[انتفاضه شعبانیه]] در سال ۱۹۹۱م، به منظور نابودی قبور شیعیان، جاده‌های زیادی در این قبرستان ایجاد شد و قبر محمدباقر در اتوبان قرار گرفت. علاقمندانش پیکر او را مخفیانه دوبار به محل‌های دیگری در وادی‌السلام جابجا کردند. سرانجام در [[رمضان]] ۱۴۲۷ق، قبر او به دروازه ورودی شهر [[نجف]]، انتقال یافت تا نهادهای علمی و اجتماعی در کنار آن ایجاد شود.<ref>عاملی، «روایتی شگفت از تدفین مجدد پیکر شهید صدر پس از ۱۷ سال»، ص۹۸تا۱۰۲.</ref> {{یادداشت|این بار تمام قطعه زمین پیرامون قبر، بدون بازکردن آن، به محل جدید منتقل شد.}}
==تحصیلات==
==تحصیلات==
شهید صدر دوره ابتدایی را در مدت سه سال را به پایان رساند و به فراگیری دروس حوزوی دینی پرداخت.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۲۲.</ref> او کتاب المنطق [[محمد رضا مظفر]] و [[معالم الاصول (کتاب)|معالم الاصول]] را نزد برادرش سید اسماعیل فراگرفت. وی کتاب‌های دوره سطح حوزه را در مدتی کوتاه به پایان رساند. اساتید دوره سطح او محمّد تقی جواهری، عبّاس شامی، سید باقر شخص، صدرا بادکوبی و سید محمد روحانی بودند. پس از آن در [[درس خارج]] فقه و اصول [[سید ابوالقاسم خویی]] و شیخ محمدرضا آل یاسین شرکت کرد.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۴۶تا۱۵۲.</ref>
شهید صدر دوره ابتدایی را در مدت سه سال را به پایان رساند و به فراگیری دروس حوزوی دینی پرداخت.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۲۲.</ref> او کتاب المنطق [[محمد رضا مظفر]] و [[معالم الاصول (کتاب)|معالم الاصول]] را نزد برادرش سید اسماعیل فراگرفت. وی کتاب‌های دوره سطح حوزه را در مدتی کوتاه به پایان رساند. اساتید دوره سطح او محمّد تقی جواهری، عبّاس شامی، سید باقر شخص، صدرا بادکوبی و سید محمد روحانی بودند. پس از آن در [[درس خارج]] فقه و اصول [[سید ابوالقاسم خویی]] و شیخ محمدرضا آل یاسین شرکت کرد.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۴۶تا۱۵۲.</ref>
خط ۱۴۰: خط ۱۴۴:
نظریه توالد ذاتی معرفت، عبارت است از زاییدن معرفتی از معرفت دیگر بدون اینکه میان آنها ملازمه وجود داشته باشد. بر طبق این نظریه، توالد موضوعی، یعنی زایش معرفت جدید از طریق ملازمه میان معرفت‌ها، تنها راه کسب معرفت عقلی نیست؛ بر خلاف منطق ارسطویی، عمده علوم و معارف، با روش ذاتی پدید آمده است.<ref>خسروپناه، «منطق استقراء از دیدگاه شهید صدر»، ص۳۹.</ref>
نظریه توالد ذاتی معرفت، عبارت است از زاییدن معرفتی از معرفت دیگر بدون اینکه میان آنها ملازمه وجود داشته باشد. بر طبق این نظریه، توالد موضوعی، یعنی زایش معرفت جدید از طریق ملازمه میان معرفت‌ها، تنها راه کسب معرفت عقلی نیست؛ بر خلاف منطق ارسطویی، عمده علوم و معارف، با روش ذاتی پدید آمده است.<ref>خسروپناه، «منطق استقراء از دیدگاه شهید صدر»، ص۳۹.</ref>
