پرش به محتوا

کتاب الغیبة (نعمانی): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Foadian
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۹: خط ۲۹:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''کتاب الغَیْبَة''' عنوان یکی از آثار مهم شیعه در موضوع [[غیبت امام زمان|غیبت]] و ظهور [[امام دوازدهم]] [[شیعه|شیعیان]] نوشته ابو عبدالله [[محمد بن ابراهیم نعمانی| محمد بن ابراهیم نُعمانی]] در اوایل دوران [[غیبت کبرا]] است. مجموع روایات کتاب ۴۷۸ عدد است که در ۲۶ باب آمده‌اند. این کتاب جزو منابع و مصادر بسیاری از کتب دیگر عالمان متقدم و متأخر [[شیعی]] است.
'''کتاب الغَیْبَة''' عنوان یکی از آثار مهم شیعه در موضوع [[غیبت امام زمان|غیبت]] و ظهور [[امام دوازدهم]] [[شیعه|شیعیان]] نوشته ابو عبدالله [[محمد بن ابراهیم نعمانی| محمد بن ابراهیم نُعمانی]] در اوایل دوران [[غیبت کبرا]] است. مجموع روایات کتاب ۴۷۸ عدد است که در ۲۶ باب آمده‌اند. این کتاب جزو منابع و مصادر بسیاری از کتب دیگر عالمان متأخر [[شیعی]] است.


== دربارهٔ مؤلف ==
== دربارهٔ مؤلف ==
{{اصلی|محمد بن ابراهیم نعمانی}}
{{اصلی|محمد بن ابراهیم نعمانی}}
ابوعبدالله محمد بن‌ ابراهیم بن جعفر کاتب نُعْمانی، مشهور به ابن ابی‌زینب، از [[:رده:راویان شیعه|راویان بزرگ شیعه]] در اوایل [[قرن چهارم هجری]] بود. او اطلاعات وسیعی دربارهٔ [[رجال]] و [[حدیث|احادیث]] داشت.
ابوعبدالله محمد بن‌ ابراهیم بن جعفر کاتب نُعْمانی، مشهور به ابن ابی‌زینب، از [[:رده:راویان شیعه|راویان بزرگ شیعه]] در اوایل [[قرن چهارم هجری]] بود. او اطلاعات وسیعی دربارهٔ[[حدیث|احادیث]] داشت.


او از شاگردان برجسته ثقةالاسلام[[ کلینی]] بود و بیشتر معلومات خود را از او فرا گرفته است. نعمانی همچنین کاتب و نویسنده کلینی نیز به شمار می‌رود و به همین علت از شهرت، احترام و اعتبار خاصی در نزد علماء و [[:رده:فقهای شیعه|فقهای شیعه]] بهره‌مند شده است.<ref>نعمانی، ترجمه غیبت نعمانی، ص۴–۸.</ref>
او از شاگردان برجسته ثقةالاسلام[[ کلینی]] بود و بیشتر معلومات خود را از او فرا گرفته است. نعمانی همچنین کاتب و نویسنده کلینی نیز به شمار می‌رود و به همین علت از شهرت، احترام و اعتبار خاصی در نزد علماء و [[:رده:فقهای شیعه|فقهای شیعه]] بهره‌مند شده است.<ref>نعمانی، ترجمه غیبت نعمانی، ص۴–۸.</ref>


