Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۹۳
ویرایش
imported>Hasaninasab جز (+ رده:سورههای دارای مباحث فقهی (هاتکت)) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{سوره||نام = نور |کتابت = ۲۴|جزء = ۱۸|آیه = ۶۴|مکی/مدنی = مدنی|شماره نزول = ۱۰۳|بعدی = [[سوره فرقان|فرقان]] |قبلی = [[سوره مؤمنون|مؤمنون]] |کلمه = ۱۳۸۱|حرف = ۵۷۵۵|تصویر=سوره نور.jpg}} | {{سوره||نام = نور |کتابت = ۲۴|جزء = ۱۸|آیه = ۶۴|مکی/مدنی = مدنی|شماره نزول = ۱۰۳|بعدی = [[سوره فرقان|فرقان]] |قبلی = [[سوره مؤمنون|مؤمنون]] |کلمه = ۱۳۸۱|حرف = ۵۷۵۵|تصویر=سوره نور.jpg}} | ||
'''سوره نور''' بیست و چهارمین [[سوره]] [[قرآن]] و از [[سورههای مدنی|سورههای مدنی]] که در [[جزء قرآن|جزء]] ۱۸ قرآن جای گرفته است. این سوره را از آن جهت نور مینامند که کلمه نور ۷ بار در آن به کار رفته و یکی از زیباترین و معروفترین [[آیه|آیات]] قرآنی به نام آیه نور را دربردارد. | '''سوره نور''' بیست و چهارمین [[سوره]] [[قرآن]] و از [[سورههای مدنی|سورههای مدنی]] که در [[جزء قرآن|جزء]] ۱۸ قرآن جای گرفته است. این سوره را از آن جهت نور مینامند که کلمه نور ۷ بار در آن به کار رفته و یکی از زیباترین و معروفترین [[آیه|آیات]] قرآنی به نام آیه نور را دربردارد. | ||
این سوره [[حکم شرعی|احکام]] فقهی بسیار و مهمی چون حد [[زنا]] و نسبت زنا ([[قذف]])، [[وجوب|واجب]] بودن [[حجاب]] برای زنان دربر دارد. همچنین داستان [[إفک]] و مسائل مربوط به [[نکاح]] و [[افتراء]]، [[بهتان]]، [[تهمت]] و نهی شدید از [[اشاعه فحشاء|اشاعه فحشاء]] از موضوعات مطرح شده در آن است. این سوره در حدود نیم [[جزء (قرآن)|جزءِ]] قرآن است و در فضیلت تلاوت این سوره از [[پیامبر(ص)]] آمده هر | این سوره [[حکم شرعی|احکام]] فقهی بسیار و مهمی چون حد [[زنا]] و نسبت زنا ([[قذف]])، [[وجوب|واجب]] بودن [[حجاب]] برای زنان دربر دارد. همچنین داستان [[إفک]] و مسائل مربوط به [[نکاح]] و [[افتراء]]، [[بهتان]]، [[تهمت]] و نهی شدید از [[اشاعه فحشاء|اشاعه فحشاء]] از موضوعات مطرح شده در آن است. این سوره در حدود نیم [[جزء (قرآن)|جزءِ]] قرآن است و در فضیلت تلاوت این سوره از [[پیامبر(ص)]] آمده هر کس سوره نور را قرائت کند خداوند به تعداد تمام مردان و زنان مؤمن در گذشته و در آینده به او ده حسنه عنایت میکند. | ||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
==محتوای سوره== | ==محتوای سوره== | ||
این سوره [[حکم شرعی|احکام]] فقهی بسیار و مهمی دربر دارد از جمله: حد [[زنا]]، [[حد]] نسبت زنا ([[قذف]])، احکام [[لعان]]، [[وجوب|واجب]] بودن [[حجاب]] برای زنان، معافیت حجاب از زنان سالخورده و از کار افتاده، لزوم وجود چهار شاهد برای اثبات زنا، مسائل [[نکاح]]، داستان [[إفک]] <ref>یعنی تهمت ناشایست به عایشه همسر رسول خدا و بیان پاکی دامان و ساحت او</ref>. از مطالب و مباحث دیگر این سوره: پند و موعظه خداوند به مؤمنان مبنی بر پرهیز از سخن گفتن در مورد چیزی که آگاهی از آن ندارند، [[افتراء]]، [[بهتان]]، [[تهمت]] و نهی شدید از [[اشاعه فحشاء|اشاعه فحشاء]]، و آداب ورود که هنگام داخل شدن در خانهها و مکانهای دیگران باید به اذن و اجازه صاحب آن باشد. <ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۴۳</ref> | این سوره [[حکم شرعی|احکام]] فقهی بسیار و مهمی دربر دارد از جمله: حد [[زنا]]، [[حد]] نسبت زنا ([[قذف]])، احکام [[لعان]]، [[وجوب|واجب]] بودن [[حجاب]] برای زنان، معافیت حجاب از زنان سالخورده و از کار افتاده، لزوم وجود چهار شاهد برای اثبات زنا، مسائل [[نکاح]]، داستان [[إفک]]<ref>یعنی تهمت ناشایست به عایشه همسر رسول خدا و بیان پاکی دامان و ساحت او</ref>. از مطالب و مباحث دیگر این سوره: پند و موعظه خداوند به مؤمنان مبنی بر پرهیز از سخن گفتن در مورد چیزی که آگاهی از آن ندارند، [[افتراء]]، [[بهتان]]، [[تهمت]] و نهی شدید از [[اشاعه فحشاء|اشاعه فحشاء]]، و آداب ورود که هنگام داخل شدن در خانهها و مکانهای دیگران باید به اذن و اجازه صاحب آن باشد.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۴۳</ref> | ||
