Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
جنبش امل: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab جز (+ رده:مقالههای با درجه اهمیت ج (هاتکت)) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
| پانوشت = | | پانوشت = | ||
}} | }} | ||
'''جنبش أمَل'''، قدیمی‌ترین تشکل سیاسی شیعی در لبنان، ادامه حرکت مردمی [[لبنان]] که در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی توسط [[امام موسی صدر]] و برای دفاع از [[شیعیان]] لبنان و مقابله نظامی با رژیم صهیونیستی شکل گرفت. رهبری این | '''جنبش أمَل'''، قدیمی‌ترین تشکل سیاسی شیعی در لبنان، ادامه حرکت مردمی [[لبنان]] که در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی توسط [[امام موسی صدر]] و برای دفاع از [[شیعیان]] لبنان و مقابله نظامی با رژیم صهیونیستی شکل گرفت. رهبری این جنبش، از ابتدای تشکیل بر عهده امام موسی صدر و بعد از وی، [[شهید]] [[مصطفی چمران]] و از سال ۱۹۷۹ [[نبیه بری]] بود. پس از شهادت شهید چمران و در جریان عملیات الجلیل و حمله به [[بیروت]]، جنبش امل همراه با دیگر گروه‌های لبنانی به مذاکرات با اسرائیل در قالب هیات نجات ملی پیوست. | ||
در پی این تغییر رویکرد، گروه‌های زیادی از نیروهای مومن از این جنبش جدا شدند و چندی بعد، [[حزب الله لبنان|حزب‌الله لبنان]] در پی آن شکل گرفت. از سال ۱۹۹۰، این جنبش به جریان سیاسی حاکم لبنان پیوست و جایگاه سیاسی خود را مستحکم ساخت. ریاست مجلس و تصاحب تعدادی از کرسی‌های مجلس لبنان، دستاورد تغییر نگرش این جنبش در دوره بعد از [[سید موسی صدر]] بود. | در پی این تغییر رویکرد، گروه‌های زیادی از نیروهای مومن از این جنبش جدا شدند و چندی بعد، [[حزب الله لبنان|حزب‌الله لبنان]] در پی آن شکل گرفت. از سال ۱۹۹۰، این جنبش به جریان سیاسی حاکم لبنان پیوست و جایگاه سیاسی خود را مستحکم ساخت. ریاست مجلس و تصاحب تعدادی از کرسی‌های مجلس لبنان، دستاورد تغییر نگرش این جنبش در دوره بعد از [[سید موسی صدر]] بود. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==در زمان امام موسی صدر== | ==در زمان امام موسی صدر== | ||
===تأسیس=== | ===تأسیس=== | ||
در سالهای ابتدایی دهه ۱۹۷۰، هر یک از احزاب و گروه‌های لبنانی برای خود ارتشی نظامی داشت ولی چون عاری از انگیزه و آرمان دینی و مذهبی بود، در برابر تهدیدهای نظامی کشورهای دیگر، کارایی لازم را نداشت. بعلاوه هر یک از این گروه‌های نظامی، خود عاملی برای درگیری‌های قومی و مذهبی و قبیلگی بود. بنابراین برای ایجاد امنیت داخلی و خارجی لبنان، تأسیس یک سازمان نظامی قومی، ضروری به نظر می‌رسید. سازمانی که افراد آن با داشتن آگاهی‌های سیاسی، مذهبی و نظامی، پاسدار مرزهای عقیده و نظام باشند. سید موسی صدر، در ۲۰ ژانویه | در سالهای ابتدایی دهه ۱۹۷۰، هر یک از احزاب و گروه‌های لبنانی برای خود ارتشی نظامی داشت ولی چون عاری از انگیزه و آرمان دینی و مذهبی بود، در برابر تهدیدهای نظامی کشورهای دیگر، کارایی لازم را نداشت. بعلاوه هر یک از این گروه‌های نظامی، خود عاملی برای درگیری‌های قومی و مذهبی و قبیلگی بود. بنابراین برای ایجاد امنیت داخلی و خارجی لبنان، تأسیس یک سازمان نظامی قومی، ضروری به نظر می‌رسید. سازمانی که افراد آن با داشتن آگاهی‌های سیاسی، مذهبی و نظامی، پاسدار مرزهای عقیده و نظام باشند. سید موسی صدر، در ۲۰ ژانویه ۱۹۷۵م<ref>برابر با ۷ محرم ۱۳۹۵ق و ۳۰ دی ۱۳۵۳ش</ref> مردم لبنان را به تشکیل سازمان نظامی متحدی دعوت کرد.