confirmed، protected، templateeditor
۱٬۸۶۱
ویرایش
سید محمدهادی میلانی: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح لینک‌های سبز و برخی اصلاحات نگارشی
(←فعالیت سیاسی: اصلاح پانویس) |
(اصلاح لینک‌های سبز و برخی اصلاحات نگارشی) |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| وب‌گاه رسمی = | | وب‌گاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''سید محمدهادی حسینی میلانی'''([[سال ۱۳۱۳ هجری قمری|۱۳۱۳]]-[[سال ۱۳۹۵ هجری قمری|۱۳۹۵]]ق)، از [[مراجع تقلید|مراجع تقلید شیعه]] در قرن چهاردهم قمری. | '''سید محمدهادی حسینی میلانی'''([[سال ۱۳۱۳ هجری قمری|۱۳۱۳]]-[[سال ۱۳۹۵ هجری قمری|۱۳۹۵]]ق)، از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]] در قرن چهاردهم قمری. | ||
آیت‌الله میلانی بیشتر عمر خود را در [[عراق]] گذارند و در آنجا از درس علمایی چون [[شیخ الشریعه اصفهانی]]، [[آقا ضیا عراقی]] و [[میرزا محمد حسین نائینی]] بهره برد. وی از سال ۱۳۳۲ش در [[مشهد]] ساکن شد. [[سید علی خامنه‌ای]] رهبر [[جمهوری اسلامی ایران]] مدتی نزد وی شاگردی کرد. | آیت‌الله میلانی بیشتر عمر خود را در [[عراق]] گذارند و در آنجا از درس علمایی چون [[فتح‌الله غروی اصفهانی|شیخ الشریعه اصفهانی]]، [[آقا ضیاء عراقی|آقا ضیا عراقی]] و [[محمدحسین غروی نائینی|میرزا محمد حسین نائینی]] بهره برد. وی از سال ۱۳۳۲ش در [[مشهد]] ساکن شد. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] رهبر [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] مدتی نزد وی شاگردی کرد. | ||
از میلانی آثاری از جمله [[محاضرات فی الفقه الامامیه (کتاب)|محاضرات فی الفقه الامامیه]] و [[قادتنا کیف نعرفهم (کتاب)|قادتنا کیف نعرفهم]] بر جای مانده است. | از میلانی آثاری از جمله [[محاضرات فی الفقه الامامیه (کتاب)|محاضرات فی الفقه الامامیه]] و [[قادتنا کیف نعرفهم (کتاب)|قادتنا کیف نعرفهم]] بر جای مانده است. | ||
آیت الله میلانی در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی نیز فعال بود. او از [[انقلاب اسلامی ایران]]، رهبری آن و [[نهضت مردم عراق]] حمایت می‌کرد. وی در تأسیس مدارس علمیه از جمله [[مدرسه حقانی]] نقش داشت. با حضوری وی در مشهد، [[حوزه علمیه | آیت الله میلانی در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی نیز فعال بود. او از [[انقلاب اسلامی ایران]]، رهبری آن و [[نهضت مردم عراق]] حمایت می‌کرد. وی در تأسیس مدارس علمیه از جمله [[مدرسه علمیه حقانی (قم)|مدرسه حقانی]] نقش داشت. با حضوری وی در مشهد، [[حوزه علمیه خراسان|حوزه علمیه]] این شهر رونق گرفت. | ||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
سید | سید محمدهادی میلانی، در [[۷ محرم]] ۱۳۱۳ق در [[نجف]] زاده شد. نسبش به [[امام سجاد علیه‌السلام|علی بن حسین(ع)]] می‌رسد. پدرش سید جعفر میلانی از شاگردان [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]]، [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی|سید محمدکاظم یزدی]]، [[آقا رضا همدانی]] و [[محمدحسن مامقانی]] به شمار می‌رفت. سید محمدهادی پدرش را در سال ۱۳۲۹ق از دست داد.<ref>گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۹۹.</ref> مادرش، دختر [[محمدحسن مامقانی]] و همسرش، دختر [[عبدالله مامقانی]] (<small>دایی سید محمدهادی</small>) صاحب [[تنقیح المقال فی علم الرجال (کتاب)|تنقیح المقال]] بود.<ref> گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۰۰.</ref> | ||
