تیپو سلطان: تفاوت میان نسخه‌ها

تیپو سلطان پادشاهی شیعه بود<ref>رضوی، علی حسین، تاریخ شیعیان علی، ۲۰۰۶ء، ص ۵۸۴۔</ref> که در هند سالها علیه انگلیسیها جنگید و دو دهه استعمار آنها را به عقب انداخت.<ref>تیپو سلطان، مجله انتظار جوان، آبان ۱۳۷۸ش شماره ۴۰،ص۳۶.</ref>

پدرش حیدر علی خان بهادر (حک ۱۱۷۵-۱۱۹۶ق/۱۷۶۱-۱۷۸۲م) مؤسس نخستین حکومت [[مسلمان]] در ساحل مالابار در جنوب هند<ref>انصاری و توسلی، «تیپو سلطان»، در دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۸ ص۷۶۹.</ref> و مادرش فاطمه بیگم<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ص۱۹۴۔</ref> یا فخرالنساء بیگم دختر نورمعین الدین، از خانواده‌ای محترم بود.<ref>انصاری و توسلی، «تیپو سلطان»، در دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۸ ص۷۶۹.</ref>

گفته می‌شود که از اجداد تیپو سلطان شخصی بنام شیخ ولی محمد در قرن دهم هجری زمان حکومت عادلشاهی بیجاپور از [[مکه]] به شهر دکنِ هندوستان آمد.<ref>کرمانی، نشان حیدری، ترجمه: محمود احمد فاروقی، ص۲۶؛ انصاری و توسلی، «تیپو سلطان»، در دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۸ ص۷۶۹.</ref>  

پدربزرگ تیپو در ارتشِ نواب عابد خان<ref>کرمانی، نشان حیدری، ترجمه: محمود احمد فاروقی، ص۳۴؛ انصاری و توسلی، «تیپو سلطان»، در دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۸ ص۷۶۹.</ref> و پدر وی حیدرعلی در ارتش نندراج سمت‌های مهمی داشتند.<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ص۵۴۔</ref> حیدرعلی مناصب مختلفی همانند سپه‌سالاری و استانداری را برعهده داشت.<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ق ص۲۳۔</ref> و در آخر فرمانروای میسور شد۔<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ص۶۵۔</ref>

اقبال لاهوری کنار قبر تیپو سلطان خلوت می کند و اشعاری را می‌سراید.<ref> [https://ganjoor.net/iqbal/javidname/sh56 «اقبال لاهوری جاویدنامه»]، سایت گنجور</ref> چند بیت از آن شعر اینطور هستند:

تیپو سلطان [[۲۹ آبان|۲۰ نوامبر]] سال ۱۷۵۰م، [[۲۰ ذی‌الحجه|۲۰ ذی الحجه]] [[سال ۱۱۶۳ هجری قمری|۱۱۶۳ق]] در دیوانهالی جنوب هند در ۳۳ کلومتری شهر بنگلور به دنیا آمد۔<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ص۱۹۴۔</ref> نام پدر وی حیدر علی و اسم مادرش فاطمه است.<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ص۱۹۴۔</ref>

کلمه تیپو در اسمش از نام صوفی بزرگ مستان شاه تیپو و کلمه «فتح» را از نام پدر بزرگ فتح علی و «علی» را از نام پدرش حیدرعلی اخذ شده است۔<ref>جی آر اعوان، [https://www.nawaiwaqt.com.pk/۰۴-May-۲۰۱۵/۳۸۱۸۲۴ تیپو سلطان شهید... برطانوی سامراج کے لئے سدِ سکندری]، روزنامه نوائے وقت۔</ref>  

تیپو و پدرش علیه ارتش کمپانی هند شرقی بریتانیا چهار جنگ علیه بریتانیا جنگیدند.<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ه ص۴۸۔</ref>

بعد از فوت پدرش در ۲۰محرم سال ۱۱۹۶ق ۱۷۸۲م تیپو بر تخت پادشاه نشست.<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ه ص۳۰۔</ref>