<ref>مهدی پیشوایی، مکتب اسلام، سال بیست وپنجم، شماره دهم، ص۱۸. </ref> | ||
از این تاریخ، پایه‌های یک سازمان نظامی به نام «افواج مقاومت لبنان» یا همان امل پی‌ریزی شد. جوانان مدرسه صنعتی [[جبل عامل]]، اولین کسانی بودند که به این گروه پیوستند و به آموختن فنون نظامی پرداختند. مرکز آموزش این سازمان، نخست در دهکده‌ای به نام «یمونه» در حومه [[بعلبک]] بود که بعد از مدتی با توافق [[سازمان فتح فلسطین]] به مرکز بزرگ آموزش نظامی آن، یعنی محلی به نام عین‌النبیه منتقل گردید و در آنجا زیر نظر مربیان جنبش فتح به تربیت نیروهای خود پرداخت. | از این تاریخ، پایه‌های یک سازمان نظامی به نام «افواج مقاومت لبنان» یا همان امل پی‌ریزی شد. جوانان مدرسه صنعتی [[جبل عامل]]، اولین کسانی بودند که به این گروه پیوستند و به آموختن فنون نظامی پرداختند. مرکز آموزش این سازمان، نخست در دهکده‌ای به نام «یمونه» در حومه [[بعلبک]] بود که بعد از مدتی با توافق [[سازمان فتح فلسطین]] به مرکز بزرگ آموزش نظامی آن، یعنی محلی به نام عین‌النبیه منتقل گردید و در آنجا زیر نظر مربیان جنبش فتح به تربیت نیروهای خود پرداخت. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
فعالیت‌های این سازمان هفت ماه به صورت مخفیانه ادامه داشت، ولی پس از گذشت این مدت، در روز ۶ ژولای ۱۹۷۵<ref>برابر با ۲۵ جمادی الثانی ۱۳۹۵ و ۱۴ تیر ۱۳۵۴</ref> انفجاری در پایگاه نظامی این سازمان روی داد و ۲۷ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر نیز زخمی شدند. این جریان خود به خود موجب آشکار شدن سازمان امل شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۳. </ref> | فعالیت‌های این سازمان هفت ماه به صورت مخفیانه ادامه داشت، ولی پس از گذشت این مدت، در روز ۶ ژولای ۱۹۷۵<ref>برابر با ۲۵ جمادی الثانی ۱۳۹۵ و ۱۴ تیر ۱۳۵۴</ref> انفجاری در پایگاه نظامی این سازمان روی داد و ۲۷ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر نیز زخمی شدند. این جریان خود به خود موجب آشکار شدن سازمان امل شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۳. </ref> | ||
در پی این انفجار، [[امام موسی صدر]]، در یکشنبه ۷ ژولای ۱۹۷۵ <ref>برابر با ۲۶ جمادی‌الثانی | در پی این انفجار، [[امام موسی صدر]]، در یکشنبه ۷ ژولای ۱۹۷۵<ref>برابر با ۲۶ جمادی‌الثانی ۱۳۹۵ق و ۱۵ تیر ۱۳۵۴ش</ref> در یک کنفرانس مطبوعاتی، موجودیت این سازمان را اعلام کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۶. </ref> پس از این انفجار، مرکز آموزش به محل دیگری به نام «جَنَتا» تغییر مکان داد و در آنجا خود اعضای سازمان به اعضای جدید آموزش می‌دادند.