مبطلات روزه: تفاوت میان نسخه‌ها

مبطلات روزه یا مفطرات، رفتارها و اعمالی هستند که انجام آن‎ها روزه را باطل می‌کند. اجتناب از برخی از این مبطلات [[واجب]] و انجام دادن آن‌ها در حال روزه [[حرام]] است. بیشتر [[فقیهان]] [[شیعه]] اجتناب از ۹ مبطل را واجب دانسته‌اند.

* [[قی کردن]] عمدی<ref>رک: یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۱-۵۷۶</ref>

* نیت قطع روزه یا نیت انجام یکی از مفطرات<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۳۹</ref>

موارد بالا در صورت عمدی بودن منجر به بطلان روزه می‌شوند ولی اگر از روی فراموشی یا از روی اجبار انجام شوند روزه باطل نمی‌شود.<ref>رک: یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۱-۵۷۶</ref>

[[مسافر|مسافرت رفتن]](قبل از اذان ظهر)، دیدن خون حیض یا نفاس، جزو مفطرات هستند ولی اجتناب از آن‌ها واجب نیست. یعنی شخص روزه‌دار می‌تواند سفر کند<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۶۲۴</ref> و نیز زنان اگر کاری کنند که حائض شوند مرتکب گناهی نشده‌اند.{{مدرک}}

بر اساس فتوای [[فقیهان]] شیعه خوردن و آشامیدن وقتی روزه را باطل می‌کند که عمدی باشد و اگر شخص فراموش کند که روزه است، روزه‌اش صحیح است. این حکم اختصاصی به خوردنی‌ها و آشامیدنی‌های متعارف ندارد و نیز مقدار خوردن و آشامیدن هم مهم نیست. خوردن و آشامیدن باید از طریق دهان و حلق باشد،<ref> یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۱-۵۴۳</ref> برخی از فقیهان شیعه تزریق آمپول یا سرم را باعث از بین رفتن روزه نمی‌دانند.<ref>[http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=175403 سایت تبیان] و [http://portal.anhar.ir/node/6786/?ref=sbttl#gsc.tab=0 پرتال انهار]</ref>

به فتوای بیشتر [[فقیه|فقیهان]] شیعه، اگر روزه‌دار دچار تشنگی شدید غیرقابل تحمل شود، می‌تواند به قدر ضرورت و رفع تشنگی آب بنوشد<ref> حکیم، مستمسک العروة الوثقی ج۸، ص۳۲۴؛ آملی، مصباح الهدی، ج۸، ص۱۴۰، خمینی، استفتاآت، ج۱، ص۳۲۱. </ref> ولی درباره وظیفه روزه‌دار پس از نوشیدن آب دو فتوا وجود دارد؛ برخی از [[فقها]] اگرچه نوشیدن آب را جایز دانسته‌اند ولی بر اساس فتوای آن‌ها روزه باطل می‌شود و با این حال روزه‌دار باید تا هنگام مغرب از مفطرات روزه دوری کند و قضای آن روز را نیز بگیرد.<ref>مانند:آملی، مصباح الهدی، ج۸، ص۱۴۰؛ حکیم، مستمسک العروة الوثقی ج۸، ص۳۲۴؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ج۱۰، ص۱۳۲.</ref> در مقابل، تعدادی دیگر از فقیهان با وجود نوشیدن آب روزه را صحیح دانسته‌اند و در نتیجه نیازی به قضا نیست.<ref>شهید اول، الدروس الشرعیه، ج۱، ص۲۷۶؛ حلی، منتهی المطلب، ج۹، ص۱۳۹؛ شیخ بهایی، التعلیقة علی الرسالة الصومیه ص۴۹-۵۰؛ اردبیلی، مجمع الفائده، ج۵، ص۳۲۵-۳۲۶؛ حکیم، مصباح المنهاج، کتاب الصوم، ص۱۶۱؛ سبحانی، رساله توضیح المسائل، مساله ۱۲۵۶</ref>

[[جماع|جِماع]] یا [[آمیزش جنسی]] جزو مفطرات است و روزه‌ را باطل می‌کند هر چند آمیزش به انزال منجر نشود. آمیزش از قُبُل یا دُبُر (جلو یا پشت) تفاوتی ندارد و در این حکم تفاوتی بین زن و مرد نیست.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۳</ref> برخی از [[فقیهان]] شیعه معتقدند آمیزش موضوعیت ندارد و آنچه مفطر است [[جنابت]] است.<ref>خوئی، حاشیه بر العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۳</ref>