{{سوره نور}} | {{سوره نور}} | ||
==آیات فقهی== | ==آیات فقهی== | ||
{| class="wikitable sortable" | {| class="wikitable sortable" | ||
|- | |- | ||
! شماره آیه!! آیه!! باب !! موضوع | ! شماره آیه!! آیه!! باب !! موضوع | ||
|- | |- | ||
|۲||لزانیة والزانی فاجلدوا کل واحد منهما مائة جلدة|| | |۲||لزانیة والزانی فاجلدوا کل واحد منهما مائة جلدة|||| | ||
|- | |- | ||
| ۳ ||لزانی لا ینکح الا زانیة او مشرکة والزانیة لا ینکحها الا ...|| | | ۳||لزانی لا ینکح الا زانیة او مشرکة والزانیة لا ینکحها الا...|||| | ||
|- | |- | ||
| ۴||الذین یرمون المحصنات ثم لم یأتوا باربعة شهداء فاجلدوهم || | | ۴||الذین یرمون المحصنات ثم لم یأتوا باربعة شهداء فاجلدوهم|||| | ||
|- | |- | ||
| ۶-۹||والذین یرمون ازواجهم ولم یکن لهم شهداء...|| || | | ۶-۹||والذین یرمون ازواجهم ولم یکن لهم شهداء...|||| | ||
|- | |- | ||
|۱۳||لولا جاءوا علیه باربعة شهداء|| || | |۱۳||لولا جاءوا علیه باربعة شهداء|||| | ||
|- | |- | ||
| | | ۲۳||لذین یبتغون الکتاب مما ملکت ایمانکم فکاتبوهم|||| | ||
|- | |- | ||
|۳۰-۳۱ ||قل للمومنین یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم... || | |۳۰-۳۱||قل للمومنین یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم...|||| | ||
|- | |- | ||
| ۳۱|ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها|| | | ۳۱|ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها|||| | ||
|- | |- | ||
|۳۲-۳۳ ||وانکحوا الایامی منکم و الصالحین من عبادکم|| | |۳۲-۳۳||وانکحوا الایامی منکم و الصالحین من عبادکم|||| | ||
|- | |- | ||
| ۶۰|والقواعد من النساء اللاتی لا یرجون نکاحا ..|| | | ۶۰|والقواعد من النساء اللاتی لا یرجون نکاحا..|||| | ||
|} | |} | ||
===حد زنا=== | ===حد زنا=== | ||
{{اصلی|زنا}} | {{اصلی|زنا}} | ||
الزَّانِیةُ وَالزَّانِی فَاجْلِدُوا کلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْکم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِی دِینِ اللَّهِ إِن کنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیوْمِ الْآخِرِ ۖ وَلْیشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ.. ﴿۲﴾ | |||
'''ترجمه''': به هر زن | '''ترجمه''': به هر زن زناکار و مرد زناکاری صد تازیانه بزنید، و اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید، در [کار] دین خدا، نسبت به آن دو دلسوزی نکنید، و باید گروهی از مؤمنان در کیفر آن دو حضور یابند. | ||
آیه میگوید اگر زن و مردی مرتکب [[زنا]] شوند باید صد ضربه تازیانه بخورند و باید گروهی از مؤمنین نیز به هنگام اجرای [[حدّ]] حضور داشته باشند. در این آیه به سایر مؤمنین هشدار میدهد اگر به خدا و روز [[قیامت]] ایمان دارند نباید در اجرای این مجازات و حدود الهی رأفت نشان دهند. این تازیانه حدّ مرد یا زن زناکار بالغ، عاقل، آزاد و غیر [[زنای محصنه|مُحصِن]] است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، | آیه میگوید اگر زن و مردی مرتکب [[زنا]] شوند باید صد ضربه تازیانه بخورند و باید گروهی از مؤمنین نیز به هنگام اجرای [[حدّ]] حضور داشته باشند. در این آیه به سایر مؤمنین هشدار میدهد اگر به خدا و روز [[قیامت]] ایمان دارند نباید در اجرای این مجازات و حدود الهی رأفت نشان دهند. این تازیانه حدّ مرد یا زن زناکار بالغ، عاقل، آزاد و غیر [[زنای محصنه|مُحصِن]] است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۱۷ق، ج۴۱، ص۳۲۹</ref> | ||
