کاربر ناشناس
صیغه ازدواج: تفاوت میان نسخه‌ها
ویرایش اساسی
imported>M.r.seifi (←خطبه عقد: .) |
imported>M.r.seifi (ویرایش اساسی) |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==صیغه ازدواج== | ==صیغه ازدواج== | ||
صیغه ازدواج از الفاظی است که به واسطه آن زن و مرد بر یکدیگر [[حلال]] می‌شوند.<ref>رجوع کنید به: امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۷۸.</ref> صیغه عقد ازدواج تنها با [[ایجاب]] و [[قبول]] ثابت می‌شود.<ref> | صیغه ازدواج از الفاظی است که به واسطه آن زن و مرد بر یکدیگر [[حلال]] می‌شوند.<ref>رجوع کنید به: امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۷۸.</ref> صیغه عقد ازدواج تنها با [[ایجاب]] و [[قبول|قبولی]] که به زبان آید، ثابت می‌شود و صرف رضایت باطنی کافی نیست.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۵۱.</ref> ایجاب به معنای پیشنهاد انجام یک معامله به شخص دیگر است.<ref>رجوع کنید به: انصاری و طاهری، دانشنامه حقوق خصوصی، ۱۳۸۴ش، ج۳، ص۱۵۰۷.</ref> قبول نیز عبارت است از رضایت به پیشنهادی که برای آن معامله داده شده است.<ref>رجوع کنید به: انصاری و طاهری، دانشنامه حقوق خصوصی، ۱۳۸۴ش، ج۳، ص۱۵۰۷.</ref> | ||
الفاظ ایجاب که توسط زن خوانده می‌شود<ref>رجوع کنید به: امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۱.</ref> عبارت است از: «زَوَّجْتُكَ» یا «أنْکَحْتُكَ».<ref>شوشتری، النجعة فی شرح اللمعة، ۱۳۶۹ش، ج۸، ص۳۳۶.</ref> برخی از [[فقها]] لفظ «مَتَّعْتُكَ» را نیز صحیح دانسته‌اند.<ref>شوشتری، النجعة فی شرح اللمعة، ۱۳۶۹ش، ج۸، ص۳۳۶.</ref> الفاظ قبول که توسط مرد خوانده می‌شود<ref>رجوع کنید به: امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۱.</ref> عبارت است از: «قَبِلْتُ التَزْویج»، «قَبِلْتُ النِّکاح»، «قَبِلْتُ التَزْویج و النِّکاح» یا «تَزَوَّجْتُ».<ref>شوشتری، النجعة فی شرح اللمعة، ۱۳۶۹ش، ج۸، ص۳۳۶.</ref> | الفاظ ایجاب که توسط زن خوانده می‌شود<ref>رجوع کنید به: امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۱.</ref> عبارت است از: «زَوَّجْتُكَ» یا «أنْکَحْتُكَ».<ref>شوشتری، النجعة فی شرح اللمعة، ۱۳۶۹ش، ج۸، ص۳۳۶.</ref> برخی از [[فقها]] لفظ «مَتَّعْتُكَ» را نیز صحیح دانسته‌اند.<ref>شوشتری، النجعة فی شرح اللمعة، ۱۳۶۹ش، ج۸، ص۳۳۶.</ref> الفاظ قبول که توسط مرد خوانده می‌شود<ref>رجوع کنید به: امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۱.</ref> عبارت است از: «قَبِلْتُ التَزْویج»، «قَبِلْتُ النِّکاح»، «قَبِلْتُ التَزْویج و النِّکاح» یا «تَزَوَّجْتُ».<ref>شوشتری، النجعة فی شرح اللمعة، ۱۳۶۹ش، ج۸، ص۳۳۶.</ref> | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==خطبه عقد== | ==خطبه عقد== | ||
از [[مستحب|مستحبات]] صیغه عقد، خواندن خطبه پیش از صیغه عقد است. <ref>بابازاده، مراسم عروسی، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۸.</ref> در این خطبه، حمد و ستایش [[خدا]] و درود و ثنای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت(ع)]] ذکر می‌شود.<ref>بابازاده، مراسم عروسی، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۸.</ref> خطبه‌های ازدواج پیامبر(ص) با [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|خدیجه]]، [[امام علی علیه السلام|علی(ع)]] با [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و سایر [[امامان شیعه]] در کتاب‌های فقهی و حدیثی نقل شده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۳، ص ۲۶۹؛ کلینی، | از [[مستحب|مستحبات]] صیغه عقد، خواندن خطبه پیش از صیغه عقد است. <ref>بابازاده، مراسم عروسی، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۸.</ref> در این خطبه، حمد و ستایش [[خدا]] و درود و ثنای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت(ع)]] ذکر می‌شود.<ref>بابازاده، مراسم عروسی، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۸.</ref> خطبه‌های ازدواج پیامبر(ص) با [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|خدیجه]]، [[امام علی علیه السلام|علی(ع)]] با [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و سایر [[امامان شیعه]] در کتاب‌های فقهی و حدیثی نقل شده است.<ref>برای نمونه مراجعه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۳، ص ۲۶۹؛ کلینی، الفروع من الکافی، ۱۳۶۷ش، ج۵، ص۳۷۰.</ref> | ||
