کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.jpg|بندانگشتی|کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]]

==تاریخچه==

[[امام خمینی|امام خمینی(ره)]] طی حکمی در تاریخ ۲۴/۱۲/۱۳۶۷ دولت وقت را موظف نمود که سریعاً کتابخانه را گسترش دهند. در پی این حکم، ساختمان قدیمی شرکت بیمه ایران از سوی دولت به کتابخانه اهدا شد و تولیت کتابخانه نیز تعدادی از خانه‌های پیرامون کتابخانه را خریداری کرد؛ در مجموع، غیر از ساختمان قدیمی کتابخانه، زمین آن بالغ بر ۲۴۰۰ متر گردید. سپس بررسی و مطالعات لازم برای آماده‌سازی نقشه‌های اجرایی ساختمان جدید آغاز گشت. بدین منظور، کارشناسان ایرانی با سفر به کشورهای مختلف جهان، از ساختمان کتابخانه‌های مهم آنها بازدید کردند و پس از بررسی، نهایی آماده و آنگاه طی مراسمی (۲۰ذی‌حجه ۲۲/۱۴۱۰ تیر ۱۳/۱۳۶۹ژوئیه۱۹۹۰) در پی‌گزارش مشروح تولیت کتابخانه مرحوم آیت‌الله مرعشی نجفی، نخستین کلنگ ساختمان جدید را به زمین زدند.

[[پرونده:آیت الله مرعشی نجفی در کتابخانه اش.jpg|بندانگشتی|آیت الله مرعشی نجفی در کتابخانه اش]]

==واحدهای کتابخانه==

کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی برای تحقق بخشیدن به اهداف بنیانگذار آن، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است، که زیر نظر مستقیم تولیت و ریاست کتابخانه انجام وظیفه می‌نمایند. واحدهای کتابخانه به شرح ذیل است:

بخش‌های مختلف حوزه ریاست عبارت است از:

===مرکز خدمات همگانی===

مرکز خدمات همگانی پاسخگوی مراجعان، اعم از عادی و متخصص، و پژوهشگران خواهر و برادر است. بخش‌های این مرکز به ترتیب عبارت‌اند از:

===مرکز منابع و خدمات ویژه===

# گنجینه نسخه‌های چاپی بسیارکهن؛

# گنجینه نسخه‌های چاپ سنگی نادر و کمیاب؛

# گنجینه روزنامه‌ها و مجلات ادواری؛

# گنجینه فهارس نسخه‌های خطی اسلامی کتابخانه‌های جهان؛

# گنجینه کتاب‌های چاپی و مجلات و روزنامه‌های لاتین؛

# بخش تصحیح و تحقیق و پژوهش نسخه‌های خطی اسلامی.

{{پایان}}

===مرکز خدمات پشتیبانی اداری===

مرکز خدمات پشتیبانی اداری دارای بخش‌های گوناگونی به شرح زیر است:

===مرکز خدمات پشتیبانی اجرایی===

مرکز خدمات پشتیبانی اجرایی از چندین واحد و بخش‌های مختلف به ترتیب زیر تشکیل گردیده است:

{{ستون-شروع}}

# بخش خدمات رایانه‌ای؛

# مخابرات و شبکه‌های ارتباطی داخلی و بین‌المللی؛

# واحد تعمیرات.

{{پایان}}

===مرکز پژوهش‌های خدمات فنی===

مرکز پژوهش‌های خدمات فنی از بخش‌های انتخاب و سفارش، ثبت و اعلام، بررسی و وجین کتاب ها، آماده‌سازی، فهرست نویسی، خدمات فنی، برگه‌آرایی، دبیزشگاه،<ref>سازمانی که وظیفه‌اش گردآوری و نگهداری و سازمان‌دهی دبیزه‌ها و اشاعۀ اطلاعات آنهاست.</ref> پژوهشگاه و مرکز رایانه تشکیل گردیده است. این مرکز در سال ۱۳۷۵. به دستور تولیت کتابخانه تأسیس و زیر نظر وی انجام وظیفه می‌نماید. هدف از راه‌اندازی این مرکز، ایجاد نظام اطلاع‌رسانی متمرکز، پشتیبانی فنی، فهرست نویسی استاندارد، مجموعه‌سازی، برنامه‌نویسی و مدیریت شبکه رایانه برای خدمات بهینه آموزشی و پژوهشی است.