همچنین اگر فرد روزه دار از روى [[فراموشى]] جماع کند و یا از روى [[اجبار]] بطورى که هیچ اختیارى نداشته باشد، روزه باطل نمى ‏شود.<ref>[http://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=45816&mid=258745 استفتائات آیت الله مکارم شیرازی]</ref>

از نظر [[مجتهد|فقیهان شیعه]]، [[استمناء]] (خارج کردن عمدی منی) نیز یکی از مبطلات است<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۶</ref> ولی اگر کسی قصد انزال (خروج منی) نداشته باشد ولی رفتارش به انزال منجر شود روزه‌اش صحیح است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۸</ref>

[[احتلام]] یا خروج [[منی]] در خواب جزو مفطرات نیست، اما اگر قبل از اذان صبح باشد، فرد باید تا قبل از [[طلوع فجر]] [[غسل جنابت]] انجام دهد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۷</ref> احتلام در طول روز به روزه ضرری نمی‌رساند.<ref>یزدی،العروة الوثقی (مع تعلیقات الفاضل اللنکرانی)، مرکز فقه الائمة الاطهار، ج۲، ص۲۳.</ref>

به [[فتوا|فتوای]] تعداد زیادی از فقیهان، رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل می‌کند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۵۳-۵۵۴</ref> بر همین اساس گروهی از فقیهان شیعه، کشیدن سیگار و قلیان و مانند آن را نیز جزو مفطرات دانسته‌اند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۵۴</ref> در رساله توضیح المسائل بعضی از فقیهان، تصریحی بر باطل شدن روزه با سیگار نیست و فقط استعمال دخانیات در حال روزه را به [[احتیاط واجب]] حرام دانسته‌اند.<ref>سیستانی، توضیح المسائل، ص۲۷۲، مسئله ۱۵۸۷. فاضل لنکرانی، توضیح المسائل، ص۲۷۰، مسئله ۱۰۱۸. مکارم شیرازی، توضیح المسائل، ص۲۵۳، مسئله ۱۳۶۲</ref>

گناهانی مثل [[دروغ]] و [[غیبت]] در شمار مفطرات ذکر نشده‌اند. به فتوای فقیهان تنها گناه اخلاقی که باعث باطل شدن روزه است دروغ بستن به خدا، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] و [[امامان شیعه]] است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۹</ref> برخی فقیهان دروغ بستن به [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] و سایر پیامبران و جانشینان آن‌ها را نیز جزو مفطرات شمرده‌اند.<ref>رک: یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۵۰</ref> محمد حسین کاشف الغطاء دروغ بستن به خدا و پیامبر و امامان را باعث باطل شدن روزه نمی‌داند و معتقد است این کار جزو [[گناهان کبیره]] است و هم‌چون سایر گناهان در [[ماه رمضان]] حرمت آن‌ها تشدید می‌شود.<ref> کاشف الغطاء، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۹</ref>

برخی از فقیهان، اِرْتِماس به معنی بردن تمام سر زیر آب را یکی از عوامل باطل کننده روزه دانسته‌اند. از نظر ایشان اگر بخشی از سر بیرون آب باشد روزه صحیح است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۵۵</ref> بنابر این فتوا [[غسل ارتماسی]] در حال روزه ماه رمضان صحیح نیست و باعث بطلان روزه هم می‌شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۵۹، مسئله ۴۳</ref> به فتوای این گروه از فقیهان زیر دوش رفتن مانعی ندارد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۵۶، مسئله ۳۳</ref>  

گروهی دیگر از فقیهان هر چند ارتماس در حال روزه را حرام می‌دانند ولی آن را باعث باطل شدن روزه نمی‌دانند.<ref>رک: یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۵۵، تعلیقات کاشف الغطاء، اصفهانی، آل‌یاسین و جواهری. و نیز شبیری زنجانی، رساله توضیح السمائل، ص۳۰۵، مسئله ۱۶۱۷</ref>

*آملی، محمد تقی، مصباح الهدی، تهران، نشر مؤلف، ۱۳۸۰ق.

*حلی (علامه)، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ‌۱۴۱۲ق.

*خمینی (امام)، سید روح‌الله، استفتاءات، قم، دفتر نشر اسلامی.

*خوئی، سید ابوالقاسم، در یزدی، العروة الوثقی مع التعلیقات، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۹ق.

*سبحانی، جعفر، توضیح المسائل، قم.

*شیخ بهایی، التعلیقه علی الرسالة الصومیة، قم، موسسه عاشورا، ۱۴۲۷ق.

*کاشف الغطاء، محمدحسین، در یزدی، العروة الوثقی مع التعلیقات، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۹ق.

  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد