فهرست آیات الاحکام: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فهرست آیات الاحکام''' فهرستی از آیات قرآن است که از آنها احکام عملی شرعی برداشت می‌شود و به همین دلیل «آیات الاحکام» نامیده شده‌اند.<ref>این فهرست از کتاب «دُروس تَمهیدیه فی تفسیر آیات الاحکام» نوشته محمدباقر ایروانی گرفته شده است.</ref> درباره تعداد آیات الاحکام نظرها مختلف است. در برخی از روایات آمده است، یک‌چهارم [[قرآن]] به احکام شرعی می‌پردازد<ref>«نَزَلَ الْقُرْآنُ أَرْبَعَةَ أَرْبَاعٍ رُبُعٌ فِينَا وَ رُبُعٌ فِي عَدُوِّنَا وَ رُبُعٌ سُنَنٌ وَ أَمْثَالٌ وَ رُبُعٌ فَرَائِضُ وَ أَحْكَام‏» (کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۲۸.</ref> و در برخی دیگر گفته شده یک‌سوم آیات چنین‌اند.<ref>«نَزَلَ الْقُرْآنُ أَثْلَاثاً ثُلُثٌ فِينَا وَ فِي عَدُوِّنَا وَ ثُلُثٌ سُنَنٌ وَ أَمْثَالٌ وَ ثُلُثٌ فَرَائِضُ وَ أَحْكَام‏» (کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۲۸).</ref> در میان فقهای شیعه معروف است که آیات الاحکام، پانصد آیه هستند (حدود یک‌سیزدهم آیات قرآن). در عین حال گفته شده است در این باره عدد دقیقی را نمی‌توان بیان کرد؛ چراکه ممکن است [[مجتهد|فقیهی]]، از یک آیه، حکمی استخراج کند و دیگری خیر.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیه فی تفسیر آیات الاحکام، ج۱، ص۱۹.</ref> طولانی‌ترین آیه در میان آیات الاحکام، طولانی‌ترین آیه قرآن نیز است. این آیه که آیه ۲۸۲ سوره بقره است، به [[آیه دین|آیه دَین]] مشهور است.

==طهارت و نجاست==

{| class="wikitable"

| ۱ || «...وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورً‌ا»  (سوره فرقان، آیه ۴۸)|| و از آسمان، آبى پاک فرود آورديم

| ۲ ||«...وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاءً لِّيُطَهِّرَ‌كُم بِهِ...»  (سوره انفال، آیه ۱۱) || و از آسمان بارانى بر شما فرو ريزانيد تا شما را با آن پاک گرداند

| ۳ || «...وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِ‌ي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغْتَسِلُوا...» (سوره نساء، آیه ۴۳) || و [نيز] در حال جنابت [وارد نماز نشويد] -مگر اينكه راهگذر باشيد- تا غسل كنيد

| ۴ || [[آیه وضو]]: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ...»  (سوره مائده، آیه ۶)|| اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، چون به [عزم‌] نماز برخيزيد، صورت و دستهايتان را تا آرنج بشوييد؛ و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پيشين [هر دو پا] مسح كنيد

| ۵ || «لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ ۚفِيهِ رِ‌جَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُ‌وا» (سوره توبه، آیه ۱۰۸)|| چرا كه مسجدى كه از روز نخستين بر پايه تقوا بنا شده، سزاوارتر است كه در آن [به نماز] ايستى. [و] در آن، مردانى‌اند كه دوست دارند خود را پاک سازند

| ۶ || «وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ»  (سوره بقره، آیه ۲۲۲)|| از تو درباره عادت ماهانه [زنان] مى‌پرسند. بگو آن رنجى است پس هنگام عادت ماهانه از [آميزش با] زنان كناره گيرى كنيد و به آنان نزديک نشويد تا پاك شوند؛ پس چون پاک شدند از همان جا كه خدا به شما فرمان داده است با آنان آميزش كنيد خداوند توبه‏ كاران و پاكيزگان را دوست مى دارد

| ۷ || «يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نجََسٌ فَلَا يَقْرَبُواْ الْمَسْجِدَ الْحَرَام‏...»  (سوره توبه، آیه ۲۸)|| اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، حقيقت اين است كه مشركان ناپاكند، پس نبايد از سال آينده به مسجد الحرام نزديك شوند

| ۸ || «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون» (سوره مائده، آیه ۹۰)|| اى كسانى كه ايمان آورده‏‌ايد، شراب و قمار و بتها و تيرهاى قرعه پليدند [و] از عمل شيطان‌اند. پس، از آنها دورى گزينيد، باشد كه رستگار شويد

|}

 

