پرش به محتوا

ازبکستان: تفاوت میان نسخه‌ها

۷ بایت حذف‌شده ،  ‏۳۰ آوریل ۲۰۱۶
جز
imported>Mgolpayegani
imported>Mgolpayegani
خط ۱۱۷: خط ۱۱۷:
==شیعه در ازبکستان==
==شیعه در ازبکستان==


اسلام در حوالی سال‌های ۵۵ ـ ۶۰ برای نخستین بار به آن سوی جیحون راه یافت و طبق معمول، با قرارداد صلح راه مراوده گشوده شد. نام [[تشیع]] علوی در این دیار با تبلیغات [[عباسیان]] آغاز گشت و در ‌‌نهایت با قیام شریک بن شیخ مهری در سال ۱۳۳ که به تعبیر تاریخ بخارا «خلق عظیم بر او گرد آمدند» به نام علویان و بر ضد عباسیان استوار گشت. سادات در آن دیار محبوب بودند و امیر اسماعیل سامانی سنی هم روستای برکه را [[وقف]] علویان و فقرای بخارا کرد. به تدریج پای تبلیغات [[اسماعیلیان]] به آن ناحیه گشوده شد و حتی به دربار سامانی هم نفوذ یافت.
اسلام در حوالی سال‌های ۵۵-۶۰ برای نخستین بار به آن سوی جیحون راه یافت و طبق معمول، با قرارداد صلح راه مراوده گشوده شد. نام [[تشیع]] علوی در این دیار با تبلیغات [[عباسیان]] آغاز گشت و در ‌‌نهایت با قیام شریک بن شیخ مهری در سال ۱۳۳ که به تعبیر تاریخ بخارا «خلق عظیم بر او گرد آمدند» به نام علویان و بر ضد عباسیان استوار گشت. سادات در آن دیار محبوب بودند و امیر اسماعیل سامانی سنی هم روستای برکه را [[وقف]] علویان و فقرای بخارا کرد. به تدریج پای تبلیغات [[اسماعیلیان]] به آن ناحیه گشوده شد و حتی به دربار سامانی هم نفوذ یافت.


[[حسین بن علی مروزی]] (م ح ۲۹۵)، [[محمد بن احمد نخشبی]] (م ح ۳۰۶) جیهانی (م ح ۳۲۸) و حتی [[حسنک وزیر]] (م ۴۲۳) به قرمطی‌گری گرایش یافته یا متهم شدند و اعدام گشتند. خانواده [[ابوعلی سینا]] نیز یک خانواده اسماعیلی بود. ابن سینا در قریه افشنه از روستاهای خرمسین در اطراف [[بخارا]] به دنیا آمد. اسماعیلیان تا به امروز در برخی از نواحی ماوراءالنهر حضور دارند. برخی از آثار اسماعیلیان مانند کتاب وجه دین ناصر خسرو که تصور می‌شد مفقود گشته در این اواخر در همین بخارا یافت شد. برخی از دیگر آثار اسماعیلیان نیز پس از یک هزار سال در این منطقه به دست آمد.
[[حسین بن علی مروزی]] (م ح ۲۹۵)، [[محمد بن احمد نخشبی]] (م ح ۳۰۶) جیهانی (م ح ۳۲۸) و حتی [[حسنک وزیر]] (م ۴۲۳) به قرمطی‌گری گرایش یافته یا متهم شدند و اعدام گشتند. خانواده [[ابوعلی سینا]] نیز یک خانواده اسماعیلی بود. ابن سینا در قریه افشنه از روستاهای خرمسین در اطراف [[بخارا]] به دنیا آمد. اسماعیلیان تا به امروز در برخی از نواحی ماوراءالنهر حضور دارند. برخی از آثار اسماعیلیان مانند کتاب وجه دین ناصر خسرو که تصور می‌شد مفقود گشته در این اواخر در همین بخارا یافت شد. برخی از دیگر آثار اسماعیلیان نیز پس از یک هزار سال در این منطقه به دست آمد.
خط ۱۲۷: خط ۱۲۷:
در قرون ششم تا نهم آگاهی چندانی از شیعیان این ناحیه نداریم؛ آنچه مسلم است شیعه بسیار اندک بود و فضای ماوراء النهر جای مناسبی برای شیعه نبوده است. در دوره [[تیموریان]] و بیشتر در قرن نهم، بخشی از [[خراسان بزرگ]] نوعی تسامح مذهبی را تجربه کرد، اما بلافاصله، آمدن ازبکان و قوت گرفتن آن‌ها، راه را بر این فضا بست. پدید آمدن [[صفویه|دولت صفوی]]، دولت تسنن را در آن ناحیه علیه صفویان قوت بخشید.
در قرون ششم تا نهم آگاهی چندانی از شیعیان این ناحیه نداریم؛ آنچه مسلم است شیعه بسیار اندک بود و فضای ماوراء النهر جای مناسبی برای شیعه نبوده است. در دوره [[تیموریان]] و بیشتر در قرن نهم، بخشی از [[خراسان بزرگ]] نوعی تسامح مذهبی را تجربه کرد، اما بلافاصله، آمدن ازبکان و قوت گرفتن آن‌ها، راه را بر این فضا بست. پدید آمدن [[صفویه|دولت صفوی]]، دولت تسنن را در آن ناحیه علیه صفویان قوت بخشید.


