پرش به محتوا

عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۴۴: خط ۴۴:
بیشتر منابع تاریخی از حضور او در فتوحات صدر [[اسلام]] یادی نکرده‌اند، اما بنابر کتاب [[فتوح‌ الشام (کتاب)|فتوح الشام]]، عبداللّه در فتوحات [[شام]] در زمان [[خلافت]] [[عمر بن خطاب|عمر]] مشارکت نمود و [[ابوعبیده جراح|ابوعبیده]] او را امیر ۵۰۰ سواره‌نظام کرد.<ref>واقدی،  فتوح‌الشام، ج‌۱، ص۱۰۰ـ۱۰۸</ref>
بیشتر منابع تاریخی از حضور او در فتوحات صدر [[اسلام]] یادی نکرده‌اند، اما بنابر کتاب [[فتوح‌ الشام (کتاب)|فتوح الشام]]، عبداللّه در فتوحات [[شام]] در زمان [[خلافت]] [[عمر بن خطاب|عمر]] مشارکت نمود و [[ابوعبیده جراح|ابوعبیده]] او را امیر ۵۰۰ سواره‌نظام کرد.<ref>واقدی،  فتوح‌الشام، ج‌۱، ص۱۰۰ـ۱۰۸</ref>


در دورۀ خلافت [[عثمان]]، هنگام تبعید [[ابوذر]] به [[ربذه]]، عبداللّه به تبعیت از علی(ع)، ابوذر را تا بیرون مدینه بدرقه کرد.<ref>یعقوبی، ج‌۲، ص‌۱۷۲؛ مسعودی، مروج‌الذهب(بیروت)، ج‌۳، ص‌۸۴</ref>
در دورۀ خلافت [[عثمان]]، هنگام تبعید [[ابوذر]] به [[ربذه]]، عبدالله به تبعیت از علی(ع)، ابوذر را تا بیرون مدینه بدرقه کرد.<ref>یعقوبی، ج‌۲، ص‌۱۷۲؛ مسعودی، مروج‌الذهب(بیروت)، ج‌۳، ص‌۸۴</ref>


به گفتۀ [[ابن ابی‌الحدید]] در جریان [[شراب‌خواری]] [[ولید بن عقبه]]، والی عثمان در [[کوفه]]، عبداللّه به دستور علی(ع) بر ولید [[حد]] جاری کرد. در [[سال ۳۵ قمری]] هنگامی که عثمان در محاصره مخالفان بود، عبداللّه جزو کسانی بوده که از طرف علی(ع) برای حفظ جان عثمان از تعرض مخالفان کوشیده است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید ج‌۱۷، ص‌۲۳۲، ۲۳۴؛ نک: مفید، الجمل، ص‌۴۳۵ـ۴۳۶</ref>
به گفتۀ [[ابن ابی‌الحدید]] در جریان [[شراب‌خواری]] [[ولید بن عقبه]]، والی عثمان در [[کوفه]]، عبداللّه به دستور علی(ع) بر ولید [[حد]] جاری کرد. در [[سال ۳۵ قمری]] هنگامی که عثمان در محاصره مخالفان بود، عبدالله جزو کسانی بوده که از طرف علی(ع) برای حفظ جان عثمان از تعرض مخالفان کوشیده است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید ج‌۱۷، ص‌۲۳۲، ۲۳۴؛ نک: مفید، الجمل، ص‌۴۳۵ـ۴۳۶</ref>