{| class="wikitable"

| ۱ || «حَافِظُواْ عَلىَ الصَّلَوَاتِ وَ الصَّلَوةِ الْوُسْطَى‏ وَ قُومُواْ لِلَّهِ قٰنِتِين»  (سوره بقره، آیه ۲۳۸)|| بر نمازها و نماز ميانه مواظبت كنيد و خاضعانه براى خدا به پا خيزيد

| ۲ || «وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَوةِ وَ اصْطَبرِْ عَلَيهَْا  لَا نَسَْلُكَ رِزْقًا  نحَّْنُ نَرْزُقُكَ  وَ الْعَقِبَةُ لِلتَّقْوَى» (سوره طه، آیه ۱۳۲) || و كسان خود را به نماز فرمان ده و خود بر آن شكيبا باش. ما از تو جوياى روزى نيستيم، ما به تو روزى می‌دهيم، و فرجام [نیک] براى پرهيزگارى است

|۳|| «أَقِمِ الصَّلَوةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلىَ‏ غَسَقِ الَّيْل‏...» (سوره اسراء، آیه ۷۸)|| نماز را از زوال آفتاب تا نهايت تاريكى شب برپادار

| ۴ || «وَ أَقِمِ الصَّلَوةَ طَرَفىَ‏ِ النهََّارِ وَ زُلَفًا مِّنَ الَّيْل‏...» (سوره هود، آیه ۱۱۴)|| و در دو طرف روز [اول و آخر آن‏] و نخستين ساعات شب نماز را برپا دار

| ۵ || «وَ مَا أُمِرُواْ إِلَّا لِيَعْبُدُواْ اللَّهَ مخُْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَ يُقِيمُواْ الصَّلَوةَ وَ يُؤْتُواْ الزَّكَوة...»  (سوره بینه، آیه ۵)|| و فرمان نيافته بودند جز اينكه خدا را بپرستند، و در حالى كه به توحيد گراييده‏اند، دين [خود] را براى او خالص گردانند، و نماز برپا دارند و زكات بدهند

| ۶ || [[آیه قبله]]: «قَدْ نَرَى‏ تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فىِ السَّمَاءِ  فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَئهَا  فَوَلّ‏ِ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَام‏...»  (سوره بقره، آیه ۱۴۴)|| ما [به هر سو] گردانيدنِ رويت در آسمان را نيك مى‏بينيم. پس [باش تا] تو را به قبله‏اى كه بدان خشنود شوى برگردانيم؛ پس روى خود را به سوى مسجد الحرام كن

| ۷ || «... وَ لَا تجَْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَ لَا تخَُافِتْ بهَِا وَ ابْتَغِ بَينْ‏َ ذَالِكَ سَبِيلا» (سوره، اسراء، آیه ۱۱۰)|| و نمازت را به آواز بلند مخوان و بسيار آهسته‏‌اش مكن، و ميان اين [و آن‏] راهى [ميانه‏] جوى‏

|۸ || «فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْءَانَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيم»<ref>از این آیه در مورد بخش «قرائت» در نماز استفاده شده است.</ref> (سوره نحل، آیه ۹۸)|| پس چون قرآن می‌خوانى از شيطانِ مطرود به خدا پناه بر

| ۹ || «يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ ارْكَعُواْ وَ اسْجُدُواْ وَ اعْبُدُواْ رَبَّكُم‏...»  (سوره حج، آیه ۷۷)|| اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، ركوع و سجود كنيد و پروردگارتان را بپرستيد

| ۱۰ || «وَ إِذَا ضرََبْتُمْ فىِ الْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكمُ‏ْ جُنَاحٌ أَن تَقْصرُُواْ مِنَ الصَّلَوةِ إِنْ خِفْتُمْ أَن يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا...» (سوره نساء، آیه ۱۰۱)|| و چون در زمين سفر كرديد، اگر بيم داشتيد كه آنان كه كفر ورزيده‏اند به شما آزار برسانند، گناهى بر شما نيست كه نماز را كوتاه كنيد