===حرمت ازدواج مومنین با زناکاران=== | ===حرمت ازدواج مومنین با زناکاران=== | ||
الزَّانِی لَا ینکحُ إِلَّا زَانِیةً أَوْ مُشْرِکةً وَالزَّانِیةُ لَا ینکحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِک ۚ وَحُرِّمَ ذَٰلِک عَلَی الْمُؤْمِنِینَ ﴿۳﴾ | |||
'''ترجمه''': مرد | '''ترجمه''': مرد زناکار، جز زن زناکار یا مشرک را به همسری نگیرد، و زن زناکار، جز مرد زناکار یا مشرک را به زنی نگیرد، و بر مؤمنان این [امر] حرام گردیده است. | ||
منظور از مرد یا زن زناکار در این آیه، کسی است که مشهور به این عمل است و نه کسی که مرتکب آن شده و سپس توبه نموده و به این کار شهرتی ندارد.<ref>فیض کاشانی، تفسیر صافی، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۴۱۷.</ref> از [[امام باقر]](ع) نقل شده این آیه درباره زنان صاحب رایات ( | منظور از مرد یا زن زناکار در این آیه، کسی است که مشهور به این عمل است و نه کسی که مرتکب آن شده و سپس توبه نموده و به این کار شهرتی ندارد.<ref>فیض کاشانی، تفسیر صافی، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۴۱۷.</ref> از [[امام باقر]](ع) نقل شده این آیه درباره زنان صاحب رایات (زنانی که در جلو خانه خود پرچم مخصوص روسبی گری میزدند) نازل شده است.<ref>حویزی، نور الثقلین، ۱۳۸۳ق، ج۳، ص۱۹۸، حدیث۲۰.</ref> | ||
===حد قذف=== | ===حد قذف=== | ||
{{اصلی|قذف}} | {{اصلی|قذف}} | ||
وَالَّذِینَ یرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ یأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِینَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا ۚ وَأُولَٰئِک هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿۴﴾ | |||
'''ترجمه''': و | '''ترجمه''': و کسانی که نسبت زنا به زنان شوهردار میدهند، سپس چهار گواه نمیآورند، هشتاد تازیانه به آنان بزنید، و هیچگاه شهادتی از آنها نپذیرید، و اینانند که خود فاسقند. | ||
قذف به معنای متهم کردن شخصی به عمل منافی عفت است که اگر با لفظ صریح انجام گیرد، حد آن هشتاد ضربه شلاق است، و اگر صراحت نداشته باشد، مشمول حکم [[تعزیر]] است، | قذف به معنای متهم کردن شخصی به عمل منافی عفت است که اگر با لفظ صریح انجام گیرد، حد آن هشتاد ضربه شلاق است، و اگر صراحت نداشته باشد، مشمول حکم [[تعزیر]] است، یعنی تعیین مقدار مجازات و شلاق با نظر [[حاکم شرع]] است.<ref>شهید ثانی، اللمعه الدمشقیه، ۱۳۸۱ش، ص۴۴۴.</ref> در قانون مجازات اسلامی در ماده ۱۴۰ هم همین حکم آمده است.<ref>ولیدی، حقوق جزای اختصاصی، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۲۶۸.</ref> | ||
=== | ===اجرای حکم لعان برای مردی که زنش را قذف کند=== | ||
{{اصلی|آیه لعان}} | {{اصلی|آیه لعان}} | ||
وَالَّذِینَ یرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ یکن لَّهُمْ شُهَدَاءُ إِلَّا أَنفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِینَ ﴿۶﴾ وَالْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَیهِ إِن کانَ مِنَ الْکاذِبِینَ ﴿۷﴾ وَیدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَن تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الْکاذِبِینَ ﴿۸﴾ | |||