<ref>[http://www.imam-sadr.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/tabid/99/ArticleId/5668/%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%9B-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2--%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%A3%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D8%A7%D9%85%D9%84.aspx موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر]</ref> | ||
===استقبال عمومی جوانان=== | ===استقبال عمومی جوانان=== | ||
همین که تأسیس جنبش امل اعلام | همین که تأسیس جنبش امل اعلام کرد، هزاران جوان برای پیوستن به آن شتافتند. خانههای رهبران و محل اقامت موقت [[امام موسی صدر]] در منزل احمد اسماعیل و محل استقرار موقت جنبش در منطقه پل فؤاد اول، روزانه شاهد انبوه داوطلبانی بود که خواستار سلاح و آموزش نظامی بودند. | ||
[[پرونده:تعدادی از جوانان داوطلب جنبش امل.png|بندانگشتی|تعدادی از رزمندگان جوان جنبش امل ]] | [[پرونده:تعدادی از جوانان داوطلب جنبش امل.png|بندانگشتی|تعدادی از رزمندگان جوان جنبش امل]] | ||
===منبع تأمین هزینه‌های اولیه=== | ===منبع تأمین هزینه‌های اولیه=== | ||
بیشتر سلاح‌های مورد نیاز این گروه، از طریق [[خمس]] و [[زکات]] ثروتمندان شیعه تهیه | بیشتر سلاح‌های مورد نیاز این گروه، از طریق [[خمس]] و [[زکات]] ثروتمندان شیعه تهیه میشد. امام موسی صدر به‌طور مستقیم یا به‌وسیله برخی از افراد مورد اعتماد، از [[رومانی]] سلاح خریداری میکرد. به‌طوری‌که نخستین معامله تسلیحاتی که [[امام موسی صدر]] انجام داد، با وامی بود که از یکی از ثروتمندان جنوب گرفت.<ref>[http://iscq.ir/?part=menu&inc=menu&id=41 سید هادی خسروشاهی، جنبش امل و امام موسی صدر (قسمت سوم)، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز بررسی‌های اسلامی.]</ref> | ||
کمک‌های ثروتمندان منبع مالی دیگری برای تأمین هزینه‌های جنبش امل بود. اما وی پیشنهاد پول و سلاح از سوی گروه‌های دیگر را نمی‌پذیرفت و ترجیح می‌داد این جنبش به خود متکی باشد؛ ازجمله پیشنهاد تأمین سلاح و پول از سوی خلیل الوزیز معاون [[یاسر عرفات]] را محترمانه رد کرد.<ref>[http://iscq.ir/?part=menu&inc=menu&id=41 سید هادی خسروشاهی، جنبش امل و امام موسی صدر (قسمت سوم)، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز بررسی‌های اسلامی.]</ref> | کمک‌های ثروتمندان منبع مالی دیگری برای تأمین هزینه‌های جنبش امل بود. اما وی پیشنهاد پول و سلاح از سوی گروه‌های دیگر را نمی‌پذیرفت و ترجیح می‌داد این جنبش به خود متکی باشد؛ ازجمله پیشنهاد تأمین سلاح و پول از سوی خلیل الوزیز معاون [[یاسر عرفات]] را محترمانه رد کرد.<ref>[http://iscq.ir/?part=menu&inc=menu&id=41 سید هادی خسروشاهی، جنبش امل و امام موسی صدر (قسمت سوم)، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز بررسی‌های اسلامی.]</ref> | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