شهید صدر این نظریه را در کتاب الاسس المنطقیه للاستقراء یا مبانی منطقی استقراء، مطرح کرده است.<ref>خسروپناه، «منطق استقراء از دیدگاه شهید صدر»، ص۲۹.</ref>
شهید صدر این نظریه را در کتاب الاسس المنطقیه للاستقراء یا مبانی منطقی استقراء، مطرح کرده است.<ref>خسروپناه، «منطق استقراء از دیدگاه شهید صدر»، ص۲۹.</ref>
==شهادت==
شهید صدر در هشتم آوریل([[ ۲۲ جمادی‌الاول]] [[سال ۱۴۰۰ هجری قمری|۱۴۰۰ق]]/[[۱۹ فروردین]] [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|۱۳۵۹ش]])، همراه [[بنت‌الهدی صدر|خواهرش]] به [[شهادت]] رسید.<ref>نعمانی، آیت الله العظمی شهید سیدمحمدباقر صدر، ۱۳۸۸ش، ص۵۶۰.</ref> در پنجم آوریل ۱۹۸۰م([[۱۹ جمادی‌الاول]] [[سال ۱۴۰۰ هجری قمری|۱۴۰۰ق]]/[[۱۶ فروردین]] [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|۱۳۵۹ش]])،<ref>نعمانی، آیت الله العظمی شهید سیدمحمدباقر صدر، ۱۳۸۸ش، ص۵۵۷.</ref>، دولت عراق پس از نُه ماه محاصره خانگی، سید محمدباقر صدر را دستگیر کرد.<ref>نعمانی، آیت الله العظمی شهید سیدمحمدباقر صدر، ۱۳۸۸ش، ص۵۰۳.</ref>
در ابتدا از او خواسته شد، این موارد را بپذیرد:
* از فتوای خود بر تحریم عضویت در [[حزب بعث]] برگردد و حکم به جواز آن دهد.
* از [[حزب الدعوه]] برائت جسته و فتوا به حرمت آن دهد.
* [[انقلاب اسلامی ایران]] را تأیید نکند.
سید صدر این‌ها را نپذیرفت و در نهایت حکومت از او خواست که یکی از دو شرط اول یا دوم را بپذیرد تا از حصر بیرون آمده و زندگی عادی را داشته باشد. ولی این شرط نیز پذیرفته نشد و سرانجام به شهادت رسید.<ref>الأسدی، موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث،‌ ۲۰۰۱م، ص۱۱۹.</ref>
نزد [[شیعه|شیعیان]]، سید محمدباقر صدر معروف به شهید خامس است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/343119/ شهدای پنچگانه شیعه را می‌شناسید؟]، سایت خبری مشرق نیوز.</ref>
===محل دفن===
دولت [[عراق]] پیکر شهید صدر را به صورت مخفیانه در [[قبرستان وادی السلام]] [[دفن]] کرد. پس از [[انتفاضه شعبانیه]] در سال ۱۹۹۱م، به منظور نابودی قبور شیعیان، جاده‌های زیادی در این قبرستان ایجاد شد و قبر شهید صدر در اتوبان قرار گرفت.
کسانی که از محل دفن، اطلاع داشتند، پیکر او را به محل دیگری در وادی‌السلام انتقال دادند؛ اما پس از مدتی، به علت آنکه دیگران از جای دفن، اطلاع یافته بودند، آن را به مکان دیگری منتقل کردند. سرانجام در [[رمضان]] ۱۴۲۷ق، جسد شهید صدر، به دروازه ورودی شهر [[نجف]]، انتقال یافت تا نهادهای علمی و اجتماعی در کنار آن ایجاد شود. این بار تمام قطعه زمین پیرامون قبر، بدون بازکردن آن، به محل جدید منتقل شد.<ref>عاملی، «روایتی شگفت از تدفین مجدد پیکر شهید صدر پس از ۱۷ سال»، ص۹۸تا۱۰۲.</ref>


==آثار مرتبط==
==آثار مرتبط==
کاربر ناشناس