'''ترجمه''': و | '''ترجمه''': و کسانی که به همسران خود نسبت زنا میدهند، و جز خودشان گواهانی [دیگر] ندارند، هر یک از آنان [باید] چهار بار به خدا سوگند یاد کند که او قطعاً از راستگویان است. (۶) و [گواهی در دفعه] پنجم این است که [شوهر بگوید:] لعنت خدا بر او باد اگر از دروغگویان باشد. و از [زن،] کیفر ساقط میشود، در صورتی که چهار بار به خدا سوگند یاد کند که [شوهر] او جداً از دروغگویان است. (۸) | ||
لِعان یا مُلاعِنه مراسمی در [[فقه]] و حقوق اسلامی است که در آن زن و شوهر یکدیگر را لعنت میکنند. به این نحو که شوهر با سوگندهای ویژهای به زن خود نسبت زنا دهد و همسرش با سوگندهای مشابهی اتهام شوهرش را رد کند. با تحقق لعان زن و شوهر از یکدیگر جدا شده و ازدواج دوبارهٔ آنها تا اَبَد ممنوع است. کاربرد لعان در جایی است که شوهر زنای همسر خود را مشاهده کرده ولی امکان اثبات آن را ندارد و در صورتی که زنای او را فاش کند به اتهام [[قذف]] هشتاد ضربه شلاق میخورد. در این وضعیت مرد میتواند با انجام مراسم لعان همسر خود را رها کند. در صورت لعان حد قذف از مرد و حد زنا از زن ساقط میشود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۳۷۸و۳۷۷.</ref> در قوانین مدنی در ماده ۸۸۲ و ۸۸۳ و ۱۰۵۲ به لعان اشاره شده است.<ref>صفائی، حقوق مدنی۵ خانواده، ۱۳۷۰ش، ص۲۹۴و۲۹۳.</ref> | لِعان یا مُلاعِنه مراسمی در [[فقه]] و حقوق اسلامی است که در آن زن و شوهر یکدیگر را لعنت میکنند. به این نحو که شوهر با سوگندهای ویژهای به زن خود نسبت زنا دهد و همسرش با سوگندهای مشابهی اتهام شوهرش را رد کند. با تحقق لعان زن و شوهر از یکدیگر جدا شده و ازدواج دوبارهٔ آنها تا اَبَد ممنوع است. کاربرد لعان در جایی است که شوهر زنای همسر خود را مشاهده کرده ولی امکان اثبات آن را ندارد و در صورتی که زنای او را فاش کند به اتهام [[قذف]] هشتاد ضربه شلاق میخورد. در این وضعیت مرد میتواند با انجام مراسم لعان همسر خود را رها کند. در صورت لعان حد قذف از مرد و حد زنا از زن ساقط میشود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۳۷۸و۳۷۷.</ref> در قوانین مدنی در ماده ۸۸۲ و ۸۸۳ و ۱۰۵۲ به لعان اشاره شده است.<ref>صفائی، حقوق مدنی۵ خانواده، ۱۳۷۰ش، ص۲۹۴و۲۹۳.</ref> | ||
===وجوب حجاب و | ===وجوب حجاب و بیان چگونگی آن=== | ||
{{اصلی|آیه حجاب}} | {{اصلی|آیه حجاب}} | ||
وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ | وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَیٰ جُیوبِهِنَّ ۖ.. ﴿۳۱﴾ | ||
'''ترجمه''': و به زنان با | '''ترجمه''': و به زنان با ایمان بگو: «دیدگان خود را [از هر نامحرمی] فرو بندند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعاً از آن پیداست. و باید روسری خود را بر گردن خویش [فرو]اندازند.. | ||
خُمُر، جمعِ خِمار، به معنای مقنعه یا روسری زنان است.<ref>طبرسی، تفسیر مجمع البیان،ذیل آیه؛ ابن منظور، لسان العرب،ذیل «خمر».</ref> طبق گزارشهای مفسران و اشارات حدیثی، زنان پیش از نزول این آیه روسری را از پشت گوشها رد میکردند و آن را به پشت خود میانداختند، به طوری که گوشها و گردن و گریبان آنها نمایان بود. در این آیه به آنها دستور داده شده است که روسریهایشان را به گونهای بپوشند که گریبان و مقابل سینه آنها را بپوشاند؛ یعنی، دو طرف آن را از راست و چپ به جلو آورند تا همه این قسمتها پوشیده شود.<ref>محمدحسین طباطبائی، المیزان، ذیل آیه؛ محمد بن احمد قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ذیل آیه، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵؛ طبری، جامع، ذیل آیه.</ref> در واقع، زنان موی سر خود را میپوشاندهاند اما اینک آیه در مقام بیان حد پوشش، از لزوم پوشاندن گردن و سینه سخن گفته ولی از پوشاندن چهره سخنی به میان نیاورده است.