عباسعلی عمید زنجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عباسعلی عمید زنجانی''' (۱۳۱۶ -۱۳۹۰ ش) [[فقیه]] [[شیعی]]، نویسنده، عضو هیات علمی و تنها رئیس روحانی [[دانشگاه تهران]] بود. او دو دوره نماینده مردم تهران در [[مجلس شورای اسلامی]] [[ایران]] بود. کتاب ۱۰ جلدی [[فقه سیاسی]] و کتاب «ریشه‌های انقلاب» که یکی از منابع درس عمومی «انقلاب اسلامی» در دانشگاه است، تالیف اوست. عمید زنجانی داماد [[آیت الله مرعشی نجفی]] بود.

عباسعلی عمید زنجانی در سال ۱۳۱۶ در [[زنجان]] متولد شد. پدرش اصغر عمید از کسبه زنجان بود و به علوم دینی و روحانیت علاقه داشت و از ارادتمندان آقا شیخ فیاض زنجانی بود. عمید زنجانی پدرش را در سال ۱۳۴۳ از دست داد. مادرش از خانواده‌ای روحانی و نوه میرزا مجید زنجانی معروف به [[میرزا مجید حکمی]] از شاگردان [[میرزا ابوالحسن جلوه]] بود.<ref>خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۲۲. </ref> <ref>شریف رازی، محمد، ۱۳۵۳، ص ۵۱۷.</ref>

عمید زنجانی در سال ۱۳۲۲ و از سن ۶ سالگی تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه توفیق زنجان آغاز کرد و همزمان دروس طلبگی می‌خواند. در کلاس دهم یا یازدهم بود که از ترس اینکه گرفتن دیپلم که آن زمان تحصیلات سطح بالایی بود انگیزه تحصیلات حوزوی را از بین ببرد، دبیرستان را‌‌ رها کرد و به [[مدرسه سید زنجان]] رفت.<ref>خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۲۵. </ref> در حدود سال ۱۳۳۰ به شهر [[قم]] مهاجرت کرد و برای کسب علوم دینی در سطوح بالا‌تر وارد [[حوزه علمیه قم]] شد. پدرش از مقلدین آیت الله [[سید محمد حجت کوه کمری]] بود و او را نزد آن مرجع برد و با مساعدت آیت الله، وی وارد [[مدرسه حجتیه]] شد.<ref>خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۲۷.</ref> او بعد از ورود به حوزهٔ علمیه قم و شرکت در درس اساتید آن دوره، به علوم حوزوی اکتفا نکرد و در تعطیلات تابستانی که به زنجان مراجعت می‌کرد با اساتید آن شهر به تحصیل هیئت و نجوم می‌پرداخت.<ref>خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۴۲.</ref>

{{ستون-شروع|5}}

*[[علی مشكينی|میرزا علی مشکینی]]

*[[میرزا باقر زنجانی]]<ref>خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۵۳-۶۰.</ref>

عمید زنجانی در سال ۱۳۴۱ به [[عراق]] رفت و وارد [[حوزه علمیه نجف]] شد و در درس [[سید محسن حکیم]]، [[سید ابوالقاسم خوئی]]، [[سید محمود حسینی شاهرودی|سید محمود شاهرودی]] و میرزا باقر زنجانی حاضر شد. عمید زنجانی در زمانی که ساکن قم بود به درس [[امام خمینی]] می‌رفت و بر اساس گفته خود، علاقه ویژه‌ای به استادش داشت. بعد از تبعید امام خمینی در سال ۴۴ از [[ترکیه]] به عراق، وی از نخستین کسانی بود که در [[کاظمین]] به پیشواز امام رفت و با ایشان ملاقت کرد و در سفرهای امام به [[سامرا]] و [[کربلا]] و در ‌‌نهایت به [[نجف]] همراه او بود.<ref> خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۷۱-۷۸.</ref> پس از اقامت امام در نجف وی از یاران بیت امام در نجف بود و اطلاعات و اخبار روزمره را به او می‌رساند.<ref> خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۸۱.</ref>

در جریان دستگیری [[آیت الله منتظری]] امام به عمید زنجانی تکلیف کرد تا عده‌ای از طلاب را جمع کند و همراه آن‌ها به بیت آیت الله حکیم برود و از ایشان بخواهد تا توصیه نامه‌ای برای آزادی منتظری بنویسد. این اقدام مؤثر واقع شد و آن‌ها از آقای حکیم نامه‌ای مبنی بر تقاضای آزادی آقای منتظری گرفتند و بعد از مدتی وی از زندان آزاد شد. عمید با درگذشت پدر برای مجلس ترحیم او به ایران آمده و در این سفر به دیدار مراجع تقلید رفت و اخبار نجف و امام خمینی را به علما رساند.<ref> خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۱۰۱.</ref>

