کاربر ناشناس
ازبکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←تاریخ
imported>Fayaz جز (حذف ←ویژگی‌های اقتصادی) |
imported>Fayaz جز (←تاریخ) |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
با ورود اعراب به منطقه در نیمه دوم قرن هفتم میلادی، زمینه لازم برای تشکیل حکومت‌های اسلامی فراهم شد. [[اسماعیل سامانی]] در سال ۸۷۳ م [[ماوراءالنهر]] و [[خوارزم]] را به تصرف خود درآورد و سلسله سامانیان را در [[بخارا]] پایه گذاری کرد. در اواخر سده دهم میلادی قبایل سلجوق وارد ماوراءالنهر شدند و تا اوایل قرن دوازدهم میلادی سراسر محدوده فعلی ازبکستان را تسخیر کردند. در اواسط همین قرن قراختاییان آنان را شکست دادند و کشور را تصرف کردند. چندی نگذشت که در اواخر همان قرن خوارزمشاهیان، که از پشتیبانان اولیه قراختاییان بودند، آنان را از حکومت به زیر افکندند. اما فرمانروایی اینان نیز چندان نپایید و با حمله مغول در سال ۱۲۱۹م، از قدرت برکنار شدند. هجوم مغول که ویرانی بسیاری به بار آورد، به تدریج تسلط ازبک‌ها را بر ماوراءالنهر قطعی کرد، اندکی بعد بابر بر ازبکستان تاخت، و آنجا را فتح کرد. اما ازبک‌ها از یک سو و حکومت [[شاه اسماعیل صفوی]] از سوی دیگر، برای تصرف این سرزمین سال‌ها با بابر جنگیدند، تا سرانجام خاندان شیبانی، مجددا حکومت ازبک‌ها را برقرار کرد. با مرگ آخرین رهبر این خانواده، حکومت و سرزمین واحد و متحد ازبکستان متلاشی شد و حکومت‌های محلی کوچک و مستقل به رهبری حکام محلی در گوشه و کنار سربرداشتند. در میان آنان، آستراخانی‌ها در بخارا، خانات خیوه در خوارزم و خانات خوقند در فرغانه، قدرت بیشتری یافتند و برای تصرف اراضی یکدیگر دائما در نبرد با هم بودند. این دشمنی‌های پایدار زمینه‌ای مساعد برای [[روسیه]] که در فکر تصرف ناحیه بود، فراهم کرد. | با ورود اعراب به منطقه در نیمه دوم قرن هفتم میلادی، زمینه لازم برای تشکیل حکومت‌های اسلامی فراهم شد. [[اسماعیل سامانی]] در سال ۸۷۳ م [[ماوراءالنهر]] و [[خوارزم]] را به تصرف خود درآورد و سلسله سامانیان را در [[بخارا]] پایه گذاری کرد. در اواخر سده دهم میلادی قبایل سلجوق وارد ماوراءالنهر شدند و تا اوایل قرن دوازدهم میلادی سراسر محدوده فعلی ازبکستان را تسخیر کردند. در اواسط همین قرن قراختاییان آنان را شکست دادند و کشور را تصرف کردند. چندی نگذشت که در اواخر همان قرن خوارزمشاهیان، که از پشتیبانان اولیه قراختاییان بودند، آنان را از حکومت به زیر افکندند. اما فرمانروایی اینان نیز چندان نپایید و با حمله مغول در سال ۱۲۱۹م، از قدرت برکنار شدند. هجوم مغول که ویرانی بسیاری به بار آورد، به تدریج تسلط ازبک‌ها را بر ماوراءالنهر قطعی کرد، اندکی بعد بابر بر ازبکستان تاخت، و آنجا را فتح کرد. اما ازبک‌ها از یک سو و حکومت [[شاه اسماعیل صفوی]] از سوی دیگر، برای تصرف این سرزمین سال‌ها با بابر جنگیدند، تا سرانجام خاندان شیبانی، مجددا حکومت ازبک‌ها را برقرار کرد. با مرگ آخرین رهبر این خانواده، حکومت و سرزمین واحد و متحد ازبکستان متلاشی شد و حکومت‌های محلی کوچک و مستقل به رهبری حکام محلی در گوشه و کنار سربرداشتند. در میان آنان، آستراخانی‌ها در بخارا، خانات خیوه در خوارزم و خانات خوقند در فرغانه، قدرت بیشتری یافتند و برای تصرف اراضی یکدیگر دائما در نبرد با هم بودند. این دشمنی‌های پایدار زمینه‌ای مساعد برای [[روسیه]] که در فکر تصرف ناحیه بود، فراهم کرد. | ||
