زینت السادات همایونی: تفاوت میان نسخه‌ها

زینت‌السادات علویه همایونی، متخلص به علویه همایونی و مشهور به بانو همایونی، در سال ۱۲۹۶ هجری شمسی در [[اصفهان]] متولد شد. پدرش سید رحیم همایونی و مادرش سلطان‌آغا همایونی بود. سلطان‌آغا مادرخواندۀ همسرِ [[بانو امین]] بود که پس از فوت سید محمدتقی امین با سید رحیم ازدواج کرد. زینت السادات دومین فرزند او بود. بانو همایونی با محمد فیض –پدر دکتر جواد فیض که در [[ایران]] به طبابت اطفال شهره است- [[ازدواج]] کرد. شخصیت‌هایی همچون [[رحیم ارباب]]، [[حسینعلی صدیقین]] و عطاءالله امامی از دوستان محمد فیض بودند و به خانۀ او رفت و آمد داشتند.<ref>علویه همایونی، سفرنامه، ص۹-۳۸.</ref>

بانو امین و سلطان‌آغا از دوستان نزدیک یکدیگر بودند، به همین جهت زینت‌السادات از شاگردان ویژۀ بانو امین شد. او اولین شاگرد بانو امین بود و پنجاه سال شاگردی بانو امین را کرد. تدریس هر روز بعد از ظهر در منزل بانو امین بود. منابع درسی ابتدا [[قرآن]] بود و به مرور به [[دعای کمیل]] و بعد [[جامع المقدمات]] و صرف و نحو و تصریف  و شرح [[باب حادی عشر|حادی عشر]]  رسید. بعد از آن هم بانو همایونی نزد بانو امین [[اسرارالحکم]] [[ملا هادی سبزواری|سبزواری]] را خواند. <ref>علویه همایونی، سفرنامه، ص ۳-۳۲.</ref>

گفته شده است که ارتباط بانو امین و بانو همایونی به گونه ای بود که بانو همایونی حتی یک روز را هم نمی‌توانست بی درس و ملاقات استاد بگذراند و هنگام وفات بانو امین، تنها کسی که بر بالین او حاضر بود بانو همایونی بوده است. <ref>طیبی، زندگانی بانوی ایرانی، ص۱۴۱.</ref>

زینت السادات همایونی تحصیلات ابتدایی را در منزل نزد مادر آغاز کرد و ضمن تحصیل خانگی، هنرهای زنانۀ متداول در زمان خود را نیز فرا‌گرفت. در سال ۱۳۱۳ به شاگردی [[بانو امین]] پرداخت. او به جز تحصیل نزد بانو امین، ادبیات عرب و [[علم منطق|منطق]] را نزد حیدر علی محقق خواند. مدتی نیز نزد صدر کوپایی منطق و [[شرح منظومه]] [[ملاهادی سبزواری]] و کتاب مغنی و معالم و [[شرح لمعه]] خواند. او مدتی نیز نزد آیت‌الله نورالدین اشنی (قودجانی)[[اسفار اربعه]] [[ملاصدرا]] را خواند. <ref>علویه همایونی، سفرنامه، ص۴۵-۳۴.</ref>

او با وجود قبولی در این امتحان، در دانشکده وعظ و تبلیغ تهران (دانشکده الهیات کنونی) نیز ثبت‌نام کرد و در امتحان ورودی آن جا نیز پذیرفته شد. تا دو سال او تنها زنی بود که در میان طلاب مرد در کلاس‌ها شرکت می‌کرد. با این حال تحصیل او در دانشکده وعظ و تبلیغ نا تمام ماند.این به آن دلیل بود که تا آن زمان دانشکده هیچ زنی را پذیرش نکرده بود و بعد از پذیرش زینت السادات همایونی دیگر زنان نیز به دانشکده مراجعت کرده و خواستار تحصیل در آنجا بودند. در این میان نامه‌ای از مسئولین دانشگاه به دست زینت السادات همایونی رسید با این پیشنهاد که مابقی دوران تحصیل خود را در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه اصفهان بگذارند. او هم که در تحصیل به دنبال مدرک نبود، از ادامۀ تحصیل در دانشگاه انصراف داد.<ref>علویه همایونی، سفرنامه، ص۶۶-۷۲.</ref>

زهرا مظاهری، دختر حاج شیخ مرتضی مظاهری نجفی، از دیگر شاگردان مکتب فاطمه که بعد از ازدواج به [[قم]] مهاجرت کرده بود، در سال تحصیلی ۵۰-۱۳۴۹ به تشویق [[مرجع تقلید|مراجع]] قم، کلاس‌هایی برای بانوان دایر کرد که ثمرۀ آن تاسیس [[مکتب توحید]] بود که در سال ۱۳۵۴ توسط آیت‌الله [[علی قدوسی]] و برنامه‌ریزی خود ایشان، ایجاد شد. بعدها در سال ۱۳۶۵ به فرمان [[امام خمینی]] مکاتب کوچک و پراکنده گرد هم آمدند و [[جامعة‌الزهرا]] تاسیس شد که مدتی هم بانو همایونی به عنوان استاد مدعو در آنجا تدریس می‌کرد.<ref>طیبی، زندگانی بانوی ایرانی، ص۱۲۶-۱۳۴.</ref>

بانو همایونی به جز مدیریت و تدریس در مکتب فاطمه، مسئولیت مدیریت دبستان نرجس -مدرسه‌ای ملی و دینی که فیروزیان تاسیس کرده بود- را هم بر عهده داشت. صاحب امتیاز و مدیرمسئول مدرسۀ گلستانیان نیز بود که خیلی زود از این سمت استعفا داد و ترجیح داد به کار ترجمه و تالیف بپردازد.<ref>علویه همایونی، سفرنامه، ص۲-۸۱.</ref>

همایونی در سال ۱۳۷۱ مکتب فاطمه را وقف کرد واز آن به بعد خانه‌نشینی اختیار کرده و به ترجمه و تالیف کتب پرداخت.<ref>طیبی، زندگانی بانوی ایرانی، ص۱۳۶-۱۳۴.</ref>

«و امابعد، سیدۀ جلیله، عاملۀ فاضله، زینت‌السادات همایونی، فرزند مرحوم سید رحیم، از حقیر اجازه خواست. پس در اجازه دادن به او از [[خدا]] [[استخاره]] کردم و به او اجازه دادم که از طریق من، از مشایخ بزرگوارم به روش‌های مخصوصی که در محل خودش روشن و ثبت شده است، تمام روایاتی را که برای من صحیح می‌باشد، نقل روایت کند، از کتب [[تفسیر]]، [[دعا|ادعیه]]، [[حدیث]] و [[فقه]] و غیر اینها از مصنفات [[شیعه]] و روایات [[اهل سنت]].»<ref>طیبی، زندگانی بانوی ایرانی، ص۲۸۹.</ref>

*طیبی، ناهید، زندگانی بانوی ایرانی، انتشارات گلبهار، اصفهان، ۱۳۸۰ش.

*علویه همایونی، زینت‌السادات، سفرنامه علویه همایونی، انتشارات گلبهار، اصفهان، ۱۳۸۷ش.