ابوخالد واسطی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابوخالد واسطی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۹ مارس ۲۰۱۵، ساعت ۱۳:۵۵

۵۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۹ مارس ۲۰۱۵

جز

←‏آثار ابوخالد

دیداریویکی‌متن

کاربر ناشناس

imported>A.atashinsadaf

@@ خط ۸۴: / خط ۸۴: @@
 ::۱. [[مسند زید]]، که راوی اصلی آن از ابوخالد، شاگرد خاص وی ابراهیم بن زبرقان است. به گفته نصربن مزاحم، متن روایت ابراهیم، بر خلاف روایت دیگر شاگردان، متن کامل و مدون بوده است.<ref>مسند ص۳۸۰</ref> همین متن در سده ۴ق از سوی عبدالعزیز بن اسحاق بن جعفر بغدادی ابن بقال از نو تنظیم و مرتب شد و همین نسخه مرتب، اساس نسخه‌های بعدی قرار گرفت. مسند زید به روایت ابراهیم بن زبرقان، بار نخست در ۱۹۱۹م به کوشش گریفینی در ۱۹۶۶م در میلان و به کوشش عبدالواسع بن یحیی واسعی در [[بیروت]] و سپس بارها به همراه شروح مختلف به چاپ رسیده است. بخش اصلی چاپ شده را المجموع الفقهی تشکیل می‌دهد و در پایان آن مجموعه‌ای از احادیث زید با همان سلسله اسناد افزوده شده است.<ref>مسند ص۳۸۲-۴۲۹؛ نک: شوکانی، ص۸۶</ref>
-::[[نصر بن مزاحم]] به تصریح خود<ref>مسند ۳۸۰</ref> روایاتی از مسند زید به طور مستقیم از ابوخالد داشته است که از حیث کمال در حد نسخه ابراهیم بن زبرقان نبوده است. گویا این همان نسخه‌ای است که از طریق [[علی بن حسن بن فضال]] و ابن زبیر به دست [[نجاشی]] رسیده بوده است.<ref>نک: نجاشی ص۲۸۸</ref> برخی احادیث موجود در مسند زید از طریق دیگر شاگردان ابوخالد چون حسین بن علوان<ref>سطور بعد</ref> اسرائیل و سوید بن عبدالعزیز نیز نقل شده است.<ref>نک: عقیلی، ج۳، ص۲۶۹؛ ابن عدی، ج۵، ص۱۷۷۵-۱۷۷۶؛ قس: مسند، ص۸۳، ص۲۷۶</ref> گاه نیز در منابع مختلف روایاتی دیده می‌شود که با تفاوتی قابل ملاحظه با آنچه در مسند زید آمده، نقل شده است.<ref>مثلا نک: ابن عدی، همانجا؛ قس: مسند ص۳۰۲، ۳۳۷، ۳۸۳-۳۸۴</ref>
+::[[نصر بن مزاحم]] به تصریح خود<ref>مسند ص۳۸۰</ref> روایاتی از مسند زید به طور مستقیم از ابوخالد داشته است که از حیث کمال در حد نسخه ابراهیم بن زبرقان نبوده است. گویا این همان نسخه‌ای است که از طریق [[علی بن حسن بن فضال]] و ابن زبیر به دست [[نجاشی]] رسیده بوده است.<ref>نک: نجاشی ص۲۸۸</ref> برخی احادیث موجود در مسند زید از طریق دیگر شاگردان ابوخالد چون حسین بن علوان<ref>سطور بعد</ref> اسرائیل و سوید بن عبدالعزیز نیز نقل شده است.<ref>نک: عقیلی، ج۳، ص۲۶۹؛ ابن عدی، ج۵، ص۱۷۷۵-۱۷۷۶؛ قس: مسند، ص۸۳، ص۲۷۶</ref> گاه نیز در منابع مختلف روایاتی دیده می‌شود که با تفاوتی قابل ملاحظه با آنچه در مسند زید آمده، نقل شده است.<ref>مثلا نک: ابن عدی، همانجا؛ قس: مسند ص۳۰۲، ۳۳۷، ۳۸۳-۳۸۴</ref>