<ref>ابن حزم، المُحلّی، ج۳، ص۲۱۶، چاپ احمد محمد شاکر، بیروت: دارالآفاق الجدیدة، (بیتا)؛ محسن حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ج۵، ص۲۴۳، چاپ افست قم، ۱۴۰۴ق؛ محسن حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ج۱۴، ص۲۸، چاپ افست قم، ۱۴۰۴ق.</ref> این آیه معروفترین آیهای است که [[مجتهد|فقها]] با توجه به جملۀ «وَ | خُمُر، جمعِ خِمار، به معنای مقنعه یا روسری زنان است.<ref>طبرسی، تفسیر مجمع البیان،ذیل آیه؛ ابن منظور، لسان العرب،ذیل «خمر».</ref> طبق گزارشهای مفسران و اشارات حدیثی، زنان پیش از نزول این آیه روسری را از پشت گوشها رد میکردند و آن را به پشت خود میانداختند، به طوری که گوشها و گردن و گریبان آنها نمایان بود. در این آیه به آنها دستور داده شده است که روسریهایشان را به گونهای بپوشند که گریبان و مقابل سینه آنها را بپوشاند؛ یعنی، دو طرف آن را از راست و چپ به جلو آورند تا همه این قسمتها پوشیده شود.<ref>محمدحسین طباطبائی، المیزان، ذیل آیه؛ محمد بن احمد قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ذیل آیه، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵؛ طبری، جامع، ذیل آیه.</ref> در واقع، زنان موی سر خود را میپوشاندهاند اما اینک آیه در مقام بیان حد پوشش، از لزوم پوشاندن گردن و سینه سخن گفته ولی از پوشاندن چهره سخنی به میان نیاورده است.<ref>ابن حزم، المُحلّی، ج۳، ص۲۱۶، چاپ احمد محمد شاکر، بیروت: دارالآفاق الجدیدة، (بیتا)؛ محسن حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ج۵، ص۲۴۳، چاپ افست قم، ۱۴۰۴ق؛ محسن حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ج۱۴، ص۲۸، چاپ افست قم، ۱۴۰۴ق.</ref> این آیه معروفترین آیهای است که [[مجتهد|فقها]] با توجه به جملۀ «وَ لیضرِبنَ بِخُمُرِهنَّ عَلی جُیوبِهنَّ» به وجوب [[حجاب]] بر بانوان [[فتوا]] دادهاند. | ||
===آیه محارم=== | ===آیه محارم=== | ||
{{اصلی|آیه محارم}} | {{اصلی|آیه محارم}} | ||
وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ | وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَیٰ جُیوبِهِنَّ ۖ وَلَا یبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَکتْ أَیمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یظْهَرُوا عَلَیٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا یضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیعْلَمَ مَا یخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَی اللَّهِ جَمِیعًا أَیهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ ﴿۳۱﴾ | ||
'''ترجمه''': و به زنان با | '''ترجمه''': و به زنان با ایمان بگو: «دیدگان خود را [از هر نامحرمی] فرو بندند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعاً از آن پیداست. و باید روسری خود را بر گردن خویش [فرو ]اندازند، و زیورهایشان را جز برای شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان [همکیش] خود یا کنیزانشان یا خدمتکاران مرد که [از زن] بینیازند یا کودکانی که بر عورتهای زنان وقوف حاصل نکردهاند، آشکار نکنند؛ و پاهای خود را [به گونهای به زمین] نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته میدارند معلوم گردد.ای مؤمنان، همگی [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه کنید، امید که رستگار شوید. | ||
آیه سی و یک سوره نور برخی از [[محارم]] را برشمرده است. این آیه درباره عدم لزوم [[حجاب]] نزد محارم است. | آیه سی و یک سوره نور برخی از [[محارم]] را برشمرده است. این آیه درباره عدم لزوم [[حجاب]] نزد محارم است. | ||