میلانی تحصیلاتش را در نجف آغاز کرد و در آن شهر به | میلانی تحصیلاتش را در [[نجف]] آغاز کرد و در آن شهر به درس و تدریس مشغول شد. او بارها به [[ایران]] سفر کرد و در ۱۳۳۲ش که جهت [[زیارت]] قبر [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] به [[مشهد]] رفت، به درخواست مردم و برخی از علمای آن روز [[خراسان بزرگ|خراسان]]، در آنجا ماندگار شد و به تدریس [[درس خارج|خارج]] [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] پرداخت. وی در [[۲۹ رجب]] ۱۳۹۵ق برابر با [[۱۷ مرداد]] [[سال ۱۳۵۴ هجری شمسی|۱۳۵۴ش]] در ۸۲ سالگی در [[مشهد]] درگذشت و در [[حرم امام رضا(ع)]] به خاک سپرده شد.<ref> گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۰۳.</ref><br>میلانی، سه پسر و یک دختر داشت؛ پسران وی سید نورالدین، سید عباس و سید محمدعلی نامیده شده‌اند.<ref> گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۰۴-۱۰۳.</ref> | ||
میلانی، سه پسر و یک دختر | |||
== استادان == | == استادان == | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۰: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[پرونده:اقامه نماز جماعت میلانی در حرم امام رضا.jpg|بندانگشتی|اقامه [[نماز جماعت]] سید محمدهادی میلانی در [[ | [[پرونده:اقامه نماز جماعت میلانی در حرم امام رضا.jpg|بندانگشتی|اقامه [[نماز جماعت]] سید محمدهادی میلانی در [[حرم امام رضا(ع)]]]] | ||
==اقامت در مشهد== | ==اقامت در مشهد== | ||
مهاجرت میلانی به [[مشهد]] و استقرار وی در این شهر به مدت بیش از دو دهه، بر [[حوزه علمیه مشهد]] تاثیر گذاشت. در [[۱۳۳۲ش]] علمای مشهد در جهت تقویت این حوزه و جلوگیری از مهاجرت طلاب و استادان به شهرهای [[قم]] و [[نجف]]، با امضای طوماری از سیدمحمدهادی میلانی، (که در آن زمان در [[کربلا]] به سر می‌برد) درخواست کردند به مشهد مهاجرت کند و به تدریس در حوزه این شهر بپردازد.<ref>ر. ک: صالحی، مشهد، ص۱۰۰</ref> | مهاجرت میلانی به [[مشهد]] و استقرار وی در این شهر به مدت بیش از دو دهه، بر رشد علمی [[حوزه علمیه خراسان|حوزه علمیه مشهد]] تاثیر گذاشت. در [[سال ۱۳۳۲ هجری شمسی|۱۳۳۲ش]] علمای مشهد در جهت تقویت این حوزه و جلوگیری از مهاجرت طلاب و استادان به شهرهای [[قم]] و [[نجف]]، با امضای طوماری از سیدمحمدهادی میلانی، (که در آن زمان در [[کربلا]] به سر می‌برد) درخواست کردند به مشهد مهاجرت کند و به تدریس در حوزه این شهر بپردازد.<ref>ر. ک: صالحی، مشهد، ص۱۰۰</ref> | ||
===فعالیت علمی=== | ===فعالیت علمی=== | ||
میلانی در [[۱۳۳۳ش]] به [[مشهد]] وارد شد و در مدت ۲۲ سال، مدیریت [[حوزه علمیه مشهد]] را برعهده گرفت. محور [[درس خارج]] [[اصول]] میلانی، مبانی استادانش، [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] بود.<ref> شمس، ص۷۱ـ۷۲</ref> او پس از درگذشت [[آیت الله بروجردی]] از [[مراجع تقلید شیعه]] شد و مدارسی به سبک جدید تاسیس کرد:<ref>شریف رازی، ج۷، ص۱۰۳ـ۱۰۴</ref> | میلانی در [[سال ۱۳۳۳ هجری شمسی|۱۳۳۳ش]] به [[مشهد]] وارد شد و در مدت ۲۲ سال، مدیریت [[حوزه علمیه خراسان|حوزه علمیه مشهد]] را برعهده گرفت. محور [[درس خارج]] [[اصول فقه|اصول]] میلانی، مبانی استادانش، [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[محمدحسین غروی نائینی|میرزای نائینی]] بود.<ref> شمس، ص۷۱ـ۷۲</ref> او پس از درگذشت [[سید حسین طباطبایی بروجردی|آیت الله بروجردی]] از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]] شد و مدارسی به سبک جدید تاسیس کرد:<ref>شریف رازی، ج۷، ص۱۰۳ـ۱۰۴</ref> | ||