 ::۲. مجموعه‌ای در حدیث به روایت حسین بن علوان از ابوخالد. در این مجموعه روایت ابوخالد به زید منحصر نبود و مشایخ دیگر به ویژه [[امام باقر (ع)]] را نیز شامل می‌گردد. بدون اینکه بدانیم نسخه‌های مختلف این مجموعه تا چه اندازه با یکدیگر تفاوت داشته، می‌دانیم که نسخه‌های متعدد از آن به روایت شاگردان مختلف ابن علوان در سده ۳ق/۹م بین [[زیدیه|زیدیان]] و [[امامیه|امامیان]] تداول داشته است. مهم‌ترین آنها روایت احمد بن عیسی<ref>1/144، ۱۶۸</ref> است که در سراسر امالی وی (رأب الصدع) پراکنده شده است. با توجه به اهمیت امالی احمد بن عیسی در فرهنگ زیدیه، نقش پرارزش روایت ابن علوان در انتقال عقاید و تعالیم زید و دیگر شیوخ ابوخالد آشکار می‌گردد؛ در میان راویان این نسخه از محمد بن منصور، نام کسانی چون ابن عقده از زیدیان [[عراق]]، ابوزید علوی از زیدیان [[ری]] و [[ناصر اطروش]] از زیدیان [[طبرستان]] به نظر می‌آید.<ref>نک: کراجکی، ص۲۰۸؛ ابوطالب هارونی، ص۳۸، ۴۱، جاهای مختلف؛ المنصور بالله ج۱، ص۱۷۷، ۱۸۴، جاهای مختلف</ref> گفتنی است در مقایسه بین روایات احمدبن عیسی از ابوخالد و مسند زید به روایت ابراهیم بن زبرقان، روایات مشترک زیادی دیده می‌شود.<ref>نک: مادلونگ، همانجا</ref>
 ::روایات دیگر که در عرض روایت احمد بن عیسی قرار می‌گیرند و به طور پراکنده در آثار امامیه مورد استفاده قرار گرفته‌اند، عبارتند از:
 ::::‌الف. روایات حسین بن سعید اهوازی در کتاب الزهد وی<ref>ص ۷، ۹، ۲۰</ref> در آثار ابن بابویه چون امالی،<ref>ص۴۱۱</ref> ثواب الاعمال،<ref>ص۸۵، ۹۰</ref> فضائل الاشهر الثلاثة<ref>ص ۵۱</ref> و در تهذیب طوسی.<ref>7/15ص</ref>
 ::::‌ب. روایت ابو الجوزاء منبه بن عبدالله تمیمی به واسطه شیوخ امامی قم چون سعد بن عبدالله اشعری، محمد بن حسن صفار و احمدبن محمد برقی در آثار ی مانند ثواب الاعمال،<ref>ص ۶۸، ۷۶، ۲۳۲</ref> الخصال،<ref>1/37، ۱۳۷، ۳۳۳</ref> <ref> عقاب الاعمال </ref><ref>319ص</ref> علل الشرائع<ref>2/602ص</ref> و تهذیب طوسی<ref>1/326، ۳۳۲، جاهای مختلف</ref> والاستبطار همو.<ref>ج1، ص65 </ref>
-::::ج. روایت هیثم بن ابی مسروق که ابن بابویه در کتاب فقیه از آن بهره گرفته است.<ref>نک: ابن بابویه، مشیخه، ۸۳-۸۴</ref> به موارد یاد شده می‌توان روایاتی به نقل [[محمد بن خالد برقی]]، [[حسن بن علی بن فضال]] و [[جعفر بن محمد تمیمی]] از ابن علوان از ابوخالد را علاوه کرد.<ref>نک: همو، امالی، ۲۴۰، ۳۷۱، التوحید، ۱۷۶، ثواب، ۶۷-۶۸؛ طوسی، تهذیب، ۲/۲۸۱</ref>