{{همچنین ببینید|ماجرای قتل عثمان}}
{{همچنین ببینید|ماجرای قتل عثمان}}
===در عصر امام علی (ع) ===
===در عصر امام علی (ع) ===
عبدالله در بیشتر حوداث دوران خلافت [[علی (ع)]] حضور داشت و با او [[بیعت]] نمود.<ref>مفید، الجمل، ص‌۱۰۷</ref> عبداللّه به طرفداری از علی (ع) در [[جنگ جمل]] شرکت کرد<ref>مسعودی، مروج الذهب(بیروت)، ج‌۳، ص‌۱۰۵</ref> و شاید پس از این جنگ بود که همراه حضرت علی در [[کوفه]] اقامت گزید.<ref>نک: به خلیفةبن خیاط، ص‌۲۱۳</ref>
عبدالله در بیشتر حوداث دوران خلافت [[علی (ع)]] حضور داشت و با او [[بیعت]] نمود.<ref>مفید، الجمل، ص‌۱۰۷</ref> عبدالله به طرفداری از علی (ع) در [[جنگ جمل]] شرکت کرد<ref>مسعودی، مروج الذهب(بیروت)، ج‌۳، ص‌۱۰۵</ref> و شاید پس از این جنگ بود که همراه حضرت علی در [[کوفه]] اقامت گزید.<ref>نک: به خلیفةبن خیاط، ص‌۲۱۳</ref>


او در [[جنگ صفین]] نیز در کنار امام بود و بر قبایل [[قریش]] و [[قبیله اسد|اَسَد]] و [[قبیله کنانه|کنانه]] ریاست داشت<ref>ابن‌عساکر، ج‌۲۷، ص‌۲۷۲</ref> و پیادگانِ سَمت راست سپاه امام را فرماندهی کرد.<ref>ابن‌اعثم کوفی، ج‌۳، ص‌۲۴</ref> و به همراه عده‌ای از [[قریش]] و [[انصار]] به [[عمرو بن عاص]] حمله کرد.<ref>دینوری، ص‌۱۸۴</ref>
او در [[جنگ صفین]] نیز در کنار امام بود و بر قبایل [[قریش]] و [[قبیله اسد|اَسَد]] و [[قبیله کنانه|کنانه]] ریاست داشت<ref>ابن‌عساکر، ج‌۲۷، ص‌۲۷۲</ref> و پیادگانِ سَمت راست سپاه امام را فرماندهی کرد.<ref>ابن‌اعثم کوفی، ج‌۳، ص‌۲۴</ref> و به همراه عده‌ای از [[قریش]] و [[انصار]] به [[عمرو بن عاص]] حمله کرد.<ref>دینوری، ص‌۱۸۴</ref>


در [[ماجرای حکمیت]] علی (ع) علت پذیرش آن را بنابر قولی زنده ماندن افرادی از جمله عبدالله‌ بن جعفر دانست.<ref>نصر بن مزاحم، ص۵۳۰</ref> عبداللّه از  کسانی بود که به پایبندی [[عراق|عراقیان]] بر عهدنامه حکمیت گواهی داد.<ref>نصربن مزاحم، ص‌۵۰۷.</ref>
در [[ماجرای حکمیت]] علی (ع) علت پذیرش آن را بنابر قولی زنده ماندن افرادی از جمله عبدالله بن جعفر دانست.<ref>نصر بن مزاحم، ص۵۳۰</ref> عبدالله از  کسانی بود که به پایبندی [[عراق|عراقیان]] بر عهدنامه حکمیت گواهی داد.<ref>نصربن مزاحم، ص‌۵۰۷.</ref>


علی(ع) به پیشنهاد او [[محمد بن ابی‌بکر]] را، که برادر مادری عبداللّه بود، به جای [[قیس‌ بن سعد]] به ولایت [[مصر]] منصوب کرد.<ref>طبری، ج‌۴، ص‌۵۵۴ـ۵۵۵؛ ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۶، ص‌۶۳</ref>
علی(ع) به پیشنهاد او [[محمد بن ابی‌بکر]] را، که برادر مادری عبدالله بود، به جای [[قیس‌ بن سعد]] به ولایت [[مصر]] منصوب کرد.<ref>طبری، ج‌۴، ص‌۵۵۴ـ۵۵۵؛ ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۶، ص‌۶۳</ref>