کمک‌های [[مراجع تقلید شیعه]] در [[ایران]] نیز منبع مالی دیگری بود. [[آیت الله]] [[سید محمدرضا گلپایگانی]] برای کمک به سرپرستی امور شیعیان لبنان و رفع مشکلات آنان یک میلیون لیره لبنانی برای موسی صدر فرستاد. | کمک‌های [[مراجع تقلید شیعه]] در [[ایران]] نیز منبع مالی دیگری بود. [[آیت الله]] [[سید محمدرضا گلپایگانی]] برای کمک به سرپرستی امور شیعیان لبنان و رفع مشکلات آنان یک میلیون لیره لبنانی برای موسی صدر فرستاد. | ||
===شنبه | ===شنبه سیاه=== | ||
جنبش امل پس از پنج ماه از تأسیس، در ۱۶ سپتامبر ۱۹۷۵<ref>برابر با ۱۰ رمضان ۱۳۹۵ قمری و ۲۵ شهریور ۱۳۵۴ شمسی</ref> با یک چالش مستقیم | جنبش امل پس از پنج ماه از تأسیس، در ۱۶ سپتامبر ۱۹۷۵<ref>برابر با ۱۰ رمضان ۱۳۹۵ قمری و ۲۵ شهریور ۱۳۵۴ شمسی</ref> با یک چالش مستقیم در قلب بیروت روبرو شد. به دستور بشیر جمیل، نایب رئیس شبه نظامیان فالانژ، گروه‌های مسلح، بندرگاه و بازارهای تجاری بیروت را به تصرف خود درآوردند و به کشتار شهروندان پرداختند. در این کشتار بی‌رحمانه، ۳۰۰ تن شهید و بیش از ۱۰۰۰ تن زخمی شدند. جوّ ترس و وحشت آن‌چنان بر کشور حکمفرما شد، که جنگ ناپیوسته به جنگ جنون‌آمیزی بدل گشت و از همان روز گروگان‌گیری، انداختن اجساد زیر پل‌ها و حتی [[مُثله]] کردن اجساد صورت گرفت. پس از این واقعه، امام موسی صدر، این روز را پایان خط گفتگو با حزب فالانژ دانست. | ||
بدین ترتیب، امل، ناخواسته از طرف‌های درگیر در جنگ داخلی شد؛ زیرا در | بدین ترتیب، امل، ناخواسته از طرف‌های درگیر در جنگ داخلی شد؛ زیرا در این جنگ به دفاع از محرومان تمام لبنان برخاست. مخصوصاً پس از اینکه اهداف فالانژها مبنی بر تسلط بر کشور از طریق جنگ فرقهای فاش شد. فالانژها برای پاک‌سازی مناطق تحت سیطره خود [[مسلمانان]] را که اغلب [[شیعه]] بودند از آن مناطق اخراج کردند. | ||
=== رابطه با مجلس | === رابطه با مجلس شیعیان=== | ||
امام موسی صدر، | امام موسی صدر، نمیخواست خود را به مجلسی که ماهیت مدنی و دینی داشت، پایبند کند، زیرا در آن صورت، نمیتوانست در کشمکش‌های سیاسی که ماهیت نظامی به خود گرفته بود، نقشی ایفا کند. به همین جهت در ابتدای اعلام موجودیت آن در سال ۱۹۷۵ گفت: | ||
::جنش امل هیچ‌گونه رابطه سازمانی با [[مجلس اعلای شیعیان لبنان|مجلس اعلای شیعیان]] ندارد. ولی بازوی سیاسی | ::جنش امل هیچ‌گونه رابطه سازمانی با [[مجلس اعلای شیعیان لبنان|مجلس اعلای شیعیان]] ندارد. ولی بازوی سیاسی نظامی جنبش محرومان است و مجلس بیانگر ماهیت مدنی شرعی همان جنبش است و بر این اساس هماهنگی میان دو طرف شکل میگیرد. | ||
===جنگ و صلح=== | ===جنگ و صلح=== | ||
این جنبش پس از ژوئن ۱۹۷۶ <ref>برابر با جمادی الثانی ۱۳۹۶ قمری و خرداد ۱۳۵۵ شمسی</ref>بیشتر سعی کرد نقش دفاعی از لبنان در مقابل را داشته باشد. در این زمان، به ارتباط موثر با [[سوریه]] و همچنین دفاع از مقاومت فلسطین پرداخت. امام موسی صدر رهبر این جنبش، با آغاز درگیری خصومت میان سوریه و مقاومت فلسطین<ref>که در آن زمان به نمایندگی جنبش فتح و با ریاست یاسر عرفات به مقابله با اسرائیل می‌پرداخت.