===مرکز حفاظت ذخایر و منابع کتابخانه===

این مرکز مسئولیت تهیه و اجرای برنامه‌های عملی برای حفاظت و نگهداری از مجموعه ذخایر و اسناد کتابخانه را بر عهده دارد؛ و مشتمل بر چند واحد است:

===گنجینه اشیای غیرمکتوب===

===مرکز دایرةالمعارف کتابخانه‌های جهان===

دایرةالمعارف کتابخانه‌های جهان، یکی از واحدهای فرهنگی، علمی و پژوهشی کتابخانه است که در آذر سال ۱۳۷۰ به منظور تدوین و تألیف دایرةالمعارفی تخصصی درباره کتابخانه‌هایی که دارای مجموعه‌های خطی اسلامی هستند، تأسیس یافته است. هدف از تأسیس چنین مجموعه‌ای از آن جا نشئت گرفته است که مسلمانان و دیگر ملّت‌ها از پیشینه فرهنگی و تمدن اسلامی اطلاع دقیقی نداشته، و در مقابل، منبع و مرجعی که جامع و علمی باشد و بتواند آنان را به محل این ذخایر رهنمون سازد در دست نیست.<ref>[http://www.marashilibrary.com/lyb.html آشنایی با کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]</ref>

==تعداد کتاب‌های کتابخانه==

[[پرونده:کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی 2.jpg|بندانگشتی|نسخه های خطی کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]]

* در حال حاضر تعداد نسخه‌های خطی کتابخانه شصت‌هزار عنوان، مشتمل بر بیش از ۳۱۰۰۰ مجلد است، که ۶۵ درصد آن به عربی و بقیه به فارسی و اندکی ترکی، اردو، تاتاری، حبشی، پهلوی و لاتین است. این تعداد نسخه خطی هیچ‌گاه ثابت نیست و به طور متوسط هر سال بیش از ۷۵۰ تا ۱۰۰۰ نسخه خطی نفیس گزینش شده خریداری و یا اهدایی به این گنجینه افزوده می‌شود. این نسخه‌ها در موضوعات مختلفی است؛ از جمله: [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]]، [[علم کلام|کلام]] و عقاید، [[منطق]] و [[فلسفه]]، [[عرفان]] و [[تصوف]]، [[حدیث]]، [[تفسیر]] و علوم [[قرآن]]، ادبیات، [[اخلاق]]، طبیعیات، تراجم و [[علم رجال|رجال]] و [[علم درایه|درایه]]، انساب، علوم غریبه و اعداد، فیزیک، شیمی، ریاضی، جغرافی، هیئت، و نجوم، طب، موسیقی. در میان این ذخایر نسخه‌های منحصر به فرد بسیاری به خطوط مؤلفان مشهور اسلامی و یا با اجازات آنان مزین است؛ کهن‌ترین نسخه بدون تاریخ این گنجینه در حال حاضر بخشی از قرآن کریم به خط کوفی از اواخر سده دوم و سوم هجری است و نیز قدیمی‌ترین نسخه‌های تاریخ‌دار دو جزء از قرآن کریم به خط کوفی [[علی بن هلال]]، مشهور به ابن‌بوّاب، است که در [[بغداد]] به سال ۳۹۲ق/۱۰۰۲م کتابت نموده است. همچنین دو جلد [[تفسیر تبیان]] [[شیخ طوسی]] که بر خود او خوانده شده مورخ ۴۵۵ق / ۱۰۷۶ م، [[نهج البلاغه]] [[شریف رضی]] سال ۴۶۹ق اصلی‌ترین و کهن‌ترین نسخه موجود در جهان.

* گنجینه نسخه‌های عکسی (تصویری) مشتمل بر بیش از چهار هزار مجلّد که از نسخه‌ که از نسخه‌های خطی نفیس موجود در کتابخانه‌های خارجی، و اندکی از کتابخا‌نه‌های داخلی، تهیه شده است. تاکنون دو مجلد از فهرست نسخه‌های عکسی این گنجینه شامل هزار نسخه عکسی چاپ و منتشر گردیده است.

* در گنجینه نسخه‌های چاپ سنگی نادرو کمیاب، نسخه‌های چاپ سنگی نادر و کمیاب به زبانهای فارسی، عربی، ترکی، اردو، ازبکی، تاتاری و... وجود دارد که اوایل سده سیزدهم به بعد در ایران و چند کشور دیگر چاپ شده است و تعداد آنها به بیش از سی‌هزار جلد می‌رسد.

* در گنجینه روزنامه‌ها و مجلات ادواری تاکنون بیش از ۲۵۰۰ عنوان مجله و روزنامه به زبانهای فارسی و عربی و ترکی و اردو (غیرلاتین) وجود دارد که در میان آنها تعدادی از مجلات و روزنامه‌های چاپ سنگی از عصر قاجار و نیز مجلاتی قدیمی به زبان عربی چاپ کشورهای اسلامی از صد سال قبل به چشم می‌خورد.