* [[مدرسه حقانی]]؛ میلانی از همان ابتدا از این مدرسه حمایت مالی و معنوی کرد که تا [[۱۳۵۷ش]] ادامه داشت.<ref> حسین حقانی، توضیحات</ref> | * [[مدرسه علمیه حقانی (قم)|مدرسه حقانی]]؛ میلانی از همان ابتدا از این مدرسه حمایت مالی و معنوی کرد که تا [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]] ادامه داشت.<ref> حسین حقانی، توضیحات</ref> | ||
* مدرسه امام صادق(ع)؛ این مدرسه در کنار مسجد شاه مشهد و نزدیک مدرسه سلیمان خان تأسیس شد.<ref> شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۰۴</ref> | * مدرسه امام صادق(ع)؛ این مدرسه در کنار مسجد شاه مشهد و نزدیک مدرسه سلیمان خان تأسیس شد.<ref> شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۰۴</ref> | ||
* مدرسه دیگری نیز در مشهد تأسیس کرد که دارای ۵۰۰ محصل بود. بعدها این مدرسه خراب شد و جزء فلکه آستانه گردید.<ref> شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۰۴</ref> | * مدرسه دیگری نیز در مشهد تأسیس کرد که دارای ۵۰۰ محصل بود. بعدها این مدرسه خراب شد و جزء فلکه آستانه گردید.<ref> شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۰۴</ref> | ||
* مدرسه‌ای نیز برای دروس مقدماتی و متوسطه تاسیس کرد که مختص آموزش خط، انشا، املا و اندکی ریاضیات و صرف و نحو و منطق بود و آموزش در آن شش سال طول می‌کشید. در ادامه آن شاگردان به مدرسه متون عالی می‌رفتند. در این مدرسه طلاب تحت تعلیم و نظارت استادان به آموختن متون عالی [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] و [[علم کلام|کلام]] می‌پرداختند و در کنار این دروس، دروس جنبی [[تفسیر قرآن|تفسیر]]، [[حدیث]]، [[نهج البلاغه]]، [[صحیفه سجادیه]] و تاریخ ادیان گنجانده شده بود. این دوره هم پنج سال طول می‌کشید.<ref> حسینی میلانی، ج۱، ص۱۵۵؛ پسندیده، ج۱، ص۲۹۸ـ۲۹۹</ref> | * مدرسه‌ای نیز برای دروس مقدماتی و متوسطه تاسیس کرد که مختص آموزش خط، انشا، املا و اندکی ریاضیات و صرف و نحو و منطق بود و آموزش در آن شش سال طول می‌کشید. در ادامه آن شاگردان به مدرسه متون عالی می‌رفتند. در این مدرسه طلاب تحت تعلیم و نظارت استادان به آموختن متون عالی [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] و [[علم کلام|کلام]] می‌پرداختند و در کنار این دروس، دروس جنبی [[تفسیر قرآن|تفسیر]]، [[حدیث]]، [[نهج البلاغه]]، [[صحیفه سجادیه]] و تاریخ ادیان گنجانده شده بود. این دوره هم پنج سال طول می‌کشید.<ref> حسینی میلانی، ج۱، ص۱۵۵؛ پسندیده، ج۱، ص۲۹۸ـ۲۹۹</ref> | ||
به گفته [[حسین وحید خراسانی|آیت الله وحید خراسانی]]: ارتقا و رشد و شکوه مناسب [[حوزه علمیه خراسان]] مورد توجه مرحوم میلانی بوده و او سختی‌های فراوانی را در این راه متحمل شده است، وی جلالِ بارگاه [[امام رضا علیه‌السلام|علی بن موسی الرضا (ع)]] را در قُبّه‌ی طلا نمی‌دیده، بلکه در حوزه علمیه‌ای مشاهده می‌کرده که با چنین مقامی مناسب باشد. <ref>خبرگزاری رسمی حوزه ۸دی ۱۳۹۵ش. https://hawzahnews.com/x5sdC</ref> | |||
مورد توجه مرحوم میلانی بوده | |||
{{جعبه نقل قول| عنوان = فتوای میلانی در [[تحریف‌ناپذیری قرآن]]|:«بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله و سلام علی عباده الذین اصطفی. راجع به تحریف که مورد سؤال واقع شده به طور قطع بیان می‌نمایم: در قرآن هیچ گونه تحریف نه به زیاده و نه به نقیصه و نه به تغییر الفاظ واقع نشده و اگر در بعض روایات از تحریف نامی برده شده، منظور تغییر معنی به آراء و توجیهات و تأویلات باطله می‌باشد، نه به تغییر الفاظ و عبارات. و آنچه دیده یا شنیده می‌شود از روایاتی در اسقاط آیات و سور از این معجزه خالده خاتمیه، همانا مجعول و ضعیف است، و خود آن آیات و سور دلیل روشنی هستند بر ساختگی بودنشان. مثلاً دو سوره که در کتاب اتقان یا سوره‌ای که در دبستان المذاهب یا در کتاب