پیامبر اسلام(ص) قبل از [[ازدواج علی (ع) و فاطمه (س)]] خطبه زیر را خواند: | پیامبر اسلام(ص) قبل از [[ازدواج علی (ع) و فاطمه (س)]] خطبه زیر را خواند: | ||
::::«الحمد لله الذي رفع السمآء فبناها ، وبسط الارض فدحاها ، وأثبتها بالجبال فأرسيها ، أخرج منها ماءها و مرعيها ، الذي تعاظم عن صفات الواصفين...أيها الناس إنما الانبياء حجج الله في أرضه ، الناطقون بكتابه ، العاملون بوحيه ، إن الله عزوجل أمرني أن ازوج كريمتي فاطمة بأخي وابن عمي و أولى الناس بي علي بن أبي طالب ، و [أن] قد زوجه في السماء بشهادة الملائكة ، وأمرني أن ازوجه واشهدكم على ذلك».<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۳، ص۲۶۹-۲۷۰.</ref> | ::::«الحمد لله الذي رفع السمآء فبناها ، وبسط الارض فدحاها ، وأثبتها بالجبال فأرسيها ، أخرج منها ماءها و مرعيها ، الذي تعاظم عن صفات الواصفين...أيها الناس إنما الانبياء حجج الله في أرضه ، الناطقون بكتابه ، العاملون بوحيه ، إن الله عزوجل أمرني أن ازوج كريمتي فاطمة بأخي وابن عمي و أولى الناس بي علي بن أبي طالب ، و [أن] قد زوجه في السماء بشهادة الملائكة ، وأمرني أن ازوجه واشهدكم على ذلك».<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۳، ص۲۶۹-۲۷۰.</ref> | ||
==شرایط صیغه عقد== | ==شرایط صیغه عقد== | ||
صیغه عقد چند شرط دارد: | صیغه عقد چند شرط دارد: | ||
* صیغه عقد ازدواج باید به عربی خوانده شود.<ref> | * صیغه عقد ازدواج باید به عربی خوانده شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۵۱.</ref> هر چند برخی [[مجتهد|فقها]] صیغه غیر عربی را نیز درست دانسته اند مشروط به اینکه از الفاظی استفاده شود که معنای «زَوَّجْتُ» و «قَبِلْتُ» را برساند.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۵.</ref> | ||
* کسی که صیغه را می‌خواند، باید [[قصد انشاء]] داشته باشد.<ref> | * کسی که صیغه را می‌خواند، باید [[قصد انشاء]] داشته باشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۵۲.</ref> یعنی هنگام خواندن صیغه عقد قصدش ایجاد همسری بین زن و مرد باشد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۴.</ref> | ||
* کسی که صیغه را می‌خواند باید [[بلوغ|بالغ]] و [[عاقل]] باشد.<ref> | * کسی که صیغه را می‌خواند باید [[بلوغ|بالغ]] و [[عاقل]] باشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۵۳.</ref> | ||
* کسی که صیغه عقد را می‌خواند در موقع عقد، زن و شوهر را معین کند. مثلا اسم آنها را ببرد یا به آنها اشاره کند.<ref> | * کسی که صیغه عقد را می‌خواند در موقع عقد، زن و شوهر را معین کند. مثلا اسم آنها را ببرد یا به آنها اشاره کند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۵۴.</ref> | ||
* زن و مرد باید به خواندن صیغه عقد رضایت داشته باشند.<ref> | * زن و مرد باید به خواندن صیغه عقد رضایت داشته باشند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۵۱.</ref> | ||
* بین صیغه [[ایجاب]] و [[قبول]] نباید فاصله بیافتد.<ref> | * بین صیغه [[ایجاب]] و [[قبول]] نباید فاصله بیافتد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۵۳.</ref> | ||
* صیغه عقد باید به صورت صحیح خواند شود.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۷.</ref> اگر در عقد یک حرف اشتباه خوانده شود که معنا را عوض کند، عقد باطل است.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۷.</ref> | * صیغه عقد باید به صورت صحیح خواند شود.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۷.</ref> اگر در عقد یک حرف اشتباه خوانده شود که معنا را عوض کند، عقد باطل است.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۵۸۷.</ref> | ||
* | * واجب نیست لفظى كه مرد مى گوید با لفظى كه زن مى گوید مطابق باشد، مثلا اگر زن «زَوَّجْتُ» مى گوید مرد هم «قَبِلْتُ التَزْوِیجَ» بگوید.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۸۵۲.</ref> | ||