*در سال ۱۳۴۸ عمید زنجانی به‌دلیل ازدواج با دختر [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت الله مرعشی نجفی]] به ایران بازگشت و برای مدتی در [[قم]] ساکن شد.<ref> خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۱۴۸.</ref> در زمان اقامتش در قم به فعالیت‌های سیاسی علیه رژیم پهلوی ادامه داد که به همین دلیل ساواک قم او را احضار و از او بازجویی کرد.<ref> خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۱۵۳.</ref>

*در سال ۱۳۵۰ بنا به اصرار عده‌ای از اهالی مسجد لُرزاده و تأیید آیت الله مرعشی وی به تهران آمده و امام جماعت [[مسجد لرزاده]] را به عهده گرفت.<ref> خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۱۵۲.</ref> در این مسجد جلساتی با دانشجویان در نقد [[مارکسیسم]] برگزار می‌کرد. وی کتابخانه مسجد را گسترش داد و تبدیل به کانون ارشاد اسلامی کرد که در این کانون نوجوانان و دانشجویان بسیاری حضور داشتند؛ البته این کانون بعد‌ها به‌دلیل نفوذ گروهک‌ها و منافقین تعطیل شد.<ref> خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۱۶۱-۱۶۳.</ref>

*در زمان اقامت در تهران با اعضای جامعه روحانیت مبارز تهران ارتباط برقرار و در جلسات شورای مرکزی آن نیز شرکت کرد. در جامعه روحانیت مبارز تهران، بیشتر اعلامیه‌ها را وی تهیه می‌کرد. زنجانی بعد از ورود به جلسات شورای مرکزی جامعه و عضویت در آن، همراه تنی چند از علمای جنوب شهر تهران، جامعه روحانیت جنوب تهران را تشکیل دادند و خود نیز سرپرستی آن را برعهده گرفت.<ref> خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۲۰۵.</ref>

*بعد از حادثه [[هفده شهریور ۵۷]] به جرم تشویق مردم برای حضور در راهپیمایی، دستگیر و در زندان کمیته مشترک محبوس شد و بعد از مدتی آزاد شد.<ref> خاطرات آیت الله عمید زنجانی، ۱۳۷۹، ص ۱۸۸.</ref>

===فعایت های بعد از انقلاب===

*در دوره ریاست جمهوری [[آیت الله خامنه‌ای]]، عمید زنجانی ریاست ستاد پشتیبانی جنگ تهران را برعهده گرفت.  

*از سال ۱۳۵۸ بنا به درخواست [[شهید مفتح|آیت الله مفتح]] در دانشکده الهیات دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد و پس آن نیز در دانشگاه‌های شهید بهشتی، امام صادق و امام حسین (ع)، دانشکده روابط بین الملل، علوم قضایی، امام باقر و علوم اجتماعی به تدریس علوم قرآنی، [[نهج البلاغه]]، معارف اسلامی، دیپلماسی و رفتار سیاسی اسلام، حقوق بین الملل و فقه سیاسی اشتغال داشت. علاوه بر دانشگاه وی در حوزه نیز به تدریس علوم حوزوی مشغول بود. <ref>[http://www.irdc.ir/fa/content/15029/default.aspx سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.]</ref>

*عضویت در شورای فرهنگ عمومی کشور، وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضویت در شورای مشورتی یونسکو، عضویت در شورای نویسندگان دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، رئیس کمیته علوم انسانی جهاد دانشگاهی، عضو مشاور شورای زنان وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو کمیته حقوق وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو شورای برنامه ریزی گروه الهیات وابسته به ستاد انقلاب فرهنگی، عضو شورای مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی وابسته به شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضویت در هیئت امنای دانشگاه بین المللی امام خمینی، عضویت در هیئت منصفهٔ مطبوعات از جمله مسئولیت‌های وی بود. در سال ۱۳۸۴ به سمت ریاست [[دانشگاه تهران]] منصوب شد. وی اولین رئیس روحانی این دانشگاه بود. او همچنین سرپرستی موسسه مطالعات و تحقیقات علوم اسلامی را نیز برعهده داشت.<ref>[http://www.irdc.ir/fa/content/15029/default.aspx سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.]</ref>

آیت الله عمید زنجانی ساعت ۴ صبح [[یکشنبه]] [[۸ آبان]] ۱۳۹۰ به علت نارسایی کلیه در بیمارستان خاتم الانبیاء [[تهران]] درگذشت و در [[قم]] و [[حرم حضرت معصومه(س)]] دفن شد.

{{پانویس2}}