و در آخرین جنگ با انگلیسیها در ۴مه ۱۷۹۹م ۲۹دی القعده ۱۲۱۳ق در سن ۴۹سالگی همراه با هزارن سپاه خود به شهادت رسید.<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ه ص۳۱۔</ref> جنرال هارس درکنار پیکر تیپو می ایستد و با خوشحالی تمام گفت: "از امروز هندوستان مال ماست."<ref>ندوی، الیاس، سیرت تیپو سلطان، ۱۴۲۰ه، ۱۹۹۹ء ص۳۴۳</ref>

بر قبر تیپو سلطان بارگاهی درست شده است که گنبد سلطانی گفته میشود که در لال باغ میسور ایالت کرناتک واقع شده است۔<ref>محمد هاشم اعظمی، [https://ur.nayasavera.net/مضامین/شیرِ-میسور-تیپو-سلطان-حیات-اور-کارنامے شیرِ میسور تیپو سلطان :حیات اور کارنامے] </ref>

تیپو در دوران حکومتش با مراهتهها، انگلیسیها و استقلال طلبان جنگ‌های متعددی را جنگید و از چهار جنگ علیه استعمار انگلیسی سه تا در زمان تیپو رخ دادند۔  

دومین جنگ(۱۷۸۰-۱۷۸۴) زمانی بوقوع پیوست که حیدرعلی خان با ارتش خود به ناحیۀ کرناتک حمله کرد و با نیروهای انگلیسی وارد نبردی شد که ۴سال به درازا کشید.<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ص۱۳۹-۱۴۰۔</ref> تیپوسلطان که در این لشکرکشی از فرماندهان مهم سپاه پدر بود ارکات و بنگلور را فتح کرد.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۵.</ref> هنوز جنگ ادامه داشت ولی حیدرعلی بخاطر سرطان درگذشت و تیپو سلطان بر تخت نشست.<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ص۱۵۴-۱۵۵۔</ref> و استعمار انگلیسی در این جنگ نیز شکست خورد۔<ref>محمود، تاریخ سلطنت خداداد، ص۱۹۹۔</ref>  

تیپو سلطان در سومین جنگ(۱۲۰۴-۱۲۰۶ق/۱۷۹۰-۱۷۹۲م) علیه ارتش کمپانی هند شرقی بریتانیا با حمله تیپو سلطان به تراوانکور آغاز شد و به دو سال به درازا کشید.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۵.</ref>

در زمانیکه تیپو در محاصره دشمن بود یکی از سربازان وی به او پیشنهاد میدهد که تسلیم شود در جواب، تیپو میگوید «زندگی یک روزه شیر بهتر از عمر صد ساله شغال است.»<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ه ص۴۲۔</ref> در این جنگ تیپو سلطان به شهادت می‌رسد.<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ه ص۴۴۔</ref>  

این سلطنت در قرن هیجده میلادی همزمان با زوال سلطنت گورکانیان آغاز<ref>ساموئل سترنڈبرگ، تیپو سلطان(شیر میسور)، مترجم: محمد زاهد ملک، ص۲۶۔</ref> به با کشته شدن تیپو سلطان به پایان رسید.<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ه ص۴۴۔</ref>  

با زوال گورکانیان، در هند ریاست‌های مختلفی اعلام استقلال نمودند.<ref>ساموئل سترنڈبرگ، تیپو سلطان(شیر میسور)، مترجم: محمد زاهد ملک، ص۲۶۔</ref> کمپانی هند شرقی بریتانیا با استفاده از این اختلافها، مناطق زیادی از هندوستان را تصاحب کرد۔<ref>ساموئل سترنڈبرگ، تیپو سلطان(شیر میسور)، مترجم: محمد زاهد ملک، ص۲۶۔</ref> حیدرعلی پدر تیپو سلطان نیز در همچنین زمانی سلطنت خود را پای گذاری کرد و با استفاده از اختلافات راجاها، حیدرعلی مرزهای جغرافیایی خود را توسعه داد و مناطق زیادی را در سلطنتش اضافه نمود و از ۳۳ روستا به هشتاد هزار میل مربع رساند۔<ref>حسنی ندوی، تیپو سلطان شهید ایک تاریخ ساز قائد، ۱۴۳۳ه ص۲۳۔</ref>