== دربارهٔ کتاب ==
== دربارهٔ کتاب ==
نعمانی، ۲۶ باب کتاب را در سه بخش مبانی غیبت، دوران غیبت و دوران ظهور و علائم آن گشوده است. او از مجموعه‌های روایی بخصوص کتاب‌های غیبت که پیش از او تألیف شده، استفاده کرده است. نعمانی ''کتاب الغیبة'' را به سال ۳۴۲ق؛ و زمانی نوشته که در شهر [[حلب]] به سر می‌برده است.<ref>نعمانی، کتاب الغیبه، ص۱۳.</ref>
نعمانی، ۲۶ باب کتاب را در سه بخش مبانی غیبت، دوران ظهور و علائم آن گشوده است. او از مجموعه‌های روایی بخصوص کتاب‌های غیبت که پیش از او تألیف شده، استفاده کرده است. نعمانی ''کتاب الغیبة'' را به سال ۳۴۲ق؛ و زمانی نوشته که در شهر [[حلب]] به سر می‌برده است.<ref>نعمانی، کتاب الغیبه، ص۱۳.</ref>
فهرست نویسان به کتاب الغیبه نعمانی اشاره کرده و برخی با استفاده از مطالب کتاب گویند نام آن «ملاء العیبة فی طول الغیبه» است.<ref>تهرانی، الذریعة، ج۱۶، ص۷۹.</ref> [[شیخ مفید]] پس از بیان مطلبی دربارهٔ [[امامت]] [[حضرت مهدی]](ع) می‌گوید: «روایات در این باره فراوان است که اصحاب حدیث از [[شیعه]] آنها را جمع کرده و در کتب خود آورده‌اند از جمله ابو عبداللَّــه محمدبن ابراهیم نعمانی در کتابی که دربارهٔ غیبت نوشته مشروح آن روایات را بیان کرده است».<ref>نعمانی، کتاب الغیبة، ص۱۳.</ref>
فهرست نویسان به کتاب الغیبه نعمانی اشاره کرده و برخی با استفاده از مطالب کتاب گویند نام آن «ملاء العیبة فی طول الغیبه» است.<ref>تهرانی، الذریعة، ج۱۶، ص۷۹.</ref> [[شیخ مفید]] پس از بیان مطلبی دربارهٔ [[امامت]] [[حضرت مهدی]](ع) می‌گوید: «روایات در این باره فراوان است که اصحاب حدیث از [[شیعه]] آنها را جمع کرده و در کتب خود آورده‌اند از جمله ابو عبداللَّــه محمدبن ابراهیم نعمانی در کتابی که دربارهٔ غیبت نوشته مشروح آن روایات را بیان کرده است».<ref>نعمانی، کتاب الغیبة، ص۱۳.</ref>


خط ۴۴: خط ۴۴:
در نیمه اول [[قرن چهارم]] هجری قمری که غیبت [[امام مهدی(ع)]] به درازا کشید و به‌ویژه پس از درگذشت [[علی بن محمد سمری|ابوالحسن صیمری]] (۳۲۹ق/۹۴۰م)، آخرین نفر از [[نواب اربعه|نایبان چهارگانه امام]] و پایان دوره [[غیبت صغری]]، آشفتگی فکری و تزلزل اعتقادی بسیاری در شیعیان پدید آمد و بسیاری به شک و دودلی دچار شدند و برخی به اعتراض و حتی انکار برخاستند. نعمانی که در این روزگار می‌زیست، برای استحکام بخشیدن به بنیادهای فکری تشیع و نیز برای پاسخگویی به نیازهای اعتقادی شیعیان در امر امامت و راز غیبت امام دوازدهم کتاب غیبت را تألیف کرد. این کتاب شامل روایات نقل شده از [[پیامبر(ص)]] و [[ائمه(ع)]] در موضوع غیبت و بحث‌هایی در همین موضوع است. نعمانی در مقدمه کتاب به اوضاع و احوال آن روزگار و انگیزه خود در تدوین کتاب غیبت اشاراتی دارد.<ref>نعمانی، کتاب الغیبة، ص۳۰-۳۴</ref>
در نیمه اول [[قرن چهارم]] هجری قمری که غیبت [[امام مهدی(ع)]] به درازا کشید و به‌ویژه پس از درگذشت [[علی بن محمد سمری|ابوالحسن صیمری]] (۳۲۹ق/۹۴۰م)، آخرین نفر از [[نواب اربعه|نایبان چهارگانه امام]] و پایان دوره [[غیبت صغری]]، آشفتگی فکری و تزلزل اعتقادی بسیاری در شیعیان پدید آمد و بسیاری به شک و دودلی دچار شدند و برخی به اعتراض و حتی انکار برخاستند. نعمانی که در این روزگار می‌زیست، برای استحکام بخشیدن به بنیادهای فکری تشیع و نیز برای پاسخگویی به نیازهای اعتقادی شیعیان در امر امامت و راز غیبت امام دوازدهم کتاب غیبت را تألیف کرد. این کتاب شامل روایات نقل شده از [[پیامبر(ص)]] و [[ائمه(ع)]] در موضوع غیبت و بحث‌هایی در همین موضوع است. نعمانی در مقدمه کتاب به اوضاع و احوال آن روزگار و انگیزه خود در تدوین کتاب غیبت اشاراتی دارد.<ref>نعمانی، کتاب الغیبة، ص۳۰-۳۴</ref>