===ضروری نبودن حجاب برای زنان سالخورده=== | ===ضروری نبودن حجاب برای زنان سالخورده=== | ||
وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِی لَا یرْجُونَ نِکاحًا فَلَیسَ عَلَیهِنَّ جُنَاحٌ أَنْ یضَعْنَ ثِیابَهُنَّ غَیرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِینَةٍ ۖ وَأَنْ یسْتَعْفِفْنَ خَیرٌ لَهُنَّ ۗ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ. | |||
'''ترجمه''': و بر زنان از کار افتادهای که [دیگر] امید زناشویی ندارند گناهی نیست که پوشش خود را کنار نهند [به شرطی که] زینتی را آشکار نکنند؛ و عفّت ورزیدن برای آنها بهتر است، و خدا شنوای داناست. | |||
'''ترجمه''': و بر زنان از | |||
این آیه زنان سالخورده را از حکم حجاب مستثنی کرده و به آنان که [[یائسه]] شده و از فرزندآوری محروماند اجازه میدهد که اگر | این آیه زنان سالخورده را از حکم حجاب مستثنی کرده و به آنان که [[یائسه]] شده و از فرزندآوری محروماند اجازه میدهد که اگر بخواهند میتوانند لباسهای رو را در نزد نامحرمان نپوشند، بشرط آنکه خودآرایی نکنند. اگرچه آنها عفت بورزند و خود را بپوشانند برای آنها بهتر است. البته در اینجا منظور برهنه شدن و بیرون آوردن همه لباسها نیست بلکه تنها کنار گذاشتن لباسهای رویین است که بعضی روایات از آن تعبیر به چادر و روسری کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۵۴۲.</ref> | ||
== آیات مشهور== | == آیات مشهور== | ||
===آیات افک=== | ===آیات افک=== | ||
{{اصلی|آیات افک}} | {{اصلی|آیات افک}} | ||
قرآن کریم از آیه یازدهم [[سوره نور]] به ماجرای [[تهمت]] به یکی از مسلمانان اشاره کرده و آنها را به دلیل این عمل سرزنش میکند. آنچه از آیات قرآن بدون توجه به تفاسیر و شأن نزولی که تفاسیر برای آن ذکر کردهاند میتوان دریافت این است که فردی که به او تهمت زده شده فردی مشهور و از اعضای خانواده پیامبر(ص) بوده و تهمتزنندگان گروهی از مردم بودهاند.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۵، | قرآن کریم از آیه یازدهم [[سوره نور]] به ماجرای [[تهمت]] به یکی از مسلمانان اشاره کرده و آنها را به دلیل این عمل سرزنش میکند. آنچه از آیات قرآن بدون توجه به تفاسیر و شأن نزولی که تفاسیر برای آن ذکر کردهاند میتوان دریافت این است که فردی که به او تهمت زده شده فردی مشهور و از اعضای خانواده پیامبر(ص) بوده و تهمتزنندگان گروهی از مردم بودهاند.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۸۹</ref> | ||
در این آیات ضمن اینکه تهمتزنندگان به عذابی بزرگ تهدید شدهاند، مومنان نیز از اینکه شایعات را بدون دلیل و بررسی باور کنند نهی شدهاند.<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ج۱۱، | در این آیات ضمن اینکه تهمتزنندگان به عذابی بزرگ تهدید شدهاند، مومنان نیز از اینکه شایعات را بدون دلیل و بررسی باور کنند نهی شدهاند.<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ج۱۱، ص۴۶</ref> در آیات پایانی این بخش، خداوند مردم را از تهمت بیعفتی به زنان پاکدامن به شدت نهی کرده و زنان پاک را از چنین تهمتهایی مبرا دانسته است. | ||
برای این آیات دو شأن نزول ذکر شده است: | برای این آیات دو شأن نزول ذکر شده است: | ||