</ref> با رایزنی با هر دو طرف، تلاش زیادی برای صلح میان این دو | این جنبش پس از ژوئن ۱۹۷۶<ref>برابر با جمادی الثانی ۱۳۹۶ قمری و خرداد ۱۳۵۵ شمسی</ref>بیشتر سعی کرد نقش دفاعی از لبنان در مقابل را داشته باشد. در این زمان، به ارتباط موثر با [[سوریه]] و همچنین دفاع از مقاومت فلسطین پرداخت. امام موسی صدر رهبر این جنبش، با آغاز درگیری خصومت میان سوریه و مقاومت فلسطین<ref>که در آن زمان به نمایندگی جنبش فتح و با ریاست یاسر عرفات به مقابله با اسرائیل می‌پرداخت.</ref> با رایزنی با هر دو طرف، تلاش زیادی برای صلح میان این دو نمود. | ||
[[پرونده:امام موسی صدر در حال بازدید از پایگاه نظامی جنبش امل.png|بندانگشتی|امام موسی صدر در حال بازدید از پایگاه نظامی جنبش امل]] | [[پرونده:امام موسی صدر در حال بازدید از پایگاه نظامی جنبش امل.png|بندانگشتی|امام موسی صدر در حال بازدید از پایگاه نظامی جنبش امل]] | ||
==پس از امام موسی صدر== | ==پس از امام موسی صدر== | ||
===ریاست=== | ===ریاست=== | ||
پس از ربوده شدن امام موسی صدر، به مدت یک سال، شهید مصطفی چمران به همراه سید عباس نصرالله-برادر سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان، رهبری این جنبش را برعهده گرفتند.<ref> | پس از ربوده شدن امام موسی صدر، به مدت یک سال، شهید مصطفی چمران به همراه سید عباس نصرالله-برادر سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان، رهبری این جنبش را برعهده گرفتند.<ref>رجوع کنید به: ساختارسیاسی اجتماعی لبنان، ص۱۴۹</ref> | ||
بعد از شهادت شهید چمران، [[نبیه بری|نبیه برّی]] در سال ۱۹۷۹م به رهبری انتخاب شد و از سال ۱۹۸۴ در | بعد از شهادت شهید چمران، [[نبیه بری|نبیه برّی]] در سال ۱۹۷۹م به رهبری انتخاب شد و از سال ۱۹۸۴ در دولت‌های متعدد، وزیر بوده است و در ۱۹۹۲ به ریاست مجلس لبنان انتخاب شد. در حال حاضر(۲۰۱۵م) نیز همچنان ریاست مجلس را بر عهده دارد. | ||
===جهت گیری سیاسی === | ===جهت گیری سیاسی === | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
مجموعه این هسته ها، '''شعبه''' و مجموعه چند شعبه، '''منطقه''' و مجموعه چند منطق، '''اقلیم''' را تشکیل میدهد. | مجموعه این هسته ها، '''شعبه''' و مجموعه چند شعبه، '''منطقه''' و مجموعه چند منطق، '''اقلیم''' را تشکیل میدهد. | ||
'''کنگره عمومی'''، که | '''کنگره عمومی'''، که عالی‌ترین نهاد در جنبش است از تمام اعضای اقلیم، اعضای دفتر سیاسی و هیأت اجرایی و اعضای مناطق تشکیل شده و همگی اینها در کنگره عمومی گرد می‌آیند. | ||
کنگره هر سه سال یک بار جلسه میگیرد و برخی تغییرات را در نظام نامه داخلی انجام میدهد و خط مشی سیاسی دوره آتی را پی می‌ریزد. | کنگره هر سه سال یک بار جلسه میگیرد و برخی تغییرات را در نظام نامه داخلی انجام میدهد و خط مشی سیاسی دوره آتی را پی می‌ریزد. | ||
پس از آن، اعضای دفتر سیاسی و رئیس و نائب رئیس جنبش | پس از آن، اعضای دفتر سیاسی و رئیس و نائب رئیس جنبش و هیأت اجرایی از طریق انتخابات در کنگره عمومی برگزیده میشوند.<ref>چالش‌های فکری فراروی جامعه لبنان و محورهای تبلیغاتی پیشنهادی به مبلغان" به نقل از www. tebyan.com </ref> | ||
