کاربر ناشناس
عبدالعلی مزاری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اضافه کردن لینک و ویرایش املایی
imported>Fayaz |
imported>Fayaz جز (اضافه کردن لینک و ویرایش املایی) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
|نسب = | |نسب = | ||
|زادروز = [[۵ خرداد]] ۱۳۲۶ش | |زادروز = [[۵ خرداد]] ۱۳۲۶ش | ||
|شهر تولد = روستای نانوایی چهارکنت در ولایت [[بلخ]] | |شهر تولد = روستای نانوایی شهر چهارکنت در ولایت [[بلخ]] | ||
|کشور تولد = [[افغانستان]] | |کشور تولد = [[افغانستان]] | ||
|تاریخ درگذشت = <!-- 14/3/1368 --> | |تاریخ درگذشت = <!-- 14/3/1368 --> | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
|آرامگاه = [[مزار شریف]] | |آرامگاه = [[مزار شریف]] | ||
|نام همسر = | |نام همسر = | ||
|فرزندان = | |فرزندان =زینب | ||
|خویشاوندان سرشناس = | |خویشاوندان سرشناس = | ||
|دین = [[اسلام]] | |دین = [[اسلام]] | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
|پیشه = | |پیشه = | ||
|مناصب = دبیرکل [[حزب وحدت اسلامی افغانستان]] | |مناصب = دبیرکل [[حزب وحدت اسلامی افغانستان]] | ||
|پس از | |پس از = | ||
|پیش از | |پیش از =کریم خلیلی | ||
|اساتید = [[علامه بلخی]] | |اساتید =[[علامه بلخی]] | ||
|شاگردان = | |شاگردان = | ||
|تالیفات = | |تالیفات = | ||
|وبگاه رسمی | |وبگاه رسمی = | ||
|امضا | |امضا = <!-- [[file:sign.jpg|70px]] --> | ||
}} | }} | ||
'''عَبدُالعَلی مَزاری''' (۱۳۲۶ - ۱۳۷۳ش)، یکی از چهره‌های سیاسی [[افغانستان]] که در سال ۱۳۶۸ش با تشکیل ائتلافی از احزاب سیاسی شیعه در [[بامیان]]، مردم [[هزاره]] را در قالب [[حزب وحدت اسلامی افغانستان]]، بصورت نیروی یکپارچه و برجسته وارد مناسبات سیاسی در افغانستان کرد. او در سال ۱۳۵۱ش وارد ایران شد، سال‌ها به تحصیل در [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] پرداخت و در [[انقلاب اسلامی ایران]] مشارکت داشت. مزاری سال ۱۳۶۸ش به [[افغانستان]] بازگشت. اوج فعالیت سیاسی مزاری در سه سال آخر زندگی او در [[کابل]] بوده که منجر به شهادت او در [[۲۲ اسفند]] ۱۳۷۳ش توسط [[طالبان]] می‌گردد. | '''عَبدُالعَلی مَزاری''' (۱۳۲۶ - ۱۳۷۳ش)، یکی از چهره‌های سیاسی [[افغانستان]] که در سال ۱۳۶۸ش با تشکیل ائتلافی از احزاب سیاسی شیعه در [[بامیان]]، مردم [[هزاره]] را در قالب [[حزب وحدت اسلامی افغانستان]]، بصورت نیروی یکپارچه و برجسته وارد مناسبات سیاسی در افغانستان کرد. او در سال ۱۳۵۱ش وارد ایران شد، سال‌ها به تحصیل در [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] پرداخت و در [[انقلاب اسلامی ایران]] مشارکت داشت. مزاری سال ۱۳۶۸ش به [[افغانستان]] بازگشت. اوج فعالیت سیاسی مزاری در سه سال آخر زندگی او در [[کابل]] بوده که منجر به شهادت او در [[۲۲ اسفند]] ۱۳۷۳ش توسط [[طالبان]] می‌گردد. | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==زندگی== | ==زندگی== | ||
===کودکی=== | ===کودکی=== | ||
عبدالعلی مزاری فرزند خداداد در سال ۱۳۲۶ش در روستای | عبدالعلی مزاری فرزند خداداد در سال ۱۳۲۶ش در روستای نانوایی، شهر چهارکنت در ولایت بلخ [[افغانستان]] متولد شد. | ||