دیگر نقل شده، هر شخص خبیر و بصیر آنها را عرضه به قرآن کریم بدارد، مجعول و باطل بودن آنها را بدیهی خواهد دید. بعلاوه آنکه در قرآن کریم زیادتی را احدی نگفته است و آنچه بعضی توهم کرده‌اند که نقیصه است آن را هم نتوان گفت. با توجه به تعهد خداوندی که فرمود: «ان علینا جمعه و قرآنه»، و فرمود: «انا له لحافظون» و فرمود: «لایأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه» و همچنین آیات دیگر که دلالت بر این معنی دارد، بالجمله به همین ملاحظات و جهات علمیه و براهین متقنه دیگر علماء بزرگ شیعه امامیه از صدر اول، مانند [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی]] و [[شیخ طوسی]] و [[شیخ طبرسی]] و سایر بزرگان، خلفاً عن سلف، تصریح به عدم تحریف نموده‌اند و عقیده‌شان همان است که رئیس المحدثین [[شیخ صدوق]] فرموده است. در کتاب [[الاعتقادات (کتاب)|اعتقادات]] که بیش از هزار سال قبل بر این نوشته‌اند و عبارتشان این است: «اعتقادنا ان القرآن الذی انزله الله تعالی علی نبیه محمد صلی الله علیه و آله، هو ما بین الدفتین و ما فی ایدی الناس لیس باکثر من ذلک». تا اینکه می‌فرماید: «و من نسب الینا انا نقول انه اکثر من ذلک فهو کاذب». و الحاصل هر کس تأمل کند و به ادله و براهین مراجعه نماید و تاریخ اهتمام مسلمین را از عصر نبوت و بعد از آن در ضبط و حفظ و تعلیم و تعلم قرآن مطالعه کند، یقین می‌کند که از قرآن کریم محال است یک کلمه اسقاط شده باشد. و اگر کسی روایتی بیند و ظن به صدق آن پیدا کند اشتباه و خطا کرده است «و ان الظن لایغنی من الحق شیئاً». محمدهادی الحسینی المیلانی شهر رمضان، ۱۳۸۳ق». | {{جعبه نقل قول| عنوان = فتوای میلانی در [[تحریف‌ناپذیری قرآن]]|:«بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله و سلام علی عباده الذین اصطفی. راجع به تحریف که مورد سؤال واقع شده به طور قطع بیان می‌نمایم: در قرآن هیچ گونه تحریف نه به زیاده و نه به نقیصه و نه به تغییر الفاظ واقع نشده و اگر در بعض روایات از تحریف نامی برده شده، منظور تغییر معنی به آراء و توجیهات و تأویلات باطله می‌باشد، نه به تغییر الفاظ و عبارات. و آنچه دیده یا شنیده می‌شود از روایاتی در اسقاط آیات و سور از این معجزه خالده خاتمیه، همانا مجعول و ضعیف است، و خود آن آیات و سور دلیل روشنی هستند بر ساختگی بودنشان. مثلاً دو سوره که در کتاب اتقان یا سوره‌ای که در دبستان المذاهب یا در کتاب دیگر نقل شده، هر شخص خبیر و بصیر آنها را عرضه به قرآن کریم بدارد، مجعول و باطل بودن آنها را بدیهی خواهد دید. بعلاوه آنکه در قرآن کریم زیادتی را احدی نگفته است و آنچه بعضی توهم کرده‌اند که نقیصه است آن را هم نتوان گفت. با توجه به تعهد خداوندی که فرمود: «ان علینا جمعه و قرآنه»، و فرمود: «انا له لحافظون» و فرمود: «لایأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه» و همچنین آیات دیگر که دلالت بر این معنی دارد، بالجمله به همین ملاحظات و جهات علمیه و براهین متقنه دیگر علماء بزرگ شیعه امامیه از صدر اول، مانند [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی]] و [[شیخ طوسی]] و [[شیخ طبرسی]] و سایر بزرگان، خلفاً عن سلف، تصریح به عدم تحریف نموده‌اند و عقیده‌شان همان است که رئیس المحدثین [[شیخ صدوق]] فرموده است. در کتاب [[الاعتقادات (کتاب)|اعتقادات]] که بیش از هزار سال قبل بر این نوشته‌اند و عبارتشان این است: «اعتقادنا ان القرآن الذی انزله الله تعالی علی نبیه محمد صلی الله علیه و آله، هو ما بین الدفتین و ما فی ایدی الناس لیس باکثر من ذلک». تا اینکه می‌فرماید: «و من نسب الینا انا نقول انه اکثر من ذلک فهو کاذب». و الحاصل هر کس تأمل کند و به ادله و براهین مراجعه نماید و تاریخ اهتمام مسلمین را از عصر نبوت و بعد از آن در ضبط و حفظ و تعلیم و تعلم قرآن مطالعه کند، یقین می‌کند که از قرآن کریم محال است یک کلمه اسقاط شده باشد. و اگر کسی روایتی بیند و ظن به صدق آن پیدا کند اشتباه و خطا کرده است «و ان الظن لایغنی من الحق شیئاً». محمدهادی الحسینی المیلانی شهر رمضان، ۱۳۸۳ق». | ||
