حق‌الناس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←تفاوت با حق الله
جز (←تفاوت با حق الله) |
جز (←تفاوت با حق الله) |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
میان حق‌الناس و حق‌الله تفاوت‌هایی ذکر کرده‌اند که برخی از آنها به شرح زیر است: | میان حق‌الناس و حق‌الله تفاوت‌هایی ذکر کرده‌اند که برخی از آنها به شرح زیر است: | ||
* اثبات حق‌الناس نزد [[قاضی]] آسان‌تر از اثبات حق‌الله است؛ زیرا | * اثبات حق‌الناس نزد [[قاضی]] آسان‌تر از اثبات حق‌الله است؛ زیرا حق‌الله با یک شاهد مرد و دو شاهد زن، یا یک شاهد مرد همراه با [[سوگند]]، یا شهادت زنان به‌تنهایی، اثبات نمی‌شود؛ ولی برخی از حق‌الناس‌ها را می‌توان با این شواهد اثبات کرد.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۲۴۸-۲۴۹.</ref> | ||
* اجرای حکم در حق‌الناس به درخواست صاحب حق نیاز دارد؛ ولی حق‌الله، بر مطالبه کسی مبتنی نیست.<ref>منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰۱.</ref> در ماده ۱۵۹ قانون تعزیرات ایران، تعقیب و مجازات مجرم در حق‌الناس، متوقف بر آن است که صاحب‌حق یا قائم مقامِ قانونی وی حقش را مطالبه کند.<ref>شیری، سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۲.</ref> | * اجرای حکم در حق‌الناس به درخواست صاحب حق نیاز دارد؛ ولی حق‌الله، بر مطالبه کسی مبتنی نیست.<ref>منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰۱.</ref> در ماده ۱۵۹ قانون تعزیرات ایران، تعقیب و مجازات مجرم در حق‌الناس، متوقف بر آن است که صاحب‌حق یا قائم مقامِ قانونی وی حقش را مطالبه کند.<ref>شیری، سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۲.</ref> | ||
* در حق‌الناس، برخلاف حق‌الله، قاضی نمی‌تواند مجرم را از اقرارکردن منصرف کند.<ref> محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۳.</ref> | * در حق‌الناس، برخلاف حق‌الله، قاضی نمی‌تواند مجرم را از اقرارکردن منصرف کند.<ref> محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۳۳.</ref> | ||
* برخی از مصادیق حق‌الناس، قابل‌بخشش یا انتقال‌اند، اما در حق‌الله رضایت فردی که جرم بر او صورت گرفته، موجب سقوط حق نمی‌شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، القواعد و الفوائد، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۴۳-۴۴.</ref> | * برخی از مصادیق حق‌الناس، قابل‌بخشش یا انتقال‌اند، اما در حق‌الله رضایت فردی که جرم بر او صورت گرفته، موجب سقوط حق نمی‌شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شهید اول، القواعد و الفوائد، ۱۴۰۰ق، ج۲، ص۴۳-۴۴.</ref> | ||
*حق‌الناس‌ها با [[توبه]] ساقط نمی‌شوند، اما برخی از حق‌الله‌ها با توبه ساقط می‌شوند.<ref>اردبیلی، زبدة البیان، المکتبة الجعفریه لاحیاء الآثار الجعفریه، ص۳۰۸-۳۰۹.</ref> | *حق‌الناس‌ها با [[توبه]] ساقط نمی‌شوند، اما برخی از حق‌الله‌ها با توبه ساقط می‌شوند.<ref>اردبیلی، زبدة البیان، المکتبة الجعفریه لاحیاء الآثار الجعفریه، ص۳۰۸-۳۰۹.</ref> | ||
*حق‌الناس مبتنی بر دقت و احتیاط، ولی | *حق‌الناس مبتنی بر دقت و احتیاط، ولی حق‌الله مبتنی بر آسان‌گیری و تخفیف است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۶۳.</ref> گفته شده برخی فقیهان، تفاوت‌های حق‌الله با حق‌الناس در احکام قضایی را ناشی از همین می‌دانند.<ref>مرقایی، «حق الله و حق الناس»، ج۱۳.</ref> | ||
* حق‌الناس با [[شهادت]] در راه خدا بخشیده نمی‌شود؛ حال‌آنکه حق‌الله با شهادت بخشیده می‌شود.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۸۳؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۹۴.</ref> ازاین‌رو گفته شده که [[امام حسین(ع)]] در [[شب عاشورا]] از یاران خود خواست کسانی که حق مردم به گردنشان است، در لشکر او نمانند.<ref> شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۱۹، ص۴۳۰.</ref> | * حق‌الناس با [[شهادت]] در راه خدا بخشیده نمی‌شود؛ حال‌آنکه حق‌الله با شهادت بخشیده می‌شود.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۸۳؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۹۴.</ref> ازاین‌رو گفته شده که [[امام حسین(ع)]] در [[شب عاشورا]] از یاران خود خواست کسانی که حق مردم به گردنشان است، در لشکر او نمانند.<ref> شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۱۹، ص۴۳۰.</ref> | ||