مؤلف در مقدمه‌ای طولانی علت تألیف کتاب را انحراف گروه‌هایی از شیعیان بخاطر وقوع غیبت امام دوازدهم دانسته و یکی از انگیزه‌های این انحرافات را ضعف [[ایمان]] و بی‌توجهی به روایات وارد شده در موضوع غیبت بیان می‌کند. از این رو به جمع‌آوری احادیث در این موضوع می‌پردازد.<ref>نعمانی، مقدمه کتاب.</ref>
مؤلف در مقدمه‌ علت تألیف کتاب را انحراف گروه‌هایی از شیعیان بخاطر وقوع غیبت امام دوازدهم دانسته و یکی از انگیزه‌های این انحرافات را ضعف [[ایمان]] و بی‌توجهی به روایات وارد شده در موضوع غیبت بیان می‌کند. از این رو به جمع‌آوری احادیث در این موضوع می‌پردازد.<ref>نعمانی، مقدمه کتاب.</ref>


== راویان ==
== راویان ==
خط ۵۳: خط ۵۳:


== جایگاه کتاب ==
== جایگاه کتاب ==
مطالب کتاب نعمانی در منابع پس از آن از سده چهارم به بعد مورد اعتماد [[:رده:علمای شیعه|عالمان شیعه]] بوده است. هر چند برخی منابع مانند [[اعلام الوری]] [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] و ملاحم [[ابن طاووس]] از نعمانی نام برده اما از آن بهره برده‌اند. بزرگانی چون [[شیخ مفید]] در [[الارشاد]]، [[علی بن عیسی اربلی|اربلی]] در [[کشف الغمة]]، [[علامه حلی]] در [[المستجاد]]، و متأخران دیگر مانند [[مجلسی دوم|مجلسی]] در [[بحار الانوار|بحار]] و [[حر عاملی]] در [[اثبات الهداة]] از آن روایت کرده‌اند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/11355 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref>
مطالب کتاب نعمانی در منابع پس از آن از سده چهارم به بعد مورد اعتماد [[:رده:علمای شیعه|عالمان شیعه]] بوده است. بزرگانی چون [[شیخ مفید]] در [[الارشاد]]، [[علی بن عیسی اربلی|اربلی]] در [[کشف الغمة]]، [[علامه حلی]] در [[المستجاد]]، و متأخران دیگر مانند [[مجلسی دوم|مجلسی]] در [[بحار الانوار|بحار]] و [[حر عاملی]] در [[اثبات الهداة]] از آن روایت کرده‌اند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/11355 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref>


== ابواب کتاب ==
== ابواب کتاب ==
ابواب کتاب در سه بحث گردآوری شده است: ابواب مقدماتی مربوط به مبانی غیبت، دوران غیبت، عصر [[ظهور]] و علائم آن که جمعاً ۲۶ باب می‌شود:
ابواب کتاب در سه بخش گردآوری شده است: ابواب مقدماتی مربوط به مبانی غیبت، دوران غیبت، ابواب میانی درباره عصر [[ظهور]] و درنهایت علائم آن که جمعاً ۲۶ باب می‌شود:
{{ستون-شروع|۳|جداساز=3|عرض=3}}
{{ستون-شروع|۳|جداساز=3|عرض=3}}
# در نگهداری سِرّ [[آل محمد]] از نااهلش
# در نگهداری سِرّ [[آل محمد]] از نااهلش
کاربر ناشناس