پرش به محتوا

رقیب و عتید: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۷ مارس ۲۰۱۵
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Pourrezaei
imported>Pourrezaei
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۴: خط ۱۴:
گروهی از مفسّران معتقدند که «رقیب» و «عتید»، همان دو فرشته‌ای هستند که در آیه «إِذْ یتَلَقَّی الْمُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیمِینِ وَ عَنِ الشِّمَالِ قَعِیدٌ»<ref>سوره ق، ۱۷:«(به خاطر بیاورید) هنگامی را که دو فرشته راست و چپ که ملازم انسانند اعمال او را دریافت می‌دارند».</ref> به عنوان «متلقیان»، از آنها یاد شده است. فرشته سمت راست، نامش «رقیب» و نویسنده کارهای خوب است و فرشته سمت چپ، نامش «عتید» و نویسنده کارهای بد است.<ref> تفسیر الکاشف، ج ۷، ص ۱۳۲ ؛ تفسیر جوامع الجامع، ج ۴، ص ۱۶۶؛ تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، ج ۹، ص ۱۰؛ تفسیر نمونه، ج ۲۲، ص ۲۴۹ – ۲۵۰</ref>
گروهی از مفسّران معتقدند که «رقیب» و «عتید»، همان دو فرشته‌ای هستند که در آیه «إِذْ یتَلَقَّی الْمُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیمِینِ وَ عَنِ الشِّمَالِ قَعِیدٌ»<ref>سوره ق، ۱۷:«(به خاطر بیاورید) هنگامی را که دو فرشته راست و چپ که ملازم انسانند اعمال او را دریافت می‌دارند».</ref> به عنوان «متلقیان»، از آنها یاد شده است. فرشته سمت راست، نامش «رقیب» و نویسنده کارهای خوب است و فرشته سمت چپ، نامش «عتید» و نویسنده کارهای بد است.<ref> تفسیر الکاشف، ج ۷، ص ۱۳۲ ؛ تفسیر جوامع الجامع، ج ۴، ص ۱۶۶؛ تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، ج ۹، ص ۱۰؛ تفسیر نمونه، ج ۲۲، ص ۲۴۹ – ۲۵۰</ref>


[[محمد حسین تهرانی]] معتقد است چون فرشتگان مادی نیستند، مکان لازم ندارند ولی چون تعلّق به مادّه می‌گیرند نسبت و اضافه‌ای با مادّه پیدا می‌کنند، مانند روح انسان که مادّی نیست ولی بواسطه تعلّق به بدن، نسبت خاصّی با بدن پیدا می‌کند، آمدن دو فرشته آسمانی و قرار گرفتن بر دو شانه هم نظیر تعلّق نفس به بدن است و راست و چپ کنایه از سعادت و شقاوت است؛ یعنی آن فرشتگان یکی اعمال خوب را ثبت می‌کند و دیگری اعمال بد را ضبط می‌نماید.<ref> معاد شناسی، ج۷، ص۱۶۷</ref>
[[سید محمد حسین لاله زاری طهرانی|سید محمد حسین تهرانی]] معتقد است چون فرشتگان مادی نیستند، مکان لازم ندارند ولی چون تعلّق به مادّه می‌گیرند نسبت و اضافه‌ای با مادّه پیدا می‌کنند، مانند روح انسان که مادّی نیست ولی بواسطه تعلّق به بدن، نسبت خاصّی با بدن پیدا می‌کند، آمدن دو فرشته آسمانی و قرار گرفتن بر دو شانه هم نظیر تعلّق نفس به بدن است و راست و چپ کنایه از سعادت و شقاوت است؛ یعنی آن فرشتگان یکی اعمال خوب را ثبت می‌کند و دیگری اعمال بد را ضبط می‌نماید.<ref> معاد شناسی، ج۷، ص۱۶۷</ref>