|تاریخ بایگانی|| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۱۲۸۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | |تاریخ بایگانی|| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۱۲۸۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
===نظام آموزشی جدید=== | ===نظام آموزشی جدید=== | ||
طلاب، این مرحله را در چهارده دوره آموزشی می‌گذراندند و پاره‌ای از دروس اصلی خود یعنی زبان عربی و فقه و اصول را نیز براساس کتاب‌های تازه تألیفی که خواندن آنها قبلا در حوزه مشهد مرسوم نبود، مثل کتاب‌های عربی آسان و اصول الفقه [[محمدرضا مظفر|مظفر]]، فرا می‌گرفتند.<ref> پسندیده، ج۱، ص۲۹۶، ۲۹۸</ref>اولین مدرسه که | طلاب، این مرحله را در چهارده دوره آموزشی می‌گذراندند و پاره‌ای از دروس اصلی خود یعنی زبان عربی و فقه و اصول را نیز براساس کتاب‌های تازه تألیفی که خواندن آنها قبلا در حوزه مشهد مرسوم نبود، مثل کتاب‌های عربی آسان و اصول الفقه [[محمدرضا مظفر|مظفر]]، فرا می‌گرفتند.<ref> پسندیده، ج۱، ص۲۹۶، ۲۹۸</ref>اولین مدرسه که مخصوص این مرحله بود با عنوان [[مدرسه آیت الله میلانی]] در [[سال ۱۳۴۵ هجری شمسی|۱۳۴۵ش]] تأسیس شد.<ref> پسندیده، ج۱، ص۲۹۶</ref> | ||
* طلاب پس از گذراندن دوره‌های آموزشی برای مراحل بالاتر تحصیل مخیّر بودند که به طور تخصصی به فقه و اصول بپردازند یا به تحصیل در دیگر علوم اسلامی و نیز زبان خارجی، که تخصص در آنها برای یک مبلّغ اسلامی ضرورت دارد، مشغول شوند.<ref> حسینی میلانی، ج۱، ص۱۵۵ـ۱۵۶</ref> برای این مرحله دو مدرسه در نظر گرفته شده بود. | * طلاب پس از گذراندن دوره‌های آموزشی برای مراحل بالاتر تحصیل مخیّر بودند که به طور تخصصی به فقه و اصول بپردازند یا به تحصیل در دیگر علوم اسلامی و نیز زبان خارجی، که تخصص در آنها برای یک مبلّغ اسلامی ضرورت دارد، مشغول شوند.<ref> حسینی میلانی، ج۱، ص۱۵۵ـ۱۵۶</ref> برای این مرحله دو مدرسه در نظر گرفته شده بود. | ||
* در برنامه درسی این مدارس موادی گنجانده شده بود که پیش از آن دست‌کم در حوزه مشهد سابقه نداشت. به نظر می‌رسد مدارس تأسیس شده زیر نظر آیت الله میلانی اولین مدارس حوزوی مشهد بودند که در آنها به طور رسمی امتحان برگزار گردید، هرچند این کار در سنّت حوزوی چندان شناخته شده نبود. | * در برنامه درسی این مدارس موادی گنجانده شده بود که پیش از آن دست‌کم در حوزه مشهد سابقه نداشت. به نظر می‌رسد مدارس تأسیس شده زیر نظر آیت الله میلانی اولین مدارس حوزوی مشهد بودند که در آنها به طور رسمی امتحان برگزار گردید، هرچند این کار در سنّت حوزوی چندان شناخته شده نبود. | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۴: | ||
===حمایت از مراکز دینی=== | ===حمایت از مراکز دینی=== | ||