| ۱۱ || «وَ إِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَوةَ فَلْتَقُمْ طَائفَةٌ مِّنهُْم مَّعَكَ وَ لْيَأْخُذُواْ أَسْلِحَتهَُمْ فَإِذَا سَجَدُواْ فَلْيَكُونُواْ مِن وَرَائكُمْ وَ لْتَأْتِ طَائفَةٌ أُخْرَى‏ لَمْ يُصَلُّواْ فَلْيُصَلُّواْ مَعَكَ...»  (سوره نساء، آیه ۱۰۲)|| و هر گاه در ميان ايشان بودى و برايشان نماز برپا داشتى، پس بايد گروهى از آنان با تو [به نماز] ايستند؛ و بايد جنگ‏افزارهاى خود را برگيرند؛ و چون به سجده رفتند [و نماز را تمام كردند]، بايد پشت سرِ شما قرار گيرند، و گروه ديگرى كه نماز نكرده‌اند بايد بيايند و با تو نماز گزارند

| ۱۲ || [[آیه نماز جمعه]]: «يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا نُودِىَ لِلصَّلَوةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْاْ إِلىَ‏ ذِكْرِ اللَّهِ وَ ذَرُواْ الْبَيْعَ  ذَالِكُمْ خَيرٌْ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُون » (سوره جمعه، آیه ۹)|| اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، چون براى نماز جمعه ندا درداده شد، به سوى ذكر خدا بشتابيد، و داد و ستد را واگذاريد. اگر بدانيد اين براى شما بهتر است

| ۱۳|| «قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكىَ‏ وَ ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلى»  (سوره اعلیٰ، آیه ۱۴-۱۵)|| رستگار آن كس كه خود را پاک گردانيد و نام پروردگارش را ياد كرد و نماز گزارد

| ۱۴ || «وَ لَا تُصَلّ‏ِ عَلىَ أَحَدٍ مِّنهُْم مَّاتَ أَبَدًا وَ لَا تَقُمْ عَلىَ‏ قَبرِْهِ إِنهَُّمْ كَفَرُواْ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ مَاتُواْ وَ هُمْ فَاسِقُون»  (سوره توبه، آیه ۸۴)|| و هرگز بر هيچ مرده‌اى از آنان نماز مگزار و بر سر قبرش نايست، چرا كه آنان به خدا و پيامبر او كافر شدند و در حال فسق مُردند

|}

 

{| class="wikitable"

! !! متن آیه !! ترجمه آیه

| ۱|| «يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلىَ الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُون»  (سوره بقره، آیه ۱۸۳)|| اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، روزه بر شما مقرر شده است، همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود، باشد كه پرهيزکارى كنيد

| ۲ || «أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ  فَمَن كاَنَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلىَ‏ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ  وَ عَلىَ الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ  فَمَن تَطَوَّعَ خَيرًْا فَهُوَ خَيرٌْ لَّهُ  وَ أَن تَصُومُواْ خَيرٌْ لَّكُمْ  إِن كُنتُمْ تَعْلَمُون‏»  (سوره بقره، آیه ۱۸۴)|| [روزه در] روزهاى معدودى [بر شما مقرر شده است‏]. [ولى‏] هر كس از شما بيمار يا در سفر باشد، [به همان شماره‏] تعدادى از روزهاى ديگر [را روزه بدارد]، و بر كسانى كه [روزه‏] طاقت‏‌فرساست، كفاره‏اى است كه خوراک دادن به بينوايى است. و هر كس به ميل خود، بيشتر نيكى كند، پس آن براى او بهتر است، و اگر بدانيد، روزه گرفتن براى شما بهتر است‏

| ۳ || «شهَْرُ رَمَضَانَ الَّذِى أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْءَانُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَ بَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى‏ وَ الْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشهَّْرَ فَلْيَصُمْهُ  وَ مَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلىَ‏ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ  يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ...»  (سوره بقره، آیه ۱۸۵)|| ماه رمضان [همان ماه‏] است كه در آن، قرآن فرو فرستاده شده است، [كتابى‏] كه مردم را راهبر، و [متضمّن‏] دلايل آشكار هدايت، و [ميزان‏] تشخيص حق از باطل است. پس هر كس از شما اين ماه را درک كند بايد آن را روزه بدارد، و كسى كه بيمار يا در سفر است [بايد به شماره آن،] تعدادى از روزهاى ديگر [را روزه بدارد]. خدا براى شما آسانى می‌خواهد و براى شما دشوارى نمی‌خواهد

| ۴ || «أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلىَ‏ نِسَائكُم‏...» (سوره بقره، آیه ۱۸۷)|| در شب‌هاى روزه، همخوابگى با زنانتان بر شما حلال گرديده است

|}

 

{| class="wikitable"

| ۱ || «خُذْ مِنْ أَمْوَالهِِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِم بهَِا وَ صَلّ‏ِ عَلَيْهِمْ  إِنَّ صَلَوتَكَ سَكَنٌ لهَُّمْ  وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيم‏»  (سوره توبه، آیه ۱۰۳)|| از اموال آنان صدقه‌اى (زکات) بگير تا به وسيله آن پاک و پاكيزه‌شان سازى، و برايشان دعا كن، زيرا دعاى تو براى آنان آرامشى است، و خدا شنواى داناست‏

|۲ || «إِنَّمَا الصَّدَقَتُ لِلْفُقَرَاءِ وَ الْمَسَاكِينِ وَ الْعَمِلِينَ عَلَيهَْا وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبهُُمْ وَ فىِ الرِّقَابِ وَ الْغَرِمِينَ وَ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ  فَرِيضَةً مِّنَ اللَّهِ  وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيم‏» (سوره توبه، آیه ۶۰) || صدقات، تنها به تهيدستان و بينوايان و متصدّيان [گردآورى و پخش‏] آن، و كسانى كه دلشان به دست آورده می‌شود، و در [راه آزادى‏] بردگان، و وامداران، و در راه خدا، و به در راه مانده، اختصاص دارد. [اين‏] به عنوان فريضه از جانب خداست، و خدا داناى حكيم است

|۳ || «وَ هُوَ الَّذِى أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَ غَيرَْ مَعْرُوشَاتٍ وَ النَّخْلَ وَ الزَّرْعَ مخُْتَلِفًا أُكُلُهُ وَ الزَّيْتُونَ وَ الرُّمَّانَ مُتَشَبهًِا وَ غَيرَْ مُتَشَبِهٍ  كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَ ءَاتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِه‏...» (سوره انعام، آیه ۱۴۱)|| و اوست كسى كه باغ‌هايى با داربست و بدون داربست، و خرمابن، و كشتزار با ميوه‌هاى گوناگون آن و زيتون و انار، شبيه به يكديگر و غير شبيه پديد آورد. از ميوه آن- چون ثمر داد- بخوريد، و حق [بينوايان از] آن را روز بهره‌بردارى از آن بدهيد

| ۴ || يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الْأَرْض‏...» (سوره بقره، آیه ۲۶۷) || اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از چيزهاى پاكيزه‌اى كه به دست آورده‌ايد، و از آنچه براى شما از زمين برآورده‌ايم، انفاق كنيد

|}

 

{| class="wikitable"

! !! متن آیه !! ترجمه آیه

| ۱ || « وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شىَ‏ْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِى الْقُرْبىَ‏ وَ الْيَتَامَى‏ وَ الْمَسَاكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيل‏...» (سوره انفال، آیه ۴۱)|| و بدانيد كه هر چيزى را به غنيمت گرفتيد، يك پنجم آن براى خدا و پيامبر و براى خويشاوندان [او] و يتيمان و بينوايان و در راه ماندگان است‏

|}

 

{| class="wikitable"

! !! متن آیه !! ترجمه آیه

| ۱ || «...وَ لِلَّهِ عَلىَ النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلا...»  (سوره آل عمران، آیه ۹۷)|| و براى خدا، حج آن خانه، بر عهده مردم است؛ [البته بر] كسى كه بتواند به سوى آن راه يابد

| ۲|| «وَ أَذِّن فىِ النَّاسِ بِالحَْج‏...» (سوره حج، آیه ۲۷) || و در ميان مردم براى [اداى‏] حج بانگ برآور

| ۳ || «لِّيَشْهَدُواْ مَنَافِعَ لَهُمْ وَ يَذْكُرُواْ اسْمَ اللَّهِ فىِ أَيَّامٍ مَّعْلُومَتٍ عَلىَ‏ مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِيمَةِ الْأَنْعَمِ  فَكلُُواْ مِنهَْا وَ أَطْعِمُواْ الْبَائسَ الْفَقِير  (سوره حج، آیه ۲۸)|| تا شاهد منافع خويش باشند، و نام خدا را در روزهاى معلومى بر دام‌هاى زبان‌بسته‌اى كه روزى آنان كرده است ببرند. پس، از آنها بخوريد و به درمانده مستمند بخورانيد

| ۴ || «ثُمَّ لْيَقْضُواْ تَفَثَهُمْ وَ لْيُوفُواْ نُذُورَهُمْ وَ لْيَطَّوَّفُواْ بِالْبَيْتِ الْعَتِيق»  (سوره حج، آیه ۲۹)|| سپس بايد آلودگى خود را بزدايند و به نذرهاى خود وفا كنند و بر گِرد آن خانه كهن [كعبه‏] طواف به جاى آورند

| ۵ || «وَ الْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكمُ مِّن شَعَئرِِ اللَّهِ لَكمُ‏ْ فِيهَا خَيرٌْ  فَاذْكُرُواْ اسْمَ اللَّهِ عَلَيهَْا صَوَافَّ  فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبهَُا فَكلُُواْ مِنهَْا وَ أَطْعِمُواْ الْقَانِعَ وَ الْمُعْتر...» (سوره حج، آیه ۳۶) || و شتران فربه را براى شما از [جمله‏] شعاير خدا قرار داديم: در آنها براى شما خير است. پس نام خدا را بر آنها- در حالى كه برپاى ايستاده‌اند- ببريد و چون به پهلو درغلتيدند، از آنها بخوريد و به تنگدست [سائل‏] و به بينوا [ى غير سائل‏] بخورانيد

| ۶ || «وَ أَتِمُّواْ الحَْجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ  فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْىِ  وَ لَا تحَْلِقُواْ رُءُوسَكُمْ حَتىَ‏ يَبْلُغَ الْهَدْىُ محَِلَّهُ  فَمَن كاَنَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِّن رَّأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِّن صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ  فَإِذَا أَمِنتُمْ فَمَن تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلىَ الحَْجّ‏ِ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْىِ  فَمَن لَّمْ يجَِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ فىِ الحَْجّ‏ِ وَ سَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ  تِلْكَ عَشَرَةٌ كاَمِلَةٌ  ذَالِكَ لِمَن لَّمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِى الْمَسْجِدِ الحَْرَامِ  وَ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَاب  (سوره بقره، آیه ۱۹۶)|| و براى خدا حجّ و عمره را به پايان رسانيد، و اگر [به علت موانعى‏] بازداشته شديد، آنچه از قربانى ميسّر است [قربانى كنيد] و تا قربانى به قربانگاه نرسيده سر خود را مَتراشيد؛ و هر كس از شما بيمار باشد يا در سر ناراحتى‌ای داشته باشد [و ناچار شود در احرام سر بتراشد] به كفّاره [آن، بايد] روزه‌اى بدارد، يا صدقه‌اى دهد، يا قربانی‌ای بكند؛ و چون ايمنى يافتيد، پس هر كس از [اعمال‏] عمره به حجّ پرداخت، [بايد] آنچه از قربانى میسّر است [قربانى كند]، و آن كس كه [قربانى‏] نيافت [بايد] در هنگام حجّ، سه روز روزه [بدارد] و چون برگشتيد هفت [روز ديگر روزه بداريد]؛ اين ده [روزِ] تمام است. اين [حجّ تمتّع‏] براى كسى است كه اهل مسجد الحرام [مكّه‏] نباشد؛ و از خدا بترسيد و بدانيد كه خدا سخت‌كيفر است

| ۷ || «إِنَّ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةَ مِن شَعَائرِ اللَّهِ  فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا...» (سوره بقره، آیه ۱۵۸)|| صفا و مروه از شعائر خداست. هر كس حج خانه خدا كند و يا حج عمره انجام دهد، طواف و سعى در ميان آن دو كوه بر آنان رواست

| ۸ || «وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَ أَمْنًا وَ اتخَِّذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِمَ مُصَلى‏...» (سوره بقره، آیه ۱۲۵)|| و چون خانه (كعبه) را محل ثواب و امن براى مردم قرار داديم، از مقام ابراهيم (در چند قدمى كعبه) نمازگاهى براى خود انتخاب كنيد

| ۹ || «... فَإِذَا أَفَضْتُم مِّنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُواْ اللَّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَام‏...ثُمَّ أَفِيضُواْ مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَ اسْتَغْفِرُواْ اللَّهَ»  (سوره بقره، آیه ۱۹۸-۱۹۹)|| هنگامى كه از عرفات كوچ كرديد، خدا را در نزدیک (كوه) مشعر الحرام ياد كنيد... سپس از همانجا كه مردم كوچ می‌كنند كوچ كنيد و از خدا طلب آمرزش نمایيد

| ۱۰ || «... لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِن شَاءَ اللَّهُ ءَامِنِينَ محَُلِّقِينَ رُءُوسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ لَا تخََافُون...»  (سوره فتح، آیه ۲۷)|| به خواست خدا شما مؤمنين در كمال امن و امان بر مسجد الحرام وارد شديد. موى سرتان را بزنيد و اعمال تقصير احرام را بی‌ترس و هراس به جاى آوريد

| ۱۱ || «وَ اذْكُرُواْ اللَّهَ فىِ أَيَّامٍ مَّعْدُودَات‏...» (سوره بقره، آیه ۲۰۳)|| خدا را در روزهاى معينى (در مراسم حج) ياد كنيد

| ۱۲ ||«فَإِذَا قَضَيْتُم مَّنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُواْ اللَّهَ كَذِكْرِكُمْ ءَابَاءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْرًا...» (سوره بقره، آیه ۲۰۰)|| و چون آداب ويژه حجّ خود را به جاى آورديد، همان گونه كه پدران خود را به ياد می‌آوريد، يا با يادكردنى بيشتر، خدا را به ياد آوريد

| ۱۳ || «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ  فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الحَْجَّ فَلَا رَفَثَ وَ لَا فُسُوقَ وَ لَا جِدَالَ فىِ الْحَجّ‏ِ...»  (سوره بقره، آیه ۱۹۷)|| حجّ در ماه‌هاى معينى است. پس هر كس در اين [ماه‏]ها، حجّ را [بر خود] واجب گرداند، [بداند كه‏] در اثناى حجّ، همبسترى و گناه و جدال [روا] نيست‏

| ۱۴ || «...أُحِلَّتْ لَكُم بهَِيمَةُ الْأَنْعَمِ إِلَّا مَا يُتْلىَ‏ عَلَيْكُمْ غَيرَْ محُِلىّ‏ِ الصَّيْدِ وَ أَنتُمْ حُرُم‏...»  (سوره مائده، آیه ۱)|| براى شما [گوشت‏] چارپايان حلال گرديده، جز آنچه [حكمش‏] بر شما خوانده می‌شود، در حالى كه نبايد شكار را در حال اِحرام، حلال بشمريد

| ۱۵ || «يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشىَ‏ْءٍ مِّنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يخََافُهُ بِالْغَيْبِ  فَمَنِ اعْتَدَى‏ بَعْدَ ذَالِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيم»(سوره مائده، آیه ۹۴) || اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، خدا شما را به چيزى از شكار كه در دسترس شما و نيزه‌هاى شما باشد خواهد آزمود، تا معلوم دارد چه كسى در نهان از او می‌ترسد. پس هر كس بعد از آن تجاوز كند، براى او عذابى دردناک خواهد بود

| ۱۶ || «يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقْتُلُواْ الصَّيْدَ وَ أَنتُمْ حُرُمٌ  وَ مَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يحَْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ هَدْيَا بَلِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَوْ عَدْلُ ذَالِكَ صِيَامًا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِه‏...»  (سوره مائده، آیه ۹۵)|| اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، در حالى كه مُحرِميد شكار را مكشيد، و هر كس از شما عمداً آن را بكشد، بايد نظير آنچه كشته است، از چهارپايان كفّاره‌اى بدهد، كه [نظير بودن‏] آن را دو تن عادل از ميان شما تصديق كنند، و به صورت قربانى به كعبه برسد. يا به كفّاره [آن‏] مستمندان را خوراک بدهد، يا معادلش روزه بگيرد، تا سزاى زشتكارى خود را بچشد

| ۱۷|| «... وَ حُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبرَِّ مَا دُمْتُمْ حُرُمًا...»  (سوره مائده، آیه ۹۶)|| صيد بيابان، ما دامی كه مُحرم می‌باشيد، بر شما حرام گرديده است

| ۱۸ || «يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تحُِلُّواْ شَعَئرَِ اللَّهِ وَ لَا الشهَّْرَ الحَْرَامَ وَ لَا الهَْدْىَ وَ لَا الْقَلَئدَ وَ لَا ءَامِّينَ الْبَيْتَ الحَْرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّن رَّبهِِّمْ وَ رِضْوَانًا  وَ إِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا...» (سوره مائده، آیه ۲)|| اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، حرمت شعاير خدا، و ماه حرام، و قربانى بی‌نشان، و قربانی‌هاى گردن‏بنددار، و راهيان بيت الحرام را كه فضل و خشنودى پروردگار خود را می‌طلبند، نگه داريد و چون از احرام بيرون آمديد، [می‌توانيد] شكار كنيد

|}

 

