جنبش امل: تفاوت میان نسخه‌ها

جنبش امل (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۹ ژوئن ۲۰۱۶، ساعت ۲۱:۰۲

۴۴۷ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۹ ژوئن ۲۰۱۶

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Hasanejraei

Automoderated users، confirmed

۴۴۱

ویرایش

@@ خط ۳۹: / خط ۳۹: @@
 | پانوشت =
 }}
-'''جنبش أمل'''، قدیمی‌ترین تشکل سیاسی شیعی در لبنان است. این جنبش، ادامه حرکت مردمی [[لبنان]] است که در اوایل دهه ۱۹۷۰ به وسیله [[امام موسی صدر]] به جهت دفاع از [[شیعیان]] لبنان و مقابله نظامی با رژیم صهیونیستی شکل گرفت. رهبری این  جنبش، از ابتدای تشکیل برعهده امام موسی صدر و بعد از وی، [[شهید]] [[مصطفی چمران]] و از سال ۱۹۷۹ [[نبیه بری]] بود. پس از شهادت شهید چمران و در جریان عملیات الجلیل و حمله به [[بیروت]]، جنبش امل همراه با دیگر گروه‌های لبنانی به مذاکرات با اسرائیل در قالب هیات نجات ملی پیوست.
+'''جنبش أمل'''، قدیمی‌ترین تشکل سیاسی شیعی در لبنان، ادامه حرکت مردمی [[لبنان]] که در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی توسط [[امام موسی صدر]] و برای دفاع از [[شیعیان]] لبنان و مقابله نظامی با رژیم صهیونیستی شکل گرفت. رهبری این  جنبش، از ابتدای تشکیل بر عهده امام موسی صدر و بعد از وی، [[شهید]] [[مصطفی چمران]] و از سال ۱۹۷۹ [[نبیه بری]] بود. پس از شهادت شهید چمران و در جریان عملیات الجلیل و حمله به [[بیروت]]، جنبش امل همراه با دیگر گروه‌های لبنانی به مذاکرات با اسرائیل در قالب هیات نجات ملی پیوست.
-در پی این تغییر رویکرد، گروه‌های زیادی از نیروهای مومن از این جنبش جدا شدند و چندی بعد، [[حزب الله لبنان|حزب‌الله لبنان]] در پی آن شکل گرفت. از سال ۱۹۹۰ این جنبش به جریان سیاسی حاکم لبنان پیوست و جایگاه سیاسی خود را مستحکم ساخت. ریاست مجلس و تصاحب تعدادی از کرسی‌های مجلس لبنان دستاورد تغییر نگرش این جنبش در دوره بعد از سید موسی صدر بود.
+در پی این تغییر رویکرد، گروه‌های زیادی از نیروهای مومن از این جنبش جدا شدند و چندی بعد، [[حزب الله لبنان|حزب‌الله لبنان]] در پی آن شکل گرفت. از سال ۱۹۹۰، این جنبش به جریان سیاسی حاکم لبنان پیوست و جایگاه سیاسی خود را مستحکم ساخت. ریاست مجلس و تصاحب تعدادی از کرسی‌های مجلس لبنان، دستاورد تغییر نگرش این جنبش در دوره بعد از [[سید موسی صدر]] بود.
-با وجود این تغییر نگرش، در جریان جنگ ۳۳روزه اسرائیل برعلیه لبنان، این نهضت در کنار حزب‌الله به مقابله با یورش اسرائیل برخواست و همکاری نزدیکی در میدان نبرد و بخش لجستیک داشت.
+با وجود این تغییر نگرش، در جریان جنگ ۳۳ روزه اسرائیل علیه لبنان، این نهضت در کنار حزب‌الله به مقابله با یورش اسرائیل برخاست و همکاری نزدیکی در میدان نبرد و بخش لجستیک داشت.
 ==در زمان امام موسی صدر==
 ===تأسیس===