کودکی مزاری در دوران پادشاهی محمدظاهرشاه و صدارت اعظمی محمدداودخان سپری شد. دورانی که مردم [[هزاره‌جات]] به رهبری [[ابراهیم خان شهرستانی]] معروف به گاوسوار، قیام بزرگی بر ضد حکومت را پشت سر گذاشته و [[سید اسماعیل بلخی]] مشهور به علامه بلخی هم به همراه یارانش قیامی مسلحانه را آغاز کرده بود.<ref>زندگينامه رهبر شهيد استاد مزاری، نشریه سراج، مرکز فرهنگی اجتماعی سراج، ۱۳۷۴.</ref> | کودکی مزاری در دوران پادشاهی محمدظاهرشاه و صدارت اعظمی محمدداودخان سپری شد. دورانی که مردم [[هزاره‌جات]] به رهبری [[ابراهیم خان شهرستانی]] معروف به گاوسوار، قیام بزرگی بر ضد حکومت را پشت سر گذاشته و [[سید اسماعیل بلخی]] مشهور به علامه بلخی هم به همراه یارانش قیامی مسلحانه را آغاز کرده بود.<ref>زندگينامه رهبر شهيد استاد مزاری، نشریه سراج، مرکز فرهنگی اجتماعی سراج، ۱۳۷۴.</ref> | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
===تحصیل در مزارشریف و قم=== | ===تحصیل در مزارشریف و قم=== | ||
عبدالعلی مزاری پس از اتمام دوره سربازی به زادگاه خود بازگشت و مشغول ادامه تحصیل در مدرسه شیخ سلطان در [[مزار شریف]] شد. اما اوایل بهار ۱۳۵۱ش برای ادامه تحصیل از [[افغانستان]] خارج شد و پس از سفر به عراق و زیارت [[عتبات عالیات]] در [[نجف]] و [[کربلا]]، در [[حوزه علمیه قم]] اقامت کرد؛ چرا که در نگاه مزاری، قم تنها محل تحصیل درس‌های رایج حوزوی نبود، بلکه علاوه بر آن، قم و محیط تحصیلی آن، کانون مبارزات مخفی نیز به حساب می‌آمد و این سویه، جذابیت ویژه‌ای برای وی داشت.<ref>زندگينامه رهبر شهيد استاد مزاری، نشریه سراج، مرکز فرهنگی اجتماعی سراج، ۱۳۷۴.</ref> | عبدالعلی مزاری پس از اتمام دوره سربازی به زادگاه خود بازگشت و مشغول ادامه تحصیل در مدرسه شیخ سلطان در [[مزار شریف]] شد. اما اوایل بهار ۱۳۵۱ش برای ادامه تحصیل از [[افغانستان]] خارج شد و پس از سفر به [[عراق]] و زیارت [[عتبات عالیات]] در [[نجف]] و [[کربلا]]، در [[حوزه علمیه قم]] اقامت کرد؛ چرا که در نگاه مزاری، [[قم]] تنها محل تحصیل درس‌های رایج حوزوی نبود، بلکه علاوه بر آن، قم و محیط تحصیلی آن، کانون مبارزات مخفی نیز به حساب می‌آمد و این سویه، جذابیت ویژه‌ای برای وی داشت.<ref>زندگينامه رهبر شهيد استاد مزاری، نشریه سراج، مرکز فرهنگی اجتماعی سراج، ۱۳۷۴.</ref> | ||
مزاری در سال‌های حضور در ایران، دست به فعالیت‌های سیاسی بر ضد حکومت [[محمدرضا پهلوی]] هم می‌زد و به پخش کتاب‌های اسلامی و انقلابی و امور تبلیغی می‌پرداخت. او از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۵ش در قم مشغول به تحصیل بود و سپس به خواست پدر و به ناچار برای انجام اعمال [[حج]] راهی [[مکه]] شد، اما در [[سوریه]] ویزای عربستان به وی داده نشد. پس از آن به عراق رفت و سپس عازم ایران شد. در مرز ایران به دلیل همراه داشتن کتاب‌های انقلابی، دستگیر و | مزاری در سال‌های حضور در ایران، دست به فعالیت‌های سیاسی بر ضد حکومت [[محمدرضا پهلوی]] هم می‌زد و به پخش کتاب‌های اسلامی و انقلابی و امور تبلیغی می‌پرداخت. او از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۵ش در قم مشغول به تحصیل بود و سپس به خواست پدر و به ناچار برای انجام اعمال [[حج]] راهی [[مکه]] شد، اما در [[سوریه]] ویزای [[عربستان]] به وی داده نشد. پس از آن به عراق رفت و سپس عازم [[ایران]] شد. در مرز ایران به دلیل همراه داشتن کتاب‌های انقلابی، دستگیر و چهار ماه زندانی شد. پس از آزادی از زندان و اخراج از ایران، به افغانستان بازگشت و در مدارس مزارشریف و چهارکنت، به انجام برنامه‌های تربیتی و دینی پرداخت.<ref>زندگينامه رهبر شهيد استاد مزاری، نشریه سراج، مرکز فرهنگی اجتماعی سراج، ۱۳۷۴.</ref> | ||