روس‌ها | روس‌ها در سال ۱۸۶۵م، [[تاشکند]] و در سال ۱۸۶۸م [[سمرقند]] را به تصرف خود درآوردند. همزمان با تصرف سمرقند توسط روس‌ها، خانات بخارا تحت الحمایگی روسیه را پذیرفتند. سال بعد خانات خیوه همین گونه عمل کردند. با ضمیمه شدن کامل خانات خوقند به روسیه در سال ۱۸۷۶ م تسلط این کشور بر ناحیه کامل شد و ولایت ترکستان تشکیل گردید، که در سال ۱۸۸۶م، به سرزمین ترکستان تغییر نام یافت. پس از آن روس‌ها به سرعت در منطقه نفود کردند و با ایجاد خطوط ارتباطی و ارائه خدمات مختلف ناحیه را کاملا تحت کنترل خود درآوردند. آن‌ها به سرعت تاشکند را به یک مرکز شهری بزرگ و جدید تبدیل کردند، و شمار زیادی از روس‌ها را به آن شهر و سایر شهرهای ازبکستان روانه ساختند، این جمعیت غیربومی، با ویژگی‌های فرهنگی متفاوت به تدریج با جمعیت محلی درآمیختند. تا زمان انقلاب کمونیستی قیام‌های محلی متعددی صورت گرفت که همگی نافرجام بود. | ||
پس از انقلاب کمونیستی ۱۹۱۷م نیروهای دولتی روسیه در شهر تاشکند مستقر شدند و یک سال بعد جمهوری خودمختار سوسیالیستی ترکستان تشکیل شد که محدوده آن همان اراضی ترکستان بود. از این زمان تا سال ۱۹۲۴م، ترکستان محل درگیری‌های گروه‌های مختلف بود و در سال مذکور با پیوستن کامل خانات آسیای مرکزی به حکومت سوسیالیستی شوروی، طرح مرزبندی جمهوری‌های آسیای مرکزی بر اساس معیارهای قومی و زبانی به مرحله اجرا درآمد. در نوامبر سال ۱۹۲۴م جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی ازبک اعلام موجودیت کرد، که جمهوری خودمختار تاجیکستان نیز ضمیمه آن بود. در سال ۱۹۲۹م [[تاجیکستان]] از ازبکستان جدا شد و در سال ۱۹۳۶م با الحاق جمهوری خودمختار قراقالپاق و بخشی از اراضی قزاقستان به ازبکستان، محدوده سیاسی فعلی ازبکستان تثبیت شد. | |||
همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری ازبکستان در اول سپتامبر سال ۱۹۹۱م اعلام استقلال کرد و در تاریخ هشت دسامبر سال ۱۹۹۲م قانون اساسی کشور از تصویب مجلس گذشت. اولین رئیس جمهور ازبکستان اسلام کریم اف بود، او دبیر اول حزب کمونیست ازبکستان بود.<ref> اولکات، | همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری ازبکستان در اول سپتامبر سال ۱۹۹۱م اعلام استقلال کرد و در تاریخ هشت دسامبر سال ۱۹۹۲م قانون اساسی کشور از تصویب مجلس گذشت. اولین رئیس جمهور ازبکستان اسلام کریم اف بود، او دبیر اول حزب کمونیست ازبکستان بود.<ref> اولکات، «سیاست در آسیای مرکزی پس از فروپاشی امپراطوری»، سال ۱،ش ۲، ص۶۲.</ref> | ||
==احزاب ازبکستان== | ==احزاب ازبکستان== | ||