==صیغه محرمیت== | ==صیغه محرمیت== | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
صیغه عقد ازدواج معمولا برای ایجاد نکاح بین زن و مرد به کار می‌رود؛ اما گاهی هدف از خواندن صیغه عقد صرف ایجاد [[محارم|محرمیت]] است. به عنوان مثال مردی برای محرم شدن با زنی، با دختر او -که به معمولا در این گونه موارد دختر بچه انتخاب می‌شود- با اذن [[ولیّ دختر]]، برای مدتی کوتاه -مثلا یک ساعت- صیغه ازدواج موقت می‌خواند تا مادر این دختر [[مادرزن]] او به شمار رود و برای همیشه به او محرم گردد.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ج۵، ص۱۲۴.</ref> | صیغه عقد ازدواج معمولا برای ایجاد نکاح بین زن و مرد به کار می‌رود؛ اما گاهی هدف از خواندن صیغه عقد صرف ایجاد [[محارم|محرمیت]] است. به عنوان مثال مردی برای محرم شدن با زنی، با دختر او -که به معمولا در این گونه موارد دختر بچه انتخاب می‌شود- با اذن [[ولیّ دختر]]، برای مدتی کوتاه -مثلا یک ساعت- صیغه ازدواج موقت می‌خواند تا مادر این دختر [[مادرزن]] او به شمار رود و برای همیشه به او محرم گردد.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ج۵، ص۱۲۴.</ref> | ||
در صحت چنین عقدی، بین [[مجتهد|فقها]] اختلاف وجود دارد.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ج۵، ص۱۲۵.</ref> برخی آن را مطلقا صحیح دانسته‌اند.<ref>الدرر النجفیة، ج۳، ۲۰۵-۲۲۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۲۹، ۲۱۳-۲۱۴.</ref>در مقابل برخی دیگر این نوع صیغه را یا مطلقا صحیح ندانسته‌اند<ref>جامع الشتات، ج۴، ص۴۶۲-۴۶۸.</ref> و یا با وجود شرایطی آن را صحیح دانسته‌اند.<ref>شیخ انصاری، صراط النجاة، ص۲۴۴.</ref> | در صحت چنین عقدی، بین [[مجتهد|فقها]] اختلاف وجود دارد.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ج۵، ص۱۲۵.</ref> برخی آن را مطلقا صحیح دانسته‌اند.<ref>بحرانی، الدرر النجفیة، ۱۴۲۳ق، ج۳، ۲۰۵-۲۲۰؛ نجفی، جواهر الکلام، دار احیاء التراث العربی، ج۲۹، ۲۱۳-۲۱۴.</ref>در مقابل برخی دیگر این نوع صیغه را یا مطلقا صحیح ندانسته‌اند<ref>میرازی قمی، جامع الشتات، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۴۶۲-۴۶۸.</ref> و یا با وجود شرایطی آن را صحیح دانسته‌اند.<ref>شیخ انصاری، صراط النجاة، ۱۳۷۳ش، ص۲۴۴.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* | *امام خمينى، سيد روح الله، توضیح المسائل(مُحَشّی)، تحقیق سيد محمد حسين بنى هاشمى خمينى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ اول، ۱۳۹۲ش. | ||
*انصاری، مسعود و طاهری، محمدعلی، دانشنامه حقوق خصوصی، تهران، انتشارات محراب فکر، چاپ اول، ۱۳۸۴ش. | |||
*بابازاده، علی اکبر، مراسم عروسی، قم، مراسم عروسی، چاپ سوم، ۱۳۷۹ش. | *بابازاده، علی اکبر، مراسم عروسی، قم، مراسم عروسی، چاپ سوم، ۱۳۷۹ش. | ||
*بحرانی، یوسف بن احمد، الدرر النجفیّة من المُلتَقطات الیوسفیّة، بیروت، دار المصطفی لإحیاء التراث، ۱۴۲۳ق. | |||
*شوشتری، محمد تقی، النجعة فی شرح اللمعة، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران، مکتبة الصدوق، ۱۳۶۹ش. | *شوشتری، محمد تقی، النجعة فی شرح اللمعة، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران، مکتبة الصدوق، ۱۳۶۹ش. | ||
*شیخ انصاری، مرتضی، صراط النجاة، تحقیق محمد حسین فلاح زاده، قم، کنگره بزرگداشت دویستمین سالگرد تولد شیخ اعظم انصاری، ۱۳۷۳ش. | |||
*کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۷ش. | |||
*مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الأطهار، بیروت، موسسة الوفاء، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | |||
*میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن، جامع الشتات، تهران، موسسه کیهان، ۱۳۷۱ش. | |||
*نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، الطبعة السابعة، بی تا. | |||
*هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۲ش. | *هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۲ش. | ||
{{احکام خانواده}} | {{احکام خانواده}} | ||