-در سال‌های ابتدایی دهه ۱۹۷۰، هر یک از احزاب و گروه‌های لبنانی برای خود ارتشی نظامی داشت ولی چون عاری از انگیزه و آرمان دینی و مذهبی بود، در برابر تهدیدهای نظامی کشورهای دیگر، کارایی لازم را نداشت. بعلاوه هر یک از این گروه‌های نظامی، خود عاملی برای درگیری‌های قومی و مذهبی و قبیلگی بود. بنابراین برای ایجاد امنیت داخلی و خارجی لبنان، تأسیس یک سازمان نظامی قومی، ضروری به نظر می‌رسید. سازمانی که افراد آن با داشتن آگاهی‌های سیاسی، مذهبی و نظامی، پاسدار مرزهای عقیده و نظام باشند. سید موسی صدر، در ۲۰ ژانویه  ۱۹۷۵ م<ref>برابر با ۷ محرم ۱۳۹۵ق و ۳۰ دی ۱۳۵۳ش</ref> مردم لبنان را به تشکیل سازمان نظامی متحدی دعوت کرد.<ref>مهدی پیشوایی، مکتب اسلام، سال بیست وپنجم، شماره دهم، ص۱۸. </ref>
+در سال‌های ابتدایی دهه ۱۹۷۰، هر یک از احزاب و گروه‌های لبنانی برای خود ارتشی نظامی داشت ولی چون عاری از انگیزه و آرمان دینی و مذهبی بود، در برابر تهدیدهای نظامی کشورهای دیگر، کارایی لازم را نداشت. بعلاوه هر یک از این گروه‌های نظامی، خود عاملی برای درگیری‌های قومی و مذهبی و قبیلگی بود. بنابراین برای ایجاد امنیت داخلی و خارجی لبنان، تأسیس یک سازمان نظامی قومی، ضروری به نظر می‌رسید. سازمانی که افراد آن با داشتن آگاهی‌های سیاسی، مذهبی و نظامی، پاسدار مرزهای عقیده و نظام باشند. سید موسی صدر، در ۲۰ ژانویه  ۱۹۷۵م<ref>برابر با ۷ محرم ۱۳۹۵ق و ۳۰ دی ۱۳۵۳ش</ref> مردم لبنان را به تشکیل سازمان نظامی متحدی دعوت کرد.<ref>مهدی پیشوایی، مکتب اسلام، سال بیست وپنجم، شماره دهم، ص۱۸. </ref>
-از این تاریخ، پایه‌های یک سازمان نظامی به نام  "افواج مقاومت لبنان" یا همان امل پی ریزی شد. جوانان مدرسه صنعتی جبل عامل، اولین کسانی بودند که به این گروه پیوستند و به آموختن فنون نظامی پرداختند. مرکز آموزش این سازمان، نخست در دهکده‌ای به نام "یمونه" در حومه [[بعلبک]] قرار داشت که بعد از مدتی با توافق [[سازمان فتحِ فلسطین]] به مرکز بزرگ آموزش نظامی آن، یعنی محلی به نام "عین‌النبیه" منتقل گردید و در آنجا زیر نظر مربیان جنبش فتح به تربیت نیروهای خود پرداخت.
+از این تاریخ، پایه‌های یک سازمان نظامی به نام «افواج مقاومت لبنان» یا همان امل پی‌ریزی شد. جوانان مدرسه صنعتی [[جبل عامل]]، اولین کسانی بودند که به این گروه پیوستند و به آموختن فنون نظامی پرداختند. مرکز آموزش این سازمان، نخست در دهکده‌ای به نام «یمونه» در حومه [[بعلبک]] بود که بعد از مدتی با توافق [[سازمان فتح فلسطین]] به مرکز بزرگ آموزش نظامی آن، یعنی محلی به نام عین‌النبیه منتقل گردید و در آنجا زیر نظر مربیان جنبش فتح به تربیت نیروهای خود پرداخت.
 [[پرونده:امام موسی صدر پس از انفجار مین در مرکز آموزش نظامی جنبش امل.jpg|بندانگشتی|امام موسی صدر در کنفرانس مطبوعاتی پس از انفجار مین در پایگاه عین النبیه]]
 فعالیت‌های این سازمان هفت ماه به صورت مخفیانه ادامه داشت، ولی پس از گذشت این مدت، در روز ۶ ژولای ۱۹۷۵<ref>برابر با ۲۵ جمادی الثانی ۱۳۹۵ و ۱۴ تیر ۱۳۵۴</ref> انفجاری در پایگاه نظامی این سازمان روی داد و ۲۷ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر نیز زخمی شدند. این جریان خود به خود موجب آشکار شدن سازمان امل شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۳. </ref>
