کاربر ناشناس
حرم امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←بنای کنونی حرم امیرالمومنین(ع)
imported>Mgolpayegani |
imported>Mgolpayegani |
||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
*در تاریخ [[۲۷ آذر]] ۱۳۹۵ش./[[۱۷ ربیع‌الاول]] ۱۴۳۸ق از طلاکاری جدید گنبد رونمایی شد.<ref>[http://fa.abna24.com/service/middle/archive/2016/12/17/712966/story.html خبرگزاری ابنا، از گنبد حرم امیرالمومنین(ع) رونمایی شد]</ref> | *در تاریخ [[۲۷ آذر]] ۱۳۹۵ش./[[۱۷ ربیع‌الاول]] ۱۴۳۸ق از طلاکاری جدید گنبد رونمایی شد.<ref>[http://fa.abna24.com/service/middle/archive/2016/12/17/712966/story.html خبرگزاری ابنا، از گنبد حرم امیرالمومنین(ع) رونمایی شد]</ref> | ||
== بنای کنونی حرم امیرالمومنین(ع) == | == بنای کنونی حرم امیرالمومنین (ع) == | ||
برخی عنوان کرده‌اند که [[آرمگاه]] کنونی حضرت امیرالمومنین شامل [[رواق|رواق‌ها]] و [[ایوان|ایوان‌های]] متعددی است که به دو بنای مختلف قدیمی و جدیدتر | برخی عنوان کرده‌اند که [[آرمگاه]] کنونی حضرت امیرالمومنین شامل [[رواق|رواق‌ها]] و [[ایوان|ایوان‌های]] متعددی است که به دو بنای مختلف قدیمی و جدیدتر برمی‌گردند.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۵۷.</ref> اگرچه از لحاظ دوره و سبک مشابه هم‌دیگر هستند.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۵۷.</ref> برخی معتقدند که احتمال دارد بنای قدیمی‌تر، بنا و تغییرات [[شاه عباس اول]] باشد و بنای جدیدتر نیز همان بنای [[شاه صفی]] باشد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۵۷.</ref> با توجه به تغییراتی که در بازسازی حرم حضرت علی (ع) در حال انجام است، ممکن است برخی تغییرات در اندازه برخی از بناها رخ داده باشد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص۳۵۵-۳۵۸.</ref> | ||
=== روضه و ضریح === | === روضه و ضریح === | ||
روضه حرم | روضه حرم تقریباً در وسط صحن قرار دارد. این مکان مقدس از یک بنای مربع شکل تشکیل شده است که طول هر ضلع آن ۱۳ متر و مساحت آن ۱۸۹ متر و ارتفاع آن سه متر و نیم است که دو گنبد روی آن قرار گرفته است. درون این روضه [[ضریح]] قرار دارد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۴۲۲-۴۲۵.</ref> | ||
زمان دقیق قرار گرفتن ضریح بر قبر مشخص | زمان دقیق قرار گرفتن ضریح بر قبر مشخص نیست؛ اما گویا به قبل از سال ۱۰۷۳ ق باز می‌گردد. در سال ۱۲۱۱ق سلطان محمد شاه قاجار ضریح جدیدی را جایگزین قبلی کرد. سپس عباس‌قلی خان، وزیر سلطان محمد شاه عباس در سال ۱۲۶۲ق ضریح جدیدی را به حرم هدیه کرد. ضریح بعدی نقره‌ای بود که توسط سید محمد شیرازی هدیه و در سال ۱۳۶۱ق نصب شده بود.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۴۳۴-۴۳۷.</ref> | ||
==== ضریح کنونی ==== | ==== ضریح کنونی ==== | ||
ضریح کنونی که از باشکوه‌ترین | ضریح کنونی که از باشکوه‌ترین ضریح‌هاست، توسط پیشوای طایفه بهره‌ای هندوستان؛ سید طاهر سیف الدین به حرم هدیه شده است. این ضریح طی ۵ سال ساخته شد. گفته شده است که در این ضریح ده میلیون گرم نقره و ۵۵۲ هزار گرم طلا به کار رفته است.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۴۳۷.</ref> | ||
=== رواق روضه === | === رواق روضه === | ||
این رواق از | این رواق از جهت‌های چهار‌گانه، روضه و ضریح امیرالمؤمنین را در بر گرفته است. ارتفاع این رواق همانند ارتفاع دیوار بیرونی ۱۷ متر است و طول دیوارها حدود ۳۱ متر است.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۹۵.</ref> این رواق پنج در دارد:<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۴۰۵-۴۱۰.</ref> | ||
* '''در شمالی:''' این در، در سمت شمال و | * '''در شمالی:''' این در، در سمت شمال و روبهروی «باب الطوسی» قرار دارد. این درِ نقره‌ای را «راجا عبدالقادر کمباشی» هدیه کرده است. | ||