به گفتۀ [[ابن ابی الحدید]] چون علی(ع) خواست عبدالله را به‌ سبب [[اسراف]] و [[تبذیر]]، از تصرف اموالش منع کند، او با [[زبیر]] شریک شد و امام دیگر او را [[محجور]] نکرد.<ref>ابن‌ابی‌الحدید ج‌۱، ص‌۵۳؛ نک: دینوری، ص‌۲۱۵</ref>
به گفتۀ [[ابن ابی الحدید]] چون علی(ع) خواست عبدالله را به‌ سبب [[اسراف]] و [[تبذیر]]، از تصرف اموالش منع کند، او با [[زبیر]] شریک شد و امام دیگر او را [[محجور]] نکرد.<ref>ابن‌ابی‌الحدید ج‌۱، ص‌۵۳؛ نک: دینوری، ص‌۲۱۵</ref>
خط ۶۸: خط ۶۸:
با به خلافت رسیدن معاویه، عبدالله با دربار معاویه در [[دمشق]] ارتباط یافت<ref>نک: ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج‌۶، ص‌۴۶۷</ref> و با جمعی از قریش نزد معاویه رفت. معاویه نیز ۱.۰۰۰.۰۰۰ درهم مقرری سالیانه برای وی تعیین کرد<ref>بلاذری، ج‌۴، ص‌۱۰۱، ۳۲۰</ref> یزید این مقرری را به ۲.۰۰۰.۰۰۰ درهم افزایش داد؛ اما بذل و بخشش وی چنان بود که قبل از پایان سال نه تنها همه را بخشیده بود بلکه بدهکار نیز می‌شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، تحقیق: محمدباقر المحمودی، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م، ص۴۵</ref>
با به خلافت رسیدن معاویه، عبدالله با دربار معاویه در [[دمشق]] ارتباط یافت<ref>نک: ابن‌سعد، الطبقات‌الکبیر، ج‌۶، ص‌۴۶۷</ref> و با جمعی از قریش نزد معاویه رفت. معاویه نیز ۱.۰۰۰.۰۰۰ درهم مقرری سالیانه برای وی تعیین کرد<ref>بلاذری، ج‌۴، ص‌۱۰۱، ۳۲۰</ref> یزید این مقرری را به ۲.۰۰۰.۰۰۰ درهم افزایش داد؛ اما بذل و بخشش وی چنان بود که قبل از پایان سال نه تنها همه را بخشیده بود بلکه بدهکار نیز می‌شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، تحقیق: محمدباقر المحمودی، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م، ص۴۵</ref>


معاویه وی را سید [[بنی‌هاشم]] لقب داد، اما عبداللّه چنین لقبی را مختص به [[حسنین]] می‌دانست.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۶، ص‌۲۹۷</ref> برخی احترام معاویه به عبدالله بن جعفر را برخاسته از تلاش وی برای جذب بزرگان و سران قبایل، و شاید برای کاستن از مقام فرزندان امام علی دانسته‌اند.<ref>مهدویان، ص‌۳۶</ref>
معاویه وی را سید [[بنی‌هاشم]] لقب داد، اما عبدالله چنین لقبی را مختص به [[حسنین]] می‌دانست.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۶، ص‌۲۹۷</ref> برخی احترام معاویه به عبدالله بن جعفر را برخاسته از تلاش وی برای جذب بزرگان و سران قبایل، و شاید برای کاستن از مقام فرزندان امام علی دانسته‌اند.<ref>مهدویان، ص‌۳۶</ref>