در دهه دوم و سوم قرن دوازدهم هجری و همزمان با ضعف صفویان، حملات ازبکان و افغانان به خراسان گسترش یافت و در حملاتی که صورت گرفت به مرور تعداد زیادی ایرانی شیعه به عنوان اسیر به بخارا برده شد. نادرشاه در سال ۱۱۵۸ موفق شد شش هزار خانواده ایرانی که اسیر خان خیوه بودند را آزاد کند. ازبکان که نزدیک به سه قرن با صفویان درگیر بودند، فتاوایی برای اثبات کفر شیعیان داشتند و اسرای ایرانی را مانند برده خرید و فروش می‌کردند. شماری از ایرانیان در آن نواحی ماندند و به مقاماتی هم رسیدند که از آن جمله حسین خان ایرانی حاکم قراکول بود. وی مذهب تشیع خویش را پنهان می‌کرد. <ref> جعفریان، اطلس شیعه، ص ۶۲۱ ـ ۶۲۰ </ref>
در دهه دوم و سوم قرن دوازدهم هجری و همزمان با ضعف صفویان، حملات ازبکان و افغانان به خراسان گسترش یافت و در حملاتی که صورت گرفت به مرور تعداد زیادی ایرانی شیعه به عنوان اسیر به بخارا برده شد. نادرشاه در سال ۱۱۵۸ موفق شد شش هزار خانواده ایرانی که اسیر خان خیوه بودند را آزاد کند. ازبکان که نزدیک به سه قرن با صفویان درگیر بودند، فتاوایی برای اثبات کفر شیعیان داشتند و اسرای ایرانی را مانند برده خرید و فروش می‌کردند. شماری از ایرانیان در آن نواحی ماندند و به مقاماتی هم رسیدند که از آن جمله حسین خان ایرانی حاکم قراکول بود. وی مذهب تشیع خویش را پنهان می‌کرد. <ref> جعفریان، اطلس شیعه، ص ۶۲۱-۶۲۰ </ref>


===شیعیان مسختی===
===شیعیان مسختی===
{{اصلی|شیعیان مسختی}}
{{اصلی|شیعیان مسختی}}
شیعیان مِسخِتی از اقلیت های شیعه هستند که در  دره فرغانه ازبکستان زندگی می‌کنند. اگرچه از چگونگی گرایش این دسته به مذهب [[شیعه]]، اطلاع درستی در دست نیست، با این حال مسخت ها در حال حاضر از وضعیت چندان مناسبی برخوردار نیستند.<ref>بهمن، ژئوپلتیک تشیع، ص ۱۵۶</ref> <ref>[http://mh1342.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=918&Itemid=66&limitstart=1 شیعیان آسیای مرکزی]</ref>
شیعیان مِسخِتی از اقلیت های شیعه هستند که در  دره فرغانه ازبکستان زندگی می‌کنند. اگرچه از چگونگی گرایش این دسته به مذهب [[شیعه]]، اطلاع درستی در دست نیست، با این حال مسخت ها در حال حاضر از وضعیت چندان مناسبی برخوردار نیستند.<ref>بهمن، ژئوپلتیک تشیع، ص ۱۵۶</ref> <ref>[http://mh1342.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=918&Itemid=66&limitstart=1 شیعیان آسیای مرکزی]</ref>


===آمار شیعیان ازبکستان===
===آمار شیعیان ازبکستان===
کاربر ناشناس