* '''در جنوبی:''' این در در سمت جنوب و | * '''در جنوبی:''' این در در سمت جنوب و روبهروی «باب القبله» قرار دارد. این در را مادر عبدالواحد آل سکر، «حاجیه خانم طخه» هدیه کرده است. | ||
* '''درهای ایوان طلا:''' در ایوان طلا سه در وجود دارد. یکی از درها بزرگ که در وسط ایوان قرار گرفته است و در وسط آن در دیگری قرار دارد. یکی از دو درِ دیگر در طرف شمالی و درِ دیگر در طرف جنوبی در بزرگ قرار دارند. درِ جنوبی به رواقی که در زیرزمین رواق قرار گرفته است راه دارد، آنجا هدایای حرم نگهداری می شود و محل دفن [[احمد اردبیلی|شیخ مقدس احمد اردبیلی]] می‌باشد. درِ شمالی به حجره‌ای منتهی می‌شود که [[علامه حلی]] در آنجا به خاک سپرده شده است | * '''درهای ایوان طلا:''' در ایوان طلا سه در وجود دارد. یکی از درها بزرگ که در وسط ایوان قرار گرفته است و در وسط آن در دیگری قرار دارد. یکی از دو درِ دیگر در طرف شمالی و درِ دیگر در طرف جنوبی در بزرگ قرار دارند. درِ جنوبی به رواقی که در زیرزمین رواق قرار گرفته است راه دارد، آنجا هدایای حرم نگهداری می شود و محل دفن [[احمد اردبیلی|شیخ مقدس احمد اردبیلی]] می‌باشد. درِ شمالی به حجره‌ای منتهی می‌شود که [[علامه حلی]] در آنجا به خاک سپرده شده است | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
فضای داخلی حصار دور آرمگاه حرم صحن است که مکانی برای برگزاری نماز جماعت، نماز اموات، نماز عید و همچنین محلی برای تدریس علمای بزرگ شیعه بوده است.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۸۷.</ref> | فضای داخلی حصار دور آرمگاه حرم صحن است که مکانی برای برگزاری نماز جماعت، نماز اموات، نماز عید و همچنین محلی برای تدریس علمای بزرگ شیعه بوده است.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۸۷.</ref> | ||
این صحن ایوان‌های مختلفی | این صحن ایوان‌های مختلفی دارد که در جهت‌های مختلف این صحن قرار گرفته‌اند: | ||
* '''ایوان میزاب الذهب(ناودان طلا):''' این ایوان در وسط قسمت جنوبی رواق جنوبی واقع شده است و از سمت مقابل باب القبله بر صحن اشراف دارد. این صحن به دلیل اینکه یک | * '''ایوان میزاب الذهب (ناودان طلا):''' این ایوان در وسط قسمت جنوبی رواق جنوبی واقع شده است و از سمت مقابل باب القبله بر صحن اشراف دارد. این صحن به دلیل اینکه یک آبراه طلا از سمت بالا، میان طاق آن قرار گرفته و روی سطح مرقد برای توزیع آب باران گذاشته شده اس،ت به این اسم نامگذاری شده است. دیوارهای این ایوان کاشی‌های زیبایی دارد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۹۹.</ref> | ||
* '''ایوان طلا:''' این ایوان جلوتر از رواق شرقی قرار دارد و حدود یک متر بلند‌تر از سطح زمین صحن است. این ایوان | * '''ایوان طلا:''' این ایوان جلوتر از رواق شرقی قرار دارد و حدود یک متر بلند‌تر از سطح زمین صحن است. این ایوان طلاکاری شده روبهروی در بزرگ شرقی قرار دارد. همچنین دو طرف این ایوان دو مناره قرار گرفته است. در این ایوان نوشته‌هایی به زبان فارسی وجود دارد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۴۰۱.</ref> | ||
* '''ایوان جنوبی:''' این ایوان معروف به «ایوان الکبیر» | * '''ایوان جنوبی:''' این ایوان معروف به «ایوان الکبیر» است که در آن دانشمندان بسیاری دفن شده‌اند.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۸۱.</ref> | ||
* '''ایوان شمالی:''' این ایوان در سمت غرب نمای شمالی دیوار صحن که مشرف بر صحن قرار دارد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۸۲.</ref> | * '''ایوان شمالی:''' این ایوان در سمت غرب نمای شمالی دیوار صحن که مشرف بر صحن قرار دارد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۸۲.</ref> | ||
* '''ایوان العلماء:''' این ایوان | * '''ایوان العلماء:''' این ایوان روبهروی «باب الطوسی» واقع شده و در آنجا علمای بزرگی دفن شده‌اند.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۹۷؛ علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۶.</ref> | ||
