ازبکستان: تفاوت میان نسخه‌ها

==مشخصات طبیعی و انسانی==

[[پرونده:نقشه کشور ازبکستان.jpg|بندانگشتی|کشور ازبکستان و همسایه‌های آن]]

جمعیت ازبکستان در سال ۱۳۹۶ش/۲۰۱۷ میلادی نزدیک به ۳۳ میلیون نفر برآورد شد. بخش بزرگی از  جمعیت کشور را ازبک‌ها تشکیل می‌دهند. تاجیک‌ها، قزاق‌ها، روس‌ها، تاتار‌ها، قرقیز‌ها و ترکمن‌ها سایر اقوام ساکن در ازبکستان هستند.{{مدرک}}

===دین و مذاهب===

در فصل هفتم قانون اساسی ازبکستان آمده که همه مردم از آزادی اعتقاد برخوردارند، هر شخصی حق دارد به یکی از ادیان بگرود و یا اصلاً‌ به هیچ کدام از آنها اعتقاد نداشته باشد. تحصیل اجباری عقاید دینی ممنوع است.<ref>وفایی، سیمای فرهنگی ازبکستان، ۱۳۸۴ش.</ref> بیش از ۹۰ درصد سکنه ازبکستان مسلمان هستند. اکثریت جمعیت ازبکستان را مسلمانان [[سنی]] مذهب، پیرو مذهب [[حنفی]] تشکیل می‌دهند. شیعیان اقلیت کوچکی را در ازبکستان تشکیل میدهند. تعدادی نیز گرایش‌های صوفیه دارند.

===تقسیمات کشوری===

ازبکستان ۵ استان و ۱۲۳ شهر و شهرستان دارد.<ref> «آسیای مرکزی: جغرافیای سیاسی»، مجله مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال ۱،ش ۲، ص۲۷.</ref> و مرکز آن تاشکند است. [[بخارا]]، [[سمرقند]]، ترمذ، خیوه، اَندیجان، خوقَند، نَمَنگان، فرغانه، خُجند، آلمالیج، آنگرن، مارجلان، چرچیک و گازلی، شهرهای بزرگ ازبکستان هستند. جمهوری خودمختار قراقالپاق در شمال غربی ازبکستان واقع است که شهرهای [[خوارزم]]،<ref>بارتولد، گزیده مقالات تحقیقی، ترجمه کریم کشاورز، ص۱۹-۳۱.</ref> جرجانیه، خیوه، کاث و اورگنج<ref> باستان‌شناسی در آسیای مرکزی، ص۳۱۷. </ref> با سابقه تاریخی در این منطقه واقع است.

تشکیلات حکومتی ازبکستان از قوه مجریه شامل رئیس جمهور و هیأت وزیران، قوه مقننه شامل مجلس عالی ازبکستان و قوه قضائیه شامل دادگاه مشروطه (شورای نگهبان) و چند دیوان عالی تشکیل گردیده است.<ref> چرمی، ازبکستان، ۹۱-۸۸.</ref>

==تاریخ==

===ورود مسلمانان===

[[پرونده:مسجد احرار ازبکستان.jpg|بندانگشتی|مسجد خواجه احرار ولی، قدیمی ترین مسجد در تاشکند]]

===سلطه روس===

روس‌ها در ۱۲۴۴ش/۱۸۶۵م، [[تاشکند]] و سه سال بعد [[سمرقند]] را به تصرف خود درآوردند. تا ۱۲۵۵ش خانات بخارا، خیوه و خوقند تحت الحمایگی روسیه را پذیرفتند. تا زمان انقلاب کمونیستی قیام‌های محلی متعددی صورت گرفت که همگی نافرجام بود.

در دهه دوم و سوم قرن دوازدهم قمری و همزمان با ضعف صفویان، حملات ازبکان و افغانان به خراسان گسترش یافت و در حملاتی که صورت گرفت به مرور تعداد زیادی ایرانی شیعه به عنوان اسیر به بخارا برده شد. نادرشاه در سال ۱۱۵۸ موفق شد شش هزار خانواده ایرانی که اسیر خان خیوه بودند را آزاد کند. ازبکان که نزدیک به سه قرن با صفویان درگیر بودند، فتاوایی برای اثبات کفر شیعیان داشتند و اسرای ایرانی را مانند برده خرید و فروش می‌کردند. شماری از ایرانیان در آن نواحی ماندند و به مقاماتی هم رسیدند که از آن جمله حسین خان ایرانی حاکم قراکول بود. او مذهب تشیع خویش را پنهان می‌کرد.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۲۱-۶۲۰</ref>

===اصحاب و راویان شیعه===

===مراکز مذهبی شیعیان===

==رسوم دینی==

[[ماه رمضان]] و روزه‌داری در ازبکستان نیز با تشریفات و رسوم خاص همراه است. مردم قبل از ورود ماه مبارک، به [[صله رحم]] و زیارت خویشاوندان به خصوص بزرگسالان می‌روند و بیشتر به [[قرآن کریم]] توجه می‌کنند. مردم در منازل یکدیگر دور هم جمع می‌شوند و یکی از آن‌ها که می‌تواند قرآن را بخواند، می‌خواند و بقیهٔ افراد که با حروف عربی آشنا نیستند به امید کسب ثواب به قرائت او گوش می‌دهند. قاریان نیز به [[مسجد|مساجد]] اعزام می‌شوند تا مردم به همراه آنان روزانه یک جزء از قرآن کریم را تلاوت کنند. آنان برای [[افطاری]]، شیرینی بنام «نشالده neshalde» می‌پزند. مردم غالبا همدیگر را برای افطاری دعوت می‌کنند تا در کنار هم [[افطار]] کنند.