از دیگر اقدامات آیت اللّه میلانی پشتیبانی از مؤسسات و تشکل‌های دینی غیر حوزوی مروّج معارف اسلامی، همچون [[کانون نشر حقایق اسلامی]]، بود. این کانون را [[محمدتقی شریعتی]] با همکاری تنی چند از روحانیان مشهد تأسیس کرد. کانون نشر حقایق اسلامی در ترویج تفکر نواندیشانه اسلامی و به ویژه پاسخگویی به شبهات جریان‌های ضددینی در بین جوانان و تحصیل کرده‌های دانشگاهی مشهد، در دهه‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۰ش، سهم عمده داشت.<ref> ر.ک: وحدتی، ص۸۰۹</ref> و نیز کمک برای تأسیس موسسه انتشارات علمی و اسلامی بعثت برای چاپ و نشر کتاب‌هایی با محتوای اسلام و مسایل سیاسی<ref>[https://psri.ir/?id=4pecru58 «مروری بر فعالیت‌ها و آثار فخر‌الدین حجازی»]، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> | از دیگر اقدامات آیت اللّه میلانی پشتیبانی از مؤسسات و تشکل‌های دینی غیر حوزوی مروّج معارف اسلامی، همچون [[کانون نشر حقایق اسلامی]]، بود. این کانون را [[محمدتقی شریعتی]] با همکاری تنی چند از روحانیان مشهد تأسیس کرد. کانون نشر حقایق اسلامی در ترویج تفکر نواندیشانه اسلامی و به ویژه پاسخگویی به شبهات جریان‌های ضددینی در بین جوانان و تحصیل کرده‌های دانشگاهی مشهد، در دهه‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۰ش، سهم عمده داشت.<ref> ر.ک: وحدتی، ص۸۰۹</ref> و نیز کمک برای تأسیس موسسه انتشارات علمی و اسلامی بعثت برای چاپ و نشر کتاب‌هایی با محتوای اسلام و مسایل سیاسی.<ref>[https://psri.ir/?id=4pecru58 «مروری بر فعالیت‌ها و آثار فخر‌الدین حجازی»]، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> | ||
[[پرونده:فرزندان سید محمد هادی میلانی.jpg|بندانگشتی|فرزندان سید محمد هادی میلانی در کنار پدر]] | [[پرونده:فرزندان سید محمد هادی میلانی.jpg|بندانگشتی|فرزندان سید محمد هادی میلانی در کنار پدر]] | ||
[[پرونده:تدریس میلانی در مسجد گوهرشاد.jpg|بندانگشتی|جلسه تدریس سید محمد هادی میلانی در [[مسجد گوهرشاد]]]] | [[پرونده:تدریس میلانی در مسجد گوهرشاد.jpg|بندانگشتی|جلسه تدریس سید محمد هادی میلانی در [[مسجد گوهرشاد]]]] | ||
== فعالیت سیاسی == | == فعالیت سیاسی == | ||
میلانی فعالیت سیاسی خود را از دوران جوانی در [[عراق]] آغاز کرد. وی در جریان جنگ مردم مسلمان عراق علیه حضور [[انگلیس]] در این کشور که به رهبری مراجع دینی صورت گرفت، همراه میرزا مهدی فرزند [[آخوند خراسانی]]، شیخ جواد جواهری پسر [[صاحب جواهر]]، [[سید علی داماد]] و... شرکت جست.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3340332 «ماجرای مسلمان‌شدن پرفسور برلون/ آیت‌الله میلانی پایه‌گذار مدارس خاص در مشهد بود»]، سایت ایکنا.</ref> | میلانی فعالیت سیاسی خود را از دوران جوانی در [[عراق]] آغاز کرد. وی در جریان جنگ مردم مسلمان عراق علیه حضور [[بریتانیا|انگلیس]] در این کشور که به رهبری مراجع دینی صورت گرفت، همراه میرزا مهدی فرزند [[آخوند خراسانی]]، شیخ جواد جواهری پسر [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، [[سید علی داماد]] و... شرکت جست.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3340332 «ماجرای مسلمان‌شدن پرفسور برلون/ آیت‌الله میلانی پایه‌گذار مدارس خاص در مشهد بود»]، سایت ایکنا.</ref> | ||
ورود میلانی به [[مشهد]] پس از [[نهضت ملی نفت]] بود. میلانی با گردانندگان پیشین این نهضت در مشهد رابطه نزدیک داشت. او در جریان [[قیام ۱۵ خرداد]] [[۱۳۴۲ش]] از پیشگامان نهضت روحانیت بود.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3340332 «ماجرای مسلمان‌شدن پرفسور برلون/ آیت‌الله میلانی پایه‌گذار مدارس خاص در مشهد بود»]، سایت ایکنا.</ref> وی در قضیه دیدار شاه از مشهد در فروردین ماه ۱۳۴۱شمسی از حضور در مراسم استقبال خودداری و دفترش به صورت رسمی خبر حضور در مراسم را که در روزنامه‌ها منعکس شده بود، تکذیب کرد.