همچنین در صحن دو مناره قرار دارد که این دو مناره سمت شرق ضریح و دو طرف شبستانِ ایوان طلا قرار گرفته‌اند. ارتفاع هر کدام ۳۵ متر و تا ارتفاع ۱۷ متری به رواق متصل هستند. در بالای این دو مناره جایگاه موذن قرار دارد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۴۱۲-۴۱۳.</ref> | همچنین در صحن دو مناره قرار دارد که این دو مناره سمت شرق ضریح و دو طرف شبستانِ ایوان طلا قرار گرفته‌اند. ارتفاع هر کدام ۳۵ متر و تا ارتفاع ۱۷ متری به رواق متصل هستند. در بالای این دو مناره جایگاه موذن قرار دارد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۴۱۲-۴۱۳.</ref> | ||
=== حسینیه صحن === | === حسینیه صحن === | ||
این حسینیه در قسمت شمال صحن واقع شده و درِ آن از ایوان سوم از زاویه شمال شرقی باز می‌شود. بنای آن را سید محسن زینی از خیرین نجف ساخته است. این بنا برای استراحت زائران حضرت ساخته شده و دارای وضوخانه بوده است. | این حسینیه در قسمت شمال صحن واقع شده و درِ آن از ایوان سوم از زاویه شمال شرقی باز می‌شود. بنای آن را سید محسن زینی از خیرین نجف ساخته است. این بنا برای استراحت زائران حضرت ساخته شده و دارای وضوخانه بوده است. سال‌ها این بنا به‌صورت خرابه‌ای متروکه مانده بوده که پس از سقوط [[صدام]]، زیر نظر [[آیت الله سیستانی]] تکمیل شده است.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۱.</ref> | ||
=== مسجد الرأس === | === مسجد الرأس === | ||
این مسجد در غرب صحن و متصل به رواق بناشده که در عصر ایلخانان بنا شده است. | این مسجد در غرب صحن و متصل به رواق بناشده که در عصر ایلخانان بنا شده است. هم‌اکنون در طرح توسعه حرم قرار دارد. در نامگذاری آن دو احتمال داده‌اند:<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۰.</ref> | ||
# موقعیت این مسجد که در مقابل سر حضرت قرار دارد. | # موقعیت این مسجد که در مقابل سر حضرت قرار دارد. | ||
# روایاتی از [[امام صادق]](ع) رسیده که دلالت بر دفن سر [[امام حسین]](ع) در این مکان است. | # روایاتی از [[امام صادق]](ع) رسیده که دلالت بر دفن سر [[امام حسین]](ع) در این مکان است. | ||
=== مدرسه علوم دینی === | === مدرسه علوم دینی === | ||
در طبقه بالای صحن، ۵۲ حجره وجود دارد که هر حجره، ایوانی مشرف به صحن دارد و پشت هر حجره هم راهرویی قرار دارد که به پله‌ها منتهی می‌شود. این حجره‌ها مکان درس و سکونت طلاب بوده است. پس از [[انتفاضه صفر]] رژیم بعثی را هدف نابودی حوزه‌های علمیه اقدام به اخراج طلاب از این حجره‌ها نمود و از آن تاریخ، این حجره‌ها همچنان خالی مانده است.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۳.</ref>[[پرونده:راهنما و نقشه حرم حضرت علی (ع).jpg|بندانگشتی|راهنما و نقشه حرم حضرت علی (ع)]] | در طبقه بالای صحن، ۵۲ حجره وجود دارد که هر حجره، ایوانی مشرف به صحن دارد و پشت هر حجره هم راهرویی قرار دارد که به پله‌ها منتهی می‌شود. این حجره‌ها مکان درس و سکونت طلاب بوده است. پس از [[انتفاضه صفر]] رژیم بعثی را هدف نابودی حوزه‌های علمیه اقدام به اخراج طلاب از این حجره‌ها نمود و از آن تاریخ، این حجره‌ها همچنان خالی مانده است.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۳.</ref> [[پرونده:راهنما و نقشه حرم حضرت علی (ع).jpg|بندانگشتی|راهنما و نقشه حرم حضرت علی (ع)]] | ||
=== مقام امام صادق(ع) === | === مقام امام صادق (ع) === | ||
این مقام نزدیک درِ مسجد الرأس و سمت چپ کسی است که از باب الفرج (درِ جنوب غربی حرم) وارد می‌شود. روایت شده است که [[امام صادق]](ع) هنگام زیارت امیرالمؤمنین(ع) در اینجا نماز خوانده است. این بنا حدود ۵۰ سال پیش گنبد سفیدی بر فرازش بوده و وسعتی برابر ۱۰۰ متر مربع داشته است. اما اکنون از این مقام، اثری نیست و در قسمت توسعه حرم قرار گرفته است.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۳.</ref> | این مقام نزدیک درِ مسجد الرأس و سمت چپ کسی است که از باب الفرج (درِ جنوب غربی حرم) وارد می‌شود. روایت شده است که [[امام صادق]](ع) هنگام زیارت امیرالمؤمنین (ع) در اینجا نماز خوانده است. این بنا حدود ۵۰ سال پیش گنبد سفیدی بر فرازش بوده و وسعتی برابر ۱۰۰ متر مربع داشته است. اما اکنون از این مقام، اثری نیست و در قسمت توسعه حرم قرار گرفته است.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۳.</ref> | ||
