کاربر ناشناس
نخل‌گردانی (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها
←پیشینه تاریخی
imported>Naimi |
imported>Naimi |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
ساختن شبیه شهیدان و تابوتهای تمثیلی شهیدان و آیین حمل آنها در دسته های عزا در فرهنگ ایران پیشینه درازی دارد. نمونه برجسته و معتبر آن آیین سوگواری سالانه مرگ سیاوش (از قهرمانان شاهنامه) و حمل و گرداندن تابوت اوست.<ref> بلوکباشی، علی، نخل گردانی...، ص۱۳.</ref>{{سخ}} | ساختن شبیه شهیدان و تابوتهای تمثیلی شهیدان و آیین حمل آنها در دسته های عزا در فرهنگ ایران پیشینه درازی دارد. نمونه برجسته و معتبر آن آیین سوگواری سالانه مرگ سیاوش (از قهرمانان شاهنامه) و حمل و گرداندن تابوت اوست.<ref> بلوکباشی، علی، نخل گردانی...، ص۱۳.</ref>{{سخ}} | ||
بر اساس اسناد موجود استفاده از واژه نخل و اطلاق این عنوان بر رسم تابوتگردانی امام سوم شیعیان، به دوره صفوی باز میگردد. ظاهرا این مراسم با تشریفاتی کم و بیش شبیه به امروز در دوره صفویه و در مناطق مركزی و كویری ایران، با شكلی رواج داشته است.<ref> خاکی،محمد رضا و دیگری، ریخت شناسی آیین نخل گردانی، ص۱۰.</ref> به همین دلیل برخی از پژوهشگران آیین نخل گردانی را از بدعت‌های حکومت صفویه می‌دانند.<ref>آیتی، عبدالحسین، تاریخ یزد، ص۲۴۴.</ref> | بر اساس اسناد موجود استفاده از واژه نخل و اطلاق این عنوان بر رسم تابوتگردانی امام سوم شیعیان، به دوره صفوی باز میگردد. ظاهرا این مراسم با تشریفاتی کم و بیش شبیه به امروز در دوره صفویه و در مناطق مركزی و كویری ایران، با شكلی رواج داشته است.<ref> خاکی،محمد رضا و دیگری، ریخت شناسی آیین نخل گردانی، ص۱۰.</ref> به همین دلیل برخی از پژوهشگران آیین نخل گردانی را از بدعت‌های حکومت صفویه می‌دانند.<ref>آیتی، عبدالحسین، تاریخ یزد، ص۲۴۴.</ref> | ||
==ساختار مراسم== | |||
طبق رسومات آیین نخل‌گردانی در واقع در دو بخش برگزار میگردد؛ نخست نخل‌آرایی، نخل‌بندی یا همان آماده‌سازی و به اصطلاح آرایش نخل عزا، دوم نخل‌گردانی و یا نخلبرداری. <ref>خاکی،محمد رضا و دیگری، ریخت شناسی آیین نخل گردانی، ص۱۱-۱۲.</ref> | |||
===نخل بستن=== | |||
به تزیین و آرایش نخل، نخل بستن میگویند. نخل را در نخستین دهـه محرم و بیشتر در دو سه روز پیش از تاسوعا میبندند. بستن وآرایش نخل بـسته بـه كوچك و بزرگ بودن نخل، مقدار اشـیاء ولوازم و زیورهـای تـزیینی و بـالاخره نـوع و شكل آذینبندی یك تا چند روز طول میكشد. نخلهای بزرگ را چند روزه و معمولاً از پنجم تا نهم محرم، سیاهپوش و آذینبندی می‌كنند.{{سخ}} | |||
بـرای بـستن نخل، نخست همه سطح آن را با پارچه‌های سیاه و سبز و طاق شال و ترمه می‌پوشانند. این پوشش، به خصوص در دو سمت پیشانی و عقب با شاخه‌های گل، شمشاد، آینه و زیورهای گوناگون تزیین می‌شود. شـمشیر، خنجر، دشنه، سپر و كلاه‌خود، و چند فانوس، چراغ لاله یا شمع بزرگ، چند بیرق كوچك، نظر قربانی، چهل بسم‌اللّه و چند شمایل از امامان از دیگر زیورهای نخل است.{{سخ}} | |||
گاهی روی نخل یك دستار سبز و شـال كمـر و ردایی به نشانه لباس امام می‌گذارند و معمولا زنگی از سقف نخل آویزان است که هنگام حمل نخل با به صدا در آمدن آن نخل‌كشان و افـراد دسـته صلوات می‌فرستند. <ref>جمشیدی گوهرریزی، مهدیه، نخل و نخل گردانی در استان یزد، ص۶۱-۶۲.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||