<ref>[https://psri.ir/?id=ebonse4p «تکذیب خبر ملاقات آیت الله سید محمد هادی میلانی با شاه»]، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> سپهبد قرنی در زمان [[شاه]] اجازه کودتا علیه او را از میلانی خواسته بود، اما میلانی با توجه به کشته شدن تعداد زیادی در این کودتا به قرنی گفته بود: نمی‌توانم اجازه دهم که خون از دماغ کسی بیاید؛ ولی اجازه می‌دهم ترور شاه را انجام دهید و با دست خط خودش نوشته بود که به هر صورت می‌توانید این کار را انجام دهید.<ref>[https://psri.ir/?id=8mywres3 «ترور شاه؛ پیشنهاد مرحوم آیت الله میلانی به سپهبد قرنی»]، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> | ورود میلانی به [[مشهد]] پس از [[نهضت ملی نفت]] بود. میلانی با گردانندگان پیشین این نهضت در مشهد رابطه نزدیک داشت. او در جریان [[قیام ۱۵ خرداد]] [[سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|۱۳۴۲ش]] از پیشگامان نهضت روحانیت بود.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3340332 «ماجرای مسلمان‌شدن پرفسور برلون/ آیت‌الله میلانی پایه‌گذار مدارس خاص در مشهد بود»]، سایت ایکنا.</ref> وی در قضیه دیدار شاه از مشهد در فروردین ماه ۱۳۴۱شمسی از حضور در مراسم استقبال خودداری و دفترش به صورت رسمی خبر حضور در مراسم را که در روزنامه‌ها منعکس شده بود، تکذیب کرد.<ref>[https://psri.ir/?id=ebonse4p «تکذیب خبر ملاقات آیت الله سید محمد هادی میلانی با شاه»]، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> سپهبد قرنی در زمان [[شاه]] اجازه کودتا علیه او را از میلانی خواسته بود، اما میلانی با توجه به کشته شدن تعداد زیادی در این کودتا به قرنی گفته بود: نمی‌توانم اجازه دهم که خون از دماغ کسی بیاید؛ ولی اجازه می‌دهم ترور شاه را انجام دهید و با دست خط خودش نوشته بود که به هر صورت می‌توانید این کار را انجام دهید.<ref>[https://psri.ir/?id=8mywres3 «ترور شاه؛ پیشنهاد مرحوم آیت الله میلانی به سپهبد قرنی»]، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> | ||
در جریان [[کاپیتولاسیون]] نیز که در دولت حسنعلی منصور و به منظور تضمین امنیتی برای مستشاران آمریکایی پیش بینی‌هایی شده بود، میلانی با [[امام خمینی]] همراهی کرد.{{مدرک}} | در جریان [[کاپیتولاسیون]] نیز که در دولت حسنعلی منصور و به منظور تضمین امنیتی برای مستشاران آمریکایی پیش بینی‌هایی شده بود، میلانی با [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] همراهی کرد.{{مدرک}} | ||
میلانی در خرداد [[۱۳۴۶ش]] با انتشار اعلامیه‌ای در رابطه با جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل، با اعراب مسلمان اظهار همدردی کرد و به همین دلیل از سوی تیمسار نصیری تهدید شد. در همین سال در جریان جشن تاج‌گذاری به خاطر تبریک نگفتن به شاه، گذرنامه وی توقیف و دستور خروجش از ایران صادر شد، ولی به خاطر ملاحظه نفوذ معنوی میلانی در بین توده‌های مردم و جایگاهی که میان روحانیت و [[مراجع تقلید]] داشت، این تصمیم عملی نشد.{{مدرک}} | میلانی در خرداد [[سال ۱۳۴۶ هجری شمسی|۱۳۴۶ش]] با انتشار اعلامیه‌ای در رابطه با جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل، با اعراب مسلمان اظهار همدردی کرد و به همین دلیل از سوی تیمسار نصیری تهدید شد. در همین سال در جریان جشن تاج‌گذاری به خاطر تبریک نگفتن به شاه، گذرنامه وی توقیف و دستور خروجش از ایران صادر شد، ولی به خاطر ملاحظه نفوذ معنوی میلانی در بین توده‌های مردم و جایگاهی که میان روحانیت و [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]] داشت، این تصمیم عملی نشد.{{مدرک}} | ||