# تهمت به [[عایشه دختر ابو بکر|عایشه]] از سوی برخی منافقان پس از بازگشت [[مسلمانان]] از [[غزوه بنی مصطلق|غزوه بنی مُصطَلِق]]<ref>تفصیل روایت را بنگرید به: ابن هشام، سیره النبویه، ج۲، | # تهمت به [[عایشه دختر ابو بکر|عایشه]] از سوی برخی منافقان پس از بازگشت [[مسلمانان]] از [[غزوه بنی مصطلق|غزوه بنی مُصطَلِق]]<ref>تفصیل روایت را بنگرید به: ابن هشام، سیره النبویه، ج۲، ص۲۹۷-۳۰۲ واقدی، المغازی، ص۴۲۶-۴۳۵؛ بخاری، صحیح بخاری، ج ۵، ص۲۲۳-۲۲۷؛ </ref><ref>برای نقد این دیدگاه ر.ک به: العاملی، الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج۱۲، ص۷۷-۷۸، ۸۱، ۹۷ و طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۱۰۱-۱۳۰؛ مکارم شیرازی، الامثل، ج۱۱، ص۴۰و۴۱</ref> | ||
# تهمت به [[ماریه قبطیه]] توسط [[عایشه]]<ref>قمی، تفسیر قمی، ج۲، ص۹۹؛ یوسفی غروی، موسوعه التاریخ الاسلامی، ج۳، ص۳۵۰؛ عاملی، الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج۱۲، ص۳۲۰، ۳۲۶</ref> <ref>برای نقد این دیدگاه ر.ک به: سبحانی، فروغ ابدیت، | # تهمت به [[ماریه قبطیه]] توسط [[عایشه]]<ref>قمی، تفسیر قمی، ج۲، ص۹۹؛ یوسفی غروی، موسوعه التاریخ الاسلامی، ج۳، ص۳۵۰؛ عاملی، الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج۱۲، ص۳۲۰، ۳۲۶</ref><ref>برای نقد این دیدگاه ر.ک به: سبحانی، فروغ ابدیت، ص۶۶۶؛ حسینیان مقدم، بررسی تاریخی تفسیری حادثه افک، ص۱۷۲؛ مکارم شیرازی، الامثل، ج۱۱، ص۴۱</ref> | ||
===حرمت نگاه به نامحرم=== | ===حرمت نگاه به نامحرم=== | ||
قُل | قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ۚ ذَٰلِک أَزْکیٰ لَهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یصْنَعُونَ ﴿۳۰﴾ وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ.. | ||
در این آیات (آیات بیست و نه و سی) سوره نور لزوم حفظ نگاه (غض بصر) از نامحرم را برای مردان و زنان یادآوری کرده است. | در این آیات (آیات بیست و نه و سی) سوره نور لزوم حفظ نگاه (غض بصر) از نامحرم را برای مردان و زنان یادآوری کرده است. | ||
خط ۱۱۳: | خط ۱۱۱: | ||
{{اصلی|آیه نور}} | {{اصلی|آیه نور}} | ||
[[پرونده:آیه نور.jpg|300px|بندانگشتی| آیه ۳۵ سوره نور]] | [[پرونده:آیه نور.jpg|300px|بندانگشتی| آیه ۳۵ سوره نور]] | ||
اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ کمِشْکاةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ ۖ الزُّجَاجَةُ کأَنَّهَا کوْکبٌ دُرِّی یوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَکةٍ زَیتُونَةٍ لَّا شَرْقِیةٍ وَلَا غَرْبِیةٍ یکادُ زَیتُهَا یضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُّورٌ عَلَیٰ نُورٍ ۗ یهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَن یشَاءُ ۚ وَیضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّهُ بِکلِّ شَیءٍ عَلِیمٌ ﴿۳۵﴾ | |||
'''ترجمه''': خدا نور آسمانها و | '''ترجمه''': خدا نور آسمانها و زمین است. مَثَل نور او چون چراغدانی است که در آن چراغی، و آن چراغ در شیشهای است. آن شیشه گویی اختری درخشان است که از درخت خجسته زیتونی که نه شرقی است و نه غربی، افروخته میشود. نزدیک است که روغنش -هر چند بدان آتشی نرسیده باشد- روشنی بخشد. روشنی بر روی روشنی است. خدا هر که را بخواهد با نور خویش هدایت میکند، و این مَثَلها را خدا برای مردم میزند و خدا به هر چیزی داناست. | ||
در برخی از [[تفسیر|تفاسیر]] با توجه به روایات وارده، این [[آیه]] بر [[اهل بیت]] پیامبر(ص) تطبیق شده است. از [[امام رضا(ع)]] روایت شده که ما مشکاتی هستیم که چراغ محمد در آن قرار دارد و خداوند با ولایت ما هر که را بخواهد هدایت میکند.<ref>تفسیر شبر، ص۳۴۲</ref> یا در [[تفسیر المیزان|المیزان]] آمده که از [[امام صادق]] درباره آیه نور سوال شد، حضرت فرمود: این مثلی است که خدا برای ما [[اهل بیت]] زده که [[پیغمبر(ص)|پیغمبر]] و [[ائمه]] از ادله خدا و آیات اویند، آیاتی که مردم به وسیله آن به سوی توحید و مصالح دین و شرایع اسلام و سنن و فرائض هدایت | در برخی از [[تفسیر|تفاسیر]] با توجه به روایات وارده، این [[آیه]] بر [[اهل بیت]] پیامبر(ص) تطبیق شده است. از [[امام رضا(ع)]] روایت شده که ما مشکاتی هستیم که چراغ محمد در آن قرار دارد و خداوند با ولایت ما هر که را بخواهد هدایت میکند.