=== کِرامَاً کاتِبینَ و سایر تعبیرات قرآنی===
=== کِرامَاً کاتِبینَ و سایر تعبیرات قرآنی===
مفسران «رُسُل» مطرح شده در [[سوره زخرف]] و «حافِظین» و «کراماً کاتبین» در [[سوره انفطار]] را همان رقیب و عتید دانسته‌اند: {{متن قرآن|أَمْ یحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سِرَّ‌هُمْ وَنَجْوَاهُم بَلَیٰ وَرُ‌سُلُنَا لَدَیهِمْ یکتُبُونَ|ترجمه= آیا می‌پندارند ما راز و نجوایشان را نمی‌شنویم؟ آری، رسولان ما نزد آنها هستند و می‌نویسند.| سوره= زخرف|آیه = ۸۰}} {{متن قرآن|وَ إِنَّ عَلَیکمْ لَحَافِظِینَ ﴿۱۰﴾ کرَ‌امًا کاتِبِینَ ﴿۱۱﴾ یعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ ﴿۱۲﴾|ترجمه= بر شما محافظانی گمارده شده‌اند: کاتبانی بزرگوار، می‌دانند که شما چه می‌کنید.| سوره=انفطار|آیه= ۱۰-۱۲}}
مفسران «رُسُل» مطرح شده در [[سوره زخرف]] و «حافِظین» و «کراماً کاتبین» در [[سوره انفطار]] را همان رقیب و عتید دانسته‌اند: {{متن قرآن|أَمْ یحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سِرَّ‌هُمْ وَنَجْوَاهُم بَلَیٰ وَرُ‌سُلُنَا لَدَیهِمْ یکتُبُونَ|ترجمه= آیا می‌پندارند ما راز و نجوایشان را نمی‌شنویم؟ آری، رسولان ما نزد آنها هستند و می‌نویسند.| سوره= زخرف|آیه = ۸۰}} {{متن قرآن|وَ إِنَّ عَلَیکمْ لَحَافِظِینَ، کرَ‌امًا کاتِبِینَ، یعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ |ترجمه= بر شما محافظانی گمارده شده‌اند: کاتبانی بزرگوار، می‌دانند که شما چه می‌کنید.| سوره=انفطار|آیه= ۱۰-۱۲}}


این واژه قرآنی در ادبیات مردم ایران نیز کاربرد داشته و به صورت ضرب المثل «حسابش با کِرامَل الکاتبینه» درآمده است. در ادبیات فارسی نیز از این فرشتگان یاد شده که شعر حافظ نمونه‌ای از آن است:
این واژه قرآنی در ادبیات مردم ایران نیز کاربرد داشته و به صورت ضرب المثل «حسابش با کِرامَل الکاتبینه» درآمده است. در ادبیات فارسی نیز از این فرشتگان یاد شده که شعر حافظ نمونه‌ای از آن است:
خط ۳۳: خط ۳۳:
در اینکه این دو فرشته چه سخنانی را می‌نویسند در میان مفسران گفتگو است. جمعی معتقدند همه چیز را می‌نویسند، حتی ناله‌ای را که دردمند در موقع درد سر می‌دهد، در حالی که بعضی دیگر عقیده دارند تنها الفاظ خیر و شر و [[واجب]] و [[مستحب]] یا [[حرام]] و [[مکروه]] را می‌نویسند و کاری به [[مباح|مباحات]] ندارند. اما عمومیت تعبیر آیه نشان می‌دهد که تمامی الفاظ و گفتار آدمی ثبت می‌شود مگر اموری که خداوند اجازه نمی‌دهد حتی این دو فرشته از آن مطلع گردند. در [[دعای کمیل]] آمده است: وَ کلّ سَیئَةٍ أَمَرْتَ بإثْبَاتِهَا الْکرَام‌ الْکاتِبینَ الَّذِینَ وَکلْتَهُمْ بحِفْظِ مَا یکونُ مِنِّی وَ جَعَلْتَهُمْ شُهُودًا عَلَی مَعَ جَوَارِحی وَ کنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَی مِنْ وَرَآئِهِمْ وَالشَّاهِدَ لِمَا خَفِی عَنْهُمْ: بار خدایا بیامرز هر کار زشتی که کراما کاتبین آن را ثبت نموده‌اند، فرشتگان بزرگواری که برای حفظ و ثبت آنچه از من است گماشتی! و آنان را با اعضاء و جوارح من، گواهانی بر عمل من قرار دادی! و خودت در رتبهای مافوق آنها رقیب و محافظ و محاسب من بودی و شاهد بر آنچه از آنها پنهان می‌مانده است.»
در اینکه این دو فرشته چه سخنانی را می‌نویسند در میان مفسران گفتگو است. جمعی معتقدند همه چیز را می‌نویسند، حتی ناله‌ای را که دردمند در موقع درد سر می‌دهد، در حالی که بعضی دیگر عقیده دارند تنها الفاظ خیر و شر و [[واجب]] و [[مستحب]] یا [[حرام]] و [[مکروه]] را می‌نویسند و کاری به [[مباح|مباحات]] ندارند. اما عمومیت تعبیر آیه نشان می‌دهد که تمامی الفاظ و گفتار آدمی ثبت می‌شود مگر اموری که خداوند اجازه نمی‌دهد حتی این دو فرشته از آن مطلع گردند. در [[دعای کمیل]] آمده است: وَ کلّ سَیئَةٍ أَمَرْتَ بإثْبَاتِهَا الْکرَام‌ الْکاتِبینَ الَّذِینَ وَکلْتَهُمْ بحِفْظِ مَا یکونُ مِنِّی وَ جَعَلْتَهُمْ شُهُودًا عَلَی مَعَ جَوَارِحی وَ کنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَی مِنْ وَرَآئِهِمْ وَالشَّاهِدَ لِمَا خَفِی عَنْهُمْ: بار خدایا بیامرز هر کار زشتی که کراما کاتبین آن را ثبت نموده‌اند، فرشتگان بزرگواری که برای حفظ و ثبت آنچه از من است گماشتی! و آنان را با اعضاء و جوارح من، گواهانی بر عمل من قرار دادی! و خودت در رتبهای مافوق آنها رقیب و محافظ و محاسب من بودی و شاهد بر آنچه از آنها پنهان می‌مانده است.»