=== درهای وردوی و خروجی حرم === | === درهای وردوی و خروجی حرم === | ||
* '''باب الکبیر:''' این در در سمت شرقی حصار و رو به روی بازار کبیر قرار داد که «باب | * '''باب الکبیر:''' این در در سمت شرقی حصار و رو به روی بازار کبیر قرار داد که «باب الساعة» نیز نام دارد. | ||
* باب مسلم بن عقیل: این در نیز در سمت شرقی حصار و از بیرون، سمت راست «باب الکبیر» است. این در یکی از | * باب مسلم بن عقیل: این در نیز در سمت شرقی حصار و از بیرون، سمت راست «باب الکبیر» است. این در یکی از نوسازترین درهای حرم است. دلیل نامگذاری آن این است که روبهروی کوفه و سمت آرمگاه مسلم بن عقیل بودن قرار دارد. | ||
* '''باب قبله:''' سمت جنوبی حصار محل قرار گرفتن این در است و چون رو به قبله است به این نام، نامگذاری شده است. | * '''باب قبله:''' سمت جنوبی حصار محل قرار گرفتن این در است و چون رو به قبله است به این نام، نامگذاری شده است. | ||
* '''باب الطوسی:''' سمت شمالی حصار محل قرار گرفتن این است و چون به قبر شیخ طوسی و مسجد او منتهی شده است به نام، نامگذاری شده است. | * '''باب الطوسی:''' سمت شمالی حصار محل قرار گرفتن این است و چون به قبر شیخ طوسی و مسجد او منتهی شده است به نام، نامگذاری شده است. | ||
* '''باب الفرج:''' این در رو به روی مقام امام مهدی(ع) قرار گرفته است و چون در عصر سلطان | * '''باب الفرج:''' این در رو به روی مقام امام مهدی (ع) قرار گرفته است و چون در عصر سلطان عبدالعزیز عثمانی تأسیس شده است از آن به‌عنوان درِ سلطانی نیز یاد می‌شود.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۶۲-۳۷۰.</ref> | ||
=== دیوار صحن از داخل و بیرون === | === دیوار صحن از داخل و بیرون === | ||
طول هر یک از ضلع‌های شرقی و غربی حصاری که اطراف آرمگاه ساخته شده است از خارج ۸۴ و از داخل ۷۷ متر است و طول ضلع شمالی از خارج ۷۴ و از داخل ۷۲ و طول ضلع جنوبی نیز از خارج ۷۵ و از داخل ۷۲ متر است.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۵۸.</ref> البته عنوان شده است به دلیل تغییراتی که جدیدا در این بنا ایجاد شده | طول هر یک از ضلع‌های شرقی و غربی حصاری که اطراف آرمگاه ساخته شده است از خارج ۸۴ و از داخل ۷۷ متر است و طول ضلع شمالی از خارج ۷۴ و از داخل ۷۲ و طول ضلع جنوبی نیز از خارج ۷۵ و از داخل ۷۲ متر است.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۵۸.</ref> البته عنوان شده است به دلیل تغییراتی که جدیدا در این بنا ایجاد شده است، احتمالاً طول این ضلع‌های دقیق نباشد.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۵۸.</ref> این حصار در دو طبقه بنا شده است که تعداد ایوان‌های مشرف بر صحن در طبقه اول ۵۴ و تعداد حجره‌ها در طبقه دوم ۷۸ است.<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۶۰-۳۶۱.</ref> | ||
== بناهای مجاور حرم امیرالمومنین(ع) == | == بناهای مجاور حرم امیرالمومنین(ع) == | ||
مجاور دیوار صحن مجموعه‌ای از بناها وجود دارد که برخی از آنها به علت توسعه خیابان‌های اطراف حرم و خود حرم از بین رفته است<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۶۲-۳۷۰.</ref> برخی از بناهای مذکور عبارتند از: | مجاور دیوار صحن مجموعه‌ای از بناها وجود دارد که برخی از آنها به علت توسعه خیابان‌های اطراف حرم و خود حرم از بین رفته است<ref>فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص ۳۶۲-۳۷۰.</ref> برخی از بناهای مذکور عبارتند از: | ||