تشکیلات جنب امل در آغاز در جنوب لبنان و ازطریق حلقه‌های کوچک حول مدرسه فنی جبل عامل و آموزش‌کده مطالعات اسلامی رشد میکرد. شهید مصطفی چمران، که در آن زمان به لبنان مهاجرت کرده بود، اولین حلقه این فعالیت‌ها را تاسیس کرد.<ref>لبنان، تاریخ، جامعه وسیاست در سالهای ۷۲-۷۶، ص۱۱۶</ref> | |||
===فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی=== | ===فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی=== | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۲۱: | ||
* روزنامه الزمان که توسط جنبش امل خریداری شده است. | * روزنامه الزمان که توسط جنبش امل خریداری شده است. | ||
* موسسه جمعیت حمایت از معلولان لبنان که به ریاست رنده برّی همسر نبیه برّی رهبر جنبش امل اداره می‌شود. | * موسسه جمعیت حمایت از معلولان لبنان که به ریاست رنده برّی همسر نبیه برّی رهبر جنبش امل اداره می‌شود. | ||
* | * ایستگاه رادیویی "الرسالة" که ۲۴ ساعته برنامه دارد.<ref>احزاب سیاسی لبنان، ص۷۳</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
===رابطه با سوریه=== | ===رابطه با سوریه=== | ||
این جنبش موضع خود را با سازمان "حزب بعث" لبنان و "حزب قومی"(کمیته بحران) و "جمعیت خیریه اسلامی" هماهنگ کرده است و با سوریه روابط راهبردی دارد.<ref>همان، | این جنبش موضع خود را با سازمان "حزب بعث" لبنان و "حزب قومی"(کمیته بحران) و "جمعیت خیریه اسلامی" هماهنگ کرده است و با سوریه روابط راهبردی دارد.<ref>همان، ص۷۳</ref> | ||
=== | ===فعالیت‌های اجتماعی، درمانی=== | ||
جنبش امل، چندین درمانگاه و مرکز آموزش درمانی در مناطق شیعه نشین دارد. موسسه ''واحد الشهید اللبنانی'' نیز که به امور خانواده [[شهید|شهدا]] و فرزندانشان و مجروحان رسیدگی میکند، متعلق به این جنبش است. <ref>لبنان؛ تاریخ، جامعه و سیاست در سالهای | جنبش امل، چندین درمانگاه و مرکز آموزش درمانی در مناطق شیعه نشین دارد. موسسه ''واحد الشهید اللبنانی'' نیز که به امور خانواده [[شهید|شهدا]] و فرزندانشان و مجروحان رسیدگی میکند، متعلق به این جنبش است.<ref>لبنان؛ تاریخ، جامعه و سیاست در سالهای ۷۲-۷۶، ص۱۱۷-۱۱۸</ref> | ||
فرزندان شهیدان از | فرزندان شهیدان از سهمیه‌ای برای استخدام دولت برخوردار هستند و نیروهای حفاظت مجلس نیز به واسطه نبیه برّی ایجاد شده و افتتاح بیمارستان الزهرا در بیروت نیز از جمله اقدامات اوست.<ref>مصاحبه با صلاح فحص</ref> | ||
===تفرقه در جنبش و شکل گیری حزب الله=== | ===تفرقه در جنبش و شکل گیری حزب الله=== | ||
در جریان عملیات الجلیل و حمله به [[بیروت]]، جنبش امل همراه با دیگر گروه‌های لبنانی به مذاکرات با اسرائیل در قالب هیات نجات ملی پیوست. این حرکت باعث شد که تعداد زیادی از شیعیان از امل جدا شوند. از میان آنها | در جریان عملیات الجلیل و حمله به [[بیروت]]، جنبش امل همراه با دیگر گروه‌های لبنانی به مذاکرات با اسرائیل در قالب هیات نجات ملی پیوست. این حرکت باعث شد که تعداد زیادی از شیعیان از امل جدا شوند. از میان آنها می‌توان به ۳ گروه اصلی اشاره کرد: | ||
