قبرستان تخت فولاد: تفاوت میان نسخه‌ها

===مزار بابا رکن الدین===

وجه نامگذاری تخت فولاد به مزار [[بابا رکن الدین]]، وجود مدفن این عارف و صوفی سده هشتم در غرب این گورستان است.<ref>هنرفر، همانجا؛ نیز رجوع کنید به شاردن ، ص 69ـ70؛ بهشتیان ، ص 44</ref>

===عارفان و زاهدان===

عارفان و زاهدان سده های پنجم تا نهم، در این ناحیه زوایا و عبادتگاه هایی ساخته بودند<ref>مهدوی ، ص 24</ref> چنانکه [[کمال الدین اسماعیل اصفهانی]] (متوفی 635)، شاعر معروف، در یکی از همین تکایای تخت فولاد به دست مغولان کشته شد.<ref>ظل السلطان ، ج 1، ص 380ـ381</ref>

===بزرگان و اندیشمندان دوره معاصر===

در دوره معاصر در تخت فولاد برای برخی از بزرگان و اندیشمندان، بقعه و بنای یادبود احداث کرده اند، از جمله: بنای یادبود [[بهاءالدین محمد اصفهانی]] (فاضل هندی)، آیت اللّه [[حاج آقارحیم ارباب]]، حکیم [[جهانگیرخان قشقایی]]، [[ملااسماعیل خواجویی]]، استاد [[جلال تاج اصفهانی]]، [[آیت اللّه شمس آبادی]]، [[بانو امین|بانو نصرت الحاجیه امین]].

===در دوره پهلوی===

قبرستان تخت فولاد 1300 تا 1308 آبادی مختصری داشت و باغ سعادت آباد حد شمالی آن را تشکیل می داد. قبرستانی وسیع و تکیه میرفندرسکی و بقعه لسان الارض در شمال شرقی و مسجد مصلاّ در غرب آن قرار داشت. مصلاّی تخت فولاد که بعد از 1300 ساخته شده است، حدود بیست جریب مساحت دارد.<ref>جابری انصاری، 1378ش، ج 2، ص 143</ref> در 1318 در مغرب دروازه تخت فولاد ـ که سابقاً معبر کاروان فارس بوده ـ مسجد و مدرسه رکن الملک ساخته شده است.<ref>همانجا؛ نیز رجوع کنید بههنرفر، ص 805 ـ806</ref>

در طی سالها، تعداد زیادی از تکیه ها و قبرهای تخت فولاد تخریب شده است، از جمله تکیه نواب، قبر فاضل اردستانی از علمای عهد صفوی، قبر ضیاء شاعر و خطاط، قبر دامی شاعر، سردابِ اعقاب میرمحمدصادق موسوی خواجویی در جنوب تکیه خاتون آبادی ها و قبر [[ملاعبدالقادر عاشق آبادی]]، عارف مشهور اواخر عهد صفوی. اراضی این مکان ها یا به خانه و مغازه تبدیل شده یا به سبب تعریض خیابان و تسطیح جاده از میان رفته است.<ref>مهدوی ، ص 222، 224</ref> انتقال آثار مقبره ملامحمد صادق پلوی اردستانی از کنار پل خواجو به تکیه کازرونی و ساختن مرکز مخابرات روبروی تکیه آغاباشی در چند سال گذشته از مهمترین تغییرات در این گورستان است.<ref>رفیعی مهرآبادی، ص 21؛ جابری انصاری، 1378ش ،ج 2، یادداشتهای مظاهری، همانجا</ref>

===در عصر حاضر===

تخت فولاد از زمان متروک شدن گورستانهای داخل شهر تا 1363 ش ـ که گورستان شهر در باغ رضوان ایجاد شد ـ تنها گورستان اصفهان بود<ref>جابری انصاری ، 1378ش ، ج 2، ص 170؛ مهدوی ، ص 14</ref> اما امروزه فقط شهدا را در آن به خاک می سپارند.

==موقعیت جغرافیایی==

تخت فولادِ کنونی از جنوب به خیابان های سعادت آباد و خیابان سجاد، از غرب به خیابان [[جهانگیرخان قشقایی]]، از شمال به کوچة تکیه میر و کوچه شهید مصطفی کیانی و از شرق و جنوب شرقی به بخش دیگری از خیابان سجاد محدود است و برخی تکیه ها و مقابر از این محدوده بیرون اند. بین تکایا و مقابر محدوده تخت فولاد، منازل مسکونی متعددی به صورت حاشیه نشین وجود دارد. در سالهای اخیر نمازهای اعیاد، به امامت [[آیت اللّه شیخ عباسعلی ادیب]]، در مکان مصلاّی این منطقه اقامه شده است. پیشینه معنوی، رخدادهای عبادی و آیینی، وجود مساجد و زیارتگاهها و مصلاّیِ وسیعِ در حال ساخت با بنایی بسیار عظیم و معماری ویژه و مأذنه های بسیار بلند، گواه توجه خاص به منطقه در دوران کنونی است.

* '''سایر هنرها''': نگارگری، طراحی و نقش اندازی قبور بزرگان و دیگر قبور گورستان ـ که برخی نشان دهنده شغلِ متوفی است ـ و نیز خطوط نوشته شده بر صدها سنگ قبر، از آثار ارزشمند این گورستان در دوره های مختلف است.

== پانویس ==