الذریعة الی اصول الشریعة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
کتاب '''الذریعة الی اُصول الشریعة''' اثر علمی [[سید مرتضی]](۳۵۵-۴۳۶ق)، اولین کتاب کامل، در اصول فقه شیعه امامیه است. | کتاب '''الذریعة الی اُصول الشریعة''' اثر علمی [[سید مرتضی]](۳۵۵-۴۳۶ق)، اولین کتاب کامل، در اصول فقه شیعه امامیه است. | ||
با توجه به عصر غیبت و عدم دسترسی به امام معصوم(ع) این کتاب با رویکرد اجتهاد محور و توجه به مبانی اهل سنت، در دو جلد به رشته تحریر در آمده است. توجه ویژه به اصول فقه و جدا کردن آن از اصول دین، از جمله ویژگی‌های این کتاب به شمار می‌رود. | با توجه به [[غیبت امام مهدی(عج)|عصر غیبت]] و عدم دسترسی به [[امامان شیعه|امام معصوم(ع)]] این کتاب با رویکرد [[اجتهاد]] محور و توجه به مبانی اهل سنت، در دو جلد به رشته تحریر در آمده است. توجه ویژه به اصول فقه و جدا کردن آن از اصول دین، از جمله ویژگی‌های این کتاب به شمار می‌رود. | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
کتاب الذریعة در اواخر حیات [[سید مرتضی]] نگاشته شده و از دو جهت حائز اهمیت است: | کتاب الذریعة در اواخر حیات [[سید مرتضی]] نگاشته شده و از دو جهت حائز اهمیت است: | ||
۱. این کتاب اولین کتاب کامل در [[اصول فقه]] شیعه امامیه است. با پایان یافتن دوران [[غیبت صغرا]] و عدم دسترسی به امام معصوم، شیعیان احساس کردند باید بر اساس یک سلسله اصول از منابع حدیثی موجود بهره بگیرند. با توجه به این نیاز، فقهای شیعه رو به [[اجتهاد]] آوردند و به دنبال آن آثار اصولی تدوین شد. هیچ یک از این آثار همه ابواب را در بر نمی‌گرفت. سید مرتضی اولین کتاب جامع در زمینه اصول فقه شیعه را تدوین کرد.<ref>بحرالعلوم، ج ۳ ،ص ۱۴۴؛ آصفى، ص ۸۰ـ۸۲</ref> | ۱. این کتاب اولین کتاب کامل در [[اصول فقه]] شیعه امامیه است. با پایان یافتن دوران [[غیبت صغرا]] و عدم دسترسی به امام معصوم، شیعیان احساس کردند باید بر اساس یک سلسله اصول از منابع حدیثی موجود بهره بگیرند. با توجه به این نیاز، فقهای شیعه رو به [[اجتهاد]] آوردند و به دنبال آن آثار اصولی تدوین شد. هیچ یک از این آثار همه ابواب را در بر نمی‌گرفت. سید مرتضی اولین کتاب جامع در زمینه [[اصول فقه]] شیعه را تدوین کرد.<ref>بحرالعلوم، ج ۳ ،ص ۱۴۴؛ آصفى، ص ۸۰ـ۸۲</ref> | ||
۲. «سید مرتضی» در این کتاب مسائل اصول فقه را از مسائل [[اصول دین]] جدا کرد در حالیکه در کتبی که قبل از این کتاب تألیف می‌شد، مسائل اصول فقه و اصول دین با یکدیگر خلط می‌شد. <ref>سید مرتضی، الذریعة، ۱۴۴۱ق، ج۱،ص۱۱.</ref> | ۲. «سید مرتضی» در این کتاب مسائل اصول فقه را از مسائل [[اصول دین]] جدا کرد در حالیکه در کتبی که قبل از این کتاب تألیف می‌شد، مسائل اصول فقه و اصول دین با یکدیگر خلط می‌شد. <ref>سید مرتضی، الذریعة، ۱۴۴۱ق، ج۱،ص۱۱.</ref> | ||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
{{اصلی|سید مرتضی}} | {{اصلی|سید مرتضی}} | ||
علی بن حسین بن موسی (۳۵۵-۴۳۶ق) معروف به سیدِ مرتضی، فقیه و متکلم امامی و از شخصیت‌های پرنفوذ اجتماعی شیعه در دوره آل بویه بوده است.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۹، ص۱۸۲؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۲۱، ص۱۹.</ref> سید مرتضی نه‌تنها در اندیشه کلامی خود، بلکه در عرصه اندیشه فقهی نیز رویکردی عقل‌گرایانه داشته و به حجیت عقل در کشف احکام -در صورت نبود قراین نقلی- باور داشته است. او همچنین یکی از پیشگامان روش اجتهادی در فقه شیعه است.<ref>اسعدی، متکلمان شیعه: سید مرتضی، ۱۳۹۱ش، ص۵۰ و ۹۰.</ref> | علی بن حسین بن موسی (۳۵۵-۴۳۶ق) معروف به سیدِ مرتضی، [[مجتهد|فقیه]] و [[متکلم]] امامی و از شخصیت‌های پرنفوذ اجتماعی شیعه در دوره [[آل بویه]] بوده است.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۹، ص۱۸۲؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۲۱، ص۱۹.</ref> سید مرتضی نه‌تنها در اندیشه کلامی خود، بلکه در عرصه اندیشه فقهی نیز رویکردی عقل‌گرایانه داشته و به حجیت عقل در کشف احکام -در صورت نبود قراین نقلی- باور داشته است. او همچنین یکی از پیشگامان روش اجتهادی در [[فقه|فقه شیعه]] است.<ref>اسعدی، متکلمان شیعه: سید مرتضی، ۱۳۹۱ش، ص۵۰ و ۹۰.</ref> | ||
==شیوه تالیف== | ==شیوه تالیف== | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
=== آثار مرتبط=== | === آثار مرتبط=== | ||
# برخی از کتابهایی که در زمینه تلخیص یا شرح کتاب الذریعه نوشته شده عبارتند از: <ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۶.</ref> | # برخی از کتابهایی که در زمینه تلخیص یا شرح کتاب الذریعه نوشته شده عبارتند از: <ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۶.</ref> | ||
# نکت البدیعه فی تحریر الذریعه تألیف علامه حلی<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۶.</ref> | # نکت البدیعه فی تحریر الذریعه تألیف [[علامه حلی]]<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۶.</ref> | ||
# تلخیص مسایل من الذریعه تألیف ابوالحسن علی بن ابی القاسم زید بن محمد بیهقی معروف به فرید خراسان(استاد ابن شهر آشوب)<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۶.</ref> | # تلخیص مسایل من الذریعه تألیف ابوالحسن علی بن ابی القاسم زید بن محمد بیهقی معروف به فرید خراسان(استاد ابن شهر آشوب)<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۶.</ref> | ||
# شرح مسایل الذریعه تألیف عمادالدین طبری نویسنده کتاب مناقب الطاهرین <ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۶.</ref> | # شرح مسایل الذریعه تألیف عمادالدین طبری نویسنده کتاب مناقب الطاهرین <ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۲۶.</ref> | ||