* '''امل اسلامی:''' فرماندهی این گروه را [[سید حسین موسوی]]، جانشین نبیه بری در امل در اختیار داشت که از آنها جدا شده بود. | * '''امل اسلامی:''' فرماندهی این گروه را [[سید حسین موسوی]]، جانشین نبیه بری در امل در اختیار داشت که از آنها جدا شده بود. | ||
* '''حزب دعوت اسلامی:''' از بزرگان این حزب که معتقد به مبارزه با اسرائیل بودند، | * '''حزب دعوت اسلامی:''' از بزرگان این حزب که معتقد به مبارزه با اسرائیل بودند، می‌توان به آیت الله [[سید محمد حسین فضل الله]] و شیخ [[محمد مهدی شمس الدین]] اشاره کرد. | ||
* '''تجمع علمای مسلمین:''' به مسئولیت "[[صبحی طفیلی|شیخ صبحی طفیلی]]". | * '''تجمع علمای مسلمین:''' به مسئولیت "[[صبحی طفیلی|شیخ صبحی طفیلی]]". | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۵۲: | ||
برخی از حوادثی که در مدت اختلاف میان این دو گروه روی داد، عبارتند از: | برخی از حوادثی که در مدت اختلاف میان این دو گروه روی داد، عبارتند از: | ||
* در آغاز، تجاوزها از راه ضرب و شتم، سلاح کِشی یا ایجاد تشنج در فضای روستاها در سطح محدود شروع شد. | * در آغاز، تجاوزها از راه ضرب و شتم، سلاح کِشی یا ایجاد تشنج در فضای روستاها در سطح محدود شروع شد. | ||
* | * در ۱۹۸۸/۵/۴ جنبش امل، با این باور که حزب الله از حدود خود تجاوز کرده است، تصمیم به خلع سلاح نیروهای حزب الله گرفت.این تصمیم که به نام «مانع حاروف» معروف شد در ابتدا به درگیری در مناطق نبطیه و غازیه انجامید. و پس از آن، رهبری حزب الله در اقدامی سریع، تصمیم گرفت نظر جنبش أمل را قبول و بدین ترتیب خلع سلاح شد. | ||
* در تاریخ ۱۹۸۸/۵/۶ درگیری‌ها به بیروت کشیده شد و حزب‌الله در این مرحله تصمیم به نبرد گرفت. در نتیجه، امل از پایگاه‌های خود در حومه جنوب بیروت خارج شد. | * در تاریخ ۱۹۸۸/۵/۶ درگیری‌ها به بیروت کشیده شد و حزب‌الله در این مرحله تصمیم به نبرد گرفت. در نتیجه، امل از پایگاه‌های خود در حومه جنوب بیروت خارج شد. | ||
* تسلط حزب‌الله بر روستاهایی در اقلیم التفاح در جنوب لبنان در پایان سال ۱۹۸۸. | * تسلط حزب‌الله بر روستاهایی در اقلیم التفاح در جنوب لبنان در پایان سال ۱۹۸۸. | ||
* پس از توافق امل و حزب الله در فوریه ۱۹۸۹، جنگ اقلیم التفاح در نیمه | * پس از توافق امل و حزب الله در فوریه ۱۹۸۹، جنگ اقلیم التفاح در نیمه ژوئیه همان سال روی داد. در این نبرد، حزب الله به مدت ۱۰۰ روز در محاصره شدیدی قرار گرفت.<ref>[https://rasekhoon.net/article/print/662432/%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7/ جنگ اردوگاه‌ها]</ref> | ||
====توافق قطع مخاصمه==== | ====توافق قطع مخاصمه==== | ||
درگیری بین جنبش امل و حزب | درگیری بین جنبش امل و حزب الله،ها از اواسط سال ۱۹۸۸ میلادی شروع شد و دو سال و نیم ادامه داشت. در این مدت [[ایران]] و [[سوریه]] بسیار کوشیدند تا این درگیری‌ها پایان یابد.<ref>حزب الله لبنان خط مشی، گذشته و آینده آن، شیخ نعیم قاسم، ص۱۴۵</ref> به دنبال حمله عراق به کویت و بروز نشانه‌های شروع جنگ خلیج فارسی با توافق صلح میان طرفین در ۱۹۹۰/۱۱/۹ به پایان رسید.<ref>[https://rasekhoon.net/article/print/662432/%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7/ جنگ اردوگاه‌ها]</ref> | ||