-در پی این انفجار، امام موسی صدر، در یکشنبه ۷ ژولای ۱۹۷۵ <ref>برابر با ۲۶ جمادی‌الثانی ۱۳۹۵ ق و ۱۵ تیر ۱۳۵۴ش</ref> در کنفرانس مطبوعاتی موجودیت این سازمان را اعلام کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۶. </ref> پس از این انفجار، مرکز آموزش به محل دیگری به نام "جَنَتا" تغییر مکان داد و در آنجا خود اعضای سازمان به اعضای جدید آموزش می‌دادند. <ref>[http://www.imam-sadr.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/tabid/99/ArticleId/5668/%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%9B-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2--%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%A3%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D8%A7%D9%85%D9%84.aspx موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر]</ref>
+در پی این انفجار، [[امام موسی صدر]]، در یکشنبه ۷ ژولای ۱۹۷۵ <ref>برابر با ۲۶ جمادی‌الثانی ۱۳۹۵ ق و ۱۵ تیر ۱۳۵۴ش</ref> در یک کنفرانس مطبوعاتی، موجودیت این سازمان را اعلام کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران، شماره ۱۱، ص۲۹۶. </ref> پس از این انفجار، مرکز آموزش به محل دیگری به نام «جَنَتا» تغییر مکان داد و در آنجا خود اعضای سازمان به اعضای جدید آموزش می‌دادند. <ref>[http://www.imam-sadr.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1/tabid/99/ArticleId/5668/%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D8%9B-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2--%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%A3%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4-%D8%A7%D9%85%D9%84.aspx موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر]</ref>
 ===استقبال عمومی جوانان===
-همین‌که تأسیس جنبش امل اعلام كرد، هزاران جوان برای پیوستن به صفوف آن شتافتند. خانه‏‌های رهبران و محل اقامت موقت امام موسی صدر در منزل احمد اسماعیل و محل استقرار موقت جنبش در منطقه پل فؤاد اول، روزانه شاهد انبوه داوطلبانی بود كه خواستار سلاح و آموزش نظامی بودند.
+همین که تأسیس جنبش امل اعلام كرد، هزاران جوان برای پیوستن به آن شتافتند. خانه‏‌های رهبران و محل اقامت موقت [[امام موسی صدر]] در منزل احمد اسماعیل و محل استقرار موقت جنبش در منطقه پل فؤاد اول، روزانه شاهد انبوه داوطلبانی بود كه خواستار سلاح و آموزش نظامی بودند.
 [[پرونده:تعدادی از جوانان داوطلب جنبش امل.png|بندانگشتی|تعدادی از رزمندگان جوان جنبش امل ]]
+===منبع تأمین هزینه‌های اولیه===
+بیشتر سلاح‌های مورد نیاز این گروه، از طریق [[خمس]] و [[زکات]] ثروتمندان شیعه تهیه می‏‌شد. امام موسی صدر به‌طور مستقیم یا به‌وسیله برخی از افراد مورد اعتماد، از [[رومانی]] سلاح خریداری می‏‌کرد. به‌طوری‌که نخستین معامله تسلیحاتی که [[امام موسی صدر]] انجام داد، با وامی بود که از یکی از ثروتمندان ‏جنوب گرفت.<ref>[http://iscq.ir/?part=menu&inc=menu&id=41 سید هادی خسروشاهی، جنبش امل و امام موسی صدر (قسمت سوم)، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز بررسی‌های اسلامی.]</ref>
-===منبع تأمین هزینه‌های اولیه===
+کمک‌های ثروتمندان منبع مالی دیگری برای تأمین هزینه‌های جنبش امل بود. اما وی پیشنهاد پول و سلاح از سوی گروه‌های دیگر را نمی‌پذیرفت و ترجیح می‌داد این جنبش به خود متکی باشد؛ ازجمله پیشنهاد تأمین سلاح و پول از سوی خلیل الوزیز معاون [[یاسر عرفات]] را محترمانه رد کرد.<ref>[http://iscq.ir/?part=menu&inc=menu&id=41 سید هادی خسروشاهی، جنبش امل و امام موسی صدر (قسمت سوم)، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز بررسی‌های اسلامی.]</ref>
-بیشتر سلاح‌های مورد نیاز این گروه، از طریق [[خمس]] و [[زکات]] ثروتمندان شیعه تهیه می‏‌شد. امام موسی صدر به‌طور مستقیم یا به‌وسیله برخی از افراد مورد اعتماد، از [[رومانی]] سلاح خریداری می‏‌کرد. به‌طوری‌که نخستین معامله تسلیحاتی که امام موسی انجام داد، با وامی بود که از یکی از ثروتمندان ‏جنوب گرفت.
-کمک‌های ثروتمندان منبع مالی دیگری برای تأمین هزینه‌های جنبش امل بود. اما وی پیشنهاد پول و سلاح از سوی گروه‌های دیگر را نمی‌پذیرفت و ترجیح می‌داد این جنبش به خود متکی باشد؛ ازجمله پیشنهاد تأمین سلاح و پول از سوی خلیل الوزیز معاون [[یاسر عرفات]] را محترمانه رد کرد.
+کمک‌های [[مراجع تقلید شیعه]] در [[ایران]] نیز منبع مالی دیگری بود. [[آیت الله]] [[سید محمدرضا گلپایگانی]] برای کمک به سرپرستی امور شیعیان لبنان و رفع مشکلات آنان یک میلیون لیره لبنانی برای موسی صدر فرستاد.
-کمک‌های [[مراجع تقلید شیعه]] در [[ایران]] نیز منبع مالی دیگری بود. [[آیت الله|آیت‌الله]] [[سید محمد رضا گلپایگانی]] برای کمک به سرپرستی امور شیعیان لبنان و رفع مشکلات آنان یک میلیون لیره لبنانی برای موسی صدر فرستاد.
 ===شنبه سیاه‏===
-جنبش امل پس از پنج ماه از تأسیسش، در ۱۹۷۵/۹/۱۶<ref>برابر با ۱۰ رمضان ۱۳۹۵ قمری و ۲۵ شهریور ۱۳۵۴ شمسی</ref> با یك چالش مستقیم ‏در قلب بیروت روبرو شد. به دستور بشیر جمیل، نایب رئیس‏ شبه نظامیان فالانژ، گروه‌های مسلح، بندرگاه و بازارهای تجاری بیروت را به تصرف ‏خود درآوردند و به كشتار شهروندان پرداختند. در این كشتار بی‌رحمانه ۳۰۰ تن‏ شهید و بیش از ۱۰۰۰ تن زخمی شدند. جو ترس و وحشت آن‌چنان بر كشور حکم‌‌فرما شد، كه جنگ ناپیوسته به جنگ جنون ‏آمیزی بدل گشت و از همان روز گروگان‌گیری، انداختن اجساد زیر پل‌ها و حتی [[مُثله]] كردن اجساد صورت گرفت. پس از این واقعه، امام موسی صدر، این روز را پایان ‏خط گفتگو با حزب فالانژ دانست.
+جنبش امل پس از پنج ماه از تأسیس، در ۱۶ سپتامبر ۱۹۷۵<ref>برابر با ۱۰ رمضان ۱۳۹۵ قمری و ۲۵ شهریور ۱۳۵۴ شمسی</ref> با یک چالش مستقیم ‏در قلب بیروت روبرو شد. به دستور بشیر جمیل، نایب رئیس‏ شبه نظامیان فالانژ، گروه‌های مسلح، بندرگاه و بازارهای تجاری بیروت را به تصرف ‏خود درآوردند و به كشتار شهروندان پرداختند. در این كشتار بی‌رحمانه، ۳۰۰ تن‏ شهید و بیش از ۱۰۰۰ تن زخمی شدند. جوّ ترس و وحشت آن‌چنان بر كشور حکم‌‌فرما شد، كه جنگ ناپیوسته به جنگ جنون‌آمیزی بدل گشت و از همان روز گروگان‌گیری، انداختن اجساد زیر پل‌ها و حتی [[مُثله]] كردن اجساد صورت گرفت. پس از این واقعه، امام موسی صدر، این روز را پایان ‏خط گفتگو با حزب فالانژ دانست.
 بدین ترتیب، امل، ناخواسته از طرف‌های درگیر در جنگ داخلی شد؛ زیرا در ‏این جنگ به دفاع از محرومان تمام لبنان برخاست. مخصوصاً پس از اینكه اهداف فالانژها مبنی بر تسلط بر كشور از طریق جنگ فرقه‌‏ای فاش شد. فالانژها برای پاک‌سازی مناطق تحت سیطره خود [[مسلمانان]] را ــ كه اغلب [[شیعه]] بودند ــ از آن مناطق‏ اخراج كردند.