در نوآوریهای نظامی، او اولین حاکمی است که راکت را ایجاد کرد، ارتش دریایی تشکیل داد و برای حفظ هواپیما از کوههای آهن ربا، او سیمها را از اهن به مس تبدیل کرد۔<ref>صدیقی علیگ، [https://www.qaumiawaz.com/social/a-great-warrior-sher-e-maysure-tipu-sultan-special-arcticle-on-birth-anniversary ایک عظیم مجاهد: شیر میسور تیپو سلطان]، قومی آواز ویب سائت۔</ref>

آئینهای ضد دینی را قدغن نمود، تفاوت طبقاتی را ممنوع کرد خطبه های نماز جمعه بخاطر اهمیت آن ساماندهی کرد.<ref>محمد هاشم اعظمی، [https://ur.nayasavera.net/مضامین/شیرِ-میسور-تیپو-سلطان-حیات-اور-کارنامے شیرِ میسور تیپو سلطان :حیات اور کارنامے] نیا سویر ویب سائت، </ref>

در عبادت خانه های هندو رسم قربانی انسان را ممنوع کرد، قبل از تیپو در سلطنت ترایوکور زنان دلت هندو( زنانی که از طبقه پایین جامعه بشمار می آمدند) موظف بودند که سر و سینه خود را نپوشانند، تیپو با رائزنی به حاکمان آنها، این رسم را متوقف کرد۔<ref>صدیقی علیگ، [https://www.qaumiawaz.com/social/a-great-warrior-sher-e-maysure-tipu-sultan-special-arcticle-on-birth-anniversary ایک عظیم مجاهد: شیر میسور تیپو سلطان]، قومی آواز ویب سائت۔</ref>

او در روابط خود با دولت‌های محلی دیگر رویکردی ضد استعماری داشت و می‌خواست حکومت‌های محلی کشورهای اسلامی علیه انگلیسی‌ها متحد شوند. از همین رو، نمایندگانی به دهلی، اوده، حیدرآباد، [[کشمیر]]، پونا، [[افغانستان]]، [[عربستان]]، امپراتوری عثمانی و [[ایران]] فرستاد.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۶.</ref>

روابط تیپو سلطان با دولت فرانسه نیز متأثر از رویکرد ضدانگلیسی او بود و می‌کوشید تا از رقابت دو قدرت به نفع خود استفاده کند.<ref>سیدحسین زاده، «تیپو سلطان»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱۶ ص۶۱۴.</ref>

نقل شده است که تیپو همیشه باوضو بوده<ref>عیشته الراضیه، [https://www.nawaiwaqt.com.pk/۰۳-May-۲۰۱۸/۸۱۷۹۰۵ شیر میسور تیپو سلطان]، روزنامه نوائے وقت</ref> و هیچ نمازی از وی قضا نشده است.<ref>عیشته الراضیه، [https://www.nawaiwaqt.com.pk/۰۳-May-۲۰۱۸/۸۱۷۹۰۵ شیر میسور تیپو سلطان]، روزنامه نوائے وقت</ref> در هیمن زمینه نقل شده که بعد از تکمیل بنای مسجد اعلی سرینگاپتنم اعلام شد که هر که برگردنش نماز قضا نیست او برای امامت نماز پیش بیاد برای امامت نماز جماعت، آنوقت فقط تیپو جلو می آید۔<ref>محمد هاشم اعظمی،[https://ur.nayasavera.net/مضامین/شیرِ-میسور-تیپو-سلطان-حیات-اور-کارنام شیرِ میسور تیپو سلطان :حیات اور کارنامے]</ref>

اگر تیپو گاها از هندوها کسی را وادار به تبدیل مذهب نموده باشد آنها کسانی بودند که بارها ارتکاب خیانت می شدند و بعنوان مجازات چنین کاری میکرد، یا اگر کسی می خواست از مذهب هندو به مذهب دیگری بپیوندد به او میگفت اگر چنین قرار باشد پس به مذهب حاکم شما بپیوندید۔<ref>محب الحسن، تاریخ تیپو سلطان، ص۴۹۵۔</ref> محب‌الحسن برای استشهاد حرف خود می‌نویسد که این کار جز مناطق کورگ و مالابار در جای دیگری گزارش نشده است و در این دو جا خیانت به سلطنت میسور زیاد بوده است.<ref>محب الحسن، تاریخ تیپو سلطان، ص۴۹۵۔</ref>