کاربر ناشناس
غزوه خیبر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab جز (←زمینه‌های جنگ) |
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
== زمینه‌های جنگ == | == زمینه‌های جنگ == | ||
{{تاریخ صدر اسلام}} | {{تاریخ صدر اسلام}} | ||
در سال چهارم، پس از آنکه [[پیامبر اسلام]] یهودیان [[بنی نضیر]] را به سبب خیانت از مدینه بیرون راند، برخی از آنان از جمله حیی بن اخطب، سلام بن ابی الحقیق و کنانة بن ربیع بن ابی الحقیق روانه خیبر شدند. آنان سال بعد به [[مکه]] رفتند و [[قریش]] را به جنگ با پیامبر برانگیختند. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۴۴۱-۴۴۲؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۲۰۱، ۲۲۵؛ بلاذری، ۱۹۹۶-۲۰۰، ج ۱، ص ۴۰۹؛ نیز: صلاح تجانی، ص ۵۶-۵۷، ۹۲؛ </ref>بدین گونه خیبر کانون خطر و توطئه بر ضد امت نوپای اسلامی شد. <ref>صلاح تجانی، ص ۹۳-۹۴؛ وات، ص ۲۱۲</ref> در [[شعبان]] [[سال ششم]] نیز چون پیامبر خبر یافت که قبیله بنی سعد بن بکر، از همسایگان عرب خیبر، برای یاری کردن یهودیان خیبر جمع شده‌اند، [[حضرت علی]] علیه السلام را با گروهی به سوی آنان فرستاد. با حمله آن حضرت، دشمن گریخت و غنایمی به دست [[اسلام|مسلمانان]] افتاد. همچنین در [[رمضان]] همان سال، در [[سریه|سریهای]] به فرماندهی [[عبدالله بن عیتک]]، | در سال چهارم، پس از آنکه [[پیامبر اسلام]] یهودیان [[بنی نضیر]] را به سبب خیانت از مدینه بیرون راند، برخی از آنان از جمله حیی بن اخطب، سلام بن ابی الحقیق و کنانة بن ربیع بن ابی الحقیق روانه خیبر شدند. آنان سال بعد به [[مکه]] رفتند و [[قریش]] را به جنگ با پیامبر برانگیختند. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۴۴۱-۴۴۲؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۲۰۱، ۲۲۵؛ بلاذری، ۱۹۹۶-۲۰۰، ج ۱، ص ۴۰۹؛ نیز: صلاح تجانی، ص ۵۶-۵۷، ۹۲؛ </ref>بدین گونه خیبر کانون خطر و توطئه بر ضد امت نوپای اسلامی شد. <ref>صلاح تجانی، ص ۹۳-۹۴؛ وات، ص ۲۱۲</ref> در [[شعبان]] [[سال ششم]] نیز چون پیامبر خبر یافت که قبیله بنی سعد بن بکر، از همسایگان عرب خیبر، برای یاری کردن یهودیان خیبر جمع شده‌اند، [[حضرت علی]] علیه السلام را با گروهی به سوی آنان فرستاد. با حمله آن حضرت، دشمن گریخت و غنایمی به دست [[اسلام|مسلمانان]] افتاد. همچنین در [[رمضان]] همان سال، در [[سریه|سریهای]] به فرماندهی [[عبدالله بن عیتک]]، سلام بن ابی الحقیق به جرم برانگیختن احزاب بر ضد پیامبر و مسلمانان به قتل رسید. در همین زمان، [[عبدالله بن رواحه]] در مأموریتی به خیبر، به دستور پیامبر به تحقیق درباره وضع یهودیان پرداخت. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۵۲۶-۵۶۳؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۲۸۶-۲۸۸</ref> | ||