در حدیث دیگری از امام صادق(ع)<ref> ان المؤمنین اذا قعدا یتحدثان قالت الحفظة بعضها لبعض اعتزلوا بنا، فلعل لهما سرا و قد ستر اللَّه علیهما!: "هنگامی که دو مؤمن کنار هم مینشینند و بحثهای خصوصی میکنند، حافظان اعمال به یکدیگر میگویند: ما باید کنار رویم، شاید آنها سری دارند که خداوند آن را مستور داشته". راوی میگوید:" مگر خداوند عز و جل نمیفرماید ما یلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ: "هیچ سخنی انسان نمیگوید مگر اینکه فرشته مراقب و آماده ثبت اعمال نزد آن حاضر است"؟ امام فرمود: ان کانت الحفظة لا تسمع فان عالم السر یسمع و یری: "اگر حافظان سخنان آنها را نشنوند خداوندی که از اسرار با خبر است میشنود و میبیند". اصول کافی، ج۲، ص۱۸۲</ref> آمده است که خداوند برای اکرام و احترام [[مؤمن]]، بعضی از سخنان او را که جنبه سری دارد از فرشتگان مخفی می‌دارد.<ref> تفسیر نمونه، ج۲۲، ص: ۲۴۹ تا ص: ۲۵۱</ref>
در حدیث دیگری از [[امام صادق(ع)]]<ref> ان المؤمنین اذا قعدا یتحدثان قالت الحفظة بعضها لبعض اعتزلوا بنا، فلعل لهما سرا و قد ستر اللَّه علیهما!: "هنگامی که دو مؤمن کنار هم مینشینند و بحثهای خصوصی میکنند، حافظان اعمال به یکدیگر میگویند: ما باید کنار رویم، شاید آنها سری دارند که خداوند آن را مستور داشته". راوی میگوید:" مگر خداوند عز و جل نمیفرماید ما یلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ: "هیچ سخنی انسان نمیگوید مگر اینکه فرشته مراقب و آماده ثبت اعمال نزد آن حاضر است"؟ امام فرمود: ان کانت الحفظة لا تسمع فان عالم السر یسمع و یری: "اگر حافظان سخنان آنها را نشنوند خداوندی که از اسرار با خبر است میشنود و میبیند". اصول کافی، ج۲، ص۱۸۲</ref> آمده است که خداوند برای اکرام و احترام [[مؤمن]]، بعضی از سخنان او را که جنبه سری دارد از فرشتگان مخفی می‌دارد.<ref> تفسیر نمونه، ج۲۲، ص: ۲۴۹ تا ص: ۲۵۱</ref>


===حضور هنگام مرگ===
===حضور هنگام مرگ===
کاربر ناشناس