<ref>تفسیر شبر، ص۳۴۲</ref> یا در [[تفسیر المیزان|المیزان]] آمده که از [[امام صادق]] درباره آیه نور سوال شد، حضرت فرمود: این مثلی است که خدا برای ما [[اهل بیت]] زده که [[پیغمبر(ص)|پیغمبر]] و [[ائمه]] از ادله خدا و آیات اویند، آیاتی که مردم به وسیله آن به سوی توحید و مصالح دین و شرایع اسلام و سنن و فرائض هدایت میشوند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۱۹۵</ref> | ||
[[علامه طباطبائی]] در توضیح این برداشت چنین نوشته است: این روایت از قبیل اشاره به بعضی مصادیق است، و گرنه [[آیه]] شریفه به ظاهرش شامل غیر ایشان (اهل بیت) نیز | [[علامه طباطبائی]] در توضیح این برداشت چنین نوشته است: این روایت از قبیل اشاره به بعضی مصادیق است، و گرنه [[آیه]] شریفه به ظاهرش شامل غیر ایشان (اهل بیت) نیز میشود و انبیاء و اوصیاء و اولیاء را هم شامل میگردد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۱۹۵</ref> | ||
::::::'''خواص و فضیلت آیه نور''': | ::::::'''خواص و فضیلت آیه نور''': | ||
در منابع روایی برای تلاوت این آیه خواصی چون روشنایی و زایل شدن درد چشم (اگر | در منابع روایی برای تلاوت این آیه خواصی چون روشنایی و زایل شدن درد چشم (اگر آیه را تا نور علی نور بخواند) و همچنین برطرف شدن درد چشم<ref>نجفی، خواص آیات و سورهها، ۱۳۴۵ش، ص۹۵.</ref>، و توسعه رزق<ref>مقدم، خزانة الاسرار فی الختوم والاذکار، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۲۹۷.</ref> ذکر شده است. | ||
::::::'''کتابهای نوشته شده''': | ::::::'''کتابهای نوشته شده''': | ||
خط ۱۲۸: | خط ۱۲۶: | ||
==فضیلت و خواص== | ==فضیلت و خواص== | ||
در فضیلت سوره نور از [[پیامبر]] (ص) روایت شده هر | در فضیلت سوره نور از [[پیامبر]](ص) روایت شده هر که سوره نور را قرائت نماید خداوند به تعداد تمام مردان و زنان مؤمن در گذشته و در آینده به او ده حسنه عنایت میکند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷،ص۲۱۶.</ref> درباره آموزش سوره نور به اعضای خانواده نیز از پیامبر(ص) آمده از حقوق دختر بر پدر آن است که سوره نور را به او تعلیم دهد.<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۳۸۲ق، ج۸، ص۱۱۲.</ref> از [[امام علی]](ع) هم در این باره آمده سوره نور را به زنانتان بیاموزید که در آن موعظهها و پندهای نیکویی است.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۱۶.</ref> از [[امام صادق]](ع) نیز نقل شده مال و غریزه جنسی خود را با تلاوت سوره نور محافظت کنید و زنانتان را با این سوره حفظ کنید، زیرا هر کس بر قرائت این سوره به صورت روزانه یا شبانه مداومت ورزد، هیچ یک از اهل خانهاش مرتکب [[زنا]] نخواهد شد و پس از مرگش هفتاد هزار [[فرشته]] الهی او را تا قبرش تشییع میکنند و برای او دعا و [[استغفار]] میکنند تا او را در قبرش کنند.<ref>ابن بابویه، ثواب الاعمال، ۱۳۸۲ش، ص۱۰۹.</ref> | ||
برای تلاوت این سوره در [[حدیث|روایات]] آثار و | برای تلاوت این سوره در [[حدیث|روایات]] آثار و برکاتی چون راهی برای جلوگیری از [[احتلام]]<ref>بحرانی، تفسیرالبرهان، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۴۳.</ref>، بازگشت فراری (اگر آیه ۴۰ این سوره را بخواند) و درمان ضعف چشم اگر آیه ۳۵ سوره نور را بنویسد و بشوید و از آن آب در چشم کشد<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۳.</ref> نقل شده است. | ||
==تک نگاریها== | ==تک نگاریها== |