+::::ج. روایت هیثم بن ابی مسروق که ابن بابویه در کتاب فقیه از آن بهره گرفته است.<ref>نک: ابن بابویه، مشیخه، ص۸۳-۸۴</ref> به موارد یاد شده می‌توان روایاتی به نقل [[محمد بن خالد برقی]]، [[حسن بن علی بن فضال]] و [[جعفر بن محمد تمیمی]] از ابن علوان از ابوخالد را علاوه کرد.<ref>نک: همو، امالی، ص۲۴۰، ۳۷۱، التوحید، ص۱۷۶، ثواب، ص۶۷-۶۸؛ طوسی، تهذیب، ج۲، ص۲۸۱</ref>
-::۳. تفسیر غریب القران، به روایت ابوخالد واسطی از زیدبن علی که صبغه ضد قدری دارد. اشتروتمان<ref>ص ۴۳ به بعد</ref> بر آن است که بخش عمده‌ای از نظریات تفسیری منسوب به زید در این اثر می‌تواند صحیح الانتساب باشد و اشاره کرده که بسیاری از نظریات در تفسیر طبری نیز به زید نسبت داده شده است. از این کتاب نسخه‌هایی چند در کتابخانه‌های [[صنعا]]، برلین و ییل یافت می‌شود.<ref>صنعا، ۱/۱۲۱؛ آلوارت، شم ۱۰۲۳۷ نموی، شم ۶۵۳</ref>
+::۳. تفسیر غریب القران، به روایت ابوخالد واسطی از زیدبن علی که صبغه ضد قدری دارد. اشتروتمان<ref>ص ۴۳ به بعد</ref> بر آن است که بخش عمده‌ای از نظریات تفسیری منسوب به زید در این اثر می‌تواند صحیح الانتساب باشد و اشاره کرده که بسیاری از نظریات در تفسیر طبری نیز به زید نسبت داده شده است. از این کتاب نسخه‌هایی چند در کتابخانه‌های [[صنعا]]، برلین و ییل یافت می‌شود.<ref>صنعا، ج۱، ص۱۲۱؛ آلوارت، شماره ۱۰۲۳۷ نموی، شماره ۶۵۳</ref>
-::۴. منسک الحج، به روایت ابوزکریا یحیی بن هاشم سمسار از زید ابن علی که نسخه‌های خطی آن در کتابخانه‌های برلین و آمبروزیانا یافت میشود.<ref>نک: آلوارت، شم ۱۰۳۶۰؛ گریفینی، ۶۱۰</ref> این متن با متن دیگری به روایت عبدالرحمن بن حارث بن عیاش از زید بن علی درباره مناسک حج که بخش‌های آن مورد استفاده محدثانی چون ابوداوود در سنن<ref>2/190، ۱۹۳</ref> ترمزی در سنن<ref>3/232-233</ref> ابن ماجه در سنن<ref>2/1001</ref> و عبدالله بن احمد بن حنبل در زوائد مسند احمد<ref>1/72 /. 76</ref> قرار گرفته، قابل مقایسه است.<ref>نیز نک:، gas i/599</ref>
+::۴. منسک الحج، به روایت ابوزکریا یحیی بن هاشم سمسار از زید ابن علی که نسخه‌های خطی آن در کتابخانه‌های برلین و آمبروزیانا یافت میشود.<ref>نک: آلوارت، شماره ۱۰۳۶۰؛ گریفینی، ص۶۱۰</ref> این متن با متن دیگری به روایت عبدالرحمن بن حارث بن عیاش از زید بن علی درباره مناسک حج که بخش‌های آن مورد استفاده محدثانی چون ابوداوود در سنن<ref>2/190، ۱۹۳</ref> ترمزی در سنن<ref>ج3، ص232-233</ref> ابن ماجه در سنن<ref>ج2، ص1001 </ref> و عبدالله بن احمد بن حنبل در زوائد مسند احمد<ref>1/72 /. 76</ref> قرار گرفته، قابل مقایسه است.<ref>نیز نک:، gas i/599</ref>
 ::۵. رسالة فی حقوق الله، به روایت ابوخالد از زید که نسخ خطی آن در کتابخانه‌های واتیکان و وهبی یافت می‌شود.<ref>همانجا</ref>