{| class="wikitable"

| ۱ || «قٰتِلُواْ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَا بِالْيَوْمِ الاَْخِرِ وَ لَا يحَُرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقّ‏ِ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ حَتىَ‏ يُعْطُواْ الْجِزْيَةَ عَن يَدٍ وَ هُمْ صَاغِرُون» (سوره توبه، آیه ۲۹) || با كسانى از اهل كتاب كه به خدا و روز بازپسين ايمان نمی‌آورند، و آنچه را خدا و فرستاده‌اش حرام گردانيده‌اند حرام نمی‌دارند و متديّن به دين حق نمی‌گردند، كارزار كنيد، تا با [كمالِ‏] خوارى به دست خود جزيه دهند

|۲|| «وَ إِن طَائفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُواْ فَأَصْلِحُواْ بَيْنهَُمَا  فَإِن بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلىَ الْأُخْرَى‏ فَقَاتِلُواْ الَّتىِ تَبْغِى حَتىَ‏ تَفِى‏ءَ إِلىَ أَمْرِ الله‏...»  (سوره حجرات، آیه ۹)|| و اگر دو طايفه از مؤمنان با هم بجنگند، ميان آن دو را اصلاح دهيد، و اگر [باز] يكى از آن دو بر ديگرى تعدّى كرد، با آن [طايفه‌اى‏] كه تعدّى می‌كند بجنگيد تا به فرمان خدا بازگردد

| ۳ || «انفِرُواْ خِفَافًا وَ ثِقَالًا وَ جَهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنفُسِكُمْ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ  ذَالِكُمْ خَيرٌْ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُون‏» (سوره توبه، آیه ۴۱) || سبكبار و گرانبار بسيج شويد و با مال و جانتان در راه خدا جهاد كنيد. اگر بدانيد، اين براى شما بهتر است‏

| ۴ || «فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلَافَ رَسُولِ اللَّهِ وَ كَرِهُواْ أَن يجَُاهِدُواْ بِأَمْوَالهِِمْ وَ أَنفُسِهِمْ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ وَ قَالُواْ لَا تَنفِرُواْ فىِ الحَْرِّ  قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا  لَّوْ كاَنُواْ يَفْقَهُون»  (سوره توبه، آیه ۸۱)|| بر جای‌ماندگان، به [خانه‏] نشستنِ خود، پس از رسول خدا، شادمان شدند، و از اينكه با مال و جان خود در راه خدا جهاد كنند، كراهت داشتند و گفتند: در اين گرما بيرون نرويد. بگو: اگر دريابند، آتش جهنّم سوزان‏‌تر است

| ۵ || «تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تجَُاهِدُونَ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكمُ‏ْ وَ أَنفُسِكُم‏...» (سوره صف، آیه ۱۱) || به خدا و فرستاده او بگرويد و در راه خدا با مال و جانتان جهاد كنيد

| ۶ || «لَّا يَسْتَوِى الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيرُْ أُوْلىِ الضرََّرِ وَ المُْجَاهِدُونَ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ  فَضَّلَ اللَّهُ المُْجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ عَلىَ الْقَاعِدِينَ دَرَجَة...» (سوره نساء، آیه ۹۵)||مؤمنان خانه‌نشين كه زيان‌ديده نيستند، با آن مجاهدانى كه با مال و جان خود در راه خدا جهاد می‌كنند يكسان نمی‌باشند. خداوند، كسانى را كه با مال و جان خود جهاد می‌كنند به درجه‌اى بر خانه‌نشينان مزيّت بخشيده

| ۷ || «إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ هَاجَرُواْ وَ جَاهَدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ وَ الَّذِينَ ءَاوَواْ وَّ نَصَرُواْ أُوْلَئكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْض‏...»  (سوره اعراف، آیه ۷۲)|| كسانى كه ايمان آورده و هجرت كرده‌اند و در راه خدا با مال و جان خود جهاد نموده‌اند و كسانى كه [مهاجران را] پناه داده‌اند و يارى كرده‌اند، آنان ياران يكديگرند