در مجالس معاویه بین [[عمرو بن عاص]] و [[یزید]] با عبدالله بن جعفر مفاخراتی صورت می‌گرفت<ref>ابن‌عساکر، ج‌۲۷، ص‌۲۶۵ـ۲۶۶، ۲۶۸؛ ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۶، ص‌۲۹۵ـ۲۹۷، ج‌۱۵، ص‌۲۲۹</ref> در یکی از این مجالس، که حسنین نیز حضور داشتند، بین معاویه و عبداللّه مشاجره‌ای رخ داد و عبداللّه به بیان فضیلت علی (ع) و خاندانش پرداخت.<ref>نعمانی، ص‌۹۶ـ۹۷؛ طوسی، ص‌۱۳۷ـ۱۳۸</ref>
در مجالس معاویه بین [[عمرو بن عاص]] و [[یزید]] با عبدالله بن جعفر مفاخراتی صورت می‌گرفت<ref>ابن‌عساکر، ج‌۲۷، ص‌۲۶۵ـ۲۶۶، ۲۶۸؛ ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۶، ص‌۲۹۵ـ۲۹۷، ج‌۱۵، ص‌۲۲۹</ref> در یکی از این مجالس، که حسنین نیز حضور داشتند، بین معاویه و عبدالله مشاجره‌ای رخ داد و عبدالله به بیان فضیلت علی (ع) و خاندانش پرداخت.<ref>نعمانی، ص‌۹۶ـ۹۷؛ طوسی، ص‌۱۳۷ـ۱۳۸</ref>


به گفته ابن ابی‌الحدید، چون امام حسن (ع) به [[شهادت]] رسید، [[مروان بن حکم|مروان]] از دفن وی در کنار مرقد [[پیامبر (ص)]] جلوگیری کرد. عبداللّه، [[امام حسین (ع)]] را [[سوگند]] داد تا از مشاجره با مروان بپرهیزد.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۱۶، ص۵۰</ref>
به گفته ابن ابی‌الحدید، چون امام حسن (ع) به [[شهادت]] رسید، [[مروان بن حکم|مروان]] از دفن وی در کنار مرقد [[پیامبر (ص)]] جلوگیری کرد. عبداللّه، [[امام حسین (ع)]] را [[سوگند]] داد تا از مشاجره با مروان بپرهیزد.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، ج‌۱۶، ص۵۰</ref>


===واقعه کربلا===
===واقعه کربلا===
در جریان حرکت امام حسین (ع) از [[مکه]] به سوی [[کوفه]]، عبداللّه توسط پسرانش، [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]]، برای امام نامه نوشت و آن حضرت را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت و گفت که پس از این نامه، به امام خواهد پیوست. وی از عامل مکه، [[عمرو بن سعید]]، نیز برای امام حسین (ع) امان‌نامه گرفت.<ref>طبری، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸؛ قس ابن‌اعثم کوفی، ج‌۵، ص‌۶۷</ref>
در جریان حرکت امام حسین (ع) از [[مکه]] به سوی [[کوفه]]، عبدالله توسط پسرانش، [[عون بن عبدالله بن جعفر|عون]] و [[محمد بن عبدالله بن جعفر|محمد]]، برای امام نامه نوشت و آن حضرت را از حرکت به سوی کوفه برحذر داشت و گفت که پس از این نامه، به امام خواهد پیوست. وی از عامل مکه، [[عمرو بن سعید]]، نیز برای امام حسین (ع) امان‌نامه گرفت.<ref>طبری، ج‌۵، ص‌۳۸۷ـ۳۸۸؛ قس ابن‌اعثم کوفی، ج‌۵، ص‌۶۷</ref>


عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش، عون و محمّد، و به قولی [[عبیدالله بن عبدالله بن جعفر|عبیدالله‌]] در [[روز عاشورا]] به [[شهادت]] رسیدند.<ref>طبری، ج‌۵، ص‌۴۱۹، ۴۶۶؛ ابوالفرج‌اصفهانی، مقاتل‌الطالبیین، ص‌۹۱ـ۹۲</ref>
عبدالله در واقعه کربلا حضور نداشت؛ اما دو فرزندش، عون و محمّد، و به قولی [[عبیدالله بن عبدالله بن جعفر|عبیدالله‌]] در [[روز عاشورا]] به [[شهادت]] رسیدند.<ref>طبری، ج‌۵، ص‌۴۱۹، ۴۶۶؛ ابوالفرج‌اصفهانی، مقاتل‌الطالبیین، ص‌۹۱ـ۹۲</ref>
۱۷٬۸۸۳

ویرایش