پس از آن، یهودیان خیبر اُسَیر بن زارِم/ یُسَیر بن رِزام را به امارت برگزیدند و او در تحریک قبایل عرب همچون [[قبیله غطفان|غَطَفان]]، برای جنگ با پیامبر کوشید و با یاری آنان قصد داشت به مدینه حمله کند. از این رو پیامبر در [[شوال]] سال | پس از آن، یهودیان خیبر اُسَیر بن زارِم/ یُسَیر بن رِزام را به امارت برگزیدند و او در تحریک قبایل عرب همچون [[قبیله غطفان|غَطَفان]]، برای جنگ با پیامبر کوشید و با یاری آنان قصد داشت به مدینه حمله کند. از این رو پیامبر در [[شوال]] سال [[سال ۶ هجری قمری|۶ق]]، بار دیگر عبدالله بن رواحه را با گروهی به خیبر فرستاد که در نتیجه آن اُسَیر و جمعی از یهودیانِ همراه او کشته شدند.<ref>واقدی، ج ۲، ص ۵۶۶-۵۶۸؛ ابن هشام، ج ۴، ص ۲۶۶-۲۶۷؛ ابن سعد، ج ۲، ص ۹۲؛ وات، ص ۲۱۲، ۲۱۳</ref> | ||
علاوه بر این‌ها، پس از اخراج یهودیان [[بنی قریظه]] از مدینه و برقراری آرامش و انعقاد معاهده بین سایر یهودیان مدینه با پیامبر، یهودیان خیبر، که سران بنی نضیر در میان آن‌ها زندگی می‌کردند به دنبال انتقام جویی از پیامبر بودند و اموال خود را برای برانگیختن اعراب همسایه از جمله قبیله نیرومند [[غطفان]] هزینه می‌کردند تا آن‌ها را بر ضد مسلمانان با خود متحد سازند. این سبب کافی بود تا پیامبر به فاصله کمی از [[صلح حدیبیه]] به خیبر حمله کند. <ref>وات ص ۲۱۶-۲۱۸</ref> | علاوه بر این‌ها، پس از اخراج یهودیان [[بنی قریظه]] از مدینه و برقراری آرامش و انعقاد معاهده بین سایر یهودیان مدینه با پیامبر، یهودیان خیبر، که سران بنی نضیر در میان آن‌ها زندگی می‌کردند به دنبال انتقام جویی از پیامبر بودند و اموال خود را برای برانگیختن اعراب همسایه از جمله قبیله نیرومند [[غطفان]] هزینه می‌کردند تا آن‌ها را بر ضد مسلمانان با خود متحد سازند. این سبب کافی بود تا پیامبر به فاصله کمی از [[صلح حدیبیه]] به خیبر حمله کند. <ref>وات ص ۲۱۶-۲۱۸</ref> | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
==غنایم== | ==غنایم== | ||
پیامبر [[فروة بن عمرو بیاضی]] را مأمور نگهداری غنایم جنگی خیبر (قلعه‌های شق و نطاة و کتیبه) کرد و فرمود حتی اگر کسی نخ و سوزنی برداشته است، برگرداند. این غنایم را پنج قسمت کردند، یک سهم را که همان سهم الله ([[خمس]]) بود، پیامبر برداشت و از آن به [[همسران پیامبر|همسران]] خویش، اهل بیت ([[علی]] و [[فاطمه]])، بنی [[عبدالمطلب]] بن هاشم بن عبدمناف و بنی مطلب بن عبدمناف و بعضی [[صحابه]] و یتیمان و نیازمندان مبالغی داد؛ چهار سهم دیگر را نیز فروختند. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۸۰-۶۸۲، ۶۹۰، ۶۹۳-۶۹۶؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۳۶۳، ۳۶۵-۳۶۶؛ ابن سعد، ج ۲، ص ۱۰۷-۱۰۸؛ ابن زنجویه، ج ۱، ص ۱۸۷</ref> بخش‌های دیگر خیبر (همچون وطیح و سلالم) که به صلح گشوده شد، به عنوان فَیء، خالصه پیامبر اکرم بود. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۷۰-۶۷۱؛ ابن فراء، ص ۲۰۰-۲۰۱؛ سهمودی، ج ۴، ص ۱۲۰۹-۱۲۱۰؛ صالحی شامی، ج ۵، ص ۱۴۳</ref> | پیامبر [[فروة بن عمرو بیاضی]] را مأمور نگهداری غنایم جنگی خیبر (قلعه‌های شق و نطاة و کتیبه) کرد و فرمود حتی اگر کسی نخ و سوزنی برداشته است، برگرداند. این غنایم را پنج قسمت کردند، یک سهم را که همان سهم الله ([[خمس]]) بود، پیامبر برداشت و از آن به [[همسران پیامبر|همسران]] خویش، اهل بیت ([[علی]] و [[فاطمه]])، بنی [[عبدالمطلب]] بن هاشم بن عبدمناف و بنی مطلب بن عبدمناف و بعضی [[صحابه]] و یتیمان و نیازمندان مبالغی داد؛ چهار سهم دیگر را نیز فروختند. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۸۰-۶۸۲، ۶۹۰، ۶۹۳-۶۹۶؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۳۶۳، ۳۶۵-۳۶۶؛ ابن سعد، ج ۲، ص ۱۰۷-۱۰۸؛ ابن زنجویه، ج ۱، ص ۱۸۷</ref> بخش‌های دیگر خیبر (همچون وطیح و سلالم) که به صلح گشوده شد، به عنوان فَیء، خالصه پیامبر اکرم بود. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۷۰-۶۷۱؛ ابن فراء، ص ۲۰۰-۲۰۱؛ سهمودی، ج ۴، ص ۱۲۰۹-۱۲۱۰؛ صالحی شامی، ج ۵، ص ۱۴۳</ref> | ||
===غنیمت گیرندگان=== | ===غنیمت گیرندگان=== | ||
خیبر به منزله غنیمت پس از جدا کردن سهم الله (تخمیس) میان کسانی تقسیم شد که در [[غزوه حدیبیه]] شرکت داشتند، چه در جنگ خیبر شرکت کرده بودند چه نه<ref>. صنعانی، ج ۵، ص ۳۷۲؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۳۶۴</ref> اما به عقیده واقدی <ref>ج ۲، ص ۶۸۴</ref> قول درست‌تر آن است که گروهی در خیبر حضور یافتند و پیامبر به آنان سهم داد، بی آنکه در حدیبیه شرکت کرده باشند. بهای کالاهای غنیمتی فروخته شده را نیز بین آن‌ها قسمت کردند. مجموع سهم‌ها ۱۸۰۰ سهم بود که به هجده دسته تقسیم شد و برای هر صد سهم سرپرستی تعیین شد. <ref>ابویوسف، ص ۲۳؛ واقدی، ج ۲، ص ۶۸۹؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۳۶۴؛ قس ابن آدم، ص ۳۷-۳۹؛ ابن زنجویه، ج ۱، ص ۱۸۸-۱۹۰؛ بلاذری، ص ۲۶-۲۸؛ درباره نحوه تقسیم سهام و طوایف مسلمانان و سرپرستان آن‌ها: ابن هشام، ج ۳، ص ۳۶۴-۳۶۵؛ بلاذری، ج ۲، ص ۶۸۹-۶۹۰؛ درباره رفتار ابوبکر، عمر و عثمان درباره حق وراث سهام غنایم: واقدی، ج ۲، ص ۶۹۷-۶۹۹</ref> | خیبر به منزله غنیمت پس از جدا کردن سهم الله (تخمیس) میان کسانی تقسیم شد که در [[غزوه حدیبیه]] شرکت داشتند، چه در جنگ خیبر شرکت کرده بودند چه نه<ref>. صنعانی، ج ۵، ص ۳۷۲؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۳۶۴</ref> اما به عقیده واقدی <ref>ج ۲، ص ۶۸۴</ref> قول درست‌تر آن است که گروهی در خیبر حضور یافتند و پیامبر به آنان سهم داد، بی آنکه در حدیبیه شرکت کرده باشند. بهای کالاهای غنیمتی فروخته شده را نیز بین آن‌ها قسمت کردند. مجموع سهم‌ها ۱۸۰۰ سهم بود که به هجده دسته تقسیم شد و برای هر صد سهم سرپرستی تعیین شد. <ref>ابویوسف، ص ۲۳؛ واقدی، ج ۲، ص ۶۸۹؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۳۶۴؛ قس ابن آدم، ص ۳۷-۳۹؛ ابن زنجویه، ج ۱، ص ۱۸۸-۱۹۰؛ بلاذری، ص ۲۶-۲۸؛ درباره نحوه تقسیم سهام و طوایف مسلمانان و سرپرستان آن‌ها: ابن هشام، ج ۳، ص ۳۶۴-۳۶۵؛ بلاذری، ج ۲، ص ۶۸۹-۶۹۰؛ درباره رفتار ابوبکر، عمر و عثمان درباره حق وراث سهام غنایم: واقدی، ج ۲، ص ۶۹۷-۶۹۹</ref> | ||