میلانی دو روز پس از [[شهادت]] [[سید محمدرضا سعیدی]]، در [[۲۴ خرداد]] ۱۳۴۹، به منظور تجلیل از شخصیت روحانی او، درس خود را تعطیل کرد و در [[۲۴ تیر]] همین سال محمد الفحّام (رئیس [[الازهر]]) که از سوی [[دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیة]]، از [[قاهره]] به [[ایران]] آمده بود، با وی دیدار کرد.<ref>[http://varesoon.ir/shiite-scholars-biographies/farsi/references-late-funeral11/1161-1390-06-02-17-36-23.html سایت وارثون.]</ref> | میلانی دو روز پس از [[شهادت]] [[سید محمدرضا سعیدی]]، در [[۲۴ خرداد]] ۱۳۴۹، به منظور تجلیل از شخصیت روحانی او، درس خود را تعطیل کرد و در [[۲۴ تیر]] همین سال محمد الفحّام (رئیس [[الازهر]]) که از سوی [[دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیة]]، از [[قاهره]] به [[ایران]] آمده بود، با وی دیدار کرد.<ref>[http://varesoon.ir/shiite-scholars-biographies/farsi/references-late-funeral11/1161-1390-06-02-17-36-23.html سایت وارثون.]</ref> | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۱۲۵: | ||
* تفسیر [[سوره تغابن]] و [[سوره جمعه|جمعه]]: میلانی در [[کربلا]]، تفسیر سوره های تغابن و جمعه را تدریس می‌کرده است، این مجموعه درسی در کتابی به همین نام به چاپ رسیده است. | * تفسیر [[سوره تغابن]] و [[سوره جمعه|جمعه]]: میلانی در [[کربلا]]، تفسیر سوره های تغابن و جمعه را تدریس می‌کرده است، این مجموعه درسی در کتابی به همین نام به چاپ رسیده است. | ||
* توضیح المسائل: او در ۱۳۸۸ق، [[رساله عملیه]] خود را با بیش از دو هزار و هشتصد مساله فقهی به چاپ رسانده است. | * توضیح المسائل: او در ۱۳۸۸ق، [[رساله توضیح‌المسائل|رساله عملیه]] خود را با بیش از دو هزار و هشتصد مساله فقهی به چاپ رسانده است. | ||
* دیدگاه‌های علمی: این کتاب شامل صدها [[استفتاء]] و پاسخ آنها در مسائل فقهی، عرفانی، اخلاقی، فلسفی، کلامی، تاریخی، رجالی، قرآنی، حدیثی و… است. | * دیدگاه‌های علمی: این کتاب شامل صدها [[فتوا|استفتاء]] و پاسخ آنها در مسائل فقهی، عرفانی، اخلاقی، فلسفی، کلامی، تاریخی، رجالی، قرآنی، حدیثی و… است. | ||
{{ستون-شروع|۴}} | {{ستون-شروع|۴}} | ||
*حاشیه بر [[مکاسب]] | *حاشیه بر [[مکاسب]] | ||
| خط ۱۵۰: | خط ۱۴۸: | ||
== سفرهای زیارتی و علمی == | == سفرهای زیارتی و علمی == | ||
میلانی در ۱۳۷۰ق به [[حج]] مشرف شد، در ۱۳۵۹ق به [[سوریه]] و [[لبنان]] سفر کرد و در این سفر با [[سید عبدالحسین شرف الدین]]، [[سید محسن امین]]، شیخ [[حبیب آل ابراهیم]]، [[میرزا حسن لواسانی]] و شیخ [[محمدتقی صادق]] در شهرهای [[صور]]، [[دمشق]]، [[بعلبک]]، غازیه و نبطیه ملاقات کرد. او شش سفر به [[ایران]] داشت. در سفر ششم در [[روز عرفه]] به [[زیارت]] [[حرم امام رضا]] آمد. وی دراین سفر به خانه [[علی اکبر نوغانی]] {{یادداشت|۱۳۷۰-۱۳۰۰ ق.عالم مجاهد، فقیه، شاعر و متکلم شیعه در قرن ۱۴ قمری}} وارد شد و به درخواست علما و مردم [[خراسان]]، در [[مشهد]] ساکن شد.<ref> گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۰۳</ref> | میلانی در ۱۳۷۰ق به [[حج]] مشرف شد، در ۱۳۵۹ق به [[سوریه]] و [[لبنان]] سفر کرد و در این سفر با [[سید عبدالحسین شرف‌الدین|سید عبدالحسین شرف الدین]]، [[سید محسن امین]]، شیخ [[حبیب آل ابراهیم]]، [[سید حسن حسینی لواسانی|میرزا حسن لواسانی]] و شیخ [[محمدتقی صادق]] در شهرهای [[صور]]، [[دمشق]]، [[بعلبک]]، غازیه و نبطیه ملاقات کرد. او شش سفر به [[ایران]] داشت. در سفر ششم در [[روز عرفه]] به [[زیارت]] [[حرم امام رضا(ع)|حرم امام رضا]] آمد. وی دراین سفر به خانه [[علی اکبر نوغانی]] {{یادداشت|۱۳۷۰-۱۳۰۰ ق.عالم مجاهد، فقیه، شاعر و متکلم شیعه در قرن ۱۴ قمری}} وارد شد و به درخواست علما و مردم [[خراسان بزرگ|خراسان]]، در [[مشهد]] ساکن شد.<ref> گنجینه دانشمندان، ج۷، ص۱۰۳</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||