این قرارداد بر فراموشی بدبینی‌های موجود میان طرفین، برنامه برقراری صلح و سازش، بازگشت حزب به جنوب تأکید کرده بود. البته بر اساس این قرارداد، امنیت جنوب لبنان به ارتش سپرده شد و عملیات مقاومت تضعیف شد.<ref>[https://rasekhoon.net/article/print/662432/%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7/ جنگ اردوگاه‌ها]</ref> | این قرارداد بر فراموشی بدبینی‌های موجود میان طرفین، برنامه برقراری صلح و سازش، بازگشت حزب به جنوب تأکید کرده بود. البته بر اساس این قرارداد، امنیت جنوب لبنان به ارتش سپرده شد و عملیات مقاومت تضعیف شد.<ref>[https://rasekhoon.net/article/print/662432/%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7/ جنگ اردوگاه‌ها]</ref> | ||
====همکاری در جنگ | ====همکاری در جنگ ۳۳ روزه==== | ||
در جریان [[جنگ | در جریان [[جنگ ۳۳ روزه]] در تابستان ۲۰۰۶م، این جنبش با گروه [[حزب الله لبنان]] همکاری خوب و منسجمی در مقابل اسرائیل داشتند. به گواهی [[سید حسن نصرالله]] دبیر کل حزب الله، این همکاری در پی رایزنی با [[نبیه بری]]، رهبر جنبش امل از همان روز اول جنگ تا آخر وجود داشت. وی موفقیت لبنان در پیروزی بر اسرائیل نتیجه همکاری و همراهی نزدیک نبیه برّی و این جنبش و تقسیم مسئولیت‌ها در بین دو گروه سیاسی بوده است. همکاری‌ای که هم در میدان جنگ و هم در بعد برنامه ریزی و لجستیک جنگ بود. همچنین این هماهنگی در آزاد سازی کشتزارهای شعبا و جنگ جنوب ادامه دارد.<ref>[http://www.shomalnews.com/view/42778/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9%20%D9%86%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%20%D8%A7%D8%B2%20%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87%20%D8%AD%D8%B2%D8%A8%20%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%20%D9%88%20%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4%20%D8%A7%D9%85%D9%84%20/ دفاع نصرالله از رابطه حزب الله و جنبش امل]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* حشیشو، نهاد، احزاب سیاسی لبنان، ترجمه سید حسین موسوی، تهران، مرکز | * حشیشو، نهاد، احزاب سیاسی لبنان، ترجمه سید حسین موسوی، تهران، مرکز پژوهش‌های علمی ومطالعات استراتژیک خاورمیانه، ۱۳۸۰. | ||
* حق‌شناس، علی، ساختار سیاسی اجتماعی لبنان و تاثیر آن بر پیدایش جنبش امل(نخستین منبع فارسی جنبش امل)، تهران، سنا، ۱۳۸۸. | * حق‌شناس، علی، ساختار سیاسی اجتماعی لبنان و تاثیر آن بر پیدایش جنبش امل(نخستین منبع فارسی جنبش امل)، تهران، سنا، ۱۳۸۸. | ||
* قاسم، نعیم، حزب الله لبنان خط مشی، گذشته و آینده آن، ترجمه: محمد مهدی شریعتمدار، چ دوم، اطلاعات، ۱۳۸۶. | * قاسم، نعیم، حزب الله لبنان خط مشی، گذشته و آینده آن، ترجمه: محمد مهدی شریعتمدار، چ دوم، اطلاعات، ۱۳۸۶. | ||