==فعالیت‌های سیاسی و تحولات فکری== | ==فعالیت‌های سیاسی و تحولات فکری== | ||
=== قبل از سازمان نصر=== | === قبل از سازمان نصر=== | ||
اولین فعالیت‌های سیاسی عبدالعلی مزاری در قالب حزبی را می‌توان مربوط به اوایل سال ۱۳۵۳، در حزب حسینی دانست. نقش مزاری در این حزب گرچه روشن نیست، اما | اولین فعالیت‌های سیاسی عبدالعلی مزاری در قالب حزبی را می‌توان مربوط به اوایل سال ۱۳۵۳، در حزب حسینی دانست. نقش مزاری در این حزب گرچه روشن نیست، اما اساسنامه حزب حسینی به روشنی نشانگر مبانی فکری او در آن روزهاست؛ ایجاد و برپایی [[حکومت اسلامی]] و مبارزه بر اساس مبانی اسلامی، از رویکردهای اصلی مزاری در حزب حسینی بوده است. | ||
===سازمان نصر افغانستان=== | ===سازمان نصر افغانستان=== | ||
[[سازمان نصر افغانستان]] از ائتلاف گروه‌هایی همچون روحانیت نوین، گروه مستضعفین و حزب حسینی، پس از انقلاب اسلامی ایران و تشدید مبارزات مردم افغانستان در سال | [[سازمان نصر افغانستان]] از ائتلاف گروه‌هایی همچون روحانیت نوین، گروه مستضعفین و حزب حسینی، پس از انقلاب اسلامی ایران و تشدید مبارزات مردم افغانستان در سال ۱۳۵۷ش تشکیل شد و در فرردین ۱۳۵۸ اعلام موجودیت کرد. دفتر اصلی آن در ایران مستقر بود.<ref>بصیر احمد دولت‌آبادی، شناسنامه احزاب و جریانات سیاسی افغانستان، ص۳۰۰.</ref> | ||
رهبری این سازمان | رهبری این سازمان [[جهاد|جهادی]]، شورایی بود و اعضای آن اغلب از علمای [[شیعه]] مقیم [[قم]]، [[نجف]] و [[کابل]] بودند.<ref>محمدعزیز بختیاری، شیعیان افغانستان، ج۱، ص۲۰۵.</ref> سازمان نصر از قدیمی‌ترین سازمان‌های شیعه در افغانستان محسوب می‌شود و در [[هزاره‌جات]]، [[هرات]] و جنوب غربی افغانستان نفوذ زیادی داشت.<ref>سعید ارباب‌شیرانی، افغانستان (مجموعه مقالات)، ص۳۲۷.</ref> | ||
سازمان نصر از اندیشه‌های [[امام خمینی]] پیروی می‌کرد و عبدالعلی مزاری، محمدکریم خلیلی، میرحسین صادقی، عزیزالله شفق، یوسف واعظی، محمد ناطقی و... عضو شورای رهبری آن بودند.<ref>دانشنامه ادب فارسی، ج۳، ص۹۳۸.</ref> | سازمان نصر از اندیشه‌های [[امام خمینی]] پیروی می‌کرد و عبدالعلی مزاری، محمدکریم خلیلی، میرحسین صادقی، عزیزالله شفق، یوسف واعظی، محمد ناطقی و... عضو شورای رهبری آن بودند.<ref>دانشنامه ادب فارسی، ج۳، ص۹۳۸.</ref> | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
از بهار ۱۳۶۷ که سازمان نصر و پاسداران جهاد اسلامی، منشور اتحاد را امضا کردند، تا تیر ۱۳۶۸ که احزاب شیعه ۱۳ ولایت شیعه‌نشین افغانستان به میثاق وحدت رسیدند و احزاب خود را منحل اعلام کردند، مقدمات برای تاسیس [[حزب وحدت اسلامی افغانستان]] فراهم شد و محمد اکبری به عنوان یک سال، به عنوان رییس شورای مرکزی حزب وحدت انتخاب شد. | از بهار ۱۳۶۷ که سازمان نصر و پاسداران جهاد اسلامی، منشور اتحاد را امضا کردند، تا تیر ۱۳۶۸ که احزاب شیعه ۱۳ ولایت شیعه‌نشین افغانستان به میثاق وحدت رسیدند و احزاب خود را منحل اعلام کردند، مقدمات برای تاسیس [[حزب وحدت اسلامی افغانستان]] فراهم شد و محمد اکبری به عنوان یک سال، به عنوان رییس شورای مرکزی حزب وحدت انتخاب شد. | ||
حزب وحدت اسلامی | حزب وحدت اسلامی افغانستان پس از آغاز رهبری مزاری، به نیرومندترین حزب شیعه افغانستان تبدیل شد و [[بامیان]]، ستاد مرکزی حزب و مرکز تصمیم‌گیری‌های مهم سیاسی و نظامی شد.<ref>دانشنامه ادب فارسی، ج۳، ص۹۳۹.</ref> | ||
==== به قدرت رسیدن مجاهدان در کابل ==== | ==== به قدرت رسیدن مجاهدان در کابل ==== | ||
پس از آنکه مجاهدان در اردیبهشت ۱۳۷۱ش توانستند دولت کمونیستی نجیب‌الله را ساقط کنند و وارد [[کابل]] گردند، نیروهای [[حزب وحدت اسلامی]] در مناطق شیعه‌نشین کابل مانند افشار، چنداول، دشت برچی، کارته سخی، کارته سه و کارته چهار مستقر شد. مزاری نیز از [[بامیان]] به کابل رفت. | پس از آنکه مجاهدان در اردیبهشت ۱۳۷۱ش توانستند دولت کمونیستی نجیب‌الله را ساقط کنند و وارد [[کابل]] گردند، نیروهای [[حزب وحدت اسلامی]] در مناطق شیعه‌نشین کابل مانند افشار، چنداول، دشت برچی، کارته سخی، کارته سه و کارته چهار مستقر شد. مزاری نیز از [[بامیان]] به کابل رفت. | ||
حزب وحدت اسلامی پس از تشکیل دولت اسلامی | حزب وحدت اسلامی پس از تشکیل دولت اسلامی [[مجاهد|مجاهدین]]، در این دولت عضو بود و با گروه‌های اصلی آن، حزب جمعیت اسلامی افغانستان به رهبری ربانی و نیز گروه شورای نظار به ریاست احمدشاه مسعود روابط حسنه داشت. اما پس از عدم پایبندی آنان به توافق‌نامه‌ها بویژه عدم واگذاری کامل سهم [[شیعه|شیعیان]] [[هزاره]] در دولت، حزب وحدت تصمیم گرفت از دولت خارج شود. پس از آن بود که مناطق شیعه‌نشین کابل زیر حملات نیروهای ربانی و مسعود و نیروهای حزب اتحاد اسلامی به فرماندهی عبدالرسول سیاف ـ با اندیشه‌های وهابی ـ قرار گرفت. در یکی از بزرگ‌ترین این حملات در ۲۲بهمن(حوت) ۱۳۷۱ش، در محله افشار در غرب کابل، صدها تن از ساکنان غیرنظامی هزاره و شیعه این محله قتل عام شد. <ref>بهمنی قاجار، جایگاه سیاسی و اجتماعی شیعیان در افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص ۴۱</ref> | ||
جدا شدن از دولت ربانی و نیز فشارها، سیاست تهدید و تطمیع و تبلیغات شدید سیاسی و نیز حملات پیوسته و سنگین نظامی علیه حزب وحدت که هزینه انسانی و مالی فراوان بر آن وارد کرد؛ باعث شد برخی از مسئولان ارشد حزب وحدت، از اقدامات مزاری انتقاد شدید کنند و خواستار گفتگو، صلح و پذیرش درخواست‌های ربانی و احمدشاه مسعود شدند. در نتیجه اولین انشعاب در حزب وحدت بوجود آمد و برخی ناراضیان مانند محمد اکبری، از این حزب جدا شده و به دولت ربانی پیوستند.<ref>بهمنی قاجار، جایگاه سیاسی و اجتماعی شیعیان در افغانستان، تهران، ۱۳۹۲ش، ص ۳۸-۴۱</ref> | جدا شدن از دولت ربانی و نیز فشارها، سیاست تهدید و تطمیع و تبلیغات شدید سیاسی و نیز حملات پیوسته و سنگین نظامی علیه حزب وحدت که هزینه انسانی و مالی فراوان بر آن وارد کرد؛ باعث شد برخی از مسئولان ارشد حزب وحدت، از اقدامات مزاری انتقاد شدید کنند و خواستار گفتگو، صلح و پذیرش درخواست‌های ربانی و احمدشاه مسعود شدند. در نتیجه اولین انشعاب در حزب وحدت بوجود آمد و برخی ناراضیان مانند محمد اکبری، از این حزب جدا شده و به دولت ربانی پیوستند.<ref>بهمنی قاجار، جایگاه سیاسی و اجتماعی شیعیان در افغانستان، تهران، ۱۳۹